Lenin begon al
met werkkampen
§1
Jonge
Bols
ifSjÉ
Gesprek Portugal
en Mozambique
is maand verdaagd
Krijgt de SPD nog een
kans onder Schmidt?
Amin wil de Britten
uit Oeganda zetten
WWrW
ïSl#*
Afrika presenteert
Arabieren rekening
In Nedersaksen valt belangrijke beslissing
jolzjenitsin in vervolg Goelag Archipel:
DitisNeerlands
zachtste borrel
D«l?
f|> -
-vjtgt SqwjÊ
:jF8B8
k hsfw yw^il
ilpH
Twaalf doden bij
raketaanvallen
op Pnom Penh
Opgravingen in Florence
Grand Jury:
Nixon was
samenzweerder
Losgeld aangeboden
voor Donoughmores
[OLW/KlWuWRfllBT VRUDlAjG 7 JUNI 1974
BUiTIv\liA>'D
T7/K.9
'ARIJS (UPI, AP, Reuter) De weerkkampen in de Sowjet-Unie zijn on-
liddellijk na de revolutie van 1917 door Lenin ingesteld. Later zijn ze door
Italin uitgebreid om het hoofd te kunnen bieden aan de enorme economische
roblemen van het communistische systeem.
it schrijft de verbannen Russische
ihrijver Aleksandr Solzjenitsin in
rt tweede deel van zijn trilogie Goe-
g Archipel (650 pagina's), dat vol-
nde week in Parijs zal verschijnen,
et is een vervolg van de gedetail-
erde documentaire over het werk-
amp-systeem, dat de schrijver 8 jaar
ng aan den lijve heeft ondervonden.
Ie drie de delen werden voor 1968
schreven en de Sowjet-Unie uit ge-
lokkeld lang voordat Solzjenitsin in
bruari in gedwongen ballingschap
ng. Hij woont nu in Zwitserland,
llzjenitsin zegt dat de kampen onder
min werden gevuld met politieke
vangenen, die als vijanden van het
wjet-systeem werden beschouwd,
alin maakte de kampen tot een
erktuig om de instortende Sowjet-
onomie met een minimum aan bui-
ïlandse hulp op de been te houden,
et was daarom nodig om gratis
ankracht te verkrijgen, die geen
sen zou stellen en bij gebrek aan
iderdak, keukens of wasgelegenheid
i hoogste drie maanden in leven
houden zou kunnen worden.'
linberg
tussen heeft de Russische dissident
kort Fainberg, die vijf jaar in een
ychiatrische inrincting heeft geze-
toestemming gekregen, de Sowjet-
nie te verlaten. Hij kreeg een uit-
lisvlsum voor Israël,
unstcriticus Fainberg werd in 1968 BoekOWSttl
arresteerd nadat hij had deelgeno-
en aan een demonstratie tegen de
val in Tjsecholslowakije. Hij werd
|f jaar vast gehouden in een psychi-
rische inrichting. Vorig jaar kwam
vrij, maar enkele maanden gele-
n werd hij weer opgepakt omdat hij
hongerstaking was gegaan om te
rotesten tegen de behandeling van
Solsjeiiitsin
de politieke gevangene Wladimir Boe-
kowski.
Deze zit een straf uit van twee jaar
gevangenis en vijf jaar werkkamp.
Volgens zijn moeder leeft hij op de
rand van de dood. Boekowski is ern
stig ziek en volkomen uitgeput door
de slechte behandeling dn de kampen.
Zijn moeder schrijft dit in een open
brief aan het Rode Kruis, waarin zij
lAMPALA (UPI) President Idi Amin van Oeganda heeft gedreigd
It hij alle Britse staatsburgers de komende dagen het land uit zal
tten.
Igens Amin zit de Britse regering
iter de publicatie van een rapport,
rder deze week, door de Internatio-
le commissie van juristen. Daarin
rdt Amin zoals gemeld be-
luldigd van de instelling van een
rreurbewind in Oeganda, dat aan
izenden mensen het leven heeft
EOSt.
Oegandese president heeft een
ef gestuurd aan de Britse ambassa-
ur in Kampala met het dreigement
ambassade te sluiten en alle Britse
atsburgers 'twee dagen de tijd te
ven om te vertrekken, als de Britse
ering en de BBC doorgaan met het
iliceren van propaganda over Oe-
nda. Uit de bewoordingen van de
rklaring blijkt niet duidelijk of
nin vastbesloten is de Britten eruit
zetten of daar alleen mee dreigt. In
iganda wonen nog ongeveer duizend
titters van een Brits paspoort.
(ADVERTENTIE)
BL; 'T i
r
t;'
deze organisatie dringend om hulp
vraagt.
Verscheidene groepen 'buiten de Sow
jet-Unie hebben al geprobeerd iets
voor hem te doen. De universiteit van
Leiden heeft de Sowjet-autoriteiten
gevraagd Boekowski daar zijn studie
te laten voltooien. Het Nederlandse
PEN-centrum (een organisatie van
schrijvers) heeft zich nu bereid ver
klaard hem te ontvangen.
Manuscripten
De Russische schrijver Wladimir Ma-
ranzime heeft kopieën ter publikatie
naar het buitenland gestuurd van ma
nuscripten die in april door de Russi
sche geheime politie (KGB) in zijn wo
ning in beslag werden genomen. In
een communiqué dat hij aan westerse
correspondenten beschikbaar heeft ge
steld zegt Maranzime dat de manu
scripten bestaan uit persoonlijke wer
ken en een dichtbundel van Josef
Brodsky. Brodsky verliet in 1972 on
der druk van de KGB de Sowjet-Unie
en is momenteel werkzaam aan de uni
versiteit van Michigan.
Nadat ongeveer 10.000 pagina's manu
script op 1 april door de KGB in be
slag waren genomen heeft Maranzime
kopieën ervan verzameld die vrienden
hadden bewaard, en ze naar het bui
tenland gestuurd. Hij is ermee ak
koord gegaan dat de documenten in
het buitenland worden gepubliceerd.
Agenten van de KGB hebben de laatste
tijd rondgesnuffeld in appartementen
van schrijvers die bevriend waren met
Brodsky en Solzjenitsin, zo melden dis
sidente kringen.
PNOM PENH (AP, Reuter) Bij ra
ketaanvallen zijn in de Cambodjaanse
hoofdstad Pnom Penh gisteren twaalf
doden gevallen. Er worden de laatste
weken weer zeer regelmatig raketten
op de stad afgeschoten door de opstan
dige beweging de Rode Khmer. Het
oorlogstuig kwam gisteren neer in het
midden van de stad en werd afgevuurd
van de oostelijke oever van de rivier
de Mekong en vanuit een gebied ten
zuidoosten van de stad.
De geschiedenis van Florence wordt opgegraven. Tot nu toe ivas hij
zonder weinig bekend over de historie van de stadmaar recente
opgravingen in het centrum liehhen een veel duidelijker beeld ge
geven hoe Florence er in de Romeise tijd moet hebben uitgezien.
OAE in Somcili bijeen
MOGADISJOE (iAlP) De ministers vain buitenlandse zaken van
de Organisatie van Afrikaanse Eenheid is gisteren begonnen met
de bespreking van vraagstukken die de eenheid der Afrikaanse lan
den betreffen, tegen een achtergrond van anti-Israëlische en anti-
imperialistische lenzen.
Generaal De Spinola bedreigd
LOESAKA/LISSiABQN (AP, DPA, Reuter, UPI) Het gesprek
tusseu de bevrijdingsbeweging voor Mozambique, het Frelimo, en
de Portugese regering over de toekomst van Mozambique is een
maand verdaagd tot begin juli. De gesprekspartners zijn niet tot
overeenstemming gekomen over een staakt het vuren, dat afhanke
lijk was gesteld van een akkoord vóóraf over algemene politieke
beginselen.
NZO Ekangak, de aftredende secreta
ris-generaal van de OAE zei tegenover
verslaggevers: 'Het continent heeft
nog niet de begeerde vooruitgang op
de weg naar de eenheid gemaakt,
maar ik verwacht dat onze organisatie
nog voor 1980 effectieve stappen zal
nemen welke de Afrikaanse eenheid
zullen bewerkstelligen'.
Afrikaanse politieke leiders spreken
hierover niet graag in het openbaar
maar onder vier ogen geven zij ge
woonlijk top dat dit op dit moment,
tien jaren nadat het kolonalialisme
voor het grootste deel verdwenen is
uit Afrika. De organisatie van Afri
kaanse Eenheid nog altijd kampt met
politieke en ethnische verschillen. De
conferentie werd geopend door presi
dent Mohammed Siad Barre van So
mali. die vijf jaar geleden na een
socialistische militaire staatsgreep aan
de macht kwam.
De Arabische delegaties, die in recen
te OAE-vergaderingen grote diploma
tieke successen hebben geboekt in
hun streven de Afrikaanse landen
achter zich te krijgen in de strijd
tegen Israël, zullen het naar wordt
verwacht de komende dagen moeilijk
krijgen. Vele Afrikaanse landen zul
len geneigd zijn aan de Arabische
landen de rekening te presenteren
voor hun bereidheid de banden met
Israël te verbreken.
Totdusver zijn de Afrikaanse landen
er niet in geslaagd lagere olieprijzen
te verkrijgen van de Arabische olie
producerende landen en klagen dat de
Arabische hulp ook weinig ruim is
geweest.
Volgens waarnemers zullen de Arabie
ren in Mogadisjoe grote economische
concessies aankondigden om daarmee
de Afrikaanse kritiek te smoren.
Tot de belangrijkste zaken die de
ministers zullen bespreken behoren
de toekomst van de Portugese kolo
niën in Afrika en het kiezen van een
opvolger van Ekangaki, die vorige
maand zijn ontslag heeft aangeboden.
De ministers zijn in Mogadsjoe Soma
li bijeen gekomen ter voorbereiding
van de topconferentie van de OAE, die
hier van 12 tot 15 juni zal worden
gehouden
De Portugese delegatie onder leiding
van minister van buitenlandse zaken
Soares is inmiddels al weer naar Lis
sabon vertrokken, Soares vliegt van
daag of morgen vandaar uit door voor
het voortgezette overleg met de West-
afrikaanse kolonie Guinee Bissau.
Het verdagen van de woensdag begon
nen besprekingen stond in een com
muniqué dat voorgelezen werd door de
Zambiaanse president Kaoenda. De
leider van de Frelimo delegatie, Sa-
mora Machel, en Soares waren de
aanwezig.
De Portugese president De Spinola
heeft gisteren gezegd dat anonieme
extremistische bewegingen hem meer
malen met de dood hebben bedreigd
sinds hij de nieuwe Portugese presi
dent werd. 'Ik heb mijn leven gewijd
aan de natie. Welke grotere eer kan
een Portugees wachten dan te sterven
voor zijn volk', hield De Spinola ech
ter een juichende menigte in de stad
Evora voor. Het was zijn vierde grote
toespraak sinds hij de macht over
nam. De Spinola roep de Portugezen
verder op weer aan het werk te gaan,
na de talrijke stakingen van de afge
lopen week, die overigens voor een
groot deel al verlopen zijn. 'We heb
ben een zware last geërfd, we hebben
een ziek Portugal geërfd, een arm
Portugal dat nu weer jong en rijk
moet worden', aldus De Spinola. Hij
sprak alleen over binnenlandse pro
blemen en niet over de besprekingen
met de bevrijdingsbewegingen van
Mozambique en Guinee Bissau.
Waarschuwing
De Portugese liberale partij heeft
donderdag gewaarschuwd voor de
overdracht zonder meer van de Portu
gese overzeese gebiedsdelen aan de
guerrillabewegingen. In een verkla
ring zegt de partij dat dit weliswaar
de eenvoudigste oplossing voor Portu
gal is, maar dat men op deze wijze in
strijd handelt met het program van
de strijdkrachten, dat uitdrukkelijk
voorziet in een vrije beslissing van de
bevolking over haar lot. Wanneer
men het proces van de dekolonisatie
terugbrengt tot een simpele overgave
en de bevolking verder maar aan haar
lot overlaat, aldus de verklaring, dan
Amin heeft een afgezant naar Kenia
gestuurd pm een exemplaar op te
halen van het juristenrapport. Elke
diplomaat mag de gevangenissen in
Oeganda bezoeken en dan zullen ze
zien dat er niet één politieke gevange
ne vast zit, zo beloofde de president.
Hij zei ook dat hij onlangs een com
missie van onderzoek had ingesteld
om na te gaan wat er is gebeurd met
de duizenden mensen die sinds hij
aan de macht kwam, zijn verdwenen
'De Britten publiceren ongegronde
propaganda tegen Oeganda, omdat ze
geïrriteerd zijn over de grote econo
mische problemen die mijn economi
sche oorlog in Oeganda vóór Enge
land heeft veroorzaakt', aldus Amin.
In het kader van zijn zogenaamde
economische oorlog heeft Amin vorig
jaar rond 40.000 Aziaten het land
uitgezet. Een grootdeel van hen
heeft zich in Engeland gevestigd.
door Jaap den Boef
De parlementsverkiezingen in de Westduitse deelstaat Nedersaksen zullen
op 9 juni een eerste aanwijzing te zien geven van de wijze, waarop men in de
Bondsrepubliek heeft gereageerd op de vervanging van Willy Brandt door
Helmut Schmidt als bondskanselier. Het gaat er om of de Sociaal-democra
tische partij van Brandt en Schmidt zich zal herstellen van de enorme neder
lagen, die zij sinds maart in de stadstaat Hamburg, Sleeswijk-Holstein, Rijn
land Palts en Noord-Hessen te verwerken kreeg.
Al voordat Willy Brandt zich genood
zaakt zag het kanseliersohap uit han
den te geven, werd gevreesd dat de
SPD ook in Nedersaksen rake klappen
zou krijgen. Om een afgang te voorko
men had de SPD nog onder leiding
van Brandt grootscheepse plannen ge
maakt om het prestige van kanselier
en partij weer op te vijzelen. Een
nederlaag in Nedersaksen zou nl. niet
alleen ernstige gevolgen hebben voor
de SPD in de Bondsrepubliek en haar
regeringscoalitie met de liberale Vrije
democratische partij (FDP). Zij zou
ook kunnen leiden tot versterking
van de positie van de oppositionele
christen-democratische partijen CDU
en CSU (Beieren) in de Bondsraad.
Een vergrote meerderheid van deze
partijen in de (met onze Eerste Kamer
•te vergelijken) Bondsraad kan het
regeren in Bonn door de SPD-FDP-
coalitie vrijwel onmogelijk maken.
Doorkruist
De plannen van Brandt en de SPD
werden doorkruist door de affaire
Guillaume, welke leidde tot het aftre
den als kanselier van Willy Brandt,
wiens prestige in het voorjaar reeds
als sneeuw voor de zon leek te ver
dwijnen. Voor de SPD was het besluit
van Brandt, het kanselierschap neer
te leggen, een slag die de toekomst
van de partij nog ongewisser leek te
maken. Na enkele dagen bleek echter
dat dreigend verlies in winst kon
worden omgezet. Minister van finan
ciën Helmut Schmidt, stralend van
zelfvertrouwen, had al geruime tijd
openlijk de rol gespeeld van de man,
die gereed was de leiding van Brandt
over te nemen. Achteraf mocht de
SPD van geluk spi-eken dat zij de
ambitieuze Schmidt met diens enorme
dadendrang bij de hand had, toen
Brandt binnen enkele dagen tot het
definitieve besluit kwam, het kanse
lierschap neer te leggen.
De zeer zakelijke instelling van
Schmidt maakte het hem mogelijk
zich niet al te zeer te laten meeslepen
door gevoelens van solidariteit met de
van zijn voetstuk gevallen Brandt.
Schmidt besloot met een schone lei te
beginnen, maakte de balans op van
hetgeen sinds de Bondsdagverkiezin
gen van 19 november 1972 onder
leiding en verantwoordelijkheid
van zijn voorganger al dan niet werd
verwezenlijkt en gaf aan, wat men
van hem mag venvachten in de
resterende zittingsperiode van de
Bondsdag tot eind 1976. Om zijn ko
mende beleid in een duidelijk kader
te plaatsen, maakte hij al vrij snel
bekend dat ongeveer elf miljard
marken uitgetrokken zouden worden
om belastingverlagingen mogelijk te
maken voor de minder bedeelden.
Toppunt
Bij opiniepeilingen is vastgesteld dat
de ondervraagden vrij gunstig hebben
gereageerd op de machtswisseling in
Bonn. Bovendien gaat men er in SPD-
kringen in Nedersaksen van uit dat
de omstandigheden waaronder Willy
Brandt de leiding uit handen moest
geven niet nadelig zullen uitwerken
op de positie van de partij bij de
komende verkiezingen. Men gelooft
dat de snelheid waarmee Schmidt de
zaken in Bonn overnam, door poten
tiële SPD-kiezers positief gewaardeerd
zal worden. En men hoopt op een
volledig herstel van de positie van de
SPD zoals die was bij de Bondsdag
verkiezingen van 1972, toen Brandt
nog op het toppunt van zijn populari
teit stond. Bij de verkiezingen was
het resultaat voor Nedersaksen: SPD
48,1, CDU 42.7 en FDP 8.5 procent.
Deze cijfers staken voor de SPD gun
stig af vergeleken met die van de
Landdagverki©zingen van 1970, toen
zij wel 46.3 procent van het aantal
uitgebrachte stemmen behaalde, maar
dicht op de hielen werd gevolgd door
de CHU, die op 45.7 procent kwam en
daarmee slechts 1 zetel verwijderd
bleef van de meerderheid. De FDP
verdween in 1970 uit de Landdag van
Nedersaksen omdat zij niet het vereis
te minimum van 5 procent der stem
men behaalde. Het wordt echter als
vrijwel zeker beschouwd, dat de FDP
dit jaar zal terugkeren. Of deze ont-
wikkeling door de sociaal-democraten
moet worden toegejuicht valt echter
nog te bezien. De mogelijkheid is nl.
niet uitgesloten dat de stemmen die
naar de FDP zullen gaan dit jaar niet
zoals in 1972 voor een groot
gedeelte bij de CDU vandaan gehaald
zullen worden, maar de SPD, die
daardoor behalve haar kleine meer
derheid ook een groot aantal zetels
zou verliezen aan de CDU.
Schoolwet
Ook onder de tot de rechtervleugel
van de SPD behorende Schmidt blijft
de betrekkelijk kleine, maar bijzonder
actieve linkervleugel van de partij
een levensgroot probleem. De invlo.d
van deze groepering kan men terug
vinden in de Nedersaksische school
wet, die kort geleden door het
parlement van de deelstaat werd aan
vaard. Deze wet maakt het mogelijk
dat onderricht wordt gegeven in de
'problematiek van het bezit', het 'me
debeslissingsrecht' en de 'marxistische
theorie' en dat leerlingen van 14 jaar
af groepen vormen, waarin zij zich
sterk maken voor een 'politieke, gods
dienstige of wereldbeschouwelijke
richtingen'. Hoewel dit onderwijs niet
verplicht wordt gesteld, zien velen in
Nedersaksen er een poging in om het
zo geruisloos mogelijk in te voeren
Helmut Schmidt
via jonge leraren die er belangstelling
voor hebben.
De burgerlijke elementen die zich
sinds 1969 na twintig jaar van onafge
broken heerschappij van de christen
democraten geleidelijk aan tot de
SPD van Brandt gingen wenden, om
dat zij als 'een betere CDU' werd
beschouwd, hebben haar sinds eind
vorig jaar de rug toegekeerd. In 1972
stemden velen ook in Nedersaksen
op Willy Brandt omdat zij meen
den dat hij de enige was die aan de
naar hun oordeel te grote invloed van
de Jusos (Jong-socialisten) paal en
perk kon stellen. Aangezien de Jusos
zich gedurende de verkiezingscampag
ne vrij rustig hadden gehouden, leek
er geen reden tot argwaan. Eenzelfde
situatie doet zich in de Bondsrepu
bliek voor nu Nedersaksen zondag
naar de stembus gaat en de Jusos ook
vrij kalm hebben gereageerd op
Schmidts benoeming tot kanselier.
Crisis
Van de uitslag in Nedersaksen (waar
in steden zijn gelegen als Hannover,
Bronswijk, Minden, Osnabrück, Wil
helmshaven, Emden, Oldenburg en
Salzgitter zijn gelegen) kan veel af
hangen. Niet alleen voor de SPD, maar
ook vóór de coalitie in Bonn, die
bepaald niet versterkt uit de jongste
crisis tevoorschijn is getreden.
Generaal De Spinola
betekent dit dat de situatie in de
overzeese gebiedsdelen moeilijker
wordt. De Portugese liberale partij
behoort tot de rechtervleugel van het
centrum. Hoeveel leden en aanhan
gers de partij heeft, valt nog niet te
zeggen.
Bij Inhaminga, de voornaamste plaats
aan de spoorweg door Mozambique
tussen Beira en Malawi, hebben guer
rillastrijders een blanke boer en zijn
bedrijfsleider een neger doodge
schoten. De boer reed met zijn be
drijfsleider als duopassagier op een
motorfiets toen de guerrillastrijders
het vuur openden. De guerrillastrij
ders zijn dit jaar vanuit het nooden
het centale deel van Mozambique
binnengedrongen. Sindsdien is hun ac
tiviteit hier toegenomen. Zij hebben het
vooral gemunt op het gebied van
Inhaminga.
Een groep Mozambikanen in Kenia
heeft Portugal gevraagd de bevrij
dingsbeweging Frelimo niet te erken
nen als de enige vertegenwoordiger
van het Mozambikaanse volk. De
groep, die zich FUMO (verenigd front
van Mozambique) noemt, is in 1971
gevormd door afgescheiden leden van
het Frelimo. In hun oprpep staat dat
de organisatie van Afrikaanse Eenheid
Frelimo weliswaar heeft erkend als de
enige bevrijdingsbeweging in Mozam
bique, maar 'dat betekent niet dat het
volk van Mozambique als geheel zijn
leiders kan laten kiezen door buiten
staanders'. FUMO zegt 750 ex-Frelimo-
leden in Nairobi te vertegenwoordi
gen en nog anderen in Zambia cn
Malawi.
WASHINGTON (Reuter, AP)
James St. Clair, de advocaat
van president Nixon, heeft be
vestigd dat een federale grand
jury eerder dit jaar besloten
heeft president Nixon te be
schouwen als een 'medesamen
zweerder' bij de pogingen het
Watergate-schandaal in de doof-
po* te stoppen, maar er van
afgezien heeft hem als verdach
te te noemen.
St. Clair verklaarde dat hij
drie, vier weken geleden door
de speciale aanklager in de Wa-
tergate-zaak Leon Jaworski van
de beslissing van de grond jury
op de hoogte is gesteld. Op de
vraag hoe de president op het
bericht had gereageerd, ant
woordde St. Clair 'Hij is uiter
aard van mening dat zij eenvou
digweg niet beschikken over al
le gegevens. Ik geloof dat hij
van mening was dat hun besluit
ongepast was. Hij was vol ver
trouwen dat de ware feiten te
juister tijd bekend zouden wor
den en dat hij zou worden vrij
gepleit'.
Niet als verdacht genoemde
'medesamenzweerder' worden
niet wegens misdrijf aange
klaagd en kunnen niet worden
vervolgd in de zaak waarin zij
genoemd zijn.
De Washington Post heeeft be
richt dat de uitslag van de
stemming over de vraag of
Nixon al dan niet als samen
zweerder bij Watergate was be
trokken 19 tegen 0 bedroeg;
vier juryleden waren afwezig.
DUBLIN (AP) De familie van de
graaf, die woensdag uit hun landhuis
note, die woensdag uit hun landhuis in
de republiek Erland werden ontvoerd,
heeft laten weten bereid te zijn een
losgeld te betalen.
Het echtpaar werd overvallen door
drie gemaskerde mannen en raakte in
een korte vechtpartij betrokken waar
bij een schot is gelost. De politie vreest
dat de 'U-jarige graaf gewond is ge
raakt. Tot dusver is nog geen eis om
losgeld ontvangen, maar de politie ver
wacht binnen 24 uur iets van de ont
voerders te horen-
