Is er dan niks meer heilig?
'Samen op weg' met
geloofsgetuigenissen
fhmfalll
Kerk in de wereld
Vandaag
Trouw
Kwartet
Geref. kerken vragen
dit jaar 135 miljoen
Actie tot
redding vogels
Nederlanders
bij herdenking
in Normandië
Chileense politie
ruimt verzetshaard
van priesters op
Beheerder
Dennendal
met vakantie
Religie niet in trek
bij jongeren in VS
Wat nut ons geld
de zwarten in
Zuid-Afrika: niets
Conferenties*
Nieuwe boeken
TROOT/KWAiRTET WOENSDAG 5 JUNI 1974
KERK T2/K2
door A. J. Klei
Is er dan niks meer heilig?, vroeg Mischa de Vreede zich zaterdagavond af
in VARA's radioprogramma Boemerang. Ze dacht aan de manier waarop
vooral de televisie onttakelde mensen levensgroot voor je neerpoot.
Een van de voorbeelden die ze gaf
was de pedicure die een lintje
kreeg, uit Het gat van Nederland
van de VPRO. Ze had ook de twee
argeloze zielen kunnen nemen die
genietend van en biddend voor do
minee Toornvliet te kijk werden
gezet
Als ik Mischa de Vreede goed be
grijp, heeft ze ook moeite met pro
gramma's die je ten gerieve van je
medische opvoeding met je neus
bovenop zieken en zelfs stervenden
duwen. Zo voel ik me in hoge mate
onbehaaglijk bij uitzendingen zoals
die van Henk Mochel voor de
NCRV: onder het mom van je te
verdiepen in menselijke problemen
zit je te gluren naar zielige kinde
ren, tobbende ouders en noem maar
op. Maar het schijnt dé manier te
zijn, Henk Mochel en Het gat vallen
in de prijzen.
Maar mijn onbehagen reikt verder.
Ik begin, merk ik, een hekel te
krijgen aan de veelgeroemde open
heid van allerlei overleggingen. Het
is vaak gênant om de reportages
ervan te zien. Onbarmhartig dichtbij
zijn al die kakende mannen en
snaterende vrouwen en ook de
meest serieuze gedachtenwisseling
komt als een lachertje de huiskamer
binnen. Moet je die vent zien! En
dat mens!
Ik maak me dit (weer) bewust nu we
hier op de krant de papieren bij
elkaar zoeken, die we morgen nodig
hebben, wanneer de gereformeerde
synode de zaak-Wiersinga in openba
re zitting behandelt Stel je voor:
teen aanschouwe van heel Neder
land, want de perstafel is goed be
zet, en onder het toeziend oog van
Dr. Herman Wiersinga
de publieke tribune, gevuld door
kerkgenoten die vurig hopen dat je
flink wordt aangepakt, bekijken en
betasten ze jouw opvattingen.
Begrijp me goed, ik heb er niks op
tegen dat de gereformeerde synode
zich bezighoudt met de visie van dr.
Wiersinga op een bepaald leerstuk.
Mijn vaste afnemers kunnen weten
dat naar mijn mening het een syno
de eerder past zich te buigen over
kwesties aangaande de belijdenis
dan zich te verdiepen in de positie
van Guinee-Bissau. Dit laatste moet
wel gebeuren, maar dan liever via en
door het Angola-comité, waarvan
synodeleden nog best wat kunnen
opsteken.
Er zijn lieden die de gereformeerde
synode een overleefd instituut vin
den omdat dit eerwaard gezelschap
zich een dag lang, of nog langer
misschien, stort op leerstellige vra
gen, alsof er anno 1974 niks anders
aan de hand is. Dit gevoelen deel ik
allerminst. Daargelaten dat gerefor
meerden heus wel weten wat er in
de wereld te koop is, een kerk die
niet alleen met de mond belijden
wil loopt sowieso tegen zoiets als
een zaak-Wiersinga aan. Dat is ge
woon een kwestie van eerlijkheid.
En vergeet niet dat allerlei actie
groepen minstens zo tuk zijn op
zuiverheid in de leer als een gere
formeerde synode.
Alleen: waarom moeten morgen het
synodaal debat en de synodale bezin
ning in het openbaar plaats vinden?
Wat en wie is ermee gediend? Wie
staat er garant voor dat de synodele
den niet bezwijken voor de verlei
ding van het lonken naar de tribu
ne? Mag een kerk toestaan dat een
predikant, die zijn verhaal niet op
een achternamiddag heeft verzon
nen, een geriefelijke prooi wordt
van kerkelijk gekrakeel? Ik zou zeg
gen: praat erover achter gesloten
deuren en deel na afloop een keurig
communiqué uit.
Maar dr. Wiersinga bracht zelf de
zaak in de openbaarheid, wordt me
tegengeworpen. Onzin, hij legde de
vrucht van zijn overpeinzingen neer
in een proefschrift, d.w.z. dat de
zaak voor hem in de sfee? van de
academische discussie thuishoorde.
Anders had hij wel een vlammende
Mischa de Vreede
brochure geschreven. De zaak is in
de openbaarheid gegooid door die
dominees, die zo nodig in hun kerk
blad moesten laten merken hoe
knap en hoe gereformeerd ze wel
waren. Zij zijn het die onrust ver
wekten, niet dr. Wiersinga.
Partijgangers der
armen (slot)
Ten tijde van de doorbraak beschouw
den de Barthianen het annexeren van
Jezus als heidens. Het was een van de
vele gevallen door Barth samengevat
als de 'inclusio Dei', het gevangenne
men van God, die wezenlijk anders is
dan het schepsel. Vanuit dit Barthi-
aans denken werd bijv. gezegd: 'De
zaak van de AR is niet identiek aan
de zaak van het Koninkrijk Gods en
de zaak van Jan Schouten is niet te
vereenzelvigen met de zaak van Je
zus'. De consequentie hiervan is, dat
de zaak van het Marxisme dan ook
niet identiek is met de zaak van het
Koninkrijk Gods. Toen (niet alleen op
dit punt) de Barthianen zich kritisch
moesten opstellen tegenover de pro
gressieve nieuwe theologie, bleek de
natuur sterker dan de leer, m.a.w. de
theoloog moest het tegen de partij
ganger afleggen. Enkele Barthkenners
hebben zich wel kritisch opgesteld en
zijn hun grote leermeester trouw ge
bleven. Dat waren de Barthianen! Het
is niet onwaarschijnlijk, dat vele re
negaten van Barth thans hun partijtje
meeblazen in het korps van de pro
gressieve theologen. Zij doen dan mee
de Christus der schriften te reduceren
tot Jezus Rebel en Jezus Strukturen-
vernieuwer. Inclusio Dei!!
Schoorl
TJ. Epcma
Oberman-Buskes (4)
Het lijkt mij geen juiste benadering
van het probleem, wanneer J. Holle
man de armoede van de zwarte bevol
king in Zuid-Afrika vergoeilijkt door
te verwijzen naar nóg armeren in
andere landen. Arm zijn in een arm
land is iets anders dan arm zijn in
een schatrijk land. Zuid-Afrika is één
van de drie rijkste landen ter wereld.
Toch is meer dan de helft van de
zwarte bevolking ondervoed. De ge
middelde leeftijd van de zwarten is 35
Jaar. De helft van de zwarte kinderen
sterft onder de tien jaar. Voor elk 450
blanken is er een arts, evenals voor
elke 10.000 zwarten.
Amerongen
A. Burger
Oberman-Buskes (slot)
Het vergelijken van de positie van de
Afrikanen in Zuid-Afrika met die van
andere landen in Afrika is vele malen
dwazer dan het vergelijken van pak
weg de positie van bejaarden in
Nederland met die van bejaarden in
enig ander Europees land. Het komt
er op neer dat men redeneert: De
bejaarden in Nederland behoeven
geen aow te krijgen omdat bejaarden
in Portugal of Sicilië dat ook niet
krijgen. De situatie van bejaarden in
Nederland dient vergeleken te worden
met het levensniveau van andere
groepen in de Nederlandse samenle
ving. Moeten de Indische Nederlan
ders geen aow krijgen omdat de voor
zieningen in Indonesië voor bejaarden
niet zo rooskleurig zijn?
Den Haag
L. J. de Boer
Buskes-Obermari (5)
J. Holleman gaat (Tr.-Kw. 29. 5) Bus-
kes met vergelijkingsmateriaal te lijf
dat nergens op slaat. Het gaat bij
Buskes om Zuid-Afrika en Zuid-Afrika
alleen. Daar gaat Holleman niet op
in; met geen woord. Het betoog van
J. Holleman komt bij mij over als
volkomen niet terzake doende, onzake
lijk en gezien de apartheidspolitiek
antichristelijk. Nog kortelings schreef
prof. H. Ridderbos: wie Buskes aan
pakt, moet wel weten wat hij doet.
Holleman weet dat blijkbaar niet
Tenslotte: volgens mij heeft Buskes
ook Oberman als persoon volkomen
recht gedaan.
Hilversum
Van Itterzon: voorrang aan belijden
Van een onzer verslaggevers
ZEIST Om het samen op weg' gaan van hervormden en gereformeerden een nieuwe stimulans te
gevenheeft prof. dr. G. P. van Itterzon voorgesteld, dat leden van beide kerken zich samen gron
dig gaan bezinnen op de inhoud van zowel het gereformeerd Geloofsgetuigenis (van de hoogleraren
Berkouwer en H. N. Ridderbos) als het hervormd Getuigenis van prof. Van Niftrik c.s.
L. Zielhuis
Ma'alot (2)
Met verbazing heb ik het stukje gele
zen van de heer C. P. de Vruen in
Tr.-Kw. van 21-5 waarin mevr. Marga
Klompé verweten wordt dat ze een
telegram stuurde naar Yassar Arafat
o.a. door flirten met misdadige groe
peringen enz. Ik vind dit onwaar,
Palestijnen is een broedervolk van
Israël. Leest u eens Genesis 27. Voor
de grote uittocht, in ik meen, '47,
plaatsvond en al de joden uit Europa
naar Palestina vertrokken na '40-'45
leefde men rusig met elkaar, na de
vreselijke kampen zijn de joden Euro
pa ontvlucht, en daarna pas is er een
omwenteling gekomen. En in '67
moesten de Palestijnen weg; sindsdien
zijn het zwervers geworden; geen
plaats meer, alleen in tenten. Heeft
Europa hier ook geen schuld aan?
Kort geleden was er een conferentie.
Daar besprak men dit vraagstuk voor
de tv. Alles was er vertegenwoordigd
o.a. een Palestijn. Deze man zei: Ik
heb mijn broeder in Israël lief, ik
ben een christen. Ik had deze man
graag de hand willen drukken, nie
mand zei hier iets over. Hoe vind u
zo'n belijdenis?
Den Haag
J. J. Lankaster v. d. Kruk
De Rotterdammer
Nieuwe Haagse Courant
Nieuwe Leidse Courant
Dordts Dagblad
Uitgaven van
B.V. De Christe ijke Pers
Directie:
Ing O Postma,
F Diemer
Hoofdredactie:
J. Tamminga.
Hoofdkantoor: NZ. Voor
burgwal 280, Postbus
859, A'dam. Telefoon
020-22 03 83. Postgiro:
26 92 74. Bank: Ned.
Midd. Bank (rek nr.
69 73 60 768). Gem giro
X 500.
Nieuwe echtscheidingswet
De commissie die ingesteld is om een
aantal verbeteringen aan te brengen
in de nieuwe echtscheidingswet, dient
zich volgens mij terdege bezig te hou
den met de positie van de 65-plusser,
die alimentatie-plichtig is. In de eerste
plaats krijgt deze ongehuwde-AOW
terwijl het bedrijfspensioen gehuwde-
AOW ln mindering brengt op zijn
pensioen. Dat is de eerste klap van
een paar honderd gulden per maand.
De tweede klap brengt de rechter
hem toe door van het meestal geringe
bedrag van het niet-waardevaste be
drijfspensioen een naar verhouding
fiks bedrag tot alimentatie te bestem
men, omdat door pensionering het te
verdelen koekje kleiner is geworden.
Dan volgt nu eik jaar de lugubere
confrontatie der voormalige echtelie
den om aan de indexering enigermate
te ontkomen. Veelal is de situatie zo,
dat het wachten is op het einde. De
een voelt zich dan vrij door de toe
kenning van het bedrijfs-weduwenpen-
sioen en de andere omdat hij geen
alimentatie meer behoeft te betalen.
Van een onbezorgde oude dag. waaro
ver zo vaak huichelachtig en senti
menteel gesproken wordt, is na vele
alimentatie-jaren, veertig pensioen
dienstjaren en hard werken geen
sprake.
Amsterdam J. Kooijman
Van een onzer verslaggevers
UTRECHT De 880.000 gerefor
meerden zullen dit jaar naar schat
ting 135 miljoen moeten opbrengen
voor het werk van hun kerk.
Voor het plaatselijke kerkewerk is 103
miljoen nodig. De zending vraagt dit
jaar 11 miljoen en het diakonaat
(binnen- en buitenland) 16 miljoen.
Verder is er 5.4 miljoen nodig voor
de algemene kerkelijke arbeid, dat is
vier pet van het totaal.
Van deze laatste post van 5,4 miljoen
is 1,4 miljoen bestemd voor geestelij
ke verzorging van hen, die door aller
lei omstandigheden niet in staat zijn,
deel te nemen aan het leven van een
gewone plaatselijke gemeente, zoals
studenten, varenden, doven en men
sen in ziekenhuizen. Gemeenteopbouw
(het evangelisatiecentrum te Baarn
het bureau Kerkopbouw tc Utrecht
e.d.) vraagt 1.3 miljoen. Voor onder
linge bijstand (hulpbehoevende ge
meenten, evangelisatienoodgebleden
is 1,1 miljoen uitgetrokken en een
miljoen voor het werk van de genera
le synode.
Sprekend op de jaarlijkse conferentie
van de (hervormde confessionele vere
niging, noemde prof. Van Itterzon het
een blunder van de eerste rang, dat
de hervormde synode het gerefor
meerde Geloofsgetuigenis als voor
hervormden niet relevant terzijde leg
de. Anderzijds was hij er ook teleur
gesteld over, dat verschillende voor
mannen uit de gereformeerde kerken
zich zo zuinig uitlieten over het her
vormd Getuigenis.
In beide kerken zou men een streep
door alle vooroordelen moeten halen.
Het gaat er niet om welk getuigenis
het beste is, maar wel hierom, dat de
kerken der Reformatie zich naar aan
leiding van beide stukken met ernst
en spoed bezinnen op het waarachtig
belijden van de Christus in deze tijd,
aldus prof. Van Itterzon.
Moeite
Het spreekt vanzelf, dat elk van beide
geschriften speciaal met de problemen
van de eigen kerk heeft gerekend.
'Doch als we waarlijk samen op weg
zijn, zullen we ons over en weer de
moeite moeten getroosten om niet
alleen de spanningen in de eigen
kerk, maar ook die in de andere te
leren kennen om zo gezamenlijk tot
een verantwoord broederlijk belijden
ZANDVOORT —Vandaag, op wereld-
milieudag, begint de Stichting Mondi
aal Alternatief uit Zandvoort de actie
'Red een vogel met twee kwartjes'. De
actiegroep roept de Nederlanders op
twee kwartjes te storten.
Twee kwartjes is de prijs van een
gevangen trekvogel in Italië. De stich
ting wil in het najaar in Italië nog
levende trekvogels vrijkopen om ze op
een veilige plaats de vrijheid te geven,
zodat ze de trek kunnen vervolgen.
De actiegroep, die is opgericht op ini
tiatief van de heer E. Bartels te
Zandvoort. heeft het afgelopen voor
jaar een handtekeningenactie gevoerd
uit protrest tegen de moord op de
trekvogels in Italië. Het resultaat
hiervan was dat op 9 april 257.000
handtekeningen werden aangeboden
aan de Italiaanse ambassadeur.
De actie 'Red een vogel met twee
kwartjes' kan worden gesteund door
twee kwartjes, of meer. te storten op
girorekening 3141400 ten name van
'Mondial Alternatief" te Zandvoort,
onder het motto 'Bliksemactie vogels'
en handelen te komen. Het belijdend
karakter van onze heide kerken is
zulk een bezinning meer dan waar',
aldus de Utrechtse emrjtus-hoogle-
raar.
Zorgelijk
Prof. dr. G. P. van Itterzon
DEN HAAG Vandaag en morgen
zullen delegaties van de geallieerde
strijdkrachten de invasie in Norman
dië herdenken. Het is dertig jaar
geleden dat met 'D-day* het einde van
de tweede wereldoorlog werd inge
luid. Over 130 Nederlandse militairen,
afgevaardigden van verschillende
krijgsmachtonderdelen, zullen bij de
herdenking aanwezig zijn. Minister
van defensie Vredeling wordt ver
tegenwoordigd door luitenant-generaal
A. J. W. Wijting, de voorzitter van
het comité verenigde chefs van sta
ven. Onder de Nederlandse officieren
bevinden zich twee veteranen, die de
invasie hebben meegemaakt als lid
van de Prinses Irenebrigade: kolonel
R. W. Hemmes en generaal-majoor Th.
van Besouw.
De delegatie, die naar Normandië zal
worden overgevlogen met vier troops-
ships F-27 van de Koninklijke Lucht
macht, zal aanwezig zijn bij de parade
op Utah Beach, een openlucht kerk
dienst op Omaha Beach, een militaire
ceremonie bij Ver-Sur-Mer en bij
kransleggingen od oorlogskerkhnven
Volgens prof. Van Itterzon staat het
er met de kerk in Nederland uiterst
zorgelijk voor. De statistieken liegen
er niet om. Van de hervormden gaat
37 procent nooit meer naar de kerk.
Niet meer dan 33 procent leest dage
lijks de bijbel. Predikantsplaatsen
moeten worden opgeheven, kerkge
bouwen worden gesloten. Het aantal
katechisanten loopt terug. Veel kerke
lijk jeugdwerk verkwijnt. Het prestige
van de synode is enorm gezakt. Expe
rimenten geven misschien een verade
ming voor het ogenblik, maar belem
meren de genezing en verspillen no
deloos kostbare tijd en kracht. Prof.
Van Itterzon betreurde het vooral,
wanneer door experimenten in de ge
meenteopbouw het pastoraat in de
knel komt. Want aan versukking van
herderlijke zorg kan men niet zwaar
genoeg tillen.
De kerk is in nood. Maar ze heeft het
er ook naar gemaakt, aldus prof. Van
Itterzon, door voortdurend al te veel
tijd te besteden aan bijkomstige zaken
en haar eigenlijke getuigenis-opdracht
uit te stellen. Hij verwachtte, dat als
de synode en synodale functionarissen
de eerste tijd eens niet keer op keer
over de wereldraad en de wereldpoli
tiek zouden spreken en eindelijk voor
rang zouden geven aan het belijden
der kerk, het medeleven van de ge
meente zeker zou toenemen.
SANTIAGO (KNA) De militaire
politie in Chili heeft in ccn voorstad
van Santiago een 'verzetshaard' opge
ruimd, waarvan de leden bestonden
uit priesters en diakenen, allen leden
van de beweging 'christenen voor het
socialisme' en van d e ondergrondse
revolutionaire beweging 'Mir'.
Vier van de vijf priesters en diakenen
wisten te ontkomen. De vijfde is Ma
rio Irarrazaval, diaken en zoon van de
Chileense ambassadeur in Bonn. De
groep zou een gewapende opstand te
gen de junta voorbereiden. Als leider
wordt genoemd de voormalige pries
ter Juan Cortes. Ook de vroegere
secretaris van de beweging 'christenen
voor het socialisme', de priester Mar
tin Garate. zou lid van dè groep zijn.
Opvolgers nog onbekend
Van een verslaggever
UTRECHT Hoewel de beheerder
van Dennendal, de arts R. W. Gay
Balmaz, gisteren voor een korte va
kantie naar Texel vertrok, waren gis
teravond de namen nog niet bekend
van zijn opvolgers.
De heer Gay Balmaz zou wórden op
gevolgd door een 'driemanschap', dat
vorige week donderdag door staatsse
cretaris Hendriks (Volksgezondheid)
in de Tweede Kamer werd aangekon
digd.
Gay Balmaz had aanvankelijk Der 1
juni zijn ontslag genomen, maar ver
klaarde zich daarna bereid zijn taak
nog enkele dagen te vervullen in
afwachting van de behercommissie,
die het beheer over de zwakzinnigen
inrichting in Den Dolder van hem
zou overnemen. Gsteravond was van
het driemanschap echter alleen de
naam bekend van prof. dr. G. Bren-
ninkmeiier. Hij maakt deel uit van de
commissie-Langemijer, die in februari
door de staatssecretaris werd inge
steld om een oplossing te zoeken voor
het conflict op Dennendal.
Ken woordvoerder van het ministerie
van Volksgezondheid kon gisteren na
mens de commssiie-Lagemeijer alleen
verzekeren, dat er na het vertrek van
de heer Gay Balmaz geen gezagsva
cuüm zal ontstaan. Aangenomen
wordt dat dit betekent dat prof. Bren-
ninkmeijer het beheer voorlopig al
leen voor zijn rekening zal nemen,
totdat er ook een arts en een psycho
loog in de beheerscommissie zijn be
noemd.
Er bestaat onzekerheid over de positie
van de vijf groepsleiders uit het pa
viljoen Lorenz, die op staande voet
zijn ontslagen door de heer Balmaz
en die met twaalf pupillen op zeilva
kantie waren gegaan, zonder dat de
beheerder daarvan af wist. Deze
groepsleiders kregen namelijk van de
heer Balmaz toestemming nog tot en
met dinsdag op het terrein en het
betrokken paviljoen te komen. De
niet-ontslagen stafleden en de 'b*-
stuursgetrouwe personeelsleden had
den er gisteren geen idee vart wie
verantwoorelijk was voor de gang van
zaken en wie de zorg krijgt over dp
pupillen in Lo^entz.
NEW YORK (KNA) De godsdien
stige belangstelling onder de Ameri
kaanse jongeren is de laatste vijf jaar
sterk gedaald. Dit blijkt uit recente
opijieonderzoeken. In 1969 vond 64
pet. der Amerikaanse jongeren tussen
16 en 25 jaar de godsdienst nog een
'zeer belangrijke waarde'. In 1974
blijkt nog maar 42 pet. er zo over te
denken. Bij de studenten ligt het
percentage nog lager, namelijk 28 pet.
doorAldert Schipper
Wat hebben zwarte Zuidafrikanen aan
beleggingen in hun land die van ons
geld worden betaald. Dit is geen
vraag waaraan je zo maar voorbij
kunt gaan, want het Zuidafrikaanse
bedrijfsleven is innig verbonden met
het Europese en Amerikaanse. Uw
bank werk' vast in Zuid-Afrika of
werkt met dat land samen; uw pensi
oenfonds heeft mogelijk wel aandeel
tjes in firma's die er filialen hebben
of aan Zuid-Afrika leveren en uw
kerk heeft zich gebogen over de op
roep van de wereldraad van kerken
om het geld uit Zuid-Afrika terug te
vragen.
W^t hebben dc zwarte Zuidafrikanen
aan het geld dat in hun land belegd
is. Is het goed of slecht voor ze. Deze
vraag stellen zich vooral ook Ameri
kaanse kerken, die zich, doordat ze
zelf ook zwarte leden hebben, erg
interesseren voor Zuid-Afrika. De ver
enigde presbyteriaanse kerk in de
Verenigde Staten heeft een van de
grotere Amerikaanse bedrijven bij de
hoorn gevat en het Zuidafrikaanse
filiaal van dit bedrijf laten doorlich
ten door twee deskundigen. Peter
Randall en Horst KleinschmidL
Immigranten
In Zuid-Afrikr ls een dochteronderne
ming gevestigd van de Amerikaanse
multinational ITT. Deze dochter heel
Standarc telephones and cables (sa),
afgekort tot stc. Het bedrijf is geves
tigd bij Johannesburg, waar het pro-
dukten op electronisch gebied veelal
voor de regering cf haar organen
maakt. Er werken ongeveer 2000 men
sen, van wie er 42 percent zwart zijn.
Van de blanken is bijna de helft
geïmmigreerd uit Europa of de Vere
nigde Staten.
'Beter'
De stc hoort tot de 'betere' bedrijven
in Zuid-Afrika voor wat het sociaal
klimaat voor niet-blanken aangaat.
Dat komt onder meer doordat het
bedrijf Lijna alleen maar geschoolde
mensen in dipnst heeft. Er zijn vrij
goede werkomstandigheden. De lonen
zijn niet al te dol: gemiddeld 500
per maand voor de zwarte werkne
mers. Niemand van hen verdient min
der dan het absolute minimumloon,
dat nodig is om het leven te behou
den.
Wanneer je alles bijeen neemt kun je
de stc indelen bij die bedrijven, die
een beetje christelijke werkgever zich
zou wensen: een kapitaal-intensieve
onderneming, waar een betrekkelijk
stabiel arbeidsklimaat kan worden ge
handhaafd. Maar het bedrijf voegt
zich wel geheel in de bestaande apart
heidswetgeving. De winst (1,2 mil
joen dollar in 1970 met een gemiddel
de winstgroei van twaalf percent per
jaar) is daaraan te danken. De zwarte
arbeiders kunnen niet als vakbond
onderhandelen. De afstand tussen de
zwarte en de blanke lonen neemt
absoluut en relatief toe. Gemiddeld
verdienen de blanken dertien maal
zoveel als de zwarte arbeiders.
Niets
Enkele conclusies. Er is geen enkele
aanwijzing dat hoogwaardige industrie
ook maar enige verbetering tot stand
brengt in de afstand tussen het werk
klimaat van zwarten en blanken in
Zuid-Afrika. Een onderneming, ook zo
een van de goede soort als de stc toch
is, breekt het apartheidssysteem niet
af, maar versterkt het. Blanke immi
gratie is niet voordelig voor de zwarte
Afrikanen.
Het antwoord op de vraag, waarmee
dit stukje begon is dus: niets.
een stille fluit
in de middag
springend en dansend
glijdend en stotterend
door valleieën
vol rododendrons
en zacht mos
met hier en daar
een helle boterbloem
en over bergen
van zwaar geboomte
contouren zettend
langs de melken lucht
en een jonge visser
ergens langs de waterkant
verward en hulpeloos
ziet hij om zich heen
wie helpt hem
bij het ontwarren
van zijn tuig
een vliegtuig
davert hoog over hem heen
de fluit huppelt verder
en dartelt door een land
dat hier niet is
ik zie hem aan de overkant
en kan hem niet bereiken
maar opgeklaard
zie ik hem
opnieuw inwerpen
en turen naar de dobber
de fluit ijlt weg
tussen de struiken
en nog stiller
wordt het nu
De kerken hebben opgeroepen het
belegde geld uit Zuid-Afrika terug
te halen. Niet zo'n gek idee, naar
een onderzoek uitwijst.
NED. HERV. KERK
Beroepen: te Papendrecht: J. den Bes
ten te Huizen.
Aangenomen naar Boskoop (toez.): J.
Stelwagen te Nieuwpoort.
Bedankt voor Voorthuizen: J. de
Vreugd te Haaften: voor Gouderak: T.
J. Kamerbeek te Waarder.
GEREF. KERKEN
Beroepen te Oostkapelle: J. Bruyn,
kand. te Hattem, die dit beroep heeft
aangenomen; te Muiden-Muiderberg:
A. G. Bosma, kand. te Amsterdam;
Zweelo: P. A. C. Bongers, kand. te
Haarlem, die dit beroep heeft aange
nomen.
CHR. GEREF. KERKEN
Beroepen te Eindhoven: J. van Mulli-
ge'n te Rotterdam Z.
NED. PROT. BOND
Aangenomen naar Driebergen: T. C.
C. Scholten van Iterson, kand. aldaar.
AGENDA UT HZ
Zendingsbezinningsconferentie van
de Gereformeerde gezindte, vrijdag
avond 7 juni 19 u. geref. kerk, Witte-
vrouwensingel 33, Utrecht Drs. C. Fah-
ner spreekt over bijbelvertalen in de
contekst van bestaande culturen.
Internationaal reformatorisch con
gres van 5 tot 10 augustus op Woud-
schoten te Seist. Thema 'Christus on
ze vrede'. Sprekers: Gerhardt Blocher,
George Goyder, Ferguson Macdonald,
Pierre Marcel en Herman Ridderbos.
Inl. Phil Brouwer, Nic. van der Steen
straat 51, Mijdrecht.
Het grote aquariumboek van II. Frey.
Derde geheel herzien en uitgebreide
druk. Uitg. Becht te Amsterdam. 358
blz - ƒ32,50.
Politisering en lijdelijkheid in de Ne
derlandse politiek, door H. Daalder.
De inhoud is: Leiding en lijdelijkheid
in de Nederlandse Politiek, inaugure
le rede bij de aanvaarding van het
ambt van gewoon hoogleraar in de
Politieke Wetenschap aan de universi
teit te Leiden, maart 1964 en Politici
en politisering in Nederland, college
voor alumni gehouden ter gelegen
heid van de dies van de universiteit
te Leiden, februari 1974. Uitg. Van
Gorkum, Assen. 78 blz - 10,85.
Prisma-hengelboek, door A. van Onck.
Uitg. Het Spectrum, 144 blz., ƒ4,- Een
handleiding voor de beginnende hen
gelaar (met 25 foto's en 40 tekenin
gen), geschreven door iemand die al
zestig jaar hengelt en er al twintig
jaar over schrijft
Vakantieparadijzen in Europa, door J.
de Wijn. Uitg. Het Spectrum. Prisma-
reeks. geïll., 198 blz., 4,50. Gedetail
leerde tips voor 25 vakantiereizen,
met een beschrijving van de route
naar het dorado in kwestie (vanuit
Utrecht en Brussel).
Prisma-schaakboek voor dc jeugd,
door H. Bouwmeester en T. de Rui
ter, Uitg. Het Spectrum, 142 blz.,
4,50. Een goede inleiding (met opga
ven en aanwijzingen voor schaakin-
structeurs)' tot de waardevolle, tiende
lige schaakbibliotheek die schaakmees
ter Bouwmeester een aantal jaren gele
den voor de Prismareeks heeft ge
schreven.
Jamaica, nr 177/178 in de serie lan
dendocumentatie, uitgave van het Ko
ninklijk Instituut voor de Tropen te
Amsterdam. Prijs losse nummers ƒ6,-
(enkel nummer) en ƒ7.50 (voor een
dubbel nummer). Jaarabonnement:
ƒ47,50.
Amerika en Hanoi
WASHINGTON (DPA) Het Ameri
kaanse huis van afgevaardigden heeft
met 273 tegen nul stemmen een reso
lutie aanvaard, waarin wordt vastge
steld dat Noord-Vietnam en de Viet
Cong niet voor hulp of erkenning in
aanmerking komen, zolang zij niet ten
volle meewerken bij het opsporen van
vermiste Amerikaanse militairen.
Er zijn op het ogenblik nog 1.088
namen op de lijst van Amerikaanse
vermisten in Zuidoost-Azië. Onder hen
bevinden zich naar de mening van het
Pentagon waarschijnlijk 56 als gevan
gene in Noord-Vietnam, Zuid-Viet-
nara. Laos of Cambodja.
