Israëlische ormateur )ijna klaar ito regelt opvolging naar vertrekt nog niet Portugezen beginnen overleg met PAICG EEG-landen niet zo blij met Brits NAVO-ontwerp Rostropowitsj mag Rusland weer uit Giscard officieel tot president uitgeroepen Krachtig verzet m9' Frankrijk de eenheid van Joegoslavië Japan wil hulp aan India stoppen Nollau: ex-lid van Duitse BVD wil mij wellicht hak zetten COURVOISIER jjW/UtWiABfUET ZATEKlDAG 25 MEI 1974 BUITENLAND T7/K.9 RUZALEM, DAMASCUS (UPI, Reuter) De aëlische kabinetsformateur Jitzak Rabin heeft i regeringsploeg bijna klaar. Begin volgende fck hoopt hij de namen bekend te maken van nieuwe Israëlische ministers. iresultaat van Jitzak's moeizame i'ekenlange formatiewerk is een «derheidskabinet, dat op 61 van EO leden van het Israëlisch parle- i steunt. De belangrijkste pijler is D zichzelf zeer verdeelde Arbei- E.rtij met 51 zetels. De voor de erherid ontbrekende stemmen »n van de Onafhankelijke Libera- (4 zetels), de Partij voor de terrechten (3) en drie Arabische faardigden. ar ,n Lateur Rabin kreeg van president qim Katzir nog enkele dagen om y ninistersposten te verdelen over oalitie-genoten en de fracties van !eigen Verenigde Arbeiderspartij, hoeft daarbij geen rekening te len met zijn vroegere chef, minis- fvan buitenlandse zaken Abba Deze maakte gisteren bekend, [hij niet wilde dienen onder Is- I nieuwe premier. Als minister jbuitenlandse zaken had hij een lopend conflict met Rabin, die lCl96S tot 1973 Israëlisch ambassa- in Washington was. Rabin had in zijn regering de portefeuille j voorlichting aangeboden, maar heeft nu voor die eer bedankt. Abba Eban is negen jaar Israëls mi nister van buitenlandse zaken ge weest. Tot grote populariteit heeft hij het nooit kunnen brengen. Buitenlandse zaken gaat nu hoogst waarschijnlijk naar Jigal Allon. De huidige minister van voorlichting Si mon Peres wordt de opvolger van Mosje Dajan op defensie. Het is nog erg onzeker of minister van financiën Pinhas Sapir wel in het nieuwe kabi net zal zitten. Hij heeft gezegd daar weinig voor te voelen. De regering van Jitzak Rabin is de eerste Israëlische regering die zonder de Nationale Religieuze Partii tot stand is gekomen. LONDEN, LISSABON (Reuter, U-PI, AP) Delegaties van de Portugese regering en liet PiAlIGC, de bevrijdingsbeweging van Gui- nee-Bissau en de KaapvercHsche eilanden, gaan vandaag in een West-Londens hotel rond de tafel zitten om te onderhandelen over - liet stopzetten van de nu al dertien jaar durende oorlog dn de Bortu* gese Afrikaanse gebiedsdelen. De Portugese minister van buitenland se zaken, de socialist Mario Soares, en Aristide Pereira, de leider van het PAIGC zijn gisteren in Londen aan gekomen. Een andere bevrijdingsbeweging van Guinee-Bissau, net nationale onafhan- kelijksfront FLING is hier bij het overleg uitgenodigd. Het Fling heeft verklaard dat onderhandelingen over de onafhankelijkheid van Guinee-Bis sau niet realistisch kunnen zijn zon der dat het FLING en andere groepe ringen in het land daarbij aanwezig zijn. Rndriques Oliveira, leider vnn het FLING voegde daaraan toe: 'Er zal onvermijdelijk oorlog uitbreken Israëlische soldaten leidden één van de twee Arabische terroristen weg, die donderdag in het noorden van Israël gevangen werden ge nomen. Hun zes metgezellen werden gedood. De groep wilde in Is raël een gijzeling ondernemen. Kissinger Terwijl Rabin de laatste uand legde aan zijn meerderheidskabinet, zat de Amerikaanse minister van buitenland- Golailfront se zaken Henry Kissinger zwaar te broeden op een plan cm de onderhan delingen tussen Israël en Syrië uit de impasse te halen. Hij is vast besloten om zondag; naar de Verenigde Staten terug te keren. De kans dat er voor zijn vertrek een akkoord over de scheiding van de troepen op de Hoog vlakte van Golan zal zijn bereikt, is uiterst klein geworden. Kissinger overlegde vrijdagmorgen weer met de Israëlische regering. Donderdagavond laat was hij teruggekeerd uit Damas cus na een lang gesprek met de Syrische president Assad. Kissin ger bekijkt of hij met een Ameri kaan voorstel de onderhandelingen weer op gang zou kunnen helpen. Hij wilde vrijdagmorgen niet zeggen of het geschikte moment voor zo'n Ame rikaans plan al is aangebroken. (31IX3IU3AQV) "Dok Usselo heeft zijn helden! vQuerido van Singel 262 Het gezin Oostcrvclcl heelt in de Duitse tijd twee joodse meisjes het leven gered. I Iet gaat er nier prat op, maar in het bock Dc schuilplaats door Johanna Réiss.ccn van dc onderduikstertjes, blijkt hoe moedig Opoe,Dicntjc en Johan zijn geweest. Koos Postcnw heeft onlangs Dienljf, Johan en dc zusjes voor'wie zij twee cn een halfjaar hebben gezorgd voor dc televisie gebracht. Nederland heeft het be grepen. De schuilplaats is ccn bock om te lezen,- voor iedereen van iedere leeftijd. De vierde druk is er nu al. Gebonden 14,?;. In iedere boekhandel tc koop. Zolang de Israëlische en Syrische troepen niet uit elkaar zijn gehaald, zullen de dagelijkse schietpartijen aan het Golan-ffont wel voortduren. Vrij dagmorgen meldde Israël dait drie van zijn militairen gewond waren geraakt bij Syrische beschietingen. Israël zet te vrijdag voor het eerst sinds negen dagen weer vliegtuigen in tegen Syri sche stellingen. Syrië zei dat drie Israëlische gevechtstoestellen naar be neden waren gehaald metr aketten, maar het oppercommando in Tel Aviv meldde geen verliezen. MOSKOU (AP) De cellist Mstislav Rostropowitsj heeft bekend gemaakt dat hij morgen uit Moskou zal ver trekken voor een verblijf van twee jaar 111 Londen. Rostropowitsj verklaarde in een tele foongesprek dat hij morgen met een lijnvlucht van Aroflot naar Londen zal reizen. Hij zei te verwachten dat zijn vrouw en twee dochters zich later bij hem in Engeland zullen voegen. De 4S-jarige musicus werden enige tijd buitenlandse toernees en het op treden in eigen land beperkt wegens de steun die hij verleende aan de nu verbannen schrijver Alexander Solzje- nitsin. PARIJS (UPI) De Franse constitu tionele raad, die zich met grondwetza- ken bezig houdt, heeft Valéry Giscard d'Eslaing gisteren officieel uitgeroe pen tot de 20ste president van Frank rijk. Giscard zal maandag worden geïnstalleerd. Hij heeft al laten weten dat het daarbij gebruikelijke ceremo nieel drastisch zal worden vereenvou digd. chende menigten, een feestelijke g^enkomst mot toespraken door politici, massaal ge- <g en leuzen met 'Wij zijn van t. E», hij is van ons' vormen het •a.tor. De vreugde heeft dit jaar ech- Vvjeen speciale hoogte bereikt. Na 30 ner de leidsels van de staat en de mfcmunistisohc partij in handen te lie!>ben gehad is Tito reeds als staats- tifd herkozen en wordt hij binnen- <t ook opnieuw partijvoorzitter, ide functies hebben een 'onbeperkt ndaat' zoals dat officieel heet. tl beperkt Werkelijk is dat Tito voor beide sidentschappen wordt herkozen et onbeperkt mandaat' in plaats van 1 (or het leven' zoals eerder was voor- jjiteld. De verandering is niet zonder tekenis aangezien hij nu in staat enirdt gesteld zich op een bepaald cehnent terug te trekken als hij dat igi). Tito zou hiertoe vorig jaar no- jjnber zelf de wens hebben geuit. :t lijkt me een beetje moeilijk dat ce president voor het leven zru moe- ni zijn', zei hij. 'De president van de la lubliek moet voortdurend actief 1 en kan een mens alle jaren van T n leven even actief zijn?' Hij liet er 1 iter op volgen dat hij. zolang hij in nslat is 'alle geestelijke en fysieke te ichten zal gebruiken om te volbren- gen wat de mensen van mij verwach ten'. Het eerste eerbetoon, de herverkie zing tot staatshoofd 'met onbeperkt mandaat' is hem reeds bewezen op 16 mei door het federale parlement (met algemene stemmen). Het parlement was op de dag tevoren ln zijn nieuwe samenstelling in eerste zitting bijeen geweest, Het heeft een diepgaande modernisering ondergaan op basis van de nieuwe grondwet die In februari van kracht werd en meer politieke en economische macht legt in de handen van gewone arbeiders. Beroepspolitici zijn uit het parlement geweerd en de meeste afsevaardigden zijn werkende mannen en vrouwen die voor het eerst hun rpwachting maken. Het gaat om meer dan 100 arbeiders, on geveer een-derde van het totale aantal afgevaardigden. In theorie zal een arbe'der de ene dag werken en de andere als afgevaard 2. de fungeren. Op de dag van Tito's hervcrk'ezine tot staatshoofd werd te- vens een nieuw presidium van de republiek geïnstalleerd. Terwijl het oude presidium 23 leden telde is dit aantal nu teru^gebrneht tot 9. nl. een vertegenwoordger van elk van de re publieken en autonome geb'oden plus maarseha'k Tito d'e voorzitter is ge bleven. Het presld'um draagt het ka rakter van een collectief nresident- schap. in het leven geroepen om de Het Israëlische leger was verder op nieuw in het noorden driftig op zoek naar Arabische infiltranten. Een Pa lestijnse organisatie heeft laten we ten, dat de groep van acht Arabische guerrilla-strijders, die donderdag door Israël onschadelijk werd gemaakt, niet alleen was. Het Democratisch Volksfront voor de Bevrijding van Palestina sprak van 'verscheidene groepen, die aanvallen uitvoeren op vijandelijke posities'. Het gaf toe dat zes Palestijnen don derdag waren gesneuveld, maar voeg de eraan toe, dat een veel grotere groep de slag met het Israëlisch leger had overleefd. Sadat hekelt Libië De toch al geschonden betrekkingen tuseen Egypte en Libië kregen een nieuwe deuk door enkele bittere ver wijten van de Egyptische president Anwar Sadat aan de vroegere Libische leider Moammar Khaddaffi. Sadat ver weet Khadduffi, dat hij een lastercam pagne togen Egypte had gevoerd toen dit land in oorlog met Israël was. Verder zou Libië toezeggingen voor olie- en wapenleveranties aan Egypte niet zijn aangekomen. Voer de oorlog tegen Israël was Khaddaffi erg scep tisch over de strijd en later leek zijn houding zelfs op sabotage, zo verwijt Sadat bitter. De beschuldigingen van de Egyptische president zijn vervat in een geheime boodschap aan de Libi sche Revolutionaire Raad. Grote delen hiervan zijn nu gepubliceerd door het Egyptische blad Al Achram. Khad daffi was tijdens de oktober-corlog nog Libië's onbetwiste leider, maar heeft inmiddels belangrijk aan macht ingeboet. Hij voorspelde kort na het uitbreken van de strijd met Israël een Arabische npdertaag. ADVERTENTIE LONDEN, BRUSSEL (UPI) De Britse Labourregering heeft haar NAVO-bondgenoten een ontwerp-verklaring aangeboden, waarin de doeleinden en idealen van de NAVO in de jaren zeventig worden op gesomd en die sterk gericht is op nauwere samenwerking tussen Europa cn de VS. MAXI KADERREEKS Iwan Toergenjew Het Britse ontwerp is in Washington 'positief ontvangen. Maar Europese diplomaten in Brussel hebben laten weten dat de Westeuropese bondgeno ten van Engeland het ontwerp van Londen weinig geestdriftig hebben be groet. Volgens de diplomaten hebben de Britten de nadruk die, in een eerder ontwerp, was gelegd op een gescheiden Europese identiteit laten vallen en sterk het accent gelegd op samenwerking tussen Europa en Ame rika. Uit Brussel is gemeld dat het Britse ontwerp nu in bespreking is bij de ambassadeurs van de 15 NAVO-lidsta- ten. Op 17 juni zou in Ottawa in Canada een NAVO-verklaring moeien worden getekend op een ministersbij eenkomst ter gelegenheid van het 25- jarig bestaan van dc NAVO. De kwestie van een verklaring waarin de toekomstige rol van de NAVO zou moeten worden omschreven was vorig jaar naar voren gebracht door Henry Kissinger, de Amerikaanse minister van buitenlandse zaken. Hij zei toen dat er een nrieuw 'Atlantisch Hand vest' moest komen. Hij kreeg hierop echter onmiddellijk te maken met krachtig verzet van vooral Frankrijk, dat de VS er al geruime tijd van verdenkt te pogen Europa onderge schikt te maken aan Amerika in plaats van een werkelijk partnerschap tussen bondgenoten met volledig ge lijke rechten en verplichtingen. De VS en de EEG zijn nog steeds bezig een afzonderlijk maar soortge lijk document op te stellen over de toekomstige verhoudingen tussen Amerika en dc Europese Economische Gemeenschap. Maar uit Amerikaanse bron is vernomen dat besprekingen hierover in een impasse zijn geraakt. Jagersverhalen en vijf andere titels Een Europese en vermoedelijk Franse diplomaat zei gisteren in Brussel over het Britse voorstel: 'Het is niet ver rassend dat het Amerikaanse ministe rie van buitenlandse zaken het Britse ontw'erp 'positief' noemt omdat naar wij begrijpen de Britse minister van kELGRADO Avond aan avond, nu al wekenlang, paraderen jonge men- 'ti over de schermen van miljoenen televisiekijkers in Joegoslavië. Een sol- til)at met een staf, een meisje met een boeket rozen en tientallen mensen met b(andels en vlaggen. Het is een van de lente-plechtigheden in Joegoslavië - d jaarlijkse Tito-uitzending die leidt naar de 82-ste verjaardag van de pre- ir Jent. continuïteit van de macht te verzeke ren als Tito mocht aftreden of overlij den. Het presidentschap van de repu bliek zal na Tito jaarlijks rouleren tussen de 9 leden van het presidium. Herstel Vandaag viert maarschalk Tito zijn verjaardag op wat. officieel is bestem peld als de 'Nationale jeugddag'. Het hoogtepunt van de feestelijkheden vindt plaats in een stadion van Bel grado, volgepakt met jonge mensen, als een atleet komt binnenlopen en de staf persoonlijk aan Tito zal overhan digen. Politiek gezien kan deze dag echter worden beschouwd als een in termezzo in de ontwikkelingen. Het zwaartepunt van de herkneding van Joegoslavië valt volgende week met het tiende partijcongres van de Com munistische Liga (van 27 tot 30 mei), ïn eerste instantie wordt Tito dan herkozen tot partijvoorzitter, eveneens 'met onbeperkt mandaat'. Van groter belang zijn echter de veranderingen die door het congres zullen worden aangebracht aan het 'gezicht' van de Liga. Tot nu toe functioneerde de zoge naamde 'eommun'stisehe conferentie' als hoogde u'tvoerende orgaan van de partii. De?e conferentie had steeds een mandaat voor de periode tussen twee partiieongressen in. De voorge- Tito en zijn vrouw Jowanka wuiven naar de menigte bij het parlementsgebouw in Belgrado. voorrang wil stelde wijzigingen voorzien erin dat nu in plaats van de conferentie het centrale .comité van de Liga zal wor den hersteld, bestaande uit 165 leden (20 van elk van de zes republieken en 15 van elk van de autonome gebieden en van het leger, plus een voorzitter). Het politiek uitvoerend orgaan van het centrale comité wordt het zoge naamde voorzitterschap, een lichaam dat uit 39 comité-leden bestaat. Het kleinste forum, dat verantwoor ding verschuldigd is aan het voorzit terschap, wordt het Uitvoerend comité met 12 leden. Dit Uitvoerend comité komt in dc plaats van het huidige uitvoerend bureau dat 8 leden telde. Volgens het persbureau Tanjoeg wil men de wijzigingen aanbrengen omdat men niet gelukkig was met de confe rentie als hoogste communistische or gaan. temeer daar tijdens elk partij congres ongeveer drievierde deel van de leden moest worden vernieuwd. Deze laatste redenering zou erop kun nen wijzen dat Tito ook binnen de communistische partij geven aan continuïteit. Verval Hoewel Tito zijn essentiele verlangens waarschijnlijk nooit duidelijk aan de openbaarheid zal prijsgeven meent men dat de wijzigingen van de maar schalk uiteindelijk bedoeld zijn als een strijd tegen 'het verval' van de partij ten koste van de staats- en regeringsinstellingen. Hij wil kenne lijk een versterking van een van de twee centrale elementen die zijn land telt: de partij en het leger. Tijdens de lange jaren dat hij aan de macht is heeft hij niet de zorgelijke gedachte kunnen uitbannen dat Joegoslavië zes republieken cn twee autonome gebie den kent. drie godsdiensten en twee alfabets. Actief Het leger is één van de weinige als het land overgeleverd wordt aan één prtij on als andere vertegenwoor digers van de massa buiten het over leg gehouden worden'. Soares werd vergezeld door luitenant kolonel Jaoao de Almeido Bruno, de rechterhand van de Portugese presi dent generaal Antonio de Spinola, en Almeida Santos, de Portugese minis ter van overzeese gebiedsdelen, die deze week een oriëntatiereis door An gola cn Mozambique maakte. De besprekingen werden overeenge komen toen Soares en Pereira elkaar vorige week in Senegal ontmoetten. Volgens Soares zijn deze besprekingen van groot belang voor de toekomst van alle Portugese koloniën. 'Ons eer ste doel is een onmiddellijk staakt-het- vuren', aldus Soares, die eraan toe voegde: 'We zijn hier gekomen om dc situatie openlijk te bespreken en wij willen vrede en vrijheid in Afri ka'. Volgens Soares is één van de belangrijkste taken van de Portugese regering het kalmeren van en gerust stellen van de blanke minderheden in de koloniën. 'Zelfbeschikking is ook in hun belang en in dat van hun kinderen, we hebben hun bijdrage nodig.' Angola buitenlandse zaken James Callaghan dit ontwerp heeft afgerond na uitvoe rig met de heer Kissinger overleg te hebben gepleegd.' Inmiddels wordt met enige nieuwsgie righeid de officiële Franse reactie op het voorstel afgewacht. Vooral omdat nu Valéry Giscard d'Estaing Frans president is geworden. Giscard wordt door diversen beschouwd als een man die een positievere houding jegens de VS wil innemen. Maar sceptici nemen aan dat Giscard, die met de gaullisti sche UDR-partij moet onderhandelen voor het in standhouden van zijn nieuwe kabinet wel zoveel water in zijn eventueel 'Atlantischer' politieke wijn zal moeten doen dat hij tenslotte toch als een anti-Atlantische gaullist uit dit politiek overleg tevoorschijn zal komen. TOKIO (Reuter) Japan wil de economische hulp aan India stopzet ten na dc ondergrondse kemproef die dit land het afgelopen weekeinde heeft genomen. Tokio had al eerder gezegd dat het geven van hulp 'bijzon der moeilijk' zou worden als India een kemproef zou nemen. Volgens Japan moet eerst maar eens onder zocht worden of een ontwikkelings land wel een kernmocrendheid kan zijn. Ook wil Tokio weten wat het verdere economische, politieke en mi litaire beleid van India zal zijn. Japan zal haar standpunt voorleggen aan het internationaal consortium voor hulp verlening aan India, dat dertien lan den telt en dat over enkele weken in Parijs vergadert. De dreiging de hulp stop te zetten komt op een moment dat India econo misch een bijzonder moeilijke periode doormaakt. De spoorwegstaking in het land duurt voort en 'het ziet er voor alsnog niet naar uit dat er een einde aan zal komen. De in- en uitvoer van India dreigt te worden lamgelegd. Hoewel er veel schepen de haven van Bombay binnenlopen die proberen de moesson voor te zijn, zijn er geen treinwagons om de lading af te voe ren. In I.uanda, de hoofdstad van Angola, heeft minister Santos besprekingen gevoerd met leiders van alle politieke groeperingen over een referendum waarin de bevolking zich zich kan uitspreken over de toekomst van An gola. Ook in Mozambique heeft Santos soortgelijke besprekingen gevoerd. In Angola, waar de Portugese strijd krachten de gevechtshandelingen ge staakt hebben, worden geen Inciden ten meer gerapporteerd, daarentegen gaan in Mozambique de leden van de bevrijdingsbewegingen door met snel le aanvalsacties. In Lorenzo Markues, de hoofdstad van Mozambique is de rust weergekeerd nadat de 5000 stakende dokwerkers weer aan het werk gingen. Ook de blanke en zwarte arbeiders aan de grote Cabora Bassadam in noordwest Mozambique gingen weer aan het werk toen gedeeltelijk aan hun eisen: hoger loon cn het ontslag van een aantal blanke opzichters, tegemoet ge komen werd. In Loesaka hebben de eerste minister van Swaziland, Makhosini, president •Julius Nyerere van Tanzania, presi dent Kenneth Kaoenda van Zambia en Samora Machel. de leider van het Frelimo (dc bevrijdingsbeweging van: Mozambique) besprekingen gevoerd over de toekomst van Mozambique en de toekomstige relaties tussen de be- - trokken landen. President Kaoenda bereidt een onderhoud voor met pre sident Moboetoe van Zaire, waarbij Angola hoog op de agenda zal staan. BONN (Reuter, UPI) Günther Nollau, het hoofd van de Westduitse binnenlandse veiligheidsdienst, die er van is beticht een Oostduiits spion te zijn, heeft verklaard dat een voorma lig medewerker van de Duitse BVD mogelijk heeft geprobeerd hem een fikse hak te zetten. Volgens Nollau is de studie van de Amerikaanse inlich tingendienst CIA, waarop het maand blad Capital zich bij zijn beschuldi gingen tegen Nollau beriep, in elkaar geflanst door een gefrustreerde vroe gere employé van de Duitse veilig heidsdienst. Volgens Nollau is er te gen hem een aotie op touw gezet om daarmee de huidige Westduitse rege ring te kunnen aanpakken. Nollau heeft laten weten dat hij op dracht heeft gegeven het maandblad Capital gerechtelijk te laten vervolgen wegens laster en aantasting van zijn goede naam. De hoofdredacteur van Capital, Ferdinand Simoneit, heeft Nollaus verklaringen ontkend, gezegd dat de CIA-studie authentiek is en dat de publikatie van de studie zonder meer doorgaat. EEG Helmut Schmidt, de nieuwe Westduit se bondskanselier, heeft Ln een radio interview verklaard dat hij samen met de Franse president Giscard d'Es taing zal trachten een gezamenlijk program op te stellen om de EEG uit de huidige crisis te halen. Schmidt zei dat het mogelijk was dat de Bondsre publiek zich economische en finan ciële offers getroost om zwakkere EEG-lidstaten te helpen. ADVERTENTIE Joegoslavische organen waar een weerspiegeling van nationalistische gevoelens geen of bijna geen rol speelt. Het feit dat generaal Ljubicic (de minister van defensie) een Ser viër is, schijnt geen bijzondere bete kenis te hebben. Men kent deze 'grote stille' niet goed, al weet men dat hij uit het verzet en uit zijn afkomst het diepe gevoel heeft overgehouden als voornaamste opdracht te hebben de eenheid van Joegoslavië te behouden en te beschermen. Hoewel men hem bepaalde genegenheden ten opzichte van het Russische leger toedenkt schijnt hij politiek gezien niet pro- Russisch te zijn. Tito legt nog steeds een ongebruike lijk grote activiteit aan de dag. On danks de nieuwe grondwet, waarin zijn opvolging is geregeld, en ondanks de politieke opkomst van zijn naaste medewerker, Edward Kardelj, voor het leiderschap, gelooft men dat de jongste 'uitbarsting' van activiteit be tekent dat Tito niet van plan Is spoedig te vertrekken. Le Cognac de Napoléon

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1974 | | pagina 9