t Maar weinig kans op dwangarbeid in het stemlokaal BM IttlMII Toch wel handig zo'n brommer! mentaar rsonalia Drie dieven aten zwarte zwaan op Herstel in autohandel lichamen in k verongelukte 41 helikopter Kiezers kunnen 'gevorderd' worden Een stem is andere niet ...ook als je mooiste examen- kado. Overal meer dan één lijst het weer Zonnig weekeinde weerrapporten Autoloze zondag: aantrekkelijk maar ook onbillijk geacht Man (24) verdacht van aanranding kind gearresteerd Boerderij uitgebrand ai -1/KWARTET ZATERDAG 25 MEI 1974 BINNENLAND T5/K7 nu precies bereikt heeft gedemonstreerde vermo- kernexplosie teweeg te \4blijft onduidelijk. Het eerste lat alle politieke partijen bij uitzondering eendrachtig de (toejuichen, verandert verder J de grote problemen van het ""'voor gevoelens van nationale \jden constructiever aanleidin- pden moeten zijn. jse verzekering dat de nieuwe aeden alleen voor vreedzame _jn zullen worden gebruikt, c al niet zo veel te betekenen. staat nog lang niet vast dat ;en een doeltreffend instru- jr de mijnbouw kunnen wor-, Amerikanen lijken na hun lislukking op dit terrein op punt te zijn aangekomen, iland is actief zonder dat worden gemeld. :de kan nu eenmaal geen •klaring van goede bedoelin- feitelijke mogelijkheid uitslui- zo'n kernlading wordt gc- een vliegtuig dat in staat is 'apparaat ergens ver weg te Misschien is het in het m(tadium van ontwikkeling daar en te zwaar voor. Maar (en kwestie van tijd en- stug kfcen. Met name in Pakistan en eWdt scherp beseft dat India gpicipe een kernmogendheid is. t, Brvan de politieke gevolgen lal zich moeilijk voorspellen, ent dat India zich een" irdige atoomstrijdmacht' tesch niet kan veroorloven ailou behoren te veroorloven sterk dan het er uitziet. In e sld waarin regeringen kemwa- eit hebben om ze te gebruiken. !rtn er een politiek pokerspel eigen regels mee te spelen, roorbeeld tien atoombommen zoveel vliegtuigen al aardig iardig. iomische offers die dat vergt, India relatief niet groot. Het weliswaar beter besteed kuu rden, maar de oplossing van economische problemen zit t op de politieke, wil en de leid om maatschappelijke vcr- ;en na te streven. ■j, doet de verontwaardiging die van de permanente ontwa- >Joferentie in Genève wordt ge- ®svat hol aan. India heeft het m tegen verspreiding van kern- niet getekend omdat het geen gende 'garanties kon krijgen, nooit met zulke wapens zou bedreigd. Als na de sluiting 1 e non-proliferatieverdrag geloof- stappen in de richting van 1 fe ontwapening waren gezet, -rg probleem zich geleidelijk kun- ossen. Nu het bij dure verkla gen peuterwerk in de marge is, blijft er weinig ruimte ?j>or morele verontwaardiging. droefheid. S5o verslaggever Dl 1LÏOL Het wrak van de op 10 fongelukte helikopter van KLM eêe Helikopters n.v. is gelicht, -feren met het bergingsvaartuig tver' van de firma Smit Tak -le haven van IJmuiden ge- In de cabine zijn de lichamen !fen van de chef-vlieger W. iwarz en van 'bedde Duitse Alfred Kramer en Walter Vermd9t worden nog de ■rder R. A. S. de Blecourt en Nederlandse passagiers T. leff en K. P. Schermer. Het yg op 50 meter diepte., A. F. Falkenhagen, directeur e luchüvaartinspectie en chef |it bureau vooronderzoek lucht ige vallen, kon gistermiddag nog eggen over de oorzaak van het i. Het toestel lag onderstebo- p de zeebodem en was nog i compleet, ofschoon zwaar be id. Van een onzer verslaggevers Van de paar miljoen kiezers die woensdag de tocht naar het stemlokaal zullen ondernemen, zullen de meesten zich het risico dat zij dan lopen niiet bewust zijn: zij kunnen 'gevorderd' en aan het werk gezet worden. Dat risico staat precies in de (kies wet) omschreven. Van elk stembureau moeten steeds, staat er in artikel I 12 van die wet, de voorzitter en twee leden aanwezig zijn. Als een lid ont breekt moet door of vanwege de bur gemeester een plaatsvervangend lid aangewezen worden. En daarna volgt (in het vierde lid van het artikel) de bepaling: 'Zolang geen plaatsvervan gend lid aanwezig is, wordt door de voorzitter een der in het stemlokaal aanwezige kiezers als zodanig aange wezen'. En als de kiezer geen tijd vóór of geen zin in het karweitje heeft en voor de eer bedankt? Op het ministe rie van binnenlandse zaken in Den Haag weet men het antworrd op die vraag. Als de kiezer dit werk zou weigeren, zou artikel 194 van het wetboek van strafrecht van toepassing zijn. Dat artikel stelt strafbaar ieder 'die opzettelijk niet voldoet aan een bevel of eene vordering, krachtens wettelijk voorschrift gedaan door een ambtenaar met de uitoefening van enig wettelijk- voorschrift belast'. De straf: ten hoogste drie maanden ge vangenis of twaalfhonderd gulden boete. Belangrijker dan de dreiging met die straf is de vraag of er ooit een kiezer op grond van deze bepaling 'in zijn De ene stem is de andere niet bij de raadsverkiezingen. In Amsterdam zullen waarschijn lijk zo'n 9176 stemmen nodig zijn om een raadszetel te be machtigen, in het haast onder de rook van <le hoofdstad gele gen Katwoude zijn vrij zeker 23 stemmen al voldoende om ge kozen te worden. Ook in het Limburgse Bemelen zal men aan 23 stemmen al genoeg hebben. Er moeten woensdag in totaal 11.748 raadsleden gekozen wor den, bijna driehonderd méér dan in 1970, toen cr 11.463 raadszetels te bezetten waren. In zes plaatsen zullen de stem bussen woensdag niét opgesteld staan: In Zaanstad, Amersfoort en Bunschoten (daar zijn pas verkiezingen gehouden in ver band met grens wijzigingen) en in Elburg, Doornspijk en Olde- broek (daar gaan de stemloka len pas op 26 juni open in verband met opheffing van de gemeente Doornspijk. Een bijzonder tintje hebben de verkiezingen voor de 8447 inwo- ers van de zuidelijke IJssel- meerpolders, die nog geen ge meente vormen: zij mogen een 'adviesraad' kiezen. kraag gegrepen' is. Op het ministerie van binnenlandse zaken heeft men de indruk dat deze dwang nog nooit toegepast is. maar, zegt men, 'als u dat zeker wilt weten zou u alle ge meente secretariën moeten afbellen'. Onuitvoerbaar natuurlijk, zo'n tele foontje naar ruim 840 gemeenten. Om toch een indruk te krijgen dan maar een kort gesprekje met drie stedelijke raadhuizen. In Rotterdam is, voorzover de afde ling bevolking op het raadhuis bekend, het bewuste voorschrift nooit toegepast en men kan zich er ook niet voorstellen dat dat ogit nodig zou zijn: voor alle stembureau's wor den behalve de voorgeschreven drie leden twee plaatsvervangers aangewe zen. Ook op het raadhuis in Utrecht herinnert men zich niet dat naar dit uiterste middel gegrepen is en men kan er zich zo'n dwang trouwens ook niet indenken: hét zou toch altijd een kwestie van overleg met de in het stembureau aanwezige kiezers zijn, zegt men. In Amsterdam tenslotte weet men zich evenmin te herinneren dat de wet op dit punt toegepast is en men gelooft dat het ook niet nodi£ zal zijn. Voor het geval er leden van stembureau's ontbreken, staan er 's morgens vroeg al speciale auto's klaar om in eventueel lege plaatsen te voor zien. Bovendien worden bij de meeste stembureau's boden gestationeerd, en die kunnen zo nodig onmiddellijk tot lid van het stembureau benoemd wor den. De conclusie kan dus wel zijn dat het risico dat de kiezer woensdag loopt om in het stemlokaal aan het werk gezet te worden zó gering is dat zelfs wie dit soort arbeid zou verafschuwen er niet om thuis zou hoeven blijven. Al is de wetsbepaling waaruit die dreiging voortkomt dan kennelijk 'sla pend' geworden, hij is toch nog steeds 'lijfelijk' op elk stembureau aanwezig: een volgend artiker van de kieswet bepaalt onder meer: 'Op de tafel van het stembureau ligt een exemplaar dezer wet.En aan dat artikel wordt wel degelijk de hand gehouden, wat weer minder nodig is met de bepaling uit de kieswet dat de werkgever de werknemers in staat moet stellen om. als deze laatsten niet buiten diensttijd aan hun stemplicht kunnen voldoen, dit binnen hun diensttijd te doen. Nu de stemlokalen van 's morgens acht uur tot 's avonds zeven uur geopend zijn is het drin gende karakter van deze bepaling voor een groot deel verdwenen. Een voorschrift dat in de 'arbeidslokalen' op duidelijk zichtbare wijze een lijst opgehangen moet worden waarop de tijden vermeld staan dat alle werkne mers naar het stemlokaal mogen, ver dween bij een wijziging in 1965 zelfs helemaal uit de wet. Een doolhof van partijnamen, (zie ook: 'Overal méér dan één lijst/. (ADVERTENTIE) In alle (836) Nederlandse gemeenten waar woensdag een gemeenteraad ge kozen moet worden, moeten de kie zers daarvoor naar het stemlokaal. Nergens gaat de eenstemmigheid dit maal zó ver dat de hele burgerij zich achter één kandidatenlijst stelde, een situatie waarin de setmbureau's geslo ten kunnen blijven om de eenvoudige reden dat er niets te kiezen valt. Ook de ruim tweeduizend inwoners van het Brabantse dorp Riethoven en de ruim vijftienhonderd van het Gel derse Rozendaal maken nu dus 'echte' verkiezingen mee, in tegenstelling tot de vorige maal (1970) toen daar maar één lijst was ingediend. In beide plaatsen zijn er nu maar liefst drie lijsten. In Riethoven kan men kiezen uit de lijsten Willems, Groenenberg en Van Lieshout, in Rozendaal uit de Belangengemeenschap Rozendaal, Ro zendaal '74 en (eindelijk een ook elders bekende naam.het Progres sief Akkoord. In beide plaatsen komt men de na men van de landelijke politieke partijen dus nauwelijks tegen en dat is het politieke beeld dat vooral veel kleinere plaatsen vertonen: lijs ten dragen de namen van plaatselijk ongetwijfeld bekende persoonlijkhe den maar wie de politieke kaart van zo'n plaats als vreemdeling en uit de verte bekijkt wordt er niet veel wij zer van. Om een paar voorbeelden te geven: wat moet zo'n vreemdeling zich voorstellen van de politieke ver houdingen in het Brabantse Den.Dun- gen (keuze uit: De Nieuwe Lijst, Lijst van de Samenwerking, en De Agrari sche Lijst), van het eveneens Brabant se plaatsje Haps (lijst Peters, lijst Peeters Weem M.R., lijst Peters Rit, Lijst Peeters Weem W.A., lijst Hen driks en lijst Arts), of van Beek en Donk (ook in Brabant, keuze uit: Beek en Donk Actief, Beek en Donks Welzijn, Beek en Donk Linksaf)? Overigens ontbreekt dit soort 'folklo re' (zo mogen we een deel ervan toch wel noemen) ook in- sommige steden niet. In Amsterdam (waar de kiezer dc grootste keuzemogelijkheid van het hele land heeft: twintig lijsten. vinden we naast de bekende partijna men onder meer ook: de Amsterdamse Aktie Partij, de Bejaarden Partij Alg. Belang, de Bejaardenpartij 65 plus, de Pierementspartij, de Nat. Volkspartij voor Allen, de Rooie Arbeiders Lijst, de Anti-Belasting Partij, de Anti Woningnood Aktie. Deze doolhof van partijnamen maakt dat de uitslag van het merendeel van de gemeenten moeilijk vergelijkbaar is en dat de verkiezingen van woens dag geen eigenlijke 'einduitslag* zul len hebben. Anders dan bij de staten- en kamerverkiezingen zal er geen to taal-telling gemaakt kunnen worden waarbij precies aangegeven wordt hoe veel stemmen elke partij in het hele land behaald heeft en welke partijen verlies en welke winst geboekt hebben. Om toch enigszins tegemoet te komen aan de behoefte aan een totaal-beeld heeft de verkiezingsdienst van het ANP (de instantie waaraan alle publiciteitsorganen in ons land hun verkiezingsnieuws ontlenen) 62 gemeenten uitgezocht waarvan de uitslagen wel opgeteld kunnen wor den omdat er vergelijkbare groepen deelnamen. De uitslagen van die 62 gemeenten bij elkaar geteld zullen althans een iets algemenere indruk geven en er kan zeker wel enige waarde aan gehecht worden: die 62 gemeenten hebben samen 5% miljoen inwoners, bijna veertig procent van de Nederlandse bevolking. Verkiezingsnieuws sneller dan in 1962 Leiden (RU): gepromo- dot doctor in de letteren: A. K. ferman; gepromoveerd tot doctor •Wiskunde en natuurwetenschap- s I. M. Beenakker en P. E. Metz; nfcen (KU): gepromoveerd tot nin de godgeleerdheid M. F. M. Berk. Tot ambassadeur van ;,|in ons land is benoemd Jozef tvski, oud-minister van land- Okuniewski (54) komt uit een Ifamllie in het gebied van Poz- jlij is buitengewoon hoogleraar 1 agrarische wetenschappen ge- rcen werd in 1955 onderminister 11970 minister van landbouw. In iwerd hij uit deze functie onthe- flij is toegevoegd lid van het ile comité van de Poolse commu te partij. taling Dr. J. Bouw (48), di- Pp van de Stichting Bloedgroepen- toek te Wageningen is be id tot gewoon hoogleraar in de JWieeskunde aan de rijksuniversi- b Utrecht. Van onze weerkundige medewerker Dit weekeind zal voor de zon zijn. In een droge stroming uit het noordoos ten laten de buien het meer en meer afweten wat ten goede komt aan de temperatuur. Die loopt op tot 15 18 graden Celsius. Dit gunstige vooruit zicht voof de trek-erop-uit ers houdt verband met de dominerende rol die een Atlantisch hogedrukgebied is gaan spelen. Het heeft een kerndruk ten west-noordwesten van de Britse Eilanden van circa 1036 millibar. (Ba rometers op de Hebriden gisteravond 1031 mb.). Voor de droge lucht het [goed kon klaren,moest er gistermiddag eerst nog een restant onstabiliteit worden opgelost. Over noord-Nederland trok een storing in het isobarenveld de wind wapperde van noordoost naar zuidoost om na een tijdelijke windstil te weer in de noordoost tot noord- hoek terug te keren die hier en daar enkele buien met onweer deed vallen. Zoveel regen als op Hemel vaartsdag op de Veluwe, te weten 27 mm in Hoog Soeren, 32 mm in Hat- tem, viel er voor zover bekend giste ren niet. Genoemd hogedrukgebied dat een uit loper over het noordelijk deel van de Noordzee heeft, komt langzaam dich terbij. Op grond van de algemene circulatie toordt er echter rekening mee gehouden dat er in de loop van maandag weer een mogelijkheid van regen is. Uit de weerrapporten van gisteravond zeven uur viel af te lei den dat het vrijdagmiddag op veel plaatsen in Frankrijk tot onweer ge komen is. In elk geval veel meer dan in Duitsland waar alleen München zich als zodanig meldde en Sleeswijk een temperat'iurtop van 19 graden bereikte. In Frankrijk kunnen we een heel rijtje donder stations signaleren: Le Bourget bij Parijs, Bordeaux, Nice, Lyon, St. Quentin, Abbeville, Nantes, Orleans cn Cognac. Dc regenhoeveel- Amsterdam licht bew. 15 2 De Bilt zwaar bew. 14 13 Deelen zwaar bew. 13 1 Eelde onbewolkt 15 8 Eindhoven licht bew. 14 4 Den Helder licht bew. 13 0 Luchth. R'dam licht bew. 13 3 Twente zwaar bew. 15 1 Vlissingen zwaar bew. 14 1 Zd. Limburg mist 13 10 Aberdeen regen 13 0.7 Athene onbewolkt 24 0 Geneve zwaar bew. 14 2 Innsbrück geheel bew. 13 0 Kopenhagen regen 16 0.2 Lissabon onbewolkt 31 0 Locarno licht bew. 23 0 Londen zwaar bew. 13 10 Luxemburg zwaar bew. 13 8 Malaga onbewolkt 34 0 Mallorca motregen 25 43 Nice onbewolkt 23 0 Parijs geheel bew. 13 7 Rome zwaar bew. 22 0 Split zwaar bew. 22 0 Stockholm zwaar bew. 17 0 Wenen licht bew. 15 0 Zürich regen 12 4 Istanboel mist Las Palmas geheel bew. 25 0 New York regen Tunis licht bew. 29 0 heden waren niet groter dan 2 d 5 mm, wat erop wijst dat de buien van betrekkelijk, korte duur zijn geweest. In Engeland onweerde het aan de zuidkust in Bournemouth en Portland Bill. Ook België deed mee met Ukkel op 12 mm regen. Meisbroek bij Brus sel op 7 mm. In Zweden was Goten borg niet vrij van onweer. In Spanje koelde het wat af: Sevilla 24 graden maximaal, Saragossa 19 gr., maar Ma laga haalde nog wel de 30 graden. Op Majorca (in Palma) viel 10 mm regen bij een maximale temperatuur van slechts 17 graden. Het zeewater voor onze kust is mo menteel circa 11 gr. C., nog niet erg aanlokkelijk om er zo in te springen. Hoe is het elders in Europa gesteld? lil Spanje en Portugal ivordt zowel aan de Atlantische als Middellandse Zeekust 15 tot 17 graden genieten, evenals aan de Zwarte Zeekusten. De Italiaanse kustwateren zijn 16 tot 18 graden, Griekenland 17 tot 20 graden C. Op Madeira en de Canarische Ei landen is 18 tot 20 graden Celcius vastgesteld 7.50-20.08. Scheveningen5.58-18.29. IJmui den- 6.38-19.09. Den Helder: 10.56-23.25, Har- lingen- 1 06-13.18. Delfzijl: 3.00-15.09. 27 mei: Vllsslngen: 5.42-18.14, Haringvlletslui- zen 7.31-20.01. Rotterdam: 8.46-20.57, Rotter dam: 8.46-20.57, Scheveninqen: 6.48-19.19, IJ muiden: 7.32-20.03, Den Helder: 11.35, Harlln- gen: 1.53-13.59, Delfzijl: 3.49-15.'55. NIJMEGEN Een 21-jarige slijper uit Nijmegen, zijn Arnhemse zwager en een vriend hebben bekend de zeld zame zwarte zwaan uit het Kronen- burger park in Nijmegen te hebben gestolen en opgegeten. Zij hadden gehoord dat vlees van zwarte zwanen zo lekker zou zijn. De politie probeer de al twee maanden lang het raadsel van de verdwijning van de zwarte zwaan op te lossen. DEN HAAG De meeste Nederlan ders vinden een 'zonderdag' welaan trekkelijk, maar onbillijk tegenover de mensen die hun auto op zondag willen gebruiken. Dit is gebleken uit een onderzoek van het Nipo eind april, onder duizend mensen, van wie er 58 procent een auto hadden. Bij de vraagstelling wezen de inter viewers erop dat het bij de maande lijkse autoloze zondag niet zou gaan om benzinebesparing maar om het genoegen van autoloze straten. Zestig procent van alle ondervraagden vindt een dergelijke zondag aantrekkelijk (autobezitters 58, anderen 66 procent). ARP-stemmers blijken een autoloze zondag het meest aantrekkelijk te vin den: 71 procent van hen vindt die zondagsrust aantrekkelijk en slechts 36 procent vindt die onbillijk. De grootste percentages 'onbillijk' komen van KVP-stemmers en WD-stem- mers. VMSTERDAM In april zijn voor het eerst dit aar meer nieuwe perso nen- en combinatiewagens verkocht dan in dezelfde maand van vorig jaar, namelijk 46.496 tegen 45.755 (een stij ging van, 1,6 procent). April werd daarmee tevens dc op één na beste verkoopmaand die er nooit geweest is, alleen in april 1971 werden meer auto's verkocht (47.^92). Volgens de RAI, die deze gegevens heeft verstrekt, blijkt uit de cijfers duidelijk, dal in de autohandel sprake is van een algeheel herstel. Ook d# tot nu toe verkregen verkoopcijfers van mei zijn goed en de RAI gelooft dan ook dat deze gunstige tendens zal doorzetten. Wèl komt in de verkoop cijfers een tendens tot uitdrukking in de aankoop van meer goedkopere en zuiniger auto's ten koste van de duur- dére automobielen. Als de raadsverkiezingen één week eerder gehouden waren, zouden we dezelfde situatie gehad hebben als twaalf jaar geleden, in 1962, toen de stemlokalen de dag vóór Hemelvaarts dag open gingen. Ook toén kwamen er op Hemelvaartsdag geen kranten uit en daardoor konden de verkiezings uitslagen pas vrijdag (1 juni) in de krantenkolommen afgedrukt worden. Toen kort vóór de stemming uit jour nalistieke kring tegen deze gang van zaken geprotesteerd werd waren de zaken al té ver geregeld om de klok nog te verzetten. In de woensdaga- nacht vóór Hemelvaartsdag hebben heel wat krantenjournalisten toen er varen hoe vreemd het is nieuws klaar te maken waarvan je weet dat het de lezer pas ruim een dag later zal bereiken. In de krant waarin de uitslagen van die verkiezingen eindelijk wél ver meld konden worden, stond ook te lezen dat Oe Thant er bij Indonesië en Nederland op aangedrongen had over Nieuw-Guinea te gaan praten, dat er bij Fak Fak een treffen ge weest was met Indonesische parachu tisten, de politieke partijen in Hollan- dia premier De Quay getelegrafeerd hadden dat de bevolking van West- Papoea beslist geen Indonesisch be stuur wilde en dat aan de VU te Amsterdam ds. H.( M. Kuitert gepro moveerd ws op 'De mensvormigheid Gods'. En dat alles nog maar drie raadsverkiezingen geleden. Uit de kranten van vier jaar later, 2 juni 1966: Amsterdamse provo's besto ken de politie met rookbommen, de Boeren behaalden forse winst, vier Kongolese oud-aninisters in het open baar opgehangen. Nóg vier jaar later, 4 juni 1970: flinke winst voor kleine groeperingen, werknemers van VMF-bedrijven be ginnen solidariteitsacties met hun col lega's bij het door opheffing bedreig de Werkspoor-Utrecht en er komen in Den Haag verzoeken binnen' om het Staelduynse bos te behouden Van een verslaggever OUDE PEKELA De 24-jarige M. V. uit Winschoten heeft tegenover de politie van Oude Pekela bekend het zevenjarig meisje L. Trenning te hebben aangerand in de nabijheid van het zwembad van Oude Pekela. De man werd donderdagavond in zijn woning aangehouden. Hij zal volgende week worden voorgeleid aan de offi cier van jusbiibie in Groningen. De toesband van het kind is redelijk. Zoals bekend werd het meisje woens dagavond geheel ontkleed en hevig bloedend in de bosjes bij het zwem bad gevonden. Het kind was bewuste loos. De politie heeft de verdachte kunnen pakken, nadat enkele tips wa ren binnengekomen. ZEVENAAR Een uitslaande brand heeft gistermorgen vroeg de boerderij van landbouwer J. Hermsen in Zeven aar in de as gelegd. Het echtpaar werd wakker van de door hitte sprin gende ruiten. Men slaagde er tenauer- nood in drie kleine kinderen uit de vuurzee te redden. De schade wordt geschat op 150.000 gulden. ADVERTENTIE HOOFDSTADKOOR met MozartRequiem/ Poulenc: Gloria dinsdag 28 mei, 20.15'uur in de WESTERKERK 'Waar heb jc dit werk al eerder gedaan'

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1974 | | pagina 7