Dolle Mina in de
oecumenische beweging
Zwijgende Ieren moeten nu in opstand komen
Vandaag
Brood op de plank of
een verbrande b.h.
Trouw
Kwartet
EINDE OF
EEN NIEUW BEGIN
J
Leeropdracht voor
dr. C. A. Tukker
Reverend D. Fraser in Belfast:
TROUW/KWARTET VRIJDAG 24 M!EI 1974
KEBX/WHMENLAMD
j r/K.1
Dit artikel is geschreven naar aanleiding van de conferentie, die de wereldraad van kerken in Berlijn
volgende maand houdt over sexisme: de uitbuiting en discriminatie van mensen op grond van hun sekse.
De conferentie staat onder leiding van de Westduitse vikaris Gudrum Diestel en de presidente van de
wereldraad miss Pauline Webb. De deelnemers worden onder meer toegesproken door het Finse lid van
het VN-secretariaat Helvi Sipila. Er zijn twee Nederlandse deelneemsters. De organisatie van de con
ferentie is in handen van miss Brigalia Bam, de leidster van het programma vorming en vernieuwing.
De conferentie over sexisme is bedoeld als voorbereiding voor de assemblee van de wereldraad, volgend
jaar in Djakarta.
door Aldert Schipper
Wat zullen we nu hebben? Is
Dolle Mina nu ook al doorgedron
gen in de heilige hallen van het
oecumenische mekka in Genève?
Deze vraag dringt zich op bij het
horen van het bericht dat de
vrouwen, die werken bij het oe
cumenisch centrum een eigen ac
tiegroep hebben gevormd.
De oecumene is teveel een mannen
zaak, vinden zij terecht. De meeste
leden van het vrouwelijk personeel
doen ondergeschikt \yerk, maar als er
geen typistes en tolken waren, dan
zou de oecumene geen benen meer
hebben om op te staan.
Dat hebben de oecumenici vanaf het
Buitenverbanders
Naar aanleiding \SS het artikel 'Gere
formeerde dominees stiekem lid van
de CPN?' in Tr.-Kw (donderdag 16
mei jl) wordt door de heer A. J. Klei
op een vrij schimpende manier de
buitenverbanders verweten dat ze met
de zgn. binnenverbanders nog gemeen
hebben dat ze weinig moeten heb
ben van de 'gewone' gereformeerden
(de zgn. synodalen). Dit generaliseren
naar de negatieve kant doet me
zelf buitenverbander wel verdriet!
Van huis uit Nederlands hervormd en
sinds vier jaar lid van deze vrijge
maakte (buitenverbandse) kerk moet
me toch iets van het hart, nl. dat er
binnen deze kerken een enorme tole
rantie en verdraagzaamheid tegenover
de andere kerken, incluis de 'synoda
len' is!
Bergschcnhoek
A. R. R. Vos
Tegen onrecht
Jezus verbond zich volgens dr. G. de
Ru (art. van prof. dr. H. Jonker in
Tr-Kw. d.d. 18.5) niet aan revolutio
naire bewegingen en was niet per
definitie tegen bestaande maatschap
pelijke structuren. Maar wel kun je
dacht ik zoggen: hij was tegen on
recht,. ongelijke verdeling, het profite
ren van de ene mens ten koste van de
andere. Hij liet inderdaad bij dit
'protesf ieder mens in zijn waarde,
links of rechts (met het hanteren aan
een gelijksoortig taalgebruik als het
door hem bekritiseerde, progressies-
conservatief)'.
Waar wij in onze wereld onrecht en
ongelijkheid, on'menselijkheid zien,
biedt de mens Jezus ons nieuwe pers
pectieven. Hij toonde hoe wij ons
moeten gedragen. Dat hierbij structu
ren veranderd moeten worden om dit
mogelijk te maken, en standpunten
ingenomen moeten worden, die mis
schien gedeeld worden door revolutio
naire bewegingen, dét doet er dan
niet toe.
Amsterdam
Tonle Guiking
Maanbonen
Het ritmische op- en neergaan van de
wateropname door gedroogde bonen
met de stand van de maan (Weten
schap en techniek, 16 mei) toont in
ieder geval aan dat je met zeer een
voudig maar minutieus onderzoek be*
langrijke aanwijzingen kunt vinden
voor 'astronomische' of liever gezegd
kosmische relaties en invloeden, die
werkzaam zijn in deplantenwereld
hier op aarde.
Hierover is al sinds ongeveer vijftig
jaar veel onderzoek verricht, dat de
laatste iaren steeds meer aandacht
krijgt. Zo bestuderen onder anderen
dr. Ehrenfried Pfeiffer, Lily Kolisko
en Maria Thun in Duitsland de in
vloed van astronomische verschijnse
len als zonsverduistering, occlusie van
bepaalde planeten, nieuwe maan en
volle maan, op de groei- en kiem-
kracht van bepaalde planten en zaden.
Dit onderzoek vormt mede de basis
van de biologisch-dynamische land
bouwmethode, die ook in Nederland
op verschillende plaatsen wordt toege
past Min of meer bekend geworden is
de zaaikalender van Maria Thun.
Er bestaat een vereniging van Belang-
De Rotterdammer
Nieuwe Haagse Courant
Nieuwe Leidse Courant
Dordts Dagblad
Uitgaven van
B.V. De Christe ijke Pers
Directie:
Ing O. Postma,
F. Diemer
Hoofdredactie:
J. Tamminga.
Hoofdkantoor N£. Voor
burgwal 280. Postbus
859, A'dam. Telefoon
020-22 03 83. Postgiro:
26 92 74. Bank: Ned
Midd. Bank (rek nr.
69 73 60 768) Gem giro
X 500.
stellenden in de biologisch-dynami
sche landbouwmethoden, waar inlich
tingen over de literatuur op dit ge
bied verkrijgbaar zijn. Het secretari
aat is gevestigd in Haarlem, Ooster-
tuindorpslaan 14.
Zeist
J. H. Anschiitz
Zondagswet
Het GPV heeft zich tot de Eerste
Kamer gewend met het verzoek de
zondagswet niet te wijzigen. Aanvaar
ding van het initiatief-voorstel Goud-
smit-Jurgens zou hoofdzakelijk liggen
in het 'niet willen accepteren van het
feit dat ook voor het overheidshande
len geldt dat in het houden van Gods
geboden rijke beloning ligt' (Tr.Kw
17.5). Inderdaad zou ontzag voor Gods
wetten ons denken en handelen die
nen te bepalen. Toah geloof ik niet
dat de overheid hier dwingend moet
optreden. Democratie houdt ook per
soonlijke vrijheid in. Bovendien, wil
mens ons wijzen op de noodzaak Gods
gebod als richtsnoer voor leer en
leven te aanvaarden, dan zal men deze
maatstaf eveneens voor de zondagsvie
ring moeten kunnen aanleggen en dat
is nu juist het probleem. Een bijbelse
zondagswet ontbreekt namelijk. Wel
probeert men steeds de inhoud van
het zgn. 'joodse' sabbathsgebod naar
de zondag over te hevelen, maar dat
lijdt logischerwijs steeds schip
breuk. De zondag is en blijft de dag
'na de sabbath. Die 'rijke beloning'
van Godswege zal ons derhalve moe
ten ontgaan, of wij voor of tegen de
voorgestelde wijziging stemmen.
Rotterdam
F. L. Stolt
begin van de beweging wel ingezien,
maar het ontbrak aan daden. Discri
minatie op grond van seks is uit de
boze en moet worden bestreden. Maar
de strijd werd tot dusver vrijwel
alleen gevoerd door mannen op een
mannenmanier. Daar lijkt nu lang
zaam een verandering In te omen.
Eigen benadering
Wel heeft de. oecumenische beweging
een eigenzinnig idee over vrouwen
emancipatie. Dat krijgt je als je een
christelijke beweging bent, die te ma
ken heeft met de ervaring van miljoe
nen over de'hele wereld.
'Jullie vrouwen in Amerika en Euro
pa zijn bezig jullie b.h.'s te verbran
den. Dat is jullie teken van bevrij
ding. Jullie wijzen je mannen op
Ceylon, waar de vrouwen al eeuwen
lang kostwinner zijn en waar een
vrouw al jarenlang de hoogste politie
ke plaats inneemt. Maar vergeet niet
dat wij, vrouwen van Ceylon, niet
eens geld hebben om een b.h. te
kopen, laat staan om die te verbran
den. Wij werken van 's ochtends ze
ventot 's avonds zeven voor een hon-
gerloontje op de theeplantage om jul
lie, vrouwen van Amerika en van
Europa in staat te stellen om bij een
smakelijk kopje thee je emancipatie
problemen te bespreken'.
Deze klacht uit Marie T. Dawood uit
Sri Lanka (Ceylon). Ze zegt ook: 'Wij
worden niet beschouwd als lust-ob-
ject. Er zijn bij ons geen alarmerende
zelfmoordcijfers van vrouwen die zich
vervelen In hun geautomatiseerde
huishouden. Ons probleem is ook niet
dat de vrouw teveel tijd doorbrengt
met het eten koken, maar ons pro
bleem Is of er tlberhaubt wel brood
op de plank ligt om te worden klaar
gemaakt'.
De bevrijding van de vrouw lijkt in
Sri Lanka een probleem van de twee
de orde. En dat geldt voor veel ande
re landen in de derae wereld. Sexis
me (het discrimineren van iemand om
zijn geslacht) is een beetje een rijke-
luisprobleem. dat wordt bevestigd
door een ander ge.uigenis, dat van de
Zuiafrikaanse Zanele Dhlamini.
Vrouw in Zuid-Afrika
Zuid-Afrika is een land met een wes
terse cultuur, waarin de vrouw gedis
crimineerd wordt. Bovendien is het
een racistisch land, waarin niet-blan-
ken worden gediscrimineerd. De zwar
te vrouw is dus een dubbel slachtof-
fe rvan racisme en van sexisme. Zane
le Dhlamini reikt een indrukwekkend
aantal gegevens aan om de positie van
de zwarte vrouw in Zuid-Afrika te
verhelderen.
Het land kent plm. zeven en een half
miljoen zwarte vrouwen. Als ze al een
baantje hebben, doen ze het beroerd
ste werk dat er is voor de minste
beloning. Maar er zijn maar ongeveer
800.000 zwarte vrouwen met een baan
(cijfer van 1960). De helft werkt in
het huishouden, een kwart doet land-
bouwarbeid en 25.000 zwarte vrouwen
hebben een beroep, zoals verpleegster
of ondenvijzeres. De overigen werken
in fabrieken of zijn in kerkelijke
dienst.
Het gemiddelde loon voor een zwarte
vrouw in een huishouden in Johan
nesburg is ruim zestig gulden per
maand Een zwarte verpleegster
verdient tot ruim 4.500 gulden per
jaar. (Een blanké verpleegster komt
tot ruim 13.500 gulden per jaar). Een
zwarte vrouw in de conservenindus-
trie verdient vaak minder dan 33
gulden per week.
Maar het gaat hier om vrouwen die
werk hebben meest in de steden. De
toestanden op het platteland, in de
thuislanden zijn veel droeviger. Ter
wijl de mannen in de mijnen werken,
staan de vrouwen onder voortdurende
druk van de politie. De priester Cos-
mas Demond schrijft dat een enorm
aantal vrouwen en kinderen krachtens
de hervestigingswetten gedwongen
worden te verhuizen. Ze vallen daar
door ten offer aan armoede en onder
voeding. Hun gezinnen worden uit-
eengescheurd en hun land en Vee
wordt hun ontnomen.
De leidster van het programma vorming en vernieuwing van de
wereldraad van kerken, miss Brigalia Bam, dat de conferentie over
sexisme in Berlijn organiseert.
Ontucht
Een voorbeeld. Lena Minisi werd met
haar vier kinderen verplaatst naar
Paarl in 1966. Haar man bleef in de
stad achter. Hij was een 'disqualified'
(gediskwalificeerd) persoon. Hij had
niet tien jaar achtereen bij dezelfde
werkgever gewerkt. Daarom moest
zijn gezin bij hem weg. In juli 1970
was het zover dat haar man de tien
jaar aan een stuk had volgemaakt.
Lena Minisi kreeg evenwel toen alleen
maar een tijdelijke toestemming om
zich bij haar man te voegen. In
november van dat jaar kreeg ze een
boete van driehonderd gulden (subs,
zes weken hechtenis) omdat zij na het
aflopen van de vergunning nog bij
haar man was. Er volgden protesten,
waarop minister Koornhof van ban
toe-zaken In het parlement zei: 'Als
Afrikanen zou worden toegestaan om
vrij huwelijken aan te gaan met vrou
wen, die geen vergunningen hebben
voor het betreffende gebied, dan zou
het aantal Afrikanen toenemen.
Een ander voorbeeld geeft Zanele
Dhlamini.
Kortgeleden belandden in het stadje
Excelsior veertien zwarte vrouwen in
de gevangenis .Er werden ook vijf
blanke boeren gearresteerd. Een ge
rucht wilde dat er de laatste tijd
nogal wat bastaard-kinderen werden
geboren. De boeren werden na hun
arrestatie op borgtocht vrijgelaten. De
vrouwen konden na hun gevangen
schap geen werk meer krijgen.
Volgens cijfers van Barry Higgs wer
den in 1969 5.000 processen gevoerd
op grond van de immoraliteitswetge
ving.
Volgens zijn schatting kwam een
op de tweehonderd blanke mannen
voor wegens een seksueel 'misdrijf.
Hierbij waren doorgaans oudere blan
ke mannen en jonge negermeisjes be
trokken. Higgs schrijft: Verkrachting
van e^n zwarte vrouw door een blan
ke man komt naar verhouding veel
meer voor dan de verkrachting van
ADVERTENTIE
Deze week in
HERVORMD NEDERLAND
Gesprek met dr. Boerwinkel
en voor publikaties uit zijn
nieuwe boek.
Prins Claus heeft geen ge
makkelijk baantje.
Gesprek met de kampioen
der stilte.
Strijd van Thomas van Aqui
no niet uitgewoed.
Dr. Schumacher: Klein is
fijn.
Sexisme in de jaren 70.
WOONPLAATS:
GIRONUMMER:
Abonnementsprijs 21.— per
half jaar; 42,per jaar.
Abonnementen kunnen elk ogen
blik ingaan.
Bon ingevuld in BLOKLET-
TERS in envelop (zonder
postzegel) verzenden aan:
Hervormd Nederland,
Antw.nummer 1776, Den Haag.
11M -ttÊLt-j tl-Jéh-ZrSrtïBLZ
een blanke vrouw door een zwarte
man. Maar een zwarte man die een
blanke vrouw heeft verkracht wordt
doorgaans ter dood veroordeeld. Er is
echter nog nooit een blanke man
wegens aanranding ter dood gebracht.
Ik citeerd deze gegevens vrij uitvoerig
om een indruk te geven van de posi-
tife van de zwarte vrouw in Zuid-
Afrika.
Maar Zanele Dhalmini neemt toch het
risico om voor ouderwets te worden
versleten. 'Volgens mij is de onder
drukking van de Zuidafrikaanse zwar
te vrouw door de zwarte man de
minste van alles. De zwarte vrouw
lijdt het meest onder de discriminatie
door de blanke mannen maatschappij.
Zij zou haar positie niet wezenlijk
verbeteren als ze in dezelfde situatie
zou komen als de zwarte man'.
Kate Molale, van de federatie van
zwarte Afrikaanse vrouwen zegt daar
om in een interview: 'De vrouwen
van de wereld kunnen de Zuidafri
kaanse vrouwen helpen door een cam
pagne te beginnen tegen de wapenver
kopen door de Westerse landen aan
Zuid-Afrika, voor vrijlating van de
politieke gevangenen en tegen alle
apartheidswetten'. Zou dat niet echte
emancipatie van de vrouw betekenen,
ook in ons land of is dit ook weer te
mannelijk gedacht?
LEIDEN Het Leidsch Universi-
teits-fonds heeft de faculteit der god
geleerdheid in Leiden in de gelegen
heid gesteld om aan dr. C. A. Tukker,
hervormd predikant te Kamerik, een
leeropdracht te verstrekken in de ge
schiedenis van het internationale ge
reformeerde protestantisme. Daarmee
hervat de faculteit een oude traditie.
Dr. A. Eekhof was de eerste die deze
leeropdracht vervulde (sinds 1912)
eerst als buitengewoon hoogleraar, la
ter in het verband van de algemene
opdracht voor kerkgeschiedenis. Dit
verband is in 1966 vervallen. Het is
de bedoeling dat dr. Tukker een we
kelijks college in dit vak'zal geven.
JKER1
van K
i uur
uwe t<
nderd
EENDRACHTIG
Wat de discipelen na de de 1
vaart in de bovenzaal, in de,
Jeruzalem, gingen doen wordts
Lucas omschreven met: een dr ,roeiv
volharden. Het kan niet ontken e vai
den dat de eenheid, ook onder 11 van
tenen er weieens beter voor g 8ade
heeft. Overal mag men streven P
fusies en samengaan in federati1 en
de kerk blijft het een moeizame' ?dnc
Er is zelfs bij jongeren weinig >e'de
voor kerkelijke eenheid. Hen h [L-™-
seert meer wat een plaatselijl
meente of groep doet en voorsteen r<
dat ze zich druk maken voi d11
oecumene. Ze zijn geneigd om Tgen
roepen om die eenheid door dep°"d
ren iets van vrees te beluiscerk
Vrees omdat ze daarin horei van-
worden allemaal kleiner en n Save
invloedrijk, zouden we niet me Kum
reiken als we samengingen? Mi rena'
een samengaan vanuit die gei
hebben ze terecht niet veel veuuI2
wen. Eenheid is voor hen boveVur.
vaak geassocieerd met uniformit R de
juist dat laatste haten zij. Wij alen
verstandig doen naar deze stemn voo
luisteren. Het hangt ook samer ïtsla.
het feit dat veel jongeren hetnaatr
meer zo zien zitten in massale b'tzer
komsten. Vroeger zeiden wij d#Iartl
bemoedigend waren, zij voelen scho
vaak gefrustreerd. De discipelen EN
ten het ook niet zo zeer in de ee nter;
als wel in de eendrachtigheid neen
leven en bezield worden uit eeni 'ens'
bron en daaruit dan leven in ïiv B
zekere openheid. Iedereen die drerki
de wil kan er dan gemakkelijl n
Wij hebben in het verleden ook v
veel te veel scheiding gemaakt
wisten waarschijnlijk te goed w E:
wel en wie er niet bijhoorden. el
heeft ons veel kwaad gedaan, ve
eenheid, eendracht en openhei De
dan kan er mee gewerkt worden!
wordt het iets om na te streven, r'
nooit om het getal alleen, wanlr
gaat meestal toch ten koste van
kelijke diepte en onderlinge sa: fsw
righeid. Eenheid zonder gemeen ie c
is massa. Volharden kan de gem^RSt
alleen in gemeenschap.
S
voc
EN
■el cl.
verj
iet
n u
bv
ia:
ng
n I
atit
dui
NED. HERVORMDE KERK
Beroepen te Vriezenveen (toes).
Droogers te Wilms, te Opheusdej
de Jong te Ouddorp; te Putten: I
vanSlooten te Nijkerk; te Oudsh
Ridderveld:M (toez. J. P. van
ren te Geertruidenberg.
GEREF. KERKEN
Aangenomen naar Harlingen: P. u.i,
mersma te Rotterdam-Alexanders^
GEREF. KERKEN VRIJG. 1
Beroepen te Kantens: H. Hidj
kand. te Emmen. L™
NED. HERVORMDE KERK
Afscheid van Nijmegen: H. Wi
terp ber. te Hoenderloo; van T
Alteveer: S. J. Seinen ber. te Fel
(alle 26 mei).
Intrede: te Gorinchem: F. J. Th.
Boven uit Soesterberg; te Appi
dam, - Opwierde en Solwerd: kan
Raatjes aldaar (alle 26 mei)'.
GEREF. KERKEN
Afscheid van Zuidwolde (Dr)JS.
sen, wegens em. van Hoogkerk/
Totenbeek wegens em. van Rotten
Hilligersberg, Schiebroek als n
pred. W. M. Verbaan, ber. te D
burg voor miss. arbeid op Mid
Java (alle 26 mei).
Intrede te Leeuwarden West: A
v. d. Wiel uit Zwartsluis; te Klun
en Zevenbergen; D. de Bruijn
Bergentheim; te Vollenhove -stad n
Kraggenburg: kand. G. J. Renting
Amsterdam; te Dronrijp: kand. B
Oldenhuis uit Kampen (alle 26 me
ALG. DOOPSGEZ. SOC.
Afscheid van Amersfoort (ook
remonstr.) mej. J. M. Luijt wegÉ°e
em. (26 med).
IV
00
w
Van een onzer redacteuren
BELFAST 'Er is hier een groeiende meerderheid van zwijgende
mensen, die het moorden en bommengooien niet langer willen aan
vaarden. Mensen in de katholieke en protestantse wijken willen los
van de verlammende angst voor elkaar. Die mensen willen wij hel
pen in opstand te komen'.
Dit zegt reverend D. Fraser, die na
mens de presbyteriaanse kerk van
Noord-Ierland werkt aan een verzoe
ning tussen de bevolkingsgroepen.
Een van de middelen daarbij wordt
gevormd door de vacantieweken voor
kinderen uit getroffen buurten, waar
aan ook Nederland een bijdrage levert.
Het recept is eenvoudig: een groep
kinderen uit een katholieke buurt
wordt in ons land samengevoegd met
een ongeveer gelijk aantal leeftijdsge
noten uit een protestantse buurt. Na
twee weken samen te zijn opgetrokken
hebben deze kinderen gemerkt dat je
best kunt opschieten met die 'ande
ren', die helemaal niet zo anders zijn
als ze dachten. Er zijn inmiddels al
zo'n 2.300 Ierse kinderen naar ons
land geweest voor zo'n experiment in
samenleven.
De gedachte dringt zich op dat je een
jongen of meisje van zo'n jaar of
vijftien het eigenlijk niet kunt aan
doen om even te ruiken aan een
gerust en vreedzaam leven en zo'n
kind dan weer terug te sturen naar
de hel van Belfast of Londonderry,
met zijn uitzichtloze misère.
Ten dele
Reverend Fraser is het daar ten dele
mee eens. 'Dit werk krijgt pas zin
door de follow-up. Als je de mensen
veertien dagen eruit haalt en ze weer
terug laat vallen in het dagelijks
leven, dan is zo'n vacantie alleen
maar een tijdelijk 'uitje'. Wij probe
ren de jongelui na hun terugkeer
weer bij elkaar te halen, zodat ze
merken, dat je in Ierland zelf pok als
protestanten en katholieken bést met
elkaar uitkomt. We proberen ook de
ouders er bij te betrekken, door dia
avonden te organiseren, waar de jon
gelui met hun ouders de vakantie
foto's bekijken'.
De predikant ziet in de Ierse vacantie
weken ook nog een ander boeiend
aspect. 'Het is mij bekend dat Neder
land ook een tamelijk verzuilde en
gepolariseerde samenleving heeft. Het
is goed voor Nederlanders om aan
Ierse kinderen te zien, waar polarisa
tie tenslotte toe kan leiden'. De weg
terug is uiterst moeilijk. Fraser
merkt het aan den lijve. Hij is zelf al
herhaaldelijk ook door mensen van
zijn eigen kerk bedreigd. Hij laat
zich niet afhouden van zijn ideaal:
'niet een Ierland waar de mensen
voor willen sterven, maar een land
waar de mensen voor willen leven'.
Fort
In een enige Jaren oud flatgebouw
wonen 3.000 mensen, vroegere bewo
ners van een miserabele buurt van
Belfast. Maar in die buurt leefden
protestantse en katholieke arbeiders
gezinnen tenminste nog samen. Dit
samenwonen werd onmogelijk ge
maakt door de onweerstaanbare haat
die heel Noord-Ierland beheerst. Nu
wonen deze mensen, bijeengepakt in
een soort fort. Een paar grote toe
gangspoorten zijn er. Qan kun je het
gebouw makkelijk afsluiten. Er zijn
geen ramen op de begane grond.
De laagste zitten vijf meter van de
straat. Dat is veiliger tegen stenen en
bommen. Binnen het gebouw hangt
de kazerne-achtige sfeer van verveling
en moedeloosheid. Overal rommel.
Vuile trappenhuzen. Kinderen die
geen andere speelgelegenheid hebben
dan een trieste 'playground' waar al
les binnen korte tijd ook weer kapot
is. Een van de opgeschoten jongens,
ik noem hem voor het gemak Jan, is
vorig jaar in ons land geweest, in
Sneek. Hij is zeventien jaar en loopt
in de ziektewet omdat een vinger
tussen een machine kwam. Zijn ogen
lichten heel even op, als hij terug
denkt aan Sneek. Nog steeds, zegt
Jan, voetbalt hij samen met een pro
testantse vriend. Die heeft hij opge
daan in Holland. Met de familie waar
hij logeerde schrijft hij nog wel eens.
Het liefst zou hij terugkeren naar
Friesland om daar als gastarbeider te
werken. Weg uit het verziekte Noord-
Ierland.
Bang
Een van de Jeugdleidsters, die steeds
met de kinderen optrekken, is Elea
nor Bailey. Zij zegt dat het mogelijk
is dat Jan dank zij de vakantié in
Nederland niet een bommengooier is
geworden. Ook zij legt sterk de na
druk op de noodzaak van een follow-
up van het vakantiewerk. Er zijn nu
twee zgn. 'vrijplaatsen' in Noord-Ier
land. waar groepen jongelui een week
end heen gehaald worden om het
experiment in samenleven voort te
zetten. Maar dc jongeren zijn bang
voor veranderingen. Eleanor geeft aan
de kerk, zowel de katholieke als de
nen
ie k 'e
protestantse, de schuld dat de mi
onwetend en bijgelovig zijn. 'De
is het enige wat deze mensen eeuw !C
lang hadden. Er was geen werk, gi
behoorlijk huis, geen echte geme
schap. Er was alleen angst. In de k
zochten zij troost. Die kregen ze d 1
ook wel, maar intussen hield de k D
de mensen dom en dat had weer
gevolg dat zij weerstand boden
sociale vernieuwingen'.
Achter
Een voorbeeld van hoe de kerk ach f,
loopt, geeft reverend Fraser. Er
nu pas de eerste interkerkelijke
tacten gelegd, die moet leiden
een gezamenlijke visie op de geme
de huwelijken. In een voorlopig do11
ment dat de presbyteriaanse kerk
stelde, staat onder meer dat de kat 1
lieken weliswaar het christelijke
rakter van het protestantisme erk
nen, maar toch eisen dat een kat
liek het als een goddelijke opdrai
ziet om zijn kinderen katholiek op
voeden, desnoods tegen de wil van
huwelijkspartner. Volgend jaar wol
het interkerkelijk gesprek voortgez
De kerken, die alle beweren dat I
conflict geen godsdienstig conflict
hebben blijkbaar toch niet al te v(
haast om de tegenstellingen in Noo!
Ierland van hun godsdienstige aspi
te ontdoen.
Een interkerkelijk gesprek over
mengde huwelijken is niet overbod
Met name de vacantieweken voor jo
gelui hebben geleid tot veelvuldl
interkerkelijke romances. Dat komt
kennelijk van, wanneer protestant
jongelui merken dat katholieken ni
stinken en als beide groepen inzi
dat ze hetzelfde te winnen
verliezen hebben.
