Dans-theater ziet zaal; v»n brand
geen kans tot deelname boerderij
aan Holland Festival
I£l
a. verpleeghulp
b. verpleeghulp voor de
nachtdienst
c. huishoudelijke hulp
d. bejaardenhelpster
NAVO zou vaarroute van
tankers gaan beveiligen
'3C236': twee miljard
lichtjaren van aarde
11
üv
Rechter houdt
in De Gooyers
aan
Gruijters boos
om hotelbouw
in Oisterwijk
Stopte marine met
achtervolging van
Lammie op zondag?
Hulp voor Ethiopië
Sjah ontmoette
ambassadeur
van Nederland
Huize
Romsicht
vrije universiteit amsterdam
medewerkster
KORT&GOG
ZEEHENGEL
TKOUW/TtWARTET WOENSDAG 15 MEI 1974
Timmerman schuldig
of ook anderen?
door Hans W. Ledeboer
DEN HAA G— Het Nederlands
Dans-Theater doet niet mee aan
het komende Holland Festival.
Wel brengt het een aantal pre
mières uit, maar die vallen bui
ten het festival: 7 tot 14 juni en
18 tot 31 juli. Dat is geen on
wil, maar heel gewoon over
macht', vertelde directeur Carel
Birnie ons.
'Kijk, wij zijn in Den Haag gevestigd
en daar hebben we alles, behalve een
vast theater. We kunnen een project
klaarmaken tot op een podium, maar
we zijn niet in staat zonder veel
kunst en vliegwerk het theater rijp te
maken. Het Nationale Ballet beschikt
daarover over de Amsterdamse Stads
schouwburg en voo rons zou het Cir
cus-Theater in Scheveningen ideaal
zijn. Maar de Nederlandse Opera
heeft het vaste recht op tweehonderd
dagen per jaar daarin. Zij maakt veer
tig voorstellingen per jaar en heeft
160 repetitiedagen over".
Over de manier waarop het Neder
lands Dans-Theater moet werken ver
telt Carel Birnie: 'Om een ballet van
twintig of dertig minuten op het
toneel te krijgen huren we, als eT
ergens in Nederland een schouwburg
beschikbaar is, die voor enkele dagen.
We gaan met bussen en vrachtwagens
heen, belichting en decors worden
ingehangen, er wordt een orkestrepe
titie gehouden. De volgende dag komt
dan de hele zaak terug, er volgen een
fotorepetitie, eventueel een repetitie
voor de tv, een generale repetitie en
diezelfde avond moet de zaak het
toneel op.
Geen keus
Dat is natuurlijk onverantwoord,
maar we hebben geen andere oplos
sing. Choreograaf, componist, belich
ter en decorateur zien de stukken die
ze hebben gemaakt nooit in de juiste
verhoudingen vóór de voorstelling en
het blijkt telkens dat er een groot
verschil kan zijn tussen wat we in de
studio ervaren en wat je op het
toneel meemaakt. Er zijn dingen die
in de studio dramatisch werken en op
het toneel niets doen. Tijdens een
orkestrepetitie hebben we zelfs eens
gemerkt dat ballet en muziek niet
corresponderen! Het feit, dat er maar
één orkestrepetitie mogelijk is, is een
onding. Nou, dat drama beleven we
enige keren per jaar. Daarom zijn we
wel gedwongen de weinig elegante
oplossing te kiezen van de voorpre
mière'.
Planning mislukt
Terugkerend naar het Holland Festi
val zegt Carel Birnie: 'Als het Hol
land Festival prijs stelt op de mede
werking van het Nederlands Dans
Theater is ons uitgangspunt dat Je
iets bijzonders moet brengen. Maar
als je vier of vijf premières in één
week in het Holland Festival wilt
brengen, krijg je al onze problemen
vier of vijf keer verhevigd. We kun
nen dat alleen aan met een heel
goede planning en daarin zijn we met
schade en schande wijs geworden.
Zo'n planning tnoet al een Jaar van
tevoren worden opgezet en direct na
ons laatste optreden in het Holland
Festival van verleden jaar begonnen
onze gesprekken.
Het resultaat daarvan werd schrifte
lijk vastgelegd: ons aandeel in het
Holland Festival van 1974 zou worden
gebaseerd op twee voorstellingen in
het Circus Theater, één in Rotterdam
en vier in Amsterdam. Die vier dagen
in Amsterdam wilde ik gébruiken
voor de voorbereiding en het uit
brengen van een grote produktie. In
augustus kreeg ik echter te horen dat
de vierde voorstelling in Amsterdam
niet kon worden gegarandeerd. Nu
zijn we, in verband met veelomvatten
de plannen voor 1975, al over het
Holland Festival van volgend jaar aan
het praten gegaan en tijdens die be
sprekingen hoorde ik toevallig, dat de
derde dag in Amsterdam aan de Ne
derlandse Opera is gegeven. Nou, toen
zakte de hele planning in elkaar.
Onze deelname aan het Holland Festi
val zou 'n dubbeltjes op z'n kant affai
re worden. Er was niets aan te doen,
de Nederlandse Opera heeft recht op
vaste bespeling van de Amsterdamse
Stadsschouwburg*.
Voor het blok
Er zijn nog meer moeilijkheden te
verwachten. Carel Birnie zegt daaro
ver: 'We moeten er nu al rekening
mee houden dat in 1975 het Holand
Festival twee weken wordt vervroegd.
Die zaak is echter nog niet voor
elkaar. Als nu de repetitieproblemen
zouden worden opgelost, onze geringe
subsidie, die een fractie van de kosten
dekt, met acht een een half procent
de algemene kostenverhoging
zou worden opgetrokken en er een
oplossing zou zijn voor de datum van
het Holland Festival van 1975 zouden
we nog iets kunnen doen. Maar een
oplossing van onze repetitieproblemen
bleek onmogelijk en ook de datum
van het Holland Festival voor 1975
kon nog niet worden vastgelegd. En
de subsidie kon niet meer naar boven.
Toen zaten we echt voor het Wok*.
Progressieve kamerfractie bezorgd:
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG De progressieve fracties in de Tweede Kamer maken
zich bezorgd over plannen die de NAVO in Brussel zou uitwerker) ter
beveiliging van de route, die de olietankers van het Midden-Oosten
via de Indische Oceaan en de Kaap naar West-Europa volgen.
Deze fracties willen van de ministers
Vredeling en Van der Stoel weten
hoe het afwijzende standpunt van
Nederland tegenover uitbreiding van
het verdedigmgsgebied van de NAVO
tot aan de Kaap zich verhoudt met
deze beveilagimgsplannen. De PPR
heeft hierover gisteren een interpell-
tie aangevraagd waarvan de Kamer
vandaag de datum zal bepalen.
Strategen bepleiten al jarenlang uit
breiding van het verd edtgkngsgebi ed
en beveiliging van deze tankerroute
omdat West-Europa, op defensiegebied
weinig kan presteren zonder goede
olie-aanvoer. Het zou voor een even
tuele tegenstander niet moeilijk zijn,
redeneren deze militairen, de tanker-
route rond de Kaap door de eigen
marine te laten controleren en ieder
schip naar West-Europa tegen te hou
den. Deze overwegingen, ontstaan
door de snelle groei van de Russische
marine, worden door de machthebbers
in Zuid-Afrika en tot voor kort in
Portugal dankbaar aangegrepen om
Van een verslaggever
DEN HAAG Minister Gruijters
heeft- felle kritiek op het beleid van
burgemeester en wethouders van Ois
terwijk ten aanzien van de bouw van
het 'budgethotel' met 250 bedden, dat
volgens hem ongetwijfeld een aantas
ting van het fraaie gebied tussen de
bebouwde kom van Oisterwijk en de
bosseh rond deze stad.
De minister betreurt het dat B. en W.
van Oisterwijk ondanks de vele be
zwaren de bouwvergunning achteraf
tóch verleend hebben, hoewel zij in
verband met het bestemmingsplan
daartoe niet verplicht waren. De mi
nister antwoordt dit op vragen van
hert Tweede Kamerlid drs. Giebels
(PvdA).
De minister vindt de uitvoering van
het bouwplan planologisch weinig ge
lukkig en bovendien zou er een ge
vaarlijke verkeerssituatie kunnen ont
staan. Het gebied valt echter buiten
het terrein dat blijkens het streekplan
voor de dagrecreatie zou moeten wor
den ingericht Hoewel de minister
tegen het verlenen van de vergunning
bedenkingen heeft meent hij daarom
niet dat hert besluit van B. en W. in
strijd met de wet genomen is. Het
bestemmingsplan laat nu eenmaal de
bouw van een hotel ter plaatse toe.
steun te bepleiten in West-Europa
voor hun politiek.
De PPR wil de ministers daarom bij
de interpellatie met name vragen
naar de relaties tussen de huidige
NAVOatudie en de recente ontwikke
lingen in Zuidelijk Afrika en de Por
tugese koloniën. Ook wil men weten
of deze plannen worden uitgewerkt
samen met het Amerikaanse ministe
rie van defensie. Het is voorts opge
vallen dat de NAVO-plannen niet
spreken over beveiliging in oorlog
stijd, maar beveiliging in geval van
crises, een veel wijder begrip.
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG Heeft de hasjiesj-
smokkelboot 'Lammie' toch nog twee
derde van zijn lading in België aan
wal kunnen zetten doordat de pa-
trouillevluchten van de marmelucht-
vaartdienst werden onderbroken om
dat het zondag was? Deze vraag heeft
het PvdA-kamerlid mr. K. G. de Vries
gesteld aan de ministers Vredeling
(defensie) en Van Agt (justitie).
Zoals bekend werd de Lammie enkele
weken geleden door de bemanning
zelf bij Texel tot zinken gebracht na
een langdurige achtervolging door de
marine. De marinecontrole zou, vol
gens de officier van Justitie in Alk
maar, op zondag zijn onderbroken als
gevolg van 'oude christelijke tradities
bij de Nederlaiidse strijdkrachten'.
Het Kamerlid vindt dat de marine-
actie hierdoor een wat operetteachtig
karakter heeft gekregen.
Neemt boosheid af?
Van onze Haagse redactie
THERAN-DEN HAAG De Neder
landse ambassadeur in Perzië, mr. H.
Renardel de Lavalette heeft kort gele
den een informele ontmoeting gehad
met dé Sjah. Dit gebeurde tijdens een
bezoek van de Sjah aan een industri
eel projekt, waaraan de Brits-Neder
landse Shell deelnam.
De Sjah was ervan op de hoogte
gesteld dat de Nederlandse ambassa
deur bij het bezoek aanwezig zou zijn
en had daar geen bezwaar tegen ge
maakt. Hieruit zou afgeleid kunnen
worden dat de verontwaardiging van
de Sjah over het Nederlandse optre
den ten aanzien van de bezetters van
de Perzische ambassade enkele maan
den geleden aan het luwen is. Dit
blijkt ook al uit de herhaalde verzeke
ring van Perzische kant dat er van
een boycot van Nederlandse goederen
geen sprake (meer) zou zijn.
Overigens,heeft de Sjah nog steeds
niet toegestemd, ambassadeur Renar
del de Lavalette officieel voor een
onderhoud over de Perzisch-Neder-
landse betrekkingen te ontvangen.
Het verzoek voor deze audiëntie da
teert van eind maart
EEN DEMONSTRATIE-LES in de
beginselen van de EHBO kunnen be
langstellenden zaterdag 18 mei om
half elf bijwonen in de garage van de
Rode Kruiskolonne aan de Cartesius-
weg bij de Dudok van Heelschool in
Utrecht. Als er voldoende belangstel
ling voor bestaat is het de bedoeling
vaker van dit soort lessen te gaan
organiseren.
DEN HAAG Minister Pronk heeft
een bedrag van 300.000 gulden be
schikbaar gesteld voor het vervoer
van 25 vrachtauto's naar Ethiopië. De
vrachtwagens zijn in Italië gekocht
door de rampenbestrijdingsorganisatie
van de Verenigde Naties, die ze wil
inzetten voor hulp in de door droogte
getroffen delen van Ethiopië.
Van een onzer verslaggevers
ZWOLLE Is de 26-jarige tim
merman H. M. die begin 1974 op
een zondagnacht met een gasaan-
steker de boerderij van Rijk de
Gooyer en zijn gezin in Giethoorn
in brand stak de voornaamste da
der? Zijn anderen mét hem
schuldig? Of hebben kornuiten
deze enigermate simpele ziel op
gejut en was hij eigenlijk het
uitvoerend orgaan?
Op deze en andere vragen moet de
Zwolse rechtbank, die de behandeling
gisteren uitstelde in afwachting van
een psychologisch-psychiatrisch rap
port, an een volgende zitting het ant
woord zien te krijgen.
De twee - beiden uit Giethoorn die
in eerste Instantie aansprakelijk zijn
gesteld, vormen op hun manier 'een
paar apart*, de timmerman H. M. en
de 24-jarige heftruck-chauffeur M. K.,
die hem zijn gastaansteker zou heb
ben gegeven om daarmee het rieten
dak in vlam te zetten. Althans, hij
heeft destijds tegenover de politie
verklaard dat hij hem de aansteker
zelf overhandigde. Gisteren - voor de
rechtbank - echter vertelde hij dat M.
de aansteker in het laatste café dat zij
's avonds hadden bezocht, ook wel
van dQ tafel kan hebben gepakt
Aanvankelijk waren ze die zondaga
vond met zijn vieren geweest Ver
schillende café's werden bezocht waar
bij voornamelijk bier zou zijn gedron
ken. K. zou de vorige zomer woorden
met De Gooyer hebben gehad. De
Gooyer moest er aan. Zijn boerderij
diende platgebrand te worden, en der
gelijke plannen meer. M., daarnaar
gevraagd door de officier van justitie,
mr. H. A. Sluijter, gaf toe dat hij in
elk geval gezegd zou hebben: 'De heb
er wel vier jaar voor over".
Motief duister
Veel woorden kwamen er overigens
niet uit de baardige timmerman, die
tot voor kort in de Psychiatrische
Kliniek te Utrecht verbleef.
Ook, niet toen de officier van justitie
hem vroeg of anderen ("ik kom dat
groepje in ander verband ook nog al
eens tegen') het hem hadden aange
praat om brand te stichten. Enig
motief kon hij er niet voor bedenken.
Dat er mensenlevens op het spel ston
den, had hij zich niet gerealiseerd.
K, aan wie medeplichtigheid wordt
tenlaste gelegd, wist waar De Gooyer
woonde, M. echter niet Samen reden
ze op één brommer er heen. Toen M.
met de aansteker een stuk papier of
een lap in .brand stak, en daarmee
vervolgens het rieten dak in vlammen
zette, heeft K. nog geprobeerd het
vuur te blussen.
Op de vraag of K., er niet mee op de
hoogte was dat M. wat vreemd was,
antwoordde hij dat hij wist dat M.
wat apart was. Men wist ook dat hij
in een gesticht had gezeten. Wat de
groep niet wist, was, dat er van hem
zo iets opmerkelijks te verwachten was.
De raadsman, J. P. Tuin, die voor
beide verdachten als verdediger op
trad, kwam daardoor in een wat uit
zonderlijk parket toen M. op een
gegeven ogenblik als getuige in de
zaak-K moest fungeren. Hij maakte
daar dan ook bezwaar tegen. Tegen
beiden wordt de behandeling voortge
zet op 4 juni.
Tonnen schade
Bij de brand die de boerderij van
Rijk de Gooyer volledig vernietigde,
bedroeg de schade enige tonnen. We
gens onderverzekering wordt daarvan
slechts een klein gedeelte vergoed.
Ook het archief, de plakboeken en
een aantal taksten van de artiest gin
gen verloren. Een merkwaardig voor
val bij de brand was ook dat deze
ongemerkt aan de Giethoornse brand
weercommandant voorbij ging doordat
het brandalarm defect was en hij
door de gewone telefoon heen sliep.
Sterrenwacht ondekt enorm object in heelal
Van een verslaggever
LEIDEN Drie astronomen van de Leidse sterrenwacht heb
ben een bron van radiostraling in het heelal ontdekt, die vol
gens hen groter is dan tot nu toe ooit voor mogelijk is ge
houden.
Het object, dat zich met een snel
heid van 108 miljoen kilometer
per uur van de aarde afbeweegt,
bevindt zich nu op een afstand van
Twee miljard lichtjaren van de
aarde (een lichtjaar is 9460 mil
jard kilometer). Het is onzicht
baar. Maar om een idee te geven
van de grootte zeggen de drie
astronomen, dat als wij het konden
zien het object ongeveer even
groot aan de hemel zou staan als
de maan.
Wat betreft de aard van het ob
ject, dat '3C236' genoemd wordt,
denken zij aan een soort melkweg
stelsel. Maar gezien de sterke radi
ostraling is het voor hen onver
klaarbaar, dat er zoveel energie zo
dicht op elkaar kan zitten.
De waarneming van het object is
mogelijk gemaakt door de in 1970
in gebruik genomen synthese radio
telescoop te Westenbork en door
door op de sterrenwacht in Leiden
speciaal ontwikkelde technieken.
Een klein deel van het object was
al bekend, maar dat is zo helder,
dat andere, zwakkere straling uit
de omgeving hierdoor wordt over
spoeld. Door de speciale program
meertechnieken kon deze heldere
bron als het ware worden uitge
doofd.
De Leidse sterrenwaoht is nu bezig
de radiokaart die men van het
object heeft gemaakt om te zetten
in visuele beelden. Zodra men
hiermee klaar is (omstreeks 11
juni)' zullen er meer bijzonder
heden worden bekendgemaakt.
CHR. VERPLEEG-
EN
VERZORGINGS
INRICHTING
Valeriusplein 6
Amsterdam-Zuid
telefoon
020-790797
vraagt:
eft:?
«kb
Op het Bureau Studentenbelangen (Secretariaat van de
Studentendecanen) bestast plaatsingsmogelijkheid voor een
i
Haar werkzaamheden bestaan o.m. uit het verzorgen van de
veelal vertrouwelijke correspondentie van het Bureau en het
verstrekken van informatie op velerlei gebied met name op dat
van de studentenvoorzieningen.
Naast een middelbare schoolopleiding en een diploma steno-
typen Nederlands stellen wij enige kantoorervaring als eis.
Leeftijd20 - 30 jaar.
Met vakantie-afspraken wordt rekening gehpuden.
Nadere inlichtingen bij de heer A. A. Rouwenhorst
telefoon020 - 48 26 65.
Schriftelijke sollicitaties, onder vermelding van
vacaturenummer 054-1484, te richten aan de
Hoofdafdeling Personeelszaken. De Boelelaan 1105,
postbus 7161, Amsterdam.
Dr. J.J.Buskes
Zondagmorgen-toes;
gehouden voord»
rodiorubrïek Onderweg
van het IK0R.
Ervaringen, ontmoeting
reacties en getuigenis*
van een bewogen meni
naar wie 't goed Is te
luisteren.
Paperback f 10,—
Verkrijgbaar ln de boekha
-K ZOMER a KEUN
WAGENINGEN
door I wan GarayW
Cor van Heugten
Handboek voor het vl
op kabeljauw, zeebi
makreel, harder, geep,
schar, tong, enz. Met
overvloed aan prakt#
aanwijzingen.
Gebonden f 14,60^
VsrkrJgbasrUdsbwtöt
