Voor velen is de oorlog
onvoltooid verleden tijd
dichtbij
Informatiecentrum
op de Grebbeberg
t'
Gemeente
Rotterdam
iommentaar Jeugd in het schip met banden
Jat bezielt ze? (1)
at bezielt ze? (2)
Steunaanvragen van verzetsslachtoffers stijgen snel
Pleidooi voor
iaorliehting
lm consument
ARPenCHUin
Sprang-Capelle
beraden zich
op stemadvies
ziekenverzorgende
Dienstweigeraars
uit Portugal niet
weg uit ons land
Rust weer gekeerd op Mariënburg staking gaat door
onderwijzers over wijsheid
:0&
hoofdkus
persstélling
moederdag
zonderdag
li )pW/KiWAB.TEfT VRIJDAG 10 MEI 1974
BINNENLAND/ CQMMENIUlAiR
T5/K7
ij erg verleidelijk voor een Ka-
een minister, een commentaar-
r in een dagblad, een politieke
of pressiegroep: als de Hoge
een bepaalde juridisch binden-
uitspraak heeft gedaan of een
iretatie heeft gegeven waar-
men het niet eens is, in dat geval
ijziging te bepleiten om de zaak
het (subjectief) gewenste spoor
n.
is verleidelijk en dus zien wij het
gebeuren: de ene keer als de
Raad uitspreekt dat fluoridering
[drinkwater in strijd is met de wet;
tndere keer als de Hoge Raad de
oegdheden van de gemeenteraden
restigt om zwembaden op een be-
llde dag van de week gesloten te
eds.
is met deze verleidingen als met
e andere niet te impulsief reageren,
kt een goede vuistregel. Zouden wij
I wel doen. het gevaar is niet
nkbeeldig dat wij dan werden
tnpoeld met wat een beetje misprij-
,d wel eens 'gelegenheidswetgeving'
rdt genoemd. En nu mocht een
als Goethe zich er wel op beroe-
dat zijn hele dichterlijke oeuvre
s opgebouwd uit gelegenheidsver-
i: voor de wetgever gelden waar-
jjnlijk tóch andere normen dan
or de dichter.
ar wat bezielt dan de Kamerleden
trouw Goudsmit van D'66 en Jur-
van de PPR, die van hun recht
Tweede Kamerlid gebruik hebben
laakt door een initiatief-wetsont-
p in te dienen, dat de gemeentera-
een aantal bevoegdheden ont-
mt, o.a. die ten aanzien van het
iten van zwembaden? Niemand zal
jwirven beweren dat het hier om een
ngend probleem gaat. In negen ge-
snten van ons land (één procent
het totaal) worden dergelijke nor-
II gehanteerd en er zullen misschien
paar gemeenten bij komen, maar
is toch geen aanleiding om van
ramp te spreken of van beknot
van de vrijheid.
o komt ons voor dat het verstandig
cle; Is de gemeenteraden op dit punt
•ogi irzichtig zouden zijn met het hante-
van hun bevoegdheden, maar hun
bevoegdheid onmiddellijk te ont-
;en als er maatregelen worden ge-
die een groep niet bevallen
is absurd.
bevoegdheden zijn de gemeenten
ren om plaatselijke gemeenschap-
de gelegenheid te stellen het
karakter, de eigen sfeer van een
kon te beschermen. Wat bezielt dan
kiraermeerderheid, die mevrouw
(uismit en Jurgens volgde, om wij-
willen zijn dan de bewoners van
plaatsen zelf en hun gekozen
nirders?
de ontwikkeling van de moder-
indbouw meer dan wat ook heeft
jtdragen om de verscheidenheid
het Nederlandse landschap te eli
de leren, zoals de moderne stedebouw-
idigen naar het lijkt er op uit zijn
beeld van elke stad en elk dorp
f jk te schakelen, zo is nu de Ka-
311 meerderheid er in geslaagd een
plaatselijke zelfstandigheid om
p te brengen.
lijkt wat minder drastisch, maar
het eigenlijk wel? Wie van die
nermeerderheid durft nu nog in
de pluriformiteit van onze sa-
lleving te prijzen? De 'vertrossing'
s p erkt zich kennelijk niet alleen tot
en televisie.
Op de plaats, ivaar de Oosterkerk heeft gestaan verrijst thans in Amsterdam, een uit 300 autobanden bestaand schip, dat als speelobject
voor de jeugd zal dienen. Het autobandenspeelschip is een idee en ontwerp van de voormalige anti-rookmagiër en happening-gangmaker
bij het Lieverdje Robert Jasper Grootveld.
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM De stichting 40-45, na de oorlog opgericht om slachtoffers uit het verzet finan
cieel, sociaal en medisch te helpen, ziet zich 29 jaar na de bevrijding geconfronteerd met een
de laatste tijd snel stijgend aantal nieuwe aanvragen.
Sinds 1965 is het aantal slachtoffers,
dat bij de stichting aanklopte, toege
nomen van 6500 tot 6900. Die stijging
wordt vooral veroorzaakt door een
toename van het aantal mensen, die
als gevolg van de in het veret door
stane emoties op latere leeftijd min
der valide moesten worden verklaard:
in 1965 bedroeg dit aantal buitenge
wone pensioengerechtigden nog ne
gentienhonderd, thans meer dan drie
duizend. Venvacht wordt, dat deze
groep ook dit jaar verder in omvang
zal toenemen.
Weerslag
VoLgens stichtingssecretaris drs. D.
Mulder gaat het hier meestal om
mensen, die er na de oorlog ogen
schijnlijk weer bovenop zijn gekomen
door hun vermogen herinneringen
aan de oorlog te verdringen, maar die
later de drempel niet hoog genoeg
konden houden en daardoor geestelijk
(en vaak ook lichamelijk) alsnog de
weerslag ondervinden. De medisch ad
viseur van de stichting, zenuwarts dr.
P. Th. Hugenholtz, spreekt in dit
verband over slachtoffers, voor wie de
oorlog nog steeds onvoltooid verleden
tijd is.
Voor de stichting is deze stijging, die
bij lange na niet wordt gecompen
seerd door sterfte, onverwacht nage
komen, ook financieel. Moest in 1965
aan weduwen en verzetsmensen zelf
in totaal nog 44 miljoen gulden wor-
Van een verslaggever
RHENEN Eén clag voordat het 34 jaar geleden is dat de Duitsers ons land
binnenvielen, heeft de territoriale bevelhebber west van de koninklijke land
macht, generaal L. P. van Oppen, op het militaire ereveld Grebbeberg een in
formatiecentrum geopend. Het centrum is ingericht door de Oorlogsgraven
stichting met het doel de bezoekers van de Grebbeberg een indruk te geven
van de oorlogshandelingen in de meidagen van 1940. Ruim vijfhonderd mili
tairen liggen begraven op bet ereveld.
den uitgekeerd, vorig jaar was dit
bedrag al uitgegroeid tot 150 miljoen,
en voor dit jaar wordt op ruim 170
miljoen gerekend.
De laatste jaren werd van deze som
gemiddeld zeven en een halve ton
ioor de stichting zelf betaald (de rest
werd door het Rijk uitgekeerd), maar
het ziet ernaar uit dat dit aandeel de
komende jaren zal groeien.
Voor een belangrijk deel bekostigt de
stichting dit uit de inkomsten van de
veertigduizend donateurs, die vorig
jaar vier ton bijeen brachten. Voor
een ander deel wordt de steun geput
ut eigen vermogen, dat tot 1955 uit
jaarlijkse inzamelingsacties tot stand
is geomen.
Hogere bedragen
Met deze bijdrage zit de stichting
vrijwel aan het plafond van haar
kunnen. De heer Mulder daarover:
'We hopen niet, dat wij de komende
jaren met nog hogere bedragen zullen
moeten bijspringen. Nu al teren wij
jaarlijks in op ons vermogen. En
waar we ervan uitgaan, dat we nog
zeker vijftien jaar bestaansrecht zul
len houden, kan deze ontwikkeling
zich niet onbeperkt blijven voortzet
ten'. Een verheugende bijkomstigheid
noemt hij, dat het aantal contributan-
ten eerder stijgt dan daalt en dat de
totale bijdragen zelfs vrij fors omhoog
gaan.
Voor de stichting betekent deze ont
wikkeling veel extra werk. Temeer
ook omdat zij sinds kort in het kader
van de Wet Uitkeringen Vervolgingss
lachtoffers (WUV) ook de uitkerin
gen moet regelen aan mensen, die
door ras, geloof of wereldbeschouwing
(joden, Nederlanders die in Japanse
kampen hebben gezeten) schade heb
ben geleden. Voor de uitvoering van
deze dienstverlening, die tot voor eni
ge tijd in handen was van de gemeen
te, is de stichting nu bezig haar
personeel met 110 man uit te breiden.
Deze nieuwe afdeling zal zich met
name gaan bezig houden met het
verrichter, van de financiële reportage
en het geven van advies van de
uitkeringsraad in Den Haag, die zich
met de uitbetaling heeft belast. Drs.
Mulder verwacht, dat voor deze uitke
ringen (die overigens helemaal voor
rekening van het rijk komen) de
komende jaren tussen de tien- en
twintigduizend mensen in aanmerking
zullen komen.
ïsumentenorgaiiisaties
rijven kamerleden:
in? HAAG De consumentenorga-
.,f bes hebben bij de Tweede Kamer
^^Sdrongen op spoedige efficiënte
regelen die tot meer duidelijk-
voor de Nederlandse consument
ten leiden. De organisaties herm
in hierbij aan de grote waardering
de 'Prijswijzer' heeft .ondervon-
«msumentenorganisaties de
mtenbondmet meer dan
leden en het Konsumenten
als vertegenwoordiger van de
'ales zeggen dit in een nota
de vaste kamercommissies voor
•mische zaken en voor het mid-
en kleinbedrijf, waarin zij kn
op de 'Prijswijzer1 beantwoorden
grond van het nu beschikbare
tteriaal menen zij, dat de Ka
li zich niet langer aan hun
itingen als volksvertegenwoor-
B kunnen onttrekken en dat zij
kiezers-consumenten tenminste
rechten moeten geven, die de
ffilandse consumenten reeds lang
ben. 'Laat Nederland op dit punt
langer een achtergebleven gebied
t ten', aldus de oonsiunentenorganii-
be#3 in hun nota.
i alleen over prijzen en kwaliteit
de goederen, die worden aangebo-
j moeten de consumenten beter
den voorgelicht, maar ook over
I A 'te belangrijke zaken als lever-
voorwaarden, garanties, service,
rechtspositie van de koper enz.
gelijke bredere informatie zal in
[te kring waardering ontmoeten,
consumentenorganisaties op
de waaraering voor de
kunnen zeggen.
Van een onzer verslaggevers
iSPRANG-CAPELLE De CHU en
ide ARP in Sprang-Capelle zullen op
respectievelijk 16 en 19 mei vergade
ren over de vraag welk stemadvies zij
zullen uitbrengen aan de kiezers voor
de raadsverkiezingen op 29 mei. De
beide besturen hebben wel enkele
voorstellen daarover geformuleerd,
snaar willen met bekendmaken wach
ten tot de ledenvergaderingen zijn
gehouden.
Minister De Gaay Fortman van bin
nenlandse zaken heeft gisteren laten
weten geen mogelijkheid te zien om
politieke groeperingen, die de kandi
datenlijsten te laat hebben ingediend,
alsnog aan de raadsvergadering van 29
mei te laten deelnemen. De bewinds
man zei dit tot het ARP-Kamerlid
Scholten, die hierover vragen had ge
steld. daarbij met name de gevallen
ün de gemeenten SprangÜapelle,
Groot-Ammers en Wormer noemend.
Wettelijke termijnen zijn er nu een
maal niet voor niets. Daar moet men
zich aan houden. Hier is sprake van
slordigheid, die zich bij iedere verkie
zing opnieuw voordoet. Men krijgt de
tijd om gedurende acht uur, van 9 tot
5 uur, de lijsten in te dienen, aldus
de minister.
Zoals bekend is als gevolg van ver
geetachtigheid in Sprang-Capelle de
gecombineerde lijst van AR-CHU een
half uur te laat ingediend. In de
zittende gemeenteraad heeft de ARP
twee en de CHU vier zetels. Verder
bestaat de raad uit Gemeentebelangen
(drie), SGP (twee). PvdA (een)' en
De Bie (ex-Boerenpartij-één). De twee
wethouderszetels worden ingenomen
door ARP en CHU.
ADVERTENTIE
In september begint in het nieuwe Terpleeghuis
"Meerweide", dat gelegen is aan de Grote Hagen 20,
de twee jaar durende opleiding tot
Jongens en meisjes, die tot de» opleiding willen worden
toegelaten, moeten dan:
- tenminste 17 jaar zijn
- 3 klassen voortgezet theoretisch onderwijs met goed
gevolg hebben doorlopen.
Het hoofd van de opleiding, mevrouw H. Slobbe, zal
belangstellenden na telefonische afspraak (telefoon
010-822111) gaarne ontvangen voor een gesprek, waarbij
alle gelegenheid bestaat een indruk te krijgen van het te
verrichten werk en van de werkomgeving.
AMSTERDAM De ongeveer dui
zend Portugese deserteurs en dienst
weigeraars in Nederland zullen niet
naar Portugal terugkeren, zolang de
koloniale oorlog in Angola, Mozambi
que en Guinee-Bissau voortduurt. Zij
hebben dit laten weten in een specia
le brief aan de Portugese leiders.
Deze brief is meegenomen door mr.
Lopez de Silva. een Portugees die tot
Nederlander is genaturaliseerd. Deze
voert namens de Portugezen in Ne
derland en een aantal hulporganisa
ties in Lissabon besprekingen over
een eventuele terugkeer van de poli
tieke vluchtelingen.
Het merendeel van hen is dienstwei
geraar. Alleen in Europa al wordt
hun aantal geschat op 120.000. Vol
gens officieuze berekeningen zijn
sinds dc staatsgreep in Portugal uit
Nederland zelf ongeveer een veertig
Portugese vluchtelingen naar hun
land teruggekeerd. Dit nadat de junta
per decreet van 1 mei had bepaald,
dat deserteurs en dienstweigeraars
niet vervolgd zullen worden bij hun
terugkeer in Portugal, als ze zich
binnen veertien dagen melden bij
hun militaire onderdeel. Dit sluit ech
ter in het geheel niet uit, dat deze
vluchtelingen alsnog worden ingezet
bij de koloniale oorlogvoering in Afri
ka. Dat laatste is dan ook de reden,
dat de Portugese vluchtelingen
ondanks alles liever in Nederland
blijven.
Van een verslaggever
PARAMARIO Alles is weer rus
tig op de Surinaamse suikerplantage
Mariënburg, waar dinsdag een beperk
te spontane staking uitbrak, gepaard
gaande met brandstichting. Een aan
tal arbeiders weigert nog aan de sta
king mee te doen, omdat deze niet
door de vakbond erkend is.
De stakers zijn verontwaardigd over
het uitblijven van een nieuwe collec
tieve arbeidsovereenkomst. Er zijn be
sprekingen gevoerd door de minister
van economische zaken. mr. Eddy
Bruma, met vertegenwoordigers van
de bond, en van de Rubber Cultuur
Maatschappij Amsterdam. De regering
in Paramaribo heeft tt nu toe geen
standpunt kenbaar gemaakt, en ook
nog geen commentaar geleverd. Wel
maakte de officiële regeringswoord
voerder dinsdag de opmerking, dat
het bericht van de RCMA uit Neder
land, over de uitstel van betaling
voor de Surinaamse cultuur maat
schappij, twee pertinente onwaarhe
den bevat. Hij gaf eechter niet aan,
welke.
onder redactie van loessmil
HEID Wellicht iHndt u het-
vreemdmaar mij zijn deze brief
toch begonnen met 'Geachte da
mes', omdat mij nog immer van
oordeel zijn dat deze uiting van
beleefdheid een goede plaats ver
vult binnen de normen die in acht
worden genomen', schreef het
hoofdbestuur van de nationale
christen onderofficieren vereniging
in een open brief in het eigen
NCOOV-blad aan liet Vrouwenkon-
takt in de Partij van de Arbeid.
En waarom zouden de 'geachte da
mes' die aanspreektitel vreemd vin
den? Misschien wel omdat die hun
eigen brief aan de NCOOV alleen
met letter, referentienummer en
datum begonnen waren.
Die brief is onderdeel van een
anti-discriminatie-aktie: elke keer
als de vrouwen van het Kontakt
een personeels-advertentie lezen,
waarin speciaal een man of uitslui
tend een vrouw wordt gezocht, zit
ten ze als een bok op de haverkist.
De banen-aanbieder krijgt dan een
voorgedrukt briefje, waarin 'man'
of 'vrouw' naar believen doorge
streept kan worden en de vraag
wordt gesteld: 'mogen mij eens van
u horen welke argumenten u er
toe gebracht hebben voor deze
functie een man (vrouw) in dienst
te willen nemen?' Antwoord v an
de NCOOV: 'Daar mij een organi
satie zijn met ruim 5000 leden,
waarvan meer dan 90 procent be
hoort tot het mannelijk deel uit
onze maatschappij, stellen mij het
vrouwelijk element daarin bijzon
der op prijs. Daarom werken wij
graag met vrouwelijk personeel op
ons verenigingssecretariaat'.
Over en weer keurig geregeld. Iets
minder vlot verliep een protest
van het Vrpuwenkontakt tegen een
advertentie van de protestants-
christelijke bond van onderwijzend
W.&J: -"f
personeel, die gegadigden had op
geroepen voor een funktie van be
zoldigd bestuurder. Nu gad in de
zelfde advertentie, vertelt het
PCBO-blad, ook dit gestaan: 'Hoe
wel hierboven wellicht het tegen
deel is gesuggereerd: dames komen
uiteraard voor benoeming in aan
merking'. Dat regeltje was de
PvdA-dames blijkbaar niet opgeval
len en bovendien had het doorstre
pen van de verkeerde sekse aan
vankelijk tot enig onbegrip bij de
PCBO geleid. Na een telefoontje
kwam er een tweede briefje, waar
in de sekse rechtgezet was.
Commentaar van de onderwijzers
bond, die overigens zegt de inten
tie van het Vrouwenkontakt 'zon
der meer positief' te waarderen
(wat ook best mag, omdat de vrou
wen net zo goed voor mannen in
de bres springen): 'De rode vrou-
wen menen onze bond (tot twee
maal toe) in i>riendelijke, maar
duidelijke ivoorden te moeten ka
pittelen'. En dan beginnen ze zelf
e betuttelen: 'De wijze van reage
ren, zoals de rode trouwen dat in
dit geval deden, komt nogal knul
lig over'. En: 'De rode vrouwen
moeten naar onze mening niet
doorgaan met hun reacties op dis
criminerende advertenties. Maar
niet op deze manier! Sterker nog:
de rode vrouwen moeten wijzer
worden!'
Natuurlijk, een onderwuzer(es)
wil altijd al iedereen wijzer maken
dan hij of zij al is. Daar is hij
tenslotte onderwijzer voor (of zij)
onderwijzeres, voordat wij ons aan
hetzelfde euvel schuldig maken).
Maar hoe moedgevend zou het zijn,
als de PCBO in zijn grote wijsheid
meteen de iveg zou aangeven die
de rode vrouwen dan wel zouden
moeten bewandelen. Misschien
staat dat wel in een volgend num
mer.
Binnenkort zijn bij juweliers en banken gouden, zilveren en bronzen pen
ning? te koop met de beeldeaar van Wim Sonneveld er op. De Utrechtse
beeldhouwer Joop Hekman heeft de afbeeldingen gemaakt: aan de ene
kant de kop van de overleden kunstenaar, aan de keerzijde diens naam,
jaar van overlijden en een destijds door Sonneveld zelf ontworpen vignet
van een toneel met open doek. Eind van deze maand worden de eerste
exemplaren aangeboden aan Wim Sonnevelds beste vrienden en meteen
daarna komen de penningen in de verkoop. Een deel va de opbrengst gaat
naar de Hartstichting.
Over kranten en omroepen hebben
drie promovendi onlangs een stel
ling in hun lijstje opgenomen:
'Het op werkdagen verstrekken
van ochtendbladen bij tankstations
verdient geen aanbeveling, aange
zien dit de ontvangers er toez ou
kunnen brengen aan het lezen er
van daarvoor nie bestemde tijd te
besteden' (C. van Kranenburg, TH
Delft).
'Ondanks het feit dat de avonturen
van de heer Ollae B. Bommel se
dert enkele jaren ook in een aan
tal ochtendbladen verschijnen,
blijft het strikt voorbehouden lec
tuur voor oplettende NRC-lezert-
jes* (J. H. D. Bol, RU Utrecht).
'Het resultaat van de Nedarlandse
om roe pwetge ving is dat de diverse
omroepen niet streven naar zo
goed mogelijke programma's, maar
naar zoveel mogelijk leden'
(H.C.A.H. Moerkerken, KU Nijme
gen).
Dezelfde ir. Van Kranenburg had
trouwens nog een aardige: 'Het
doen geven van vioollessen aan
kinderen moet ontraden worden,
tenzij zowel muzikale begaafdheid
als doorzettingsvermogen in hoge
mate aanwezig zijn'.
Een moederdag-cadeautje voor alle
\Touwen van Nederland, die zon
dag de Flevohof bezoeken: tussen
half negen en zes uur mogen ze
daar bloemen schikken en vervol
gens het zelfgemaakte bloemstuk
mee naar huis nemen. Bovendien
wordt er onder het werk een foto
van de schikkende dames gemaakt,
die ze er ook nog bij krijgen.
Bij het lezen over het paardemid-
del tegen hoofdluis, een tip van
een oud-verpleegster uit Veenen-
daal, is een andere oud-Arerpleeg-
ster (uit Den Haag) erg geschrok
ken. Een etmaal brandspiritus op
het hoofd dat is het paardemid-
del vindt ze levensgevaarlijk.
Dat zou ik een kind nooit willen
aandoen, zegt ze en volwassenen
trouwens ook niet. Deze oud-ver
pleegster ontraadt ten sterkste het
middel' toe te passen zonder eerst
de dokter te raadplegen. Zelf is ze
wijkverpleegster geweest, heeft
veel met het luizen-bijltje gehakt,
maar zegt het gebruik van brand
spiritus tegen hoofdluis in al haar
tachtig levensjaren nog niet tegen
gekomen te zijn.
Voordat op 22 mei de Zonderdag-
handtekeningen aan tweede kamer
voorzitter Vondeling worden aange
boden. doen de organisatoren nog
een laatste grootscheepse poging
om iedereen de kans te geven
alsnog een handtekening te zetten
en zo mee te pleiten voor één
autoloze zondag per maand. Niet
dat er niet genoeg sympathisanten
zijn: de handtekeningen stromen
nog dagelijks bij duizenden binnen
bij de vereniging milieudefensie
en de stichting Stop de Kinder
moord. lederen die zijn handteke
ning nog wil zetten, vindt morgen
bij alle NS-stations aktievoerders
met lijsten. Op de stations worden
aan de treinreizigers Zonderdag-
brieven uitgereikt, waarin ze alle ar-
gumenten voor een autoloze zon
dag nog eens rustig kunnen
overlezen. Willen ze hun instem
ming met de actie betuigen, dan
kunnen ze de brief ondertekenen
en afgeven op het station van
aankomst.
'Wat bedoel je met: ik heb zojuist achttien kleine mollegaten gevuld?'