Het getuigenis
der liefde
Apartheid trekt
investeringen aan
Waarom wereldraad
'aan politiek doet'
Kerk in de wereld
filsaillalll
Rapport Britse kerken:
Vandaag
door ds. M. G. L. den Boer
ZIEN WE ZE
VLIEGEN?
Trouw
Kwartet
Blad over kerk
in Oost-Europa
Wereldraad: Portugese
koloniën zelfstandig
Gizikis wordt
kerk een
beetje gortig
Nieuwe boekei*
TROUW/KWVRTET VRUDAG 10 MEI 1974
KERK
'Dc liefde is een wonderlijke
zaak nooit geheel te door
gronden, een mysteriewaar
over men helemaal zwijgt, om
dat het tóch niet te zeggen is, óf
waarover men nooit uitgepraat
raakt, omdat men het nooit he
lemaal goed heeft gezegdZo
begint een boekje van prof. Van
Niftrik met de titel De Lief -
d e, te tekst van een serie radio
lezingen in het voorjaar van
1970 gehouden. Van I\iftrik
heeft veel over de liefde ge
dacht, gesproken en geschreven.
Voor hem was de liefde een ge
heimenis dat hem niet alleen tot
zwijgen noopte, maar ook tel
kens tot spreken dwong.
Het was Van Niftrik onmogelijk
over de liefde te schrijven en over
de romantiek te zwijgen. De roman
tiek uit het einde van de 18e eeuw
en het begin van de 19e eeuw achtte
hij één van de allerbelangrijkste
perioden van de geestesgeschiedenis.
Door de romantiek kreeg men er
oog voor, dat in de liefde de exis
tentie als het ware boven zichzelf
wordt uitgetild. In de liefde verliest
de mens zichzelf en overwint hij
zijn beperktheid, maar tegelijk vindt
hij zichzelf. 'Liefde is zulk een won
derbaarlijk geheimenis, omdat zij
niet slechts mystieke versmelting
betekent, maar tegelijk Heiraat, va
derland, thuis van ik en jouDe
gestalten van man en vrouw blijven
bewaard. In hun mystieke eenwor
ding beleven zij hun eigenlijkheid:
ik en jij; jij en ikLiefde heeft
een mystieke kant. Liefde heeft een
personalistische kant. Maar men
moet hier niet van kanten spreken.
Liefde is het één met het ander, ja
in het ander. Ertrinken-Versinken!
Ja. Maar ook: ik kom tot mijzelf. In
en door de lierde vind ik mijn
wezenlijke eigenheid'.
De romantiek was Van Niftrik lief
en hij streefde naar een eerherstel
van deze periode. Niet ten onrechte,
want aan deze periode hebben wij
veel te danken. Een periode moeten
we niet beschouwen naar de uitwas-
Pro/. dr. G. Cvan Niftrik
sen, maar naar haar wezenlijke
kern.
Meer dan eens heeft Van Niftrik
gepleit voor het rechte verstaan van
de mythen. Zulk een pleidooi is in
een tijd van rationalisme, positivis
me en ontmythologisering nogal ver
dacht. Het woord mythe heeft voor
het oor van velen de bijklank van
een onwaar verhaaltje, een verdicht
sel. Men wil zich houden aan objec
tieve feiten. Er is echter ook de
slechte mythe van de objectieve fei
ten. Van Niftrik had het gevoel dat
een nieuwe generatie begint te be
seffen, dat de alleengeldigheid van
de objectiteve natuurwetenschap een
vervreemding betekent een ver
vreemding van het echte, authentie
ke leven. Voor het echte leven heb
ben wij volgens Van Niftrik
de mythe nodig. In een toegespitste
formulering noemt hij de eis tot
ontmythologisering een misdaad aan
mens en menselijkheid. 'En als de
bijbel ontmythologiseerd zou wor
den, blijft er van de bijbel niets
meer over dan een beetje filosofie
en humanistische wijsheid'.
Naar aanleiding van het leven der
chassidim heeft Martin Buber opge
merkt: 'De joden zijn wellicht het
enige volk, dat nooit heeft opgehou
den de mythe in het leven te roe
pen'. Met mythe bedoelde Buber wat
Van Niftrik omschrijft als 'duidend
woord, dichtend woord'. De mythe
wil het hart der echte werkelijkheid
aanwijzen, aanduiden. 'In een dui
dend woordt wordt door de mythe
het wezen van mens en kosmos
onthuld en wordt stamelend gespro
ken over de machten, die mens en
kosmos beheersen'. Ook over de lief
de als de macht die sterker is dan
de dood, zullen we telkens weer in
mythen moeten spreken, want de
liefde is altijd nog wat meer en nog
wat anders dan een 'objectief feit'.
In een goede mythologische taal
heeft Van Niftrik over de liefde
geschreven.
In een verantwoording spreekt de
uitgever over 'een laatste, afgerond
geheel van de theoloog en van de
mens Van Niftrik' en hij voegt er
aan toe: 'Ook uit dit boek moge
blijken hoe in hem theoloog en
mens samenvielen'.
Ds. M. G. L. den Boer, hervormd
predikant te Utrecht, bespreekt: 'De
liefde' door prof. dr. G. C. van
Niftrik. Uitg. Callenbach, Nljkerk,
86 pag., prijs ƒ14,50.
Van een onzer redacteuren
LONDEN Investeren in Zuid-Afrika is aantrekkelijk dank zij de door de apartheid gewaarborgde
aanwezigheid van een ruim aanbod van goedkope arbeidskrachten van een arme bevolking, die is terug
gedrongen tot een beperkte oppervlakte van liet land, van waaruit de werknemers hun bijdrage aan
de blanke economie mogen leveren.
ADVERTENTIE
andere moderne economieën is de in
vloed van het bankwezen op de Zuid-
afrikaanse economie zeer groot
Dit is een van de conclusies van een
rapport getiteld 'Business as usual'
(de zaken gaan gewoon door) dat is
samengesteld in opdracht van de we-
reldraad van kerken door de Britse j[ erUgtxekking
raad van kerken.
Het rapport is toegespitst op het bank- Overzeese investeringen, zo verklaart
wezen in Zuid-Afrika. Evenals in het rapport, gingen in Zuid-Afrika in
Oorzaak en gevolg
1971 voor 17.6 procent naar de over
heidssector en voor 82.4 procent naar
het particuliere bedrijfsleven. Terug
trekking van de investeringen zou
leiden tot een geleidelijke ineenstor
ting van de Zuidafrikaanse economie
en de vervanging daarvan door een
alternatieve structuur met zwarte
deelname.
In het rapport wordt gesteld dat de
buitenlandse investeringen in Zuid-
Afrika voor 80 procent naar de goe-
derenproducerende industrie gaan,
voor 12 procent naar de mijnbouw en
verder naar de landbouw. In 1972
bedroeg de investering in totaal 200
miljoen pond sterling, circa 1.7 mil
jard gulden. Zonder de voortdurende
internationale bijdragen om het apart
heidssysteem en zijn geheel te voe
den, zou er niet langer gesteund kun
nen worden op het edmdprodukt van
steeds beschikbare goedkope arbeid
De redactie behoudt zich het recht
voor haar ter opname in deze rubriek
toegezonden meningsuitingen verkort
weer te geven. Bij publikatie wordt
met de naam van de inzender onder
tekend. Brieven kunnen worden ge
stuurd aan het secretariaat hoofdre
dactie Trouw/Kwartet, postbus 859.
Amsterdam.
Pax Christi (slot)
Naar aanleiding van de driedaagse
conferentie van Pax Christi in Noord-
wijkerhout vraag ik me af, wat de
mensen van deze beweging bezielt.
Het Joodse volk is en blijft het volk
van God. De beloften aan dit volk
zijn nooit ingetrokken of ongedaan
gemaakt. Dit betekent, dat het land
en het volk bij elkaar horen.
De geloofwaardigheid van de bood
schap van de kerken wordt sterk in
twijfel getrokken, als die boodschap
meer door een bepaalde politiek dan
door de bijbel is bepaald. Moet Pax
Christi niet oppassen voor uitspraken
die meer politiek dan bijbels gekleurd
zijn? Denkt Pax Christi nog steeds
dat het om Rome in plaats van om
Jeruzalem gaat?
Waarom veroordeelt Pax Christi de
massale moordaanslag van enkele we
ken geleden niet?
Den Haag
Ds M. Cohen
Steeds vaker toont hij onbegrip over
de oppositionele houding die de CHU
Aantjes doet wrevelig over de CHU.
zich tegenover dit kabinet permit
teert. Vorige week nog betwijfelde hij
de rechtmatigheid van de CHU-inter-
ventie omtrent de middenstand, om
dat Roolvink op dit punt reeds een
interpellatie zou houden. Aantjes zal
moeten leren leven met de realiteit,
dat de CHU, die met goedvinden van
Aantjes buiten dit kabinet is gehou
den, daardoor het recht heeft zich n,uA1'j
anders op te stellen t.o.v. dit rege- IjOeuKOpe arDeiÜ
ringsbeleid dan een van oudsher even
eens gouvernementele ARP. Dit zijn
CHU-koekjes van AR-deeg. Het is
naar voor de CDA-gedaohte, maar die
gedachte, dat CDA-ideaal, is volko
men gefrusteerd, doordat de ARP
zonder CHU en tot grote vreugde van
de PvdA zich heeft laten welgevallen,
dat Burger en Den Uyl hun dictaat
konden uitvoeren. De praktische ver
wantschap aan de linkse drie telde
meer voor Aantjes dan de ethische
verwachtschap op weg naar de CDA
met de CHU.
Deze week in
HERVORMD NEDERLAND
Interview met MAXIMOF:
Rusland gaat door met ver
bannen.
Koreaanse christenen in ver
zet tegen dictatuur.
De barmhartige Samaritaan
in rovershanden?
De Kleine Aarde heeft iets
weg van De Nieuwe Aarde.
Brigalia Bam: Theologie is
dat ik mijn kinderen te eten
kan geven.
Ik abonneer
mij op/vraag
een
proefnummer
van
Hervormd
Nederland.
NAAM:
ADRES:
WOONPLAATS:
GIRONUMMER:
Abonnementsprijs 21,per
half jaar; 42,per jaar.
Abonnementen kunnen elk ogen
blik ingaan.
Bon ingevuld in BLOKLET-
TERS in envelop (zonder
postzegel) verzenden aan:
Hervormd Nederland,
Antw.nummer 1776, Den Haag.
'Geboren uit het besef dat het anders moet'
Van een onzer verslaggevers
ROTTERDAM Wie de Wereldraad verwijt, dat liij zich 'politieke
vragen' bezighoudt, toont daarmee, dat hij niets begrijpt van de si
tuatie, waarin deze vragen van honger en discriminatie gesteld wor
den. Ze omvatten het hele leven en zijn daarom primair geloofs
vragen. Dit zei dr. A. H. van den Heuvel gisteren op de druk be
zochte jaarvergadering van de Hervormde Vrouwengroep.
Blaricum
C. Koolc, lid partijraad ARP
Van der Stoel
De Rotterdammer
Nieuwe Haagse Courant
Nieuwe Leidse Courant
Dordts Dagblad
Uitgaven van
B.V. De Christelijke Pers
Directie:
Ing. O. Postma,
F. Diemer
Hoofdredactie:
J. Tamminga.
Hoofdkantoor: NZ. Voor
burgwal 280, Postbus
859, A'dam. Telefoon
020-22 03 83. Postgiro:
26 92 74. Bank: Ned.
Midd. Bank (rek.nr.
69 73 60 768). Gem giro
X 500.
Met stijgende verbazing las ik de con
clusie die dhr. P. Dankert trok uit
het overleg, dat de Tweede Kamer
commissie voor buitenlandse zaken
woensdag 1 mei had met minister
Van der Stoel naar aanleiding van
diens bezoek aan Rusland.
Bij die gelegenheid wekte dhr Van
der Stoel de irritatie van dhr. Gromi-
ko toen hij op een verloren ogenblik
een verzoek overbracht namens de
Universiteit van Leiden. V. d. Stoel
ondersteunde hiermee een beroep van
de Leidse Universiteitsraad op de
Russische autoriteiten om de student
Vladimir Boekowski vrij te laten. Op
26.3 zegde een woordvoerder van bui
tenlandse zaken toe mogelijkheden te
onderzoeken dit verzoek over te bren
gen aan de Russische autoriteiten.
Blijkens het voorafgaande heeft mr.
V. d. Stoel de eerste gelegenheid hier
toe benut Het resultaat is bekend en
daar hoeven we niet zielig over te
doen: Ieder die wel iets gedaan heeft
aan adoptiewerk van Amnesty Inter
national inz. Rusland kan daarovdr
meepraten. Dit adoptie werk is in het
algemeen een vrij eenzijdige en frus
trerende bezigheid, aangezien elke
brief ongeacht de inhoud in beslag
wordt genomen of domweg niet wordt
beantwoord.
Kortom: Op dit vlak is voor 'vrije uit
wisseling van idee- en informatie' dus
vrijwel geen reële mogelijkheid aan
wezig. Die mogelijkheden liggen ech
ter wel degelijk op andere, bijv. ker
kelijke of diplomatieke terreinen!
Wat dat laatste betreft: Zeer terecht
m.i. heeft de Nederlandse delegatie op
de Europese Veiligheidsconferentie
met name het punt van 'mogelijkhe
den van vrije menselijke contacten en
uitwisseling van ideeën' benadrukt,
zij het zonder duidelijke resultaten.
Het door minister V. d. Stoel gevoer
de 'beleid lijkt mij geheel overeen te
stemmen met dit standpunt. Het
standpunt dat dhr. Dankert (en met
hem de Tweede Kamercommissie) in
dezen inneemt, is mij dan ook geheel
duister.
Amsterdam
G. C. Hovingh
studie/Informatiegroep
Russ. baptisten Amnesty Int.)
De economische functie van de apart
heid, door het terugbrengen van de
massa van de Zuidafrikanen tot rech
teloze vreemdelingen in hun eigen
land, en door hen op te sluiten in
overbevolkte reservaten, waaruit al
leen hun kostwinners kunnen ont
snappen als tijdelijke contractarbei
ders, is het scheppen en handhaven
van een depot van goedkope arbeid,
waarmee overzeese en natuurlijk ook
binnenlandse werkgevers hun voor
deel doen, zegt het rapport. Het rap
port verzekert, dat de banken interna
tionaal een centrale rol spelen bij de
handhaving van de apartheid als eco
nomisch voordelig systeem.
Het vraagstuk, aldus de samenstellers,
zal echter niet alleen mogen worden
bezien vanuit het aspect van de rela
tieve hoogten van de lenen, omdat er
voor de betrokken gekleurde mens
meer op het spel staat.
Het rapport is in Nederland verkrijg
baar bij de Anti-Apartheidsbeweging
Nederland in Amsterdam, Heren
gracht 88, ten bedrage van 2.50 plus
verzendkosten.
HOOG WATER OP U mei: Vlissingen 4.51-
17.12 Hartnjvlietsluizen: 6.33-18.59 Rotter
dam: 7.45-19.56 Scheveninger: 6.01-18 24 U-
muiden: 6.41-19.04 Den Helder: 10 18-22 29
Harlmgen: 0.37-12.46. Delfzijl: 2 54-14 59.
Van een onzer verslaggevers
VEENENDAAL Het blad 'Dein
Reich Komme' van de zendingsbewe
ging Licht im Osten is thans ook in
het Nederlands verkrijgbaar. Het heet
Licht in het Oosten en kan besteld
worden bij postbus 262 dn Veenen-
daal. Het verschijnt eens per twee
maanden.
Het blad bevat artikelen en nieuwsbe
richten inzake Ihet christendom in
Oost-Europa. Vooral wordt aandacht
geschonken aan het wel en wee van
baptisten en andere protestanten.
De beweging Licht im Osten heeft
veel contact met deze groepen, onder
meer doordat de beweging zorg draagt
voor vertaling in de talen van Oost-
Europa van theologische lectuur en
van geschriften van Bunyan, Spurge-
on en Billy Graham.
Regelmatig publiceert het blad lijsten
van gevangen christenen in de Sow-
jet-Unie. De Nederlandse stichting
Licht in het Oosten is een heroprich
ting van een beweging die voor de
De scriba van de hervormde synode
sprak daar over 'De wereldraad moet
anders'. Natuurlijk moet de wereld
raad anders aldus dr. Van den Heu
vel. 'Moet anders' is het refrein waar
op heel het werk van de wereldraad
is gebouwd.
Hij is geboren uit het besef van de
pioniers, dat het anders moet. Nauwe
lijks twee maanden na de oprichting
in 1948 werd er al gezegd: 'De weerld-
raad moet anders' en zo is het
gebleven. Oost-Europa en de derde
wereld zijn er in gekemen. De blanke
kerken van West-Europa en Noord-
Amerika zijn daardoor nu in een
minderheidspositie.
Het gevolg is permanente onrust.
Maar dat geeft helemaal niet, zolang
de drie visies, waaruit de oecumeni
sche beweging is ontstaan imaar le
vend blijven: gezamenlijke doorden
king van wat Christus voor ons heeft
gedaan, de gezamenlijke bereidheid
iets te doen aan het leed in de wereld
en de visie op de toekomst een we
reld die open is voor Gods "beloften.
Wat mensen nu tot een 'politieke
discussie' hebben gemaakt, moet terug
naar die drie grondvisies.
Laat u voorlichten, zo ried dr. Van
den Heuvel de hervormde dames,
door christenen aan de andere kant
van de armoedelijn en van de kleur-
lijn. Zo leert de gemeente begrijpen,
dat het niet 'politieke zaken' zijn.
Maar dat het haar eigen zaak is,
die onze broedders en zusters van
ginds in onze geloofsgemeenschap op
tafel leggen. Deze zaken moeten weg
van de vervelende koppen in de krant
(waarbij dr. Van den Heuvel veelvul
dig de naam van een bepaald ochtend
blad noemde) naar uw hart.
Doen
Op de vraag, wat kunnen wij prak
tisch doen, gaf dr. Van Den Heuvel
drie adviezen:
Allereerst lezen, veel lezen. Laat uw
man vanavond de afwas maar eens
doen, en kies in de verwarrende veel
heid van informatie die bladen en
groepen, waarin u vertrouwen kunt
hebben.
Vervolgens betalen. Honderd vijf tig
gulden bij uw voordeur steeds bij de
hand om uit te delen aan al die acties
die langs komen, is nooit weg.
En dan aan de gang, b.v. aan de
kerkeraad vragen, waarom u in uw
gemeente zo weinig van wereldiako-
naat hoort, of aan de dominee, waar
om Sahel nog nooit in de voorbede
voorkwam, aan de gang in uw organi
satie of politieke partij, en altijd met
an om /I
de e: VJ
POLITIE MET HONDEN
In een uitzending van een van
kleine politieke partijen vroeg di
partner in de samenspraak aan d
andere of hij wist waarom er langs c>
voetbalvelden politie met honden wy
De man wist het, het kwam doorda
het publiek de kwalijke gewoonte ha
om bij verschil van mening met
scheidsrechter over diens beslf
het veld op te komen om hem
te doen. Dit beeld werd onmidi
overgebracht cp de noodzakeli;
van het gezag. Zo waren de mi
nu eenmaal alleen verdorven
moest er gezag zijn, moest er
gehandhaafd worden. Nu vind ik
beeld van die politie met honden i
zo fijn. De bijbel spreekt ervan dat
overheid het zwaard niet tevergei
draagt, maar spreekt niet van hond(
Wie wel eens politie heeft zien j;
op mensen met behulp van hondei
men kan dat in de laatste oorlog
de SD gezien hebben, die weet da
een bijzonder mensonterend gezii
is. Mensen kunnen in bepaalde gei
len nagejaagd moeten worden om
zij aan hun rechtvaardige straf
denk even aan wat de vorige week
de Prinsengracht gebeurde trai
ten te ontkomen. Maar dan blijft h
man tegen man. Hond tegen man
een afschuwelijke zaak. Ik neem
dat onze politiehonden zo zijn af;
richt dat ze stilstaande of -liggen
mensen niet meer aanvallen, ma
hoe kan men daar volstrekt zeker v n
zijn. Bloedhonden zullen hier n:
spoediger tot gevaarlijke agress
overgaan. Maar om nog even op I
beeld van het voetbalveld terug
komen. Men hoeft het natuurlijk d: 0o
op politie en honden te houden. 1
strijd zelf zou zijn grimmig commiei]
ciëel karakter kunnen ontnomen wc ag
den, dan zou al veel gewonnen zij en
En zo is het ook in de samenlevin
Men zou ondanks zondeval en efler
vaak al te gemakkelijk beroep op
verdorvenheid van alle mensen i
wat meer aandacht kunnen geven
die strukturen die deze maatschap;
op zichzelf zo agressief maken.
Dr. A. H. van den Heuvel
uw lijdende zuster ginds voor ogen.
Van de verdere dag noteren wij nog,
dat de jaaractie ruim zesduizend gul
den had opgebracht. Dit bedrag werd
ovehandigd aan Ans Meyer, <Lie uitge
zonden is door de hervormde zending
naar West-Irian en daar vrouwen- en
meisjeswerk doet Het nieuwe jaarpro
ject beoogt hulp aan kinderdorpen in
Zuid-Vdetnam.
Afscheid werd genomen van algemeen
secretaresse mevrouw S. P. Cazameier-
Pop uit Den Haag, die 1 oktober
aftreedt. Het jaarverslag noteerde
weer vijfhonderd leden minder, een
kwestie van vergrijzing, maar me
vrouw Cazemier ontlokte een flink
applaus met haar mededeling dat deze
week zich een groep uit Emmeloord
heeft aangemeld met zeventig nieuwe
leden.
GENEVE Voorzitter dr. M. M.
Thomas en vice-voorzitter Pauline
Webb van het centrale comité van de
wereldraad van kerken hebben op ge
neraal De Spinola en de militaire
junta in Portugal een beroep gedaan
de bevolking in de Portugese kolo
niën medezeggenschap te geven, als
eerste stap op weg naar volledige
onafhankelijkheid.
NED HERVORMDE KERK K
Beroepen te Amersfoort (toez.):
Jongerden te Veenendaal; te Monst
W. G. J. v. d. Sluys te Moerkapelle, ,D1
Afscheid op 12 mei als geest. verz. m
h. diakonessenhuis te Breda: kand. 01
Wismeijer, ber. te Hoek van Hollar
Intrede te Oosterhout (NB): M.
Westerbeek v. Eerten te Gramsb
'gen.
GEREF. KERKEN
Afscheid van Zwartsluis: A. J. v.
Wiel, ber. te Leeuwarden-W; van
gentheim: drs. D. de Bruijn, ber.
Klundert en te Zevenbergen.
Intrede te Leiden: R. J. Koolstri
Amsterdam-Slotermeer/Geuzenveld;
Leeuwarden-W.: J. Kroeze te Hor 'ai
veen: op 5 mei te Leeuwarden: n al
G. M. Slager, kand. te Leeuward k
als pred. met bep. opdracht. me.
Aangenomen naar Leusden: J. W.
der te Dieren.
GEREF KERKEN (VRIJG.)
Beroepen te Gorinchem-Langerak:
de Vries, kand. te Zuidlaren;
Sehildwolde: J. C. Post te Den E ai
der.
GEREF GEMEENTEN
Beroepen te Katwijk aan Zee:
Boogaard te Leiden te Zwolle: N.
Schreuder te Goes.
ALG DOODGEZ SOCIËTEIT
Afscheid van Haarlem: C. P. Hoel
ma, wegens emeritaat op 65-jari
leeft.
VRIJE EV. GEMEENTEN
Intrede te Zedst: J. Verboom te B
terdam-C.
GEREF KERKEN
Aangenomen naar Leusden: J. W.
Kelder te Dieren.
door Aldert Schipper
De orthodoxe theologie is natuurlijk
niet alleen maar een voorsmaak van
de eeuwige zaligheid. En de ortho
doxe kerken zijn uiteraard niet alleen
maar een voorportaal tot de hemel.
Wie met dit soort banaliteiten komt,
vindt elke rechtgesneden orthodox te
gen zich. De kerk is ook volk onder
weg. Dat merk je aan een Solzjenit-
sin, een vrome orthodoxe gelovige en
aan vader Pirounakis, een Grieks or-
thodxe priester. Deze heeft in een
brief de leiders van zijn kerk beschul
digd passief te staan tegenover het
wrede regime in Griekenland. Het is
niet het eerste kerkelijke verzet. De
vroegere aartsbisschop van Athene
Hieronymus, kritiseerde in 1969 en
1970 het systeem van kolonel Papado-
poelos. Na de studentendemonstraties
dienden ook enkele bisschoppen klach
ten in over het brute optreden van
het leger tegen de studenten. In fe
bruari kwam een klacht van twee
De afgetreden Griekse primaat
aartsbisschop Hieronymus van
Athene.
bisschoppen tegen de heropening van
het gevangeniseiland Yaros.
Maar door over de grote lijn toch te
zwijgen, heeft de Griekse orthodoxie
weinig anders gedaan dan steun verle
nen aan Papadopoelos en aan de hui
dige Griekse leider Gizikis.
Een hoopvolle uitzondering is ook de
Grieks orthodoxe biischop in Duits
land, Irenos, die ter gelegenheid van
de Griekse nationale feestdag ter her
denking van de Griekse bevrijding
van het Turkse juk in 1821 een
radiotoespraak heeft gehouden, waar
van de pannen op het dak van Gizikis
bij wijze van spreken rammelden.
Vrijheid vernietigd
Gewoonlijk spreekt de Griekse kerk
op deze dag, de 25ste maart, een
lofprijzing uit aan God die op deze
dag de Griekse natie heeft hersteld.
Bisschop Ireneos aarzelde dit jaar om
deze lofprijzing uit te spreken, 'want
we moeten toegeven, dat wij de laat
ste jaren onze vrijheid eigenhandig
hebben vernietigd'.
Ireneos herinnert aan Papadopoelos,
die in de afgelopen jaren zich steeds
met een arts vergeleek, die Grieken
land in het gips heeft gezet, om het
te laten genezen. Ireneos noemt dit
verschrikkelijke lasteringen en beledi
gingen aan de Griekse natie.
'Met schijnheilige grootspraak hebben
we het over de ene bloedeloze natio
nale revolutie. Helaas is dat niet
waar. Overal in ons land hebben onze
broeders hun bloed vergoten. Maar
ook als er geen druppel bloed was
gevloeid, ook dan zou nog een on
schatbaar en verschrikkelijke schade
aan ons land zijn toegebracht.
Want er zijn vele tranen gevloeid van
mensen die verkeerd begrepen, ver
bannen, of gevangen gezet zijn, of die
hun familie hebben verloren. De zie
len van velen onzer broeders zijn
gewond. Ook al zou zelfs aan geen
Griekse vinger kwaad gedaan zijn,
toch is de misdaad onmetelijk. Het is
deze misdaad: dat we de oprechtheid
en ons gevoel voor vrijheid hebben
gedood; onze grote wond is dat we zo
verdeeld zijn, dat de een bang is voor
de ander; mensen wantrouwen en ha
ten elkaar en spreken kwaad van
elkaar.
Bisschop Ireneos roept de Grieken in
Duitsland, meest gastarbeiders en stu
denten, maar ook de officiële Griekse
vertegenwoordigers, op tot een ware
vaderlandsliefde. Tot herstel van de
Griekse democratie en de eenheid van
het volk, zijn wederzijds vertrouwen,
en het optimisme in de Griekse toe
komst. Hieron toont Ireneos zich dan
weer een goede orthodox. De liefde
tot het vaderland is hem aangeboren
en is voor hem niet om zich te
generen.
Donald J. Willcox: NIEUWE VOlfl
GEVING IN NAALDWERK (oorȣ
titel 'New Design in Stitcherj
NIEUWE VORMGEVING IN WEM
(oorspr. titel 'New Design in B
ving'). Vertaling Henriette van j
Klifl. Uitg. Cantecleer BV., de
Aantal pagina's resp. 117 en 125. Pi
ƒ14.90 per deel.
In Cantecleer's nog jonge serie 'Ni 1
we Vormgeving.zijn van deze!
schrijver twee deeltjes verschei u
over naaldwerk en over weven. Be
boeken tonen veel overeenkomst
een tekstgedeelte van 16 resp. 30 pi >-;i
na's is de rest van het werk gev
met zeer vele zwartwit afbeeldin t]
en enkele kleurenfoto's van Skanctë «s
vische werkstukken (hoofdzaië
wanddecoratie). Schrijver maakte K
studiereis door de verschillende S!
dinavische landen.
Over naald kun6t, het ontwerpen,
verse handwerktechnieken (applica n
patchwork, kantklossen, haken, lt
pen, enz) wordt in 'Nieuwe Vorm m
ving in Naaldwerk* met vele woon il
al even weinig gezegd als in 'Nieu m
Vormgeving in Weven' over hed (r
daagse en traditionele weefkunst 0 ld
hier geen concrete, doeltreffende
structie over de vele genoemde te
nieken (o.a. Rya, dubbelwezen, B v°
nu, Rollakan), Schrijver verwijst h
voor liever naar meer uitgebreide s
ciale vak-literatuur. Voor de (n: n
niet ingewijde is de tekst boven»
langdradig en soms vaag, terwi;
meer geroutineerde kunstenaar het i«i
lemaal al wel (beter) weet.
De vaak kunstzinnige (ook wel geW n
werkstukken zijn niet bedoeld om
te maken: geen patronen dus, en
niet altijd even begrijpelijk, m k
vormen wel plezierige, leerzame
interessante kijk-dectuui.
R. D
