Radioactief afval van
kerncentrales valt
definitief op te bergen
Lange termijn sparen...
Rijkspostspaarbank
ga*
Hoogleraar somber over onze voeding
Scholenbouw: ergste
problemen zijn
over 10 jaar voorbij
Werkloosheid in
Amsterdam groter
dan in het noorden
uw nationale spaarimtelling
/^Graag! Wilt u dan even\
de coupon opsturen?
V Of 0017 bellen?"/
Lees in de folders alles over het lange termijn sparen
bij de RPS.
Hoe u van 6 tot 9% rente kunt krijgen als u f 1.000,-
of meer 1 tot 5 jaar opzij kunt leggen.
En u toch tussentijds over uw spaargeld kunt
beschikken.
Gebruik de portvrije coupon, bel gratis 0017 of haal
de folders bij het postkantoor.
Coupon
B3IM3
Dollei Mina
Rebelse meiden
blijven strijden
Dennendal
ontslaat
therapeut
Regering wil de
'Haagse Post' met
een lening steunen
Onderzoek: 24 procent van Wageningse schoolkinderen te veel cholesterol
'Eerder
slechter
dan beter'
rROU'W/KWiAiRTET DONDERDAG 2 MEI 1974
BINNENLAND T3/K13
Van onze redacteur wetenschappen
UTRECHT Het is technisch mogelijk- het radioactief afval van kernenergiecentrales in Nederland
te behandelen en definitief op te bergen zonder de volksgezondheid te schaden.
Prof. dr. J. A. Goedkoop (RCN) meent:
ADVERTENTIE
Deze stellige conclusie trok prof. dr.
J. A. Goedkoop, wetenschappelijk di
recteur van Ihet Reactorcentrum Ne
derland, nadat het ivoor, een deel' al
bekende werk van het RCN op dit
terrein gisteren gebundeld was gepre
senteerd op de conferentie 'Opslag
van radioactief afval'.
Voor de discussie over de aanvaard
baarheid van kernenergie was dat een
nogal belangrijke ontwikkeling, signa
leerde prof. Goedkoop zelf al, omdat
als tegenargument zeer geregeld
wordt gebruikt, dat het afvalprobleem
niet afdoende is opgelost. Daardoor
zouden we komende generaties op een
volstrekt onverantwoorde manier op
schepen met de zorg voor zaken die
honderdduizenden jaren geïsoleerd
mepten blijven opgeslagen. Een pro
bleem dat het menselijk denken, laat
staan het menselijk kunnen, ver te
boven gaat.
De kernvan de oplossing zoals die
het RCN voor ogen staat, was eind
voriig jaar al bekendgemaakt door ir.
J. Hamstra. Hij rekende de Neder
landse vereniging tegen water- bodem
en luchtverontreiniging toen voor, dat
het hoog-radio-actieve splijtingsafval
van kerncentrales bij opslag op grote
diepte in massieve steenzoutformaties
al na driehonderd jaar 'tam' gewor
den zou zijn. Het zou dan, door on
verhoopte verspreiding via grondwa
ter, niet méér risico opleveren dan
het oorspronkelijke uraniumerts, dat
hier en daar aan het aardoppervlak
voorkomt, een 'natuurlijk1 risico dus.
Die periode van driehonderd jaar is,
in tegenstelling tot de vijfhonderddui
zend die eerder wel werd genoemd,
geologisch zeker te garanderen. Bo
vendien, tegen de tijd dat grondwater
Veerman komt met meerjarenplan
Van onze onderwijgredactie
DEN HAAG Staatssecretaris eerman (Onderwijs) verwacht
dat de ergste problemen hij de scholenbouw over tien jaar voorbij
zijn. Op dit moment zitten nog ongeveer tweehonderdduizend van
de 1,2 miljoen leerlingen van het voortgezet onderwijs in een nood-
lokaal. Over ongeveer drie jaar kunnen we deze achterstand gaan
inlopen.
Gisteren maakte dr. Veerman zijn
plannen bekend om 'het moeras van
de scholenbouw in te polderen'. Voor
het eerst is nu een meerjarenplan ge
publiceerd, waaruit blijkt welke drie
honderd sthplen in de jaren 1974-75-
kunnen beginnen met de bouw of
de voorbereiding daarvan. Daarna zul
len pik jaar plannen gemaakt worden
voor een termijn van vier jaar.
In deze plannen zijn zowel grote ali
kleine projecten opgenomen. Ken
complete nieuwe school voor duizend
leerlingen kost ongeveer tien miljoen
gulden. Eén extra lokaal voor twintig
leerlingen kost gemiddeld 200.000 gul
den. Daarbij wordt gestreefd naar zo
veel mogelijk permanente,, zij het so
ber uitgevoerde gebouwen. Een semi
permanent gebouw is ongeveer dertig
procent goedkoper.
Nieuw
Nieuw is verder dat nu criteria zijn
opgesteld voor de beoordeling van de
aanvragen voor nieuwbouw, verbouw
en uitbreiding. Behalve het aantal
leerlingen, zijn dat bijvoorbeeld de
verkeerssituatie ter plaatse, de ouder
dom van de noodlokalen (dat mag
maximaal vijftien jaar zijn)-en de mo
gelijkheid van gehuurde lokaliteit el
ders. Tussen de indiening van een
nieuwe aanvraag en opneming in het
scholenbouwplan zal tenminste vier
jaar verstrijken.
Volgens staatssecretaris Veeman is
de huidige achterstand in de scholen
bouw vooral een gevolg van de snelle
groei van het aantal leerlingen. Aan
vankelijk steeg dat aantal met tien-,
twintig duizend per jaar. Nu is die
stijging zelfs meer dan vijftigduizend
per jaar. Een schrale troost bij dat al
les is dat we nu ongeveer op de top
zitten. De groei zal nog wel doorgaan,
maar niet meer zo snel. Over tien
jaar wordt mogelijk een stabiele situ
atie bereikt. Weliswaar zal de jeugd
van 15 tot 25 jaar in steeds grotere
getale volledig dagonderwijs gaan vol
gen, maar daar staat tegenover dat de
bevolkingsgroei zienderogen terug
loopt.
Hoop
Staatssecretaris Veerman heeft goede
hoop dat de pot voor scholenbouw
op een onbegrijpelijke manier tot
diep tin het steenzout zou zijn doorge
drongen, zou hef zware pekel zijn ge
worden, die je al opaetteliik paar bo
ven zou moeten pompen
Onder vuur
Het werk van Hamstra kwam op de
conferentie gisteren stevig onder vuur
te liggen, onder andere van de Gro
ningse prof. dr. Ph. B. Smith, die op
het gebied van nucleaire veiligheid
erg actief en bezorgd is. Maar ir.
Hamstra bleef duidelijk overeind.
Het hoofd van de groep Afval behan
deling van het RCN, de heer L.
Smeets, gaf een overwicht van de be
handelingsmethoden van minder sterk
radio-actief afval, dat ook minder fun
damentele problemen oplevert. W/at
de hoeveelheid betreft, kunnen we dit
afval de komende vijftig jaar kwijt in
één stortholte in een van de grote
steenzoutformaties, aldus een oudere
RCN-studie.
Ir. H. J. Wervers deelde de laatste ge-
dachtenvorming over het onderwerp
mee: een bescheiden bedrijfje met
tien a twaalf werknemers dat in 1980
operationeel zou moeten zijn en tegen
2000 jaarlijks veertienduizend 200-li-
tervaatjes met een lift honderden me
ters de bodem in zou laten zakken.
De risico's van radio-actieve aard zijn.
intussen precies uitgerekend en blij
ken naar verwachting gering
ten opzichte van die van het hoog-ac-
tieve afval.
Nieuw waren de cijfers van drs. B.
Verkerk over de kans op ongelukken
bij het transport van radioactief afval,
waarover naar hij zei 'nogal wat mis
verstanden bestaan'. Het hoogactieve
afval wordt vervoerd in containers die
een val van negen meter op een
onwrikbaar betonblok ongeschonden
moeten doorstaan (overeenkomend met
een botsing bij 80 kilometer per uur).
Zij moeten een half uur midden in
een brand overleven (de tegenligger
kan een tankauto zijn) en uiteraard
waterdicht zijn.
In het jaar 2000 zal naar verwachting
50.000 kilometer met radioa-ctieve
transportien in Nederland worden af
gelegd. De kans op een zeer ernstig
ongeval is dan één op driehonderd
miljoen. Bij zo'n zeer ernstig ongeval
is de kans dat de container toch ern
stig beschadigd wordt, één procent.
Dergelijke berekeningen lopen ten
slotte uit op een risico voor radio.ac-
tieve besmetting van de individuele
staatsburger, dat kleiner is dan het ri
sico om na voltooiing van de Delta
werken toch nog bij een stormvloed
te verdrinken.
Dat kan^allemaal wel wezen, zed prof.
Smith in de einddiscussie, maar tech
niek is niet alles. Je blijft zitten met
menselijke blunders en sabotagemoge-
lijkheden. Dat ben ik helemaal met u
eens, aldus prof. Goedkoop. We heb
ben hier alleen willen aantonen dat
we het probleem van het radioactieve
afval technisah aankunnen.
Naam:_
I
Adres:»
I
Stuur mij informatie over het lange termijn sparen bij de RPS
I
1
Plaats:
j(in een envelop zonder postzegel sturen naar Rijkspostspaarbank, Amsterdam)
Staatssecretaris Veerman
vergroot wordt. Dit jaar is ongeveer
vierhonderd miljoen gulden ter be
schikking. In volgende jaren zou er
ongeveer vijfhonderd miljoen ndar de
scholenbouw kunnen gaan. Om voor
dat bedrag Zoveel mogelijk te doen,
zal waar het kan systeembouw worden
toegepast. Dr. Veerman hoopt dat hij
op deze wijze over drie jaar kan be
ginnen met het wegwerken van de
achterstand. In de cursus 1974-75 is
het bouwprogramma echter nog-niet
toereikend om de grote toeloop van
leerlingen bij te houden.
Dr. Veerman zei tenslotte voorstander
te zijn. van een zo veelzijdig mogelijk
gebruik van lokalen. Met het ministe
rie van CRM wordt die mogelijkheid
besproken. Te denken valt aan het ge
bruik van schoolgebouwen voor bibli
otheken, kerkdiensten, wijkavonden,
hobbyclubs, enz. Ook het omgekeerde
is mogelijk door wijkgebouwen of lo
kaliteiten Van kerken te benutten
voor het onderwijs.
Van een verslaggever
RIJSWIJK Dolle Mina heeft giste
ren haar eerste in eigen beheer ver
vaardigde boek uitgebracht, dat de ti
tel draagt 'Rebelse meiden blijven
strijden'. Het vórmt de afsluiting van
het Werkende Wijven Plan. waaraan
Dolle Mina nu een jaar heeft gewerkt
Het boek bevat verslagen van de actie
voor gelijke beloning van man en
vrouw, van de Optilon-actie. alsmede
een verzameling brieven, die Dolle
Mina's ombudsvrouw Meta van Beek
over tal van emancipatieproblemen
heeft ontvangen.
Een delegatie van Dolle Mina hééft
de eerste exemplaren van het boek
gisteren in Rijswijk aangeboden aan
medewerkers van het Sociaal Cultu
reel Planbureau, dat in opdracht van
zeven departementen studies verricht.
•Eén der eerste studie-opdrachten han
delt over de emancipatie van de
vrouw.
UTRECHT De beheerder van de
zwakzinnigeninrichting Dennen dal in
Den Dodder, de arts R. W. Gay Bal-
(maz, heeft een creatief therapeut die
deel uitmaakt van de staf van het pa
viljoen Lorentz, geschreven dat zijn
arbeidscontract dat op 1 mei afloopj,-
niet zal worden verlengd. Het is ift-
tussen onduidelijk, of de heer Gay
Balmaz, wiens komst als beheerder
vorige week donderdag door staatsse
cretaris Hendriks in de Tweede Ka
mer is aangekondigd, al formeel is be
noemd.
De heer J. D. R. Trappel van de Alge
mene Bond Van Ambtenaren (ABVA)
verklaarde gisteravond, dat hij ook
nog geen enkel bericht heeft ontvan
gen. Hij neemt daarom aan, dat de
benoeming nog geen feit is. Hij
vraagt zich dan ook af, in welke hoe
danigheid en bevoegdheid de heer
Balmaz het ontslag heeft verleend
(zonder overieg met de vakbonden,
zoals de staatssecretaris had toege
zegd, en ook zonder overleg vooraf
met de personeelschef).
AMSTERDAM 'Waarom wordt
er in de Tweede Kamer wel uit
gebreid gesproken over de wèrk-
gelegenheid in het Noorden en
bijvoorbeeld niet over die in Am
sterdam, waar de werkloosheid
groter is dan in de drie noorde
lijke provincies tezamen?'
Dit voorbeeld noemde de heer D.
Laan gisteren op een persconferentie
in Amsterdam waarin werd aangekon-
digd dat het CDA in de vier grote
steden Amsterdam, Rotterdam, Den
Haag en Utrecht zaterdag in Amster
dam een congres zal houden over de
(finanoiële) problemen van de vier
grote steden.
Het CDA in de vier steden vindt, dat
de overheid in haar beleid grote en
één kam scheert. En ook dat wel eens
wordt vergeten, dat de problematiek
van de grote stad wezenlijk anders
dand ie van de kleine is.
Het CDA-overleg wil daar wat aan
gaan doen. Op het congres zal een
duidelijke presentatie van de grote
stad moeten worden gegeven en zal
ook politieke aandacht worden ge
vraagd voor de specifieke vraagstuk
ken, waarmee grote steden te maken
hebben.
Volgens- dr. R. Eysink, voorzitter van
het 'KVP-overleg Vier steden', giste
ren op de persconferentie, huldigt
Den Haag te veel het achterhaalde
principe van gelijke monniken, gelij
ke kappen. Een verwijt dat het over
legorgaan overigens ook tot het parle
ment richt
DEN HAAG De regering wil, on
der voorwaarden, steun verlenen voor
het voortbestaan van het weekblad
'Haagse Post'. Dit heeft minister Van
Doorn van CRM gisteren in een com
muniqué meegedeeld.
De regering is bereid een renteloze
lening van 1,2 miljoen gulden te ver
strekken aan een stichting, waarin de
Haa.gse Post moet worden onderge
bracht. Voorwaarde is dat zowel de
uitgever Bonaventura als de BV
Weekbladpers 450.000 gulden op tafel
leggen.
In de stichting Haagse Post zullen
participeren de stichting Weekblad
pers en de redactie van de HP. De
huidige redactionele identiteit van
het weekblad zal in een redactiesta
tuut worden vastgelegd. In dat sta
tuut wordt ook de benoeming van een
nieuwe hoofdredacteur geregeld.
De regering gaat ervan uit dat de fi
nanciële steun het mogelijk maakt de
oplage van de Haagse Post van 26.000
tot 40.000 op te voeren.
De BV Weekbladpers heeft zich reeds
bereid getoond het van haar verlangde-
bedrag op tafel te leggen.
ADVERTENTIE
ADVERTENTIE
Van een verslaggever
WAGENINGEN De Wageningse hoogleraar prof. dr. J. G. A. J. Hautvast heeft
zijn verontrusting uitgesproken over het hoge percentage zogenaamd serumcholeste-
rol dat tijdens onderzoeken vam kinderen zowel in het Westland als in Wagen in -
gen in het bloed is aangetroffen. Bij het Wageningse onderzoek bleek 24 procent
van de duizend onderzochte schoolkinderen een cholesterol-niveau te hebben dat
zorgwekkend genoemd moet worden.
Dr. Hautvast zei dit gisteren
in de rede (onder de titel: 'Ie
le re hap een verkeerde
stap?') waarmee hij zijn be
noeming tot hoogleraar in de
humane voeding aan dé land
bouwhogeschool aanvaardde.
Het gehalte cholesterol in het
bloed is vrijwel zeker een van
de (vele) oorzaken die op late
re leeftijd kunnen leiden tot
hart- en vaatziekten.
Dr. Hautvast sprak het ver
trouwen uit dat via een geza
menlijke inspanning een ver
betering van voedingsgewoon
ten verwacht mag worden. De
kennisvermeerdering over de
voeding heeft wel veel verbe
terd maar heeft er nog niet
toe bijgedragen dat de mensen
zich ook kwalitatief beter voe
den. De in Wageningen en het
Westland gehouden onderzoe
ken zullen in andere delen
van Nederland worden voort
gezet.
'Daardoor hopen we samen
met andere onderzoekers te
komen tot een soort blauw
druk van het hedendaags risi
copatroon bij de Nederlandse
jeugd', aldus dr. Hautvast.
Zulke blauwdrukken moetent
er ook komen voor de voeding
van bejaarden, van zuigelin
gen (die vaak veel te veel ca
lorieën binnenkrijgen) van
buitenlandse arbeiders, van
militairen en van aanstaande
moeders. Afhankelijk van de
bevindingen kunnen dan in
het kader van een centraal be
leidsplan prioriteiten worden
geformuleerd en activiteiten
worden ombplooid. De centrale
overheid draagt volgens de
hoogleraar op dit punt een
grote verantwoordelijkheid.
Hoewel keiharde cijfers op dit
punt ontbreken, had prof.
Hautvast de stellige indruk
dat de voeding door de snel
veranderende voedingsgewoon
ten eerder verslechtert dan
verbetert. Hij noemde het
dringend noodzakelijk dat er
via overleg tussen bedrijfsle
ven, overheid en voedingsmid
delen een nieuwe code komt
voor de wijze waarop voe-
dings- en genotmiddelen in de
reclame worden gepresenteerd
'temeer omdat de tegenwoordi
ge trend ertoe neigt meer het
predikaat gezondheid aan een
produkt te verbinden'.
Om de voedingsgewoonten te
verbeteren zal prof. Hautvast
globaal twee methoden: betere
eet- en leefgewoonten aanle
ren aan de bevolking (over
die mogelijkheid op korte ter
mijn is men in het algemeen
weinig hoopvol) en: de feite
lijke situatie accepteren en
om erger te voorkomen voe
dingsmiddelen verrijken met
voedingsstoffen Dit laatste
wordt dan ook wel als een
droeve zaak gezien', aldus
prof. H au vast.
In zijn inaugurele rede als
hoogleraar toxicologie zei dr.
J. H. Koeman dat de situatie
in ons land redelijk gunstig is
wat betreft de toevoegingen
van stoffen aan de voeding
(niet alleen vitaminen maar
ook vele chemische stoffen die
bedoeld zijn om de houdbaar
heid, de kleur of de smaak in
stand te houden). Als gevolg
van de vergaande en derieuze
wijze waarop de overheid zich
met de kwaliteit van het voed
sel bemoeit bestaat er volgens
hem op dit punt nu in ons
land geen merkbaar gezond
heidsrisico. Volgens prof. Koe
man is voor een deel van de
ongerustheid van het publiek
hierover geen plaats.
RITA
'Rita, een kleine waarschu
wing, deze oppas kent judo.'
