Kissinger en Gromiko
spreken in Genève
over Syrië en Israël
Jonge
Bols
Laser bedreigt
machtsevenwicht
Rabin vertegenwoordigt
israëls nieuwe generatie
Oostenrijk rouwt onp
overleden president
Damascus heeft vijf voorwaarden
DitisNeerlands
zachtste borrel
Ondergraving SALT-akkoord?
Doodstraf in New York
Kennedy op toernee
Boze vrouwen kregen hun zin
W er kge verskantoor
in Parijs bezet
TROUW/KWARTET DONDERDAG 25 APRIL 1974
BUITENLAND T7/DR1J0U
GENEVE, TEL AVIV, DAMASCUS, WASHINGTON, CAIRO, BEIROET (AFP, Reuter, AP, UPI)
Uit goede bron in Genève wordt vernemen dat de Amerikaanse minister van buitenlandse zaken
Henry Kissinger zondag in deze Zwitserse conferentiestad zal arriveren om maandag met zijn Rus-
riscke collega Andrej Gromiko te spreken over de zorgwekkende toestand aan bet Israëlisck-Syrische
front.
Na zijn besprekingen met Gromiko
vertrekt Kissinger naar het Midden-
Oosten, waar hij zal trachten een
troepenscheiding aan het Israëlisch-
Syrische front te bewerkstelligen,
naar het voorbeeld van de regeling
die langs het Suezkanaal is getroffen.
De gesprekken met Gromiko zijn
voornamelijk bedoeld om te vermij
den dat dc indruk wordt gewekt, als
zouden de Verenigde Staten buiten de
Sowjet-Unie om naar een regeling in
het Midden-Oosten streven.
Ook gisteren hebben Israëlische en
Syrische gevechtsvliegtuigen in het
gebied van het Hermongebergte el-
kaars posities aangevallen. Elders aan
het Golanfront duurden de artillerie-
en tankgevechten voort. Van Israëli
sche zijde is de Syrische bewering
ontkend dat twee Israëlische straalja
gers werden neergehaald. De Syrische
troepen zouden een keten van berg
toppen ten oosten en noordwesten
van de hoogste top van de Hermon
hebben veroverd. Ongeveer 13.000
Syrische commando's zouden gereed
staan om de definitieve aanval op de
bergtop te beginnen.
Het linkse in Beiroet verschijnende
blad As Safir heeft gemeld, dat Syrië
aan Kissinger vijf principiële voor
waarden heeft doen toekomen. Deze
zijn: 1. een tijdschema voor de volle
dige terugtrekking van Israël uit alle
in 1967 bezette Syrische gebieden; 2.
eerst moet Israël de in oktober bezet
te gebieden met inbegrip van de stad
Koeneitra met drie omringende heu
vels ontruimen; 3. repatriëring van
Syrische vluchtelingen naar Koeneitra;
4. afwijzing van een gedemilitariseer
de zone aan Syrische zijde; 5. statione
ring van VN-waarnemers (geen vre
desmacht) in door Israël ontruimde
gebieden, waarvoor internationaal toe
zicht is overeengekomen. Israël zou
slechts bereid zijn de gebieden te ver
laten, die het in oktober bezette.
Russische schepen hebben in de Syri
sche havenstad Latakia twaalf straal
jagers van het type MIG-21 en ander
materieel afgeleverd Sinds de oktober-
oorlog hebben de Russen ongeveer
80.000 ton militair materieel aan
Syrië geleverd. Damascus krijgt ook
ADVERTENTIE
militaire hulp van drie Oosteuropese
landen. Een Russisch vrachtschip is
op weg naar Irak met aan boord twee
met raketinstallaties uitgeruste motor
boten van het type 'Osa', waarvan
Irak er al zes bezit. Syrië heeft ook
Turkije om militaire hulp gevraagd.
Brandt
De Westduitse kanselier Willy
Brandt, die gisteren van een bezoek
aan het Midden-Oosten uit Cairo in
Bonn is teruggekeerd, heeft verklaard
dat de besprekingen die hij gevoerd
heeft, nieuwe impulsen heeft gegeven
aan de betrekkingen met de Arabi
sche wereld. Brandt wil de relaties
met de Arabische landen normalise
ren op de wijze, waarop ook de be
trekkingen met de Oosteuropese buur
landen tot stand zijn gebracht. 'De di
aloog is begonnen en we moeten nu
concrete resultaten bereiken. Ook de
belangen van Israël moeten daarbij in
overweging worden genomen'.
In Libanon hebben veiligheidstroepen
gisteren bij het aanbreken van de dag
de Amerikaanse universiteit van Bei
roet bestormd en een eind gemaakt
aan de bezetting van de gebouwen
door studentn, die zes weken heeft
geduurd. Veertig studenten werden ge
arresteerd.
De bezetting was uitgevoerd uit pro
test tegen de verhoging van het colle
gegeld met tien procent.
Het Libanese blad Al Anwar houdt
vol, dat er wel degelijk een aanslag
op president Sadat van Egypte is ge
pleegd. De ontkenning door het offi
ciële Egyptische nieuwsagentschap
noemde het blad 'stom', i
Amerika
In een boodschap aan het Amerikaan
se Congres heeft president Nixon om
5.18 miljard dollar (ongeveer 13 mil
jard gulden) voor buitenlandse hulp
verlening gevraagd. Bijna een miljard
dollar is bestemd voor Egypte, Jorda
nië en Israël Ongeveer 250 miljoen
dollar zou aangewend moeten worden
om het Suezkanaal bevaarbaar te ma
ken, de verwoeste steden in de ka
naalzone te herstellen en voor andere
projecten. Jordanië zou meer dan 200
miljoen dollar krijgen aan njilitaire
kredieten en Israëls portie van 350
miljoen zou voor militaire uitgaven
zijn bestemd.
WASHINGTON (Reuter) De ontwikkeling van lasers voor mili
taire doeleinden heeft het punt bereikt waarop zij onder overeen
komsten tot beperking van de bewapening moeten worden gebracht.
Dit zei gisteren dr. Albert Carnesale als woordvoerder van een groep
Amerikaanse wetenschapsmensen. Hij verklaarde voor de Amerikaan
se natuurkundige vereniging dat er laser-technieken zijn die bij in
voering het evenwicht in de strategische bewapening kunnen ver
storen.
Dr. Carnesale heeft deel uitgemaakt
van de Amerikaanse delegatie naar de
eerste ronde van de SALT-besprekin-
gen, die leidden tot bevriezing van
het aantal Russische en Amerikaanse
atoomraketten. Hij zei dat niemand
erg best wist wat er aan de gang was,
omdat alle onderzoek op dit terrein
geheim is. Maar beperkingen zouden
al in het proefstadium moeten wor
den overeengekomen, opdat men later
niet in de situatie komt 'dat de geest
weer de fles in gewerkt moet wor
den*.
Discussiestuk
Lasers zijn bronnen van 'samenhan
gende' lichtbundels die zo intens kun
nen zijn dat zij een vernietigende uit
werking hebben. Met name het werk
aan zeer krachtige lasers valt onder
de militaire geheimhouding. De Ne
derlandse delegatie naar de ontwape
ningsconferentie in Genève diende in
1970 al een discussiestuk over militair
gebruik van lasers in. Daarin werd
onder andere gewezen op de mogelijk
heid dat met deze techniek ooit de
'anti-raket-raket' (ABM) zou kunnen
worden vervangen.
Het SALT-akkoord tussen Amerika en
Rusland beperkt het aantal ABM-ba-
ses tot elk twee. Invoering van een
andere techniek die hetzelfde effect
heeft, wordt door het verdrag niet
verboden. Wel is het eenzijdig opzeg
baar wanneer een van beide landen
besluit dat 'buitengewone gebeurte
nissen die betrekking hebben op het
onderwerp, zijn hoogste belangen in
gevaar hebben gebracht'.
NEW YORK (AP) —Het Huis van
Afgevaardigden van de Amerikaanse
staat New York heeft besloten de
doodstraf weer in te voeren voor per
sonen die schuldig bevonden worden
aan moord op politiemannen of ge
vangenisbewakers.
Het wetsvoorstel werd met 94 tegen
51 stemmen aangenomen en doorge
stuurd naar de Senaat van de staat,
die er waarschijnlijk eveneens zijn
goedkeuring aan zal hechten.
Op 23 juni verkiezingen J"j.
itgei
WENEN (DPA, Reuter, AFP, AP, UPI) In Oostenrijk wordenTy,
23 juni verkiezingen gehouden voor de opvolging van president Fqig o
Jonas, die gisternacht op 74-jarige Jeeftijd is overleden.
Volgens de grondwet wordt het staats
hoofd rechtstreeks gekozen voor een
ambtstermijn van zes jaar. De socia
list Jonas was het vierde Oostenrijkse
staatshoofd sinds de tweede wereld
oorlog eindigde. Hij wordt maandag
in Wenen begraven. Daarvoor zal een
rouwzitting worden gehouden van de
beide Kamers van het parlement, wel
ke ook door buitenlandse gasten (on
der wie de Amerikaanse vice-presi
dent Gerarld Ford en verschillende
Europese staatshoofden L
Premier Bruno Kreisky bracht giste
ren- in het parlement hulde aan de
overledene. Hij prees hem om zijn ac
tiviteit en zijn moed. Toen Jonas in
de zomer van vorig jaar vernam dat
hij ongeneeslijk ziek was, had hij de
wens uitgesproken, tot het laatste
ogenblik in functie te mogen blijven.
De belangrijkste gegadigden voor het
presidentschap zijn de huidige minis
ter van buitenlandse zaken, de 57-jari-
ge Rudolf KlrchslSger en de voormali
ge voorzitter van de oppositiepartij,
de rooms-katholieke Volkspartij: de
62-jarige Hermann Withalm.
Kirchschlager, die sinds april 1970
deel uitmaakt van het kabinet van de
socialist Kreisky, is partijloos, maar
heeft de steun van de socialistische
regeringspartij. Withalm is tien jaar
secretaris-generaal van de Volkspartij
geweest. In de jaren 1970 en 1971 was
hij partijvoorzitter.
Ernstig
De Amerikaanse senator Edward Kennedy maakt bij zijn bezoek aan de Sowjet-
Unie zo nu en dan de indruk, dat hij op rerkiezingstoernce is. Geheel volgens
de gebruiken bij Amerikaanse campagnes begeeft hij zich van tijd tot tijd in
de menigte om er links en rechts handen te schudden. Op de foto bevindt hij
zich tussen de mensen op de grote markt van dc stad Tiblisi. Dc senator, die
maandag een gesprek van vier uur had met de partijleider in de Sowjet-Unie,
Leonid Breznjew, zal vandaag terugkeren naar dc VS.
OXFORD (UPI) De boze vrouwen
van het Britse Cowly (Oxford) hebben
hun zin gekregen. De Ley land-maat
schappij heeft haar fabriek aldaar
weer geopend.
De 12.000 arbeiders hebben in 1974
slechts zeven dagen gewerkt als ge
volg van de driedaagse werkweek en
een reeks van stakingen. Deze week
besloten de vrouwen het niet langer
te nemen.
Militanten onder hen riepen de vrou
wen op zelf het bijltje er bi] neer te
leggen tot hun mannen weer naar het
karwei zouden gaan: geen huishoude
lijk werk. geen eten koken en geen
sex, zo luidde het advies.
Maandag en dinsdag bestormden 200
vrouwen de fabriekspoort met span
doeken en leuzen roepend. Zij eisten
dat de fabriek open zou gaan. Gister
ochtend om 7 uur stonden zij er weer
en kregen zij hun zin. De poort ging
open en de mannen stroomden naar
binnen.
Jonas was in februari voor het laatst
in het openbaar verschenen. Toen
bleek dat zijn ziekte zeer ernstig was,
nam op 9 april de voorzitter van de
Nationale Vergadering het president
schap waar. Oostenrijk rouwt om het
verlies van de populaire president,
die burgemeester van Wenen was,
voordat hij staatshoofd werd. Uit alle
delen van de wereld zijn condoleances
binnengekomen. Jonas wordt bijgezet
in de graftombe van de presidenten
op de centrale begraafplaats van We
nen. Dit zal geschieden na een specia
le zitting van het parlement en een
begrafenisprocessie van het parle
mentsgebouw naar de Weense Ring-
strasse.
PARIJS (AFP) Ongeveer 300 ar
beiders hebben gisteren het Parijse
kantoor van het Verbond van werk
gevers in Frankrijk (CNPF) bezet. De
bezetters zijn werknemers van de fa
briek van elektrische apparatuur 'Ra-
teau', gevestigd in een Parijs voorstad.
Ze zijn sinds 31 Januari in staking uit
protest tegen dreigende ontslagen en
bedrijfssluiting.
JERUZALEM, TEL AVIV (UPI, AP) 'De
capaciteiten van de stichters van de staat Israël
waren een gave van de hemel. Nu is de tijd aan
gebroken dat de zonen van de pioniers het over
nemen'. Met deze woorden nam Yitzak Rabin,
minister van arbeid, het leiderschap over van de
75-jarige Golda Meir, de zich terugtrekkende
eerste minister.
Door Rabin als premier naar voren
te schuiven gaf de dominante Arbei
derspartij gehocr aan een diep ge
voeld ongenoegen, geuit door haar
jonge aanhang en eigenlijk door de
gehele natie: Israël werd geregeerd
door mannen en vrouwen uit een
voorbij gegane tijd. Dit werd vol
gens velen bewezen door de bijna
fatale eerste uren van de Jom-kip-
pur oorlog in oktober van vorig
jaar. De twee belangrijkste verwij
ten die het leiderschap troffen wa
ren: vastgeroeste vooronderstellin
gen over de geestesgesteldheid van
de Arabieren en het gebrek aan
slagvaardig beleid van 'een kleine
kliek boezemvrienden' uit de pio
nierstijd van Golda Meir.
Tegen Rabin, die als staf-chef de Is
raëlische strijdkrachten in 1967 naar
hun meest eclatante overwinning
leidde, werden geen klachten geuit.
Ambassadeur
Ambassadeur Rabin was vijf jaar
ambassadeur in de Verenigde Staten
en wist daar meer wapens en econo
mische hulp los te krijgen voor Is
raël. Hij kwam terug in 1973 om een
vakante plaats in het kabinet af te
wachten. Hij kreeg zijn kans na de
oktoberoorlog toen mevrouw Meir
een regering vormde, waaruit ze
zich terugtrok toen die nog maar zes
weken aan de macht was.
Door de benoeming van Rabin is de
politieke toekomst van veteranen als
Mosje Dayan, minister van buiten
landse zaken Abba Eban en vice-pre
mier Yigal Allon onzeker geworden.
Volgens zegslieden uit de arbeiders
partij zal Dayan zich waarschijnlijk
terugtrekken, tenzij Rabin hem be
noemt tot minister belast met de
vredesonderhandelingen of hem het
beheer over de bezette gebieden
geeft
Eban was gekant tegen de benoe
ming van Rabin en zal het 'waar
schijnlijk erg moeilijk vinden aan te
blijven als minister van buitenland
se zaken', aldus de Jerusalem Post.
Ook Allon, die eens de militaire be
velhebber van Rabin was, zou het
wel eens moeilijk kunnen vinden nu
onder hem te moeten dienen.
Ruzie met Eban
Rabin mag dan wel 'onbesmet geble
ven zijn wat betreft het falen van
de Israëlische paraatheid tijdens de
jongste oorlog, vrijgebleven van con
troversen is hij niet. Als ambassa
deur in Washington schijnt hij een
grote ruzie met Abba Eban gehad te
hebben over het Israëlisch beleid.
Verder mengde hij zich in Ameri
kaanse binnenlandse aangelegenhe
den dcor twee jaar geleden openlijk
de herverkiezing van president
Nixon te steunen.
Rabin werd ln Jeruzalem geboren
als zoon van een uit Rusland geëmi
greerde soldaat. Hij was van plan
scheikunde te gaan studeren in de
Verenigde Staten, maar in plaats
daarvan werd hij lid van het onder
grondse Joodse leger en leidde op
zeer jeugdige leeftijd al invallen in
Libanon en Syrië.
In de strijd om 'de onafhankelijk
heid vocht hij tegen de Britten en
hij heeft zes maanden in een Britse
gevangenis doorgebracht. Rabin
vocht mee in de eerste Israëlische
oorlog van 1948, waarbij de helft
van zijn eenheid aan het Jordaanse
front werd gedood.
Voordat hij in 1963 tot stafchef van
het Israëlische leger werd benoemd
studeerde hij in Engeland.
Duif
Rabin wordt wat betreft de politieke
onderhandelingen met de Arabische
landen als een 'duif' beschouwd. Hij
schijnt eerder dan mevrotiw Meir
bereid te zijn consessies te doen aan
de Arabieren omwille van de vrede
in het Midden-Oosten. Toch is hij
Yitzalx Rabin
wel de overtuiging tcegedaan dat
het uiteindelijk doel van de Arabie
ren de vernietiging van de staat Is
raël is.
De duiven in de Arbeiderspartij, die
beweren dat Rabin één der hunnen
is, willen een groot deel van de Si-
naï woestijn opgeven in ruil voor
vrede met Egypte. Zij schijnen zelfs
bereid te zijn tot een compromis in
de Golan heuvels en Syrië meer te
rug te geven dan alleen die gebie
den die in de oktober-oorlog werden
veroverd. Maar geen enkele Israëli
sche politicus duif of havik
wil de Syrische Golan heuvels hele
maal opgeven.
Daarvoor achten zij het gevaar te
groot. Reeds in 1967 bleken de Go
lan heuvels goede artilleriestellin
gen voor de Syriërs te zijn van waar
uit ze grote delen van Israël onder
vuur konden nemen.
Een andere doelstelling van de dui
ven is het behoud van het Joodse
karakter van de staat Israël. Zij wil
len geen dichtbevolkte Arabische ge
bieden, zoals de westelijke oever van
de Jcrdaan, annexeren. De duiven
in de Arbeiderspartij zijn voor terug
gave van het grootste deel van de
bezette gebieden, ondanks de pressie
van minister van defensie Mosje
Dayan, die grote stukken van de be
zette gebieden wil openen voor Is
rael's expansie. Rabin heeft in de re
de waarin hij zijn benoeming tot
leider van de Arbeiderspartij aan
vaardde gezegd, dat Israël elke moge
lijkheid tot vrede moest aangrijpen,
ook aan het Syrische front in de Go
lan heuvels waar nu al gedurende
anderhalve maand artillerie en tank-
gevechten woeden.
Bewindslieden niet
intensief bezig
met raadsverkiezingen
DEN HAAG' De bewindslieden
het kabinet hebben besloten zich n
intensief bezig te houden met de
mende gemeenteraadsverkiezingen,
heeft premier Den Uyl meegedeeld
een brief aan' voorzitter Van Ooi
van de werkgroep PPR/D'66 te Ridi
kerk.
De heer A. van Ooijen verzocht
langs drs. Den Uyl met de liber
fractievoorzitter Wiegel een beroep
doen op alle landelijke politici om z
buiten de gemeenteraadsverkiezinj
te houden.
Betoging in Lissabon
LISSABON (AFP) Het Portug
blad Diario de Noticias meldt dat ti(
tallen mensen hebben betoogd in C<
Piedade. een stadje dat op de link
oever van de Taag tegenover Lissab
ligt. De betogers deelden vlugschi
ten uit waarin de bevolking wordt
geroepen op 1 mei te demonstrer
De politie greep in en verspreidde
demonstranten.
Pokken in Bangla Des
DACCA Vijfhonderd mensen zijn
het gebied van Rajsjahi, in het nc
den van Bangla Desj gestorven i
pokken. De epidemie kan door gebi
aan vaccin enmedisch geschoo
krachten niet bedwongen worden.
Ontvoering in Tsjaad
BONN (Reuter) ln de Westafrikaai
staat Tsjaad zijn vijf Europeanen o
voerd. Het zijn een Westduitse ai
diens vrouw, een Westduitse tech
cus en twee Frangaises, van wie
een archeologe. Zij zouden in gijzeli
worden gehouden door rebelleren
stamleden van de Toearegs.
De arts, dr. Christoph Staewen, sto
aan het hoofd van een medisch c<
trum in het Noorden van Tsjaad,
is familie van president Heinema
van de Bondsrepubliek.
Koerden rukken op
TEHERAN (UPI> Koerdische
standelingen, die met Iraakse troep
in een felle strijd gewikkeld zijn, ri
ken naar het zuiden op in de richti
van het olierijke gebied van Kirkof
zo meldt het Perzische blad 'Kayh
International'. De Koerden zouden e
MIG-jachtbommenwerper neergescl
ten hebben en twee tanks hebben v
nietigd.
Pleidooi voor Meinhof
DÜSSELDORF (ANP) In een op
brief hebben ruim 80 Westduitse p
dikanten, priesters en professoren
minister dr. Dieter Posser van de de
staat Noordrijn-Westfalen aangedn
gen op directe overplaatsing van
rike Meinhof en Gudrin Ensslin uit
zgn. 'dodenvleugel' van de strafgeva
genis in Keulen-Ossendorf en beëin
ging van de marteling door isoler
op deze twee vrouwelijke leden van
Baader-Meinhof-groep.
Een poging van 'de predikant Wolfga
Grell uit Hamburg om de brief p(
soonlijk aan de minister of een v
zijn medewerkers te overhandigen m
lukte. Grell werd de toegang gew
gerd en stopte de brief daarom ma
in de brievenbus van het ministei
van justitie.
Bud Abbott overleden
NEW YORK (UPI) Bud Abbo
bekend van het filmduo Abbott
Coslello, is gisteren op 75-jarige lef
tijd overleden. Hij leed al geruime ti
aan kanker. Het tweetal kreeg interi
tionale bekendheid door zijn optred
in komische films in de jaren veert
Spaanse in Oslo
gewurgd
OSLO (Reuter) De echtgenote v
de eerste secretaris van de Spaan
ambassade in Osjo, de 25-jarige n
vrouw Iranzo, is gisteren dood geve
den in haar woning in de Nooi
hoofdstad. Zij. was gewurgd. De dip
maat was sinds vorig jaar juli in Oi
gedetacheerd.
Nawee van atoombom
HIROSJIMA (Reuter) Volgens
directie van het speciale ziekenhi
voor atoombompatiënten in Hirosjii
waren de 87 mensen die vorig ja
overleden, slachtoffers van de atoo:
bom die in 1945 boven de stad oi
plofte. Zesenvijftig patiënten led<
aan kwaadaardige gezwellen. Onder
116 patiënten die nu nog behande
worden zijn er die in 1945 embryc
waren.
