II dag,dinsdag
I GERARD REVE:
Nederlands gezin
in auto verbrand
'Katholieken offeren en
protestanten besteden'
'WIE IS DAT KIND? i
De nieuwe
haarlijn
De Hof schrijver
over z'n tv-showj
het celibaat, de
vrouw, arbeider*
en de oecumene'
Drie jongens verdronken
Stooolie op strai
van Schiermonni
Het was prins Claus!
Zwendel
In de WW
TROUW/KWARTET DINSDAG 16 APRIL 1974
BINXEXLWL) T6/|
MAASTRICHT Een Maastrichts
gezin, de heer en mevrouw Shep
herd en hun twee zoons van twin
tig en zestien jaar, alsmede de
verloofde van een van hen. is vrij
dagavond laat op de weg Mülhou-
se-luchthaven Bazel in Zwitser
land om het leven gekomen bij
een verkeersongeval
Door nog onopgehelderde oorzaak
kwam de auto van de heer Shepherd
op de linker weghelft terecht, waar
hij tegen een Zwitserse auto botste.
De beide wagens vlogen in brand. De
Nederlandse slachtoffers kwamen in
de vlammen om.
HEINO De 39 jarige heer A. van
Gelder en zijn 37-jarige echtgenote D.
C. van Gelder-Hak uit Diemen, kwa
men zondagavond in het Overijsselse
Heino bij een verkeersongeluk om het
leven. Het echtpaar zat in een door A.
Appels uit Heino bestuurde auto, die
uit de bocht vloog. De bestuurder
werd gewond.
NIEUWKOOP De achttienjarige K.
Broekart en de twintigjarige J. van
Velthuizen, beiden uit Bodegraven
zijn in de nacht van zondag op maan
dag omgekomen in Nieuwkoop. De
beide slachtoffers reden mee in een
personenauto, die frontaal op een te
gemoetkomende auto botste bij een
inhaalmanoeuvre.
BREUKELEN De 22-jarige G.
Nachtigaal uit Breukelen kwam zon
dagavond om het leven, toen zijn per
sonenauto in Breukeien tegen twee
bomen botste op de Straatweg.
LITH De 37-jarige M. Steenbrug-
gen uit Kessel in de Brabantse ge
meente Liith kwam zondagavond om
het leven, toen zijn auto in een slip
raakte op de Marensedijk.
UITGEEST De zesjarige G. J. M.
Apeldoorn overleed zaterdagmorgen,
nadat hij op het erf van zijn ouders
door een vrachtauto was overreden.
TIETJERKSTERADEL De drieja
rige C. F. Wierda uit Drachten over
leed zaterdag in Tietjerksteradeel na
te zijn gegrepen door een personenau
to.
RUINEN De 21-jarige G Strijker
uit Pesse is zaterdagmorgen in zijn
woonplaats met zijn auto tegen een
boom gebotst en daarbij omgekomen.
LEERSUM De zevenjarige M. Chi-
AMSTERDAM De tweejarige Ru-
die Gernaat uit Amsterdam is Tweede
Paasdag verdronken in een sloot op
het terrein van een kamping in Vin-
keveen. Hij is waarschijnlijk spelen
derwijs te water geraakt.
LEMMER De zesjarige Patrick
Hesz uit het Westduitse Essen is za-
Pu kwam zondagochtend in Leersum
om, toen hij bij het oversteken door
een auto werd gegrepen.
EINDHOVEN De negentienjarige
P. Sleegers uit Eindnoven kwam za
terdagmiddag om het leven, toen hij
met zijn bromfiets op een met knip
perlichten bewaakte overweg in Eind
hoven in botsing kwam met een trein.
terdagavond in de nieuwe jachthaven
Iselmar bij het stoomgemaal Tacozijl
in Lemmer verdronken. De jachtha
ven was zaterdag juist officieel geo
pend. Aangenomen wordt dat de jon
gen, die na het kijken naar een tv-
programma, 's avonds over een steiger
moest lopen daar te water is geraakt.
VLISSINGEN De dertienjarige
Hans de Beer uit Breda is maandag
middag vermoedelijk verdronken,
toen hij voor de kust van Zouteland
met zijn rubberboot was afgedreven
naar zee. Hans was samen met een ze
ventienjarige vriend gaan spelevaren.
Deze wist veilig aan de wal te komen
met zijn rubberboot. De boot van
Hans de Beer werd opgepikt door de
Rijkspolitie, terwijl van Haas ieder
spoor ontbrak.
LEEUWARDEN Over de
lengte van het zestien kilomet e
Noordzeestrand van Schiermi
is in de nacht van zaterdag o
ruwe stookolie aangespoeld.
De klonters zware olie. varië
kléine kluitjes tot brokken
paar kilo, liggen ter hoogte
vloedlijn. Op Schiermonnikoi T
nog niet over 'een catastrofe
ken. omdat het strand van d e
neiland een halve kilometer
Veel ongerief brengt het
strandwandelaars wel met
Volgens de rijkspolitie op 1.^
is er waarschijnlijk een tan]
geweest 'schoon schip' te mal -
Het heeft de Koninklijke Hofschrüver Gerard Reve v/h Gerard Komelis Markies van het
Reve, behaagd om regisseur Rob Touber toe te staan een vijftig minuten durende show
omtrent zqn persoon te maken. Op 17 mei zal het ingeslapen Peyton Place Publiekje de
schellen van de ogen vallen en daarna is iedere vorm van tv-amusement overbodig.
Vooruitlopend op deze Nationale Gebeurtenis een interview met Gerard Reve, in de spe
lonken van de NOS-studio's te Hilversum.
Drie bekend vrouwen en één van hen is de baby op de vierde foto.
De vraag is: wie van de drie is dat kind? U kunt kiezen uit PRINSES
IRENE, MARTINE BIJL, zangeres en ANNEKE GOUDSMIT. actie
ve vrouw in D'66.
Schrijf op een briefkaart, gefrankeerd met DERTIG CENT de naam
van één van de drie dames en stuur die voor donderdagochtend
naar:
Redactie Trouw/Kwartet, Dag Maandag, Postbus 810, Amsterdam.
Vergeet niet te vermelden of u, indien bij de toinnaars behorend,
een tuinboek, kookboek of handarbeidboek wilt hebben.
Ook na het stuk van vorige week weer veel goede oplossingel
jeugdfoto was van prins Claus.
De winnaars zijn:
Uit de vele inzendingen trokken wij de volgende prijswinnaars:
W*. Jansen, Buitenruststraat 35, Voorburg (tuinboek); mevr. J. 11
tje-Harder, Bos en Lommerweg 109", Amsterdam (handenaM
boek); mevr. A. de Bruin, Hofland 62, Mijdrecht (tuinboek). j
'Tjonge, niet mis', mompelt de
schrijver. 'De twaalfde druk al',
en hij signeert met kroontjes
pen een exemplaar van 'De taal
der liefde'. In de kleedkamer,
die iets weg heeft van een ge
vangeniscel waarin het verbo
den is prenten en foto's aan de
muur te plakken, zit Gerard
Reve met een stapel boeken
voor zich. Het zijn exemplaren
voor de medewerkers van de
show die boven in de studio
met ballet, zang en muziek be
zig zijn.
Gerard zit al vanaf negen uur
in de morgen klaar om zich. bij
de eerste waarschuwing door de
intercom, naar boven te spoe
den en een bijdrage te leveren
aan zijn show. Het is nu twee
uur en de intercom heeft tot
dusver alleen Harry Mooten
naar de studio gedirigeerd. 'Ja,
er gaat wat om in zo'n droomfa-
briek, maar vervelend is het
wel, dat wachen. Om tien uur
had ik mezelf al geschminkt.
Een flitsend interview moet je
maken. Kun je dat?'
Hij heeft een iets te grote smo
kingbroek aan, met glimmend
zijden strepen. De broek heeft
een ruim bassin. Een paarsach-
tig-cyclaamkleurig overhemd
met slankheidsnaden is tot en
met het bovenste knoopje geslo
ten. De bril gaat af wanneer de
fotograaf zijn kanon op hem
richt. 'Ik ben dan wel geen
wijf, maar wel ijdel', zegt Ge
rard Reve. 'Je weet het, hè, ik
kan ieder moment worden opge
roepen dus reken niet op uren
lang ge-ouwehoer'. Hij draait de
dop op het flesje Inkt en veegt
de kroontjespen droog aan zijn
linkersok.
Even iets over uw laatste
televisie-optreden met uw broer
Karei en de zieke Brugsma.' U
ging nogal tekeer tegen arbei
ders.
Het is nog altijd een hele stap
om prachtig, lang haar af te
knippen. Dat doe je niet zo
maar. En dan kan het hele
'Syndicat de la haute coiffure
hrangaise et Coiffure création'
wel voorschrijven dat het moet:
vrouwen met lang haar doen
zoiets niet snel Vandaar dat ze
in Parijs bij het vaststellen van
de nieuwe haarlijn voor deze
zomer ook rekening hebben ge
houden met vrouwen die persé
niet met een kort kopje willen
rondlopen. Zowel voor de lange
als voor de korte kapsels zijn
dit keer richtlijnen gegeven.
Het korte kapsel staat in het
teken van sportiviteit, gecombi
neerd met een praktische in
slag. Dat betekent: niet meer
uren voor de spiegel zitten. De
haren zijn kort, toch aflopend
naar de hals en hebben het
profiel van een 'hanekam', ge
kruld, gegolf of stijL Om nog
meer effect hieraan te geven
blijven de zijpartijen zonder vo
lume of breedte. De korte hals
haren zijn aflopend, rekening
houdend met de inplanting. De
langere kapsels moeten een
nieuwe trend volgen: ook prak
tische cn sportief met de zijkan
ten, die soepel naar achteren
vallen. De achterkant is kort en
bol. Op de foto: het korte mo
del met de hanekam.
Gerard: 'Daar wil ik nog wel
even iets over zeggen, want er
zijn misverstanden ontstaan.
Kijk, het is de onsterfelijke ver
dienste van de sociale beweging
geweest dat er een sociale wet
geving is veroverd op het libe
rale kapitalisme. Echter, die
wordt vandaag de dag op zo'n
grote schaal misbruikt dat het
de vraag is of de maatschappij
er niet aan zal bezwijken.
Ik heb zitten cijferen en het
gaat om bedragen die tot in de
twaalfhonderd miljoen lopen.
Mensen laten zich aannemen in
een beroep dat nauwelijks be
staat en na die wettelijke ter
mijn stappen ze eruit, waarna
een sociale uitkering volgt Na
tuurlijk: zwart geld opsporen,
zwarte jachten In het daglicht
zetten, maar dan moet je ook
die duizenden arbeiders pakken.
Die handvol rijken hebben wel
licht zoveel zwart geld dat de
bevolking er misschien twintig
gulden per man per jaar rijker
op wordt Maar als we de zwen
del in de sociale wetgeving uit
roeien, dan kunnen alle uitke
ringen zoals AOW en AWW en
weet ik veel. die kunnen waar
schijnlijk met vijftien gulden
per persoon per week omhoog'.
Hij zegt dat er heus geen ar
men hoeven zijn. En hongerlij
ders, daar is Reve ook tegen.
Maar steun is er voor mensen
die het nodig hebben.
'In Amsterdam staan duizenden
rente-gevende eigendommen van
de gemeente te verkrotten om
dat de nieuwbouw-schilders het
vertikken om oud-bouw te schil
deren. Je kunt niet van een
schriele verpleger eisen dat hij
stratemaker wordt. Maar tegen
woordig is het zo dat iemand
die in de bouw is aangenomen
om kozijnen vast te houden,
geen deur in de handen kan
hebben'.
We stellen even het onzinnige
idee dat er morgen geen be
hoefte meer zou zijn aan de
boeken van Gerard Reve. Wat
zou hij dan gaan uitvoeren?
Reve: 'Misschien de journalis
tiek. Of ik zou een vak leren.
Ik ben niet gediplomeerd, maar
ik kan erg goed bouwen. Ik
denk dat ik mij als bouwvakker
zou verhuren. Dat is gezond
werk. Je bent buiten'.
Leukere collega's dan schrij
vers misschien?
Reve: 'Zeker, zeker. Maar je zou
Je wel allerlei onkuise taal van
arbeiders moeten laten welge
vallen en ik weet niet of ik
daar wel tegen kan, maar af-
fijn...'
Zijn er.
en ze vloeken ook, arbei
ders, wanneer ze zo achterlijk
zijn om op d'r lui handen te
timmeren. Maar ga door".
Zijn er behalve Reve nog
meer goeie schrijvers In ons
land?
'Ik refereer alleen aan het oor
deel dat anderen over mij vel
len: ik word geacht de beste
schrijver van Nederland te zijn,
maar ik wil zeggen: goed, ik
ben de beste en wat dan nog?'
Daardoor bent u niet arm
lastig.
'Nee, maar ik bedoel dit: kun je
je met de top van de Westeuro-
pese literatuur meten? Dan.
tja.in mijn hoogtepunten
haal ik inderdaad >vel het ni
veau van Jean Genet'.
Hij zwijgt. Zegt dat het geen
leuk vak is, dat van schrijver.
Hij raadt het niemand aan.
want het is een lange strijd. En
armoede troef. Schraalhans keu
kenmeester. 'Ik ben nu 25 jaar
schrijver met 20 jaar armoede.
Als je mijn inkomen van die 25
jaar zou optellen en door 25
delen, dan is dat gemiddeld
minder dan een A.O.W.-er
krijgt'.
Maar deze show zorgt er
toch voor dat u voorlopig 'bin
nen' bent
Reve: 'Ik schat dat deze show
mij uiteindelijk door de ver
koop van boeken zo'n kwart
miljoen zal opleveren. Ja, dat is
wel de verwachting'.
Ik geef het toe, het Is u al
vaker gezegd en gevraagd, maar
vindt u de rooms katholieke
kerk niet een wat kapitalisti
sche instelling?
Reve: 'Ik heb ooit eens een
kranteberichtje gelezen waarin
de Broeders van Armoede aan
de gemeente Breda een bedrag
van drie miljoen leenden. Dat
kan allemaal in de katholieke
kerk. Jullie protestanten zijn
anders. Ik zal je het verschil
met een voorbeeld uitleggen.
Wanneer wij het geld boven de
gleuf van het offerblok loslaten,
dan is voor ons de zaak af.
Katholieken offeren. Protestan
ten besteden. Bij ons komt er
midden in de nacht een man
met een sleutel, haalt die schoe
nendoos eruit en leegt die in
een zak. Waar het geld blijft,
weet niemand. Misschien koopt
die man er wel een nieuwe
hoed voor zijn vroiiw voor, of
het is voor een nieuwe Merce
des voor de paus. Maar hij gaat
het niet in de sloot gooien. In
het heelal gaat niets verloren.
Het blijft ergens.
Protestanten willen wéten waar
het blijft. Die halen er meteen
een accountant bij. Dat kun je
natuurlijk wel doen, maar dan
moet je wel de capaciteit van
de huizen van bewaring met
twintig pet. uitbreiden'.
Hij noemt nog een paar ver
schillen tussen katholiek en
protestant
Reve: 'De protestanten willen
de wereld verbeteren. De katho
lieken vinden de wereld zoals
die is al erg genoeg. Een pro
testant wil de wereld aan God
onderwerpen, de katholiek wil
liever God aan de wereld onder
werpen. dan kun je nog eens
iets eten en drinken. De tegen
stellingen tussen die twee zijn
niet helemaal reël. Het is meer
een kwestie van temperament.
De protestant zegt: ik moet het
zo zuiver mogelijk hebben. Ik
eis van de mens dat hij een
persoonlijke ontmoeting met
God zoekt. Dat is een heel grote
ambitie. Maar het is iets dat
heel veel mensen niet kunnen
opbrengen. Begrijp je, het is te
zwaar, bovendien weet je niet
hoe die ontmoeting uitpakt.
God is een verterend vuur, als
je God zou zien, dan ga je in
rook op. Dus de rooms katholie
ke kerk, die meer praktisch is,
die heeft symbolen, hitte-schil-
den: priester, alt aar. sacramen
ten, dans, muziek.
Nou kan je dus zeggen: wil je
dat of wil Je dat niet Nou, ik
wil het wel. O rad at motieven
nooit zui ver zijn. Als ik de
heldendood sterf in het verzet,
dan is dat weliswaar iets groots
dat ik heb verricht Daar hoe
ven we niet gering over te
Prinses Irene Mr. Anneke Goudsmit Martine Bijl
denken. Maar tegelijkertijd zoek
ik ook de vervulling van mij
zelf. De katholieke kerk ver
zoent zich dus met die menselij
ke tekortkoming. Die hebben
ook de absolutie, begrijp je. De
protestant is aan veel grotere
spanningen overgeleverd, waar
door er natuurlijk wel meer tot
stand komt. Het is een agressie
ver geloof, opbouwenderi.
Ziet u iets in de oecumene?
'Nee, ik geloof dat men van
verkeerde beginselen uitgaat. Ze
gaan zitten en kijken waar ze
een gemeenschappelijk punt
kunnen vinden. Dat is volgens
mij niet mogelijk omdat de re
formatie (hoe revolutionair die
ook is geweest, zij heeft een
zuiverende invloed gehad) sinds
de Heidelbergse catechismus
leerstellig stil ls blijven staan.
Terwijl de rooms katholieke
kerk met al haar conservatisme
zich toch verder heeft ontwik
keld. Neem de twee gTote Mari
a-dogma's als voorbeeld'.
De Maria-verering is niet
bijbels.
Reve: 'Goed, dat kim je stellen
en als ze beweren dat" die wel
bijbels is, dan liegt die kerk.
Maar de Maria-verering is ei
genlijk een terugkeer naar Dia
na, de moeder van liefde. Als je
het helemaal scherp wilt stel
len, dan kun je zeggen dat het
protestantisme joods is en het
rooms katholisisme heidens en
voor-christelijk en voor-joods'.
Het celibaat. Reve zegt dat het
een goed iets kan zijn, alleen
moet er wel een ontsnappings
clausule worden ingebouwd.
Zegt dat protestantse geestelij
ken niet ineens naar het einde
der aarde gestuurd kunnen wor
den. Die hebben altijd die hu-
welijkstrein achter zich. 'Kardi
naal Alfrink heeft nog nooit
iets over het celibaat gezegd dat
langer dan drie seconden het
overwegen waard was. Hij praat
met de progressieven, dan luis
tert ie, en dan typt hij het 's
avonds uit en dan gaat het naar
de paus. Ik kan het niet bewij
zen hoor, maar dat die man een
dubbele rol speelt daar ben ik
van overtuigd'.
Iloe is het tegenwoordig met
de drank?
'Ik ben van de drank af'.
Dat is een alcoholist toch
nooit?
'Ik weet het niet. Ik ben gei
geheelonthouder. Ik drink m
wel eens een glas wijn of e
glas bier. Maar nooit een twi
de. Het is niet goed voor
werk. Je kunt niet schrijven.
Frankrijk, als ik een hele we
aan het huis heb gewerkt,
dan trek ik wel een fles wi
open. zet een trechter in mi
bek en giet de fles leeg. Daar
ga ik slapen. Dan is het e
medicijn'.
Iloe zijn al die boeken d
geschreven?
'Ondanks de alcohol. Geen en
le kunstenaar schept bij de g
tie van alcohol. Hij sch<
óndanks de drank. Koning al
al is een satan'.
Het gesprek komt op de hoi
filie. Wat heeft Gerard daaror
te zeggen?
'Tk kan alleen maar zeggen:
je denkt dat je homofiel be
dan moet je niet voor jez
vluchten, niet je in een and<
houding duwen of jezelf i
wijsmaken. Je moet zeggen: 1
is mijn opdracht om te zijn
in mij geplant is. Als ik zo b
dan is het Gods wil. En je m
jezelf niet de vraag stellen: l
ik homosexueel. Je moet s
len: ik moet zijn die ik ben
dan zal de rest wel blijken'.
Iloe komt het dat tach
pet. van je lezers toch vrorn
zijn?
'Ik denk niet dat het k(
doordat ik schrijf over lie
tussen jongens. Het komt om
ik niet ontluisterend over
liefde schrijf. Ik beschouw
lichamelijke liefde als een 1
crament en niet als eten
drinken.
Dat spreekt een vrouw a j
Ja. voor een vrouw is de liej
anders dan voor een man.
man wil zijn driften bevr
gen. Bij de vrouw zit het diec
en is het niet per defin
lichamelijk. Eva Braun bijvi
beeld. Haar hele verhoud
met Hitier heeft ze doo
bracht mot wachten. Hitier
altijd wat. Dan moest ie v
vechten, dan weer dat
avondje gezellig thuiszitten
de man niet. Toen het De
Rijk het einde naderde, 11
nam ze het laatste vlieg j
naar Berlijn om met Hitler i
sterven. Zoiets zou een 11
nooit doen'. i
Gerard Reve wo rdt nog st<
niet opgeroepen om een bij I
ge te léveren aan zijn telev j
show. Eerst schrijver en nu j
levisie-man. Is hij niet bang
de mensen steeds minder j
lezen en alles uit de drooi
briek willen hebben? j
'Nee, er zijn altijd mensen
zelf hun wereld bij het b
willen scheppen. Die zelf bi,
en geluid maken. Die schaki
de knop van hun hoofd lij j
Reve I of Reve II en zo h
het'. j
