(Nog) geen rechtstreeks bewijs
ivoor kankerverwekkend virus
Rabobank
'Whan Chun' in mootjes naar IJmuiden
Een depositobrief van
deRabobank wordt
uitbetaald
aan toonder.
Helft van ons volk
weet niets van CRM
Jubilerend fonds
wil strijd tegen
kanker uitbreiden
J ROUW/KWARTET DINSDAG 9 APRIL 1974
J. van der Noordaa: gecompliceerd beeld
Oneffenheid in de weg: bromfietser verongelukt
A-Stichting
Vervult de
mcature van
arel Muller
Chinees vrachtschip wordt (na 'doffe ellende') op strand gesloopt
'Er is bij
het leven
gestolen'
Gelderse fractie
KVP,ARPenCHU
wil praten over GS
DS'70 haalde toch
de Gelderse Staten
BINNENLAND T3/KS
a
Van onze redacteur wetenschappen
AMSTERDAM Er zijn alleen nog maar indirecte aanwijzingen dat een aantal soorten kanker bij de
b nens door virussen wordt veroorzaakt. De belangrijkste reden om aan te nemen dat het toch zo is, is de
J jmstandigheid dat het oorzakelijk verband bij een aantal dieren wel duidelijk is vastgesteld.
(ADVERTENTIE)
j, [eit deze voorzichtige benadering be-
jon gisteren dr. J. van der Noordaa
jn intreerede als lector in de virolo-
aan de universiteit van Amster-
Dat kanker ook bij dieren
;lln ieder geval niet een eenvoudige
P iru&riekte as (te vergelijken met
;i riep bijvoorbeeld) werd al gauw dui-
"felijk.
het geval van griep dringt een
virus een lichaamsdeel binnen en zet
daar de hele huishouding op zijn kop.
Het systeem dat boodschappen in de
chemische stoffen afgeeft, wordt aan
het werk gezet om nieuwe virusdeel
tjes te maken. De normale functies
van de cel komen in het gedrang en
op den duur sterft hij af. Dan komt
het nieuwe virus vrij, dat elders het
zelfde spelletje begint tot het door
DEN HAAG Ongeveer de helft van ons volk heeft nog nooit
van het ministerie van cultuur, recreatie en maatschappelijk
■werk gehoord óf is er slechts Vaag mee bekend' zonder dat men
er verder iets van af weet.
Deze conclusie kan getrokken wor
den uit een onderzoek dat het
ministerie van CRM zelf liet hou
den door het instituut voor markt
onderzoek Inter-View b.v., De
groep die weinig of niets van CRM
afweet bestaat voornamelijk uit
mensen met een lagere opleiding,
uit vrouwen, uit oudere mensen en
uit 'mensen, die geen landelijk dag
blad lezen.
Van de ondervraagden zei dertig
procent onmiddellijk nooit van
CRM gehoord te hebben.- Nóg eens
twintig procent kon geen van de
letters CRM goed 'verklaren.' Op
merkelijk is dat deze 'verklaring'
naar verhouding weinig gegeven
kon worden door mensen die een
geschoold of ongeschoold handbe-
roep uitoefenen en door wie de
laatste maal op de KVP gestemd
heeft
Toen aan degenen die wel eens
van CRM gehoord hadden gevraagd
werd wie van de volgende perso
nen minister van CRM is: Marga
Klompé, Vonhoff, Van Doom, Ire
ne Vorrink, Engels en Marcel van
Dam, bleek dat slechts dertien pro
cent van de PPR-stemmers wist
dat Van Doorn minister was (Het
onderzoek werd gehouden toen het
huidige kabinet ongeveer twee
maanden oud was).
Op de vraag waarmee het ministe
rie zich bezighoudt antwoordde
een op de zes: ik weet het niet
Het meest werd op deze vraag
geantwoord: cultuur, recreatie en
maatschappelijk werk, maar ook
wel: contra-prestatie, sociale zaken,
radio- en televisiezendtijd, lucht
vervuiling, milieubescherming en
bejaardenzorg. Té veel houdt het
ministerie zich volgens veel onder
vraagden bezig met: kunst, kunste
naars, subsidies voor kunstenaars
en contra-prestatie. Te weinig met:
maatschappelijk werk, sport, recre
atie en ontspanning. Over het alge
meen bleken vrouwen het ministe
rie positiever te waarderen dan
mannen.
afweersystemen wordt onderbroken.
Virussen die aantoonbaar kanker ver
oorzaken gaan minder uitbundig te
werk. Zij bouwen het materiaal waar
in hun erfelijke eigenschappen vast
ligt, aan het overeenkomstige materi
aal van de cel vast En ze verstoren
het mechanisme dat groei en deling
van de cel regelt, zodat deze zich
ongecontroleerd gaat vermenigvuldi
gen. Het virusmateriaal wordt mee
doorgegeven aan de dochtercellen.
Omdat bij deze gang van zaken de
nadruk niet ligt op de snelle ver
meerdering van het virus zelf, dat als
het ware is ondergedoken in de cel, is
het moeilijk om de rol van het virus
precies aan te tonen. Maar bioche
misch zijn de 'voetsporen' van zijn
activiteit wel aan te tonen. Er komen
bijvoorbeeld eiwitten in de cel voor,
waarvan vaststaat dat ze bij het virus
horen en niet bij de oorspronkelijke
cel.
Voetsporen van een op zichzelf niet
aangetoond virus, zijn voor leukemie
en borstkanker ook bij de mens gevon
den. Uit het erfelijk materiaal van de
woekerende cellen zijn stukjes geïso
leerd die duidelijk verwant zijn met
de virussen die de overeenkomstige
ziekten bij de muis veroorzaken. Ver
der zijn we nog met.
Het beeld wordt nog gecompliceerder
omdat ook 'onschuldige' virussen,
waar heel veel menski mee rondlopen
zonder er ziek van ie zijn, onder
bepaalde omstandigheden bij het ont
staan van kanker lijken te zijn be
trokken. Aan de manier waarop dat
zou kunnen werken, wordt in het
laboratorium van dr. Van der Noor
daa veel aandacht besteed, vertelde hij.
In dè verre toekomst kijkend, zag hij
een mogelijkheid dat in-enting tegen
bepaalde vormen van kanker binnen
bereik komt. Een grote moeilijkheid
zal zijn dat de vaccinatie vaak te laat
zal komen, omdat de infectie met het
eventuele kankervirus al heel vroeg,
soms ver voor de geboorte, heeft
plaatsgevonden. Reden voor enig opti
misme is, dat de enting van kuikens
tegen de ziekte van Marek hen met
onvatbaar maakt voor het betreffende
virus, maar wel vorming van gezwel
len voorkomt. Hoe dat werkt is overi
gens volstrekt duister.
Een aantrekkelijke spaarvorm waarbij het niet
meer nodig is om geld voor langere tijd vast te zetten
om aan een hoge rente te komen. Daarbij komt nog
dat het tegoed tussentijds opvraagbaar blijft.
Depositobrieven zijn er in bedragen van f 1.000,-
en f 5.000,-. De volle looptijd is twee jaar, waarbij
uw rente elk half jaar stijgt.
Zo levert een depositobrief van f 1.000,-
u na twee jaar f 1.150,- op.
Bekijk onderstaande tabel maar eens:
(ADVERTENTIE)
Fijne schotel gebakken vis met gember
Snijd 600 g gefileerde vis in stukjes, zout ze
i en bak ze in weinig olie. Snipper in aparte
I pan 1 ui, 1 teentje knoflook, 1 tomaat, 1 appel
V en 3 gembemootjes: fruiten en bestrooien
met kerrie. Vis toevoegen, flinke lepel bloem
erover en al roerende zoveel water erbij tot
dik gebonden massa ontstaat. Enkele minuten
zachtjes stoven. Garneren met sla en schijven
sinaasappel.
V bóft als u van vis houdt want vis houdt fit
aag recepten bij uw vishandelaar of bij het Produktschap^
or Vis en Visprodukten, Wassenaarseweg 20, Den Haag^fl
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG Het Koningin
Wilhelmina fonds wil dit jaar, tij
dens het 25-jarig bestaan, een be
langrijke aanzet geven tot de uit
voering van een aantal plannen op
het terrein van de kankerbestrij
ding. Hierbij wordt bijvoorbeeld
gedacht aan de behandeling van
jeugdtumoren.
Naast de tien miljoen gulden die het
KW F jaarlijks werft, wondt diit jaar
gestreefd naar een extra bedrag van
50 miljoen gulden. Hiertoe zal in dit
jubileumjaar een leden wervingsactie
(het aantal leden bedraagt thans
420.000, gestreefd wordt naar een le
dental van een miljoen) worden ge
houden, zal de collecteweek (eind au
gustus) met televisie worden onder
steund, zal met ingang van september
een 26 weken durende landelijke puz
zelactie worden georganiseerd en zal
de NCRV in het kader van het 50-
jarig bestaan een zilveren KWF-actie
op radio en televisie, onder leiding
van Johan Bodegraven gaan voeren.
Volgens dr. Meönsma, directeur van
het KWF, heeft het KWF in 25 jaar
veel bereikt. Zo kan ongeveer dertig
procent van de nieuwe kankerpatiën-
worden genezen, terwijl de helft van
alle patiënten geneesbaar zou zijn als
de diagnose tijdig kan worden vastge
steld en elke patiënt bij de juiste
groep specialisten terecht komt. Bo
vendien is eenderde van de kanker-
sterfte bij mannen te voorkomen door
het vermijden van rookwaren.
In de 25 jaar dat het KWF werkzaam
is, is de stijging van de sterftegeval-
len door kanker aanzienlijk. Zo stier
ven in 1948 7.013 mannen aan kanker
en in 1972 15.169. Bij de vrouwen zijn
deze cijfers 6.698 en 11.156. Het
grootst is de stijging van longkanker
bij mannen: van 826 naar 5.362. Op
merkelijk hierbij is dat, gezien de
vergrijzing van de bevolking, de sterf
te per geslacht en per 100.000 mannen
respectievelijk vrouwen de relatieve
sterfte bij de mannen is toegenomen,
maar dat er daarentegen sprake is van
een relatieve daliing van de kaoiker-
sterfte bij vrouwen
Per f1.000,-
storting
wordt aan
rente
vergoed
en ontvangt u
bij opvraging
dus
dat is een
rente per
jaar van
na 6 maanden
na 12 maanden
na 18 maanden
na 24 maanden
f22,50
f 32,50
f 42,50
f 52,50
f 1.022,50
f 1.055,00
f 1.097,50
f 1.150,00
4%%
5%%
6 y,%
7%%'
(op basis van samengestelde interest 7 y4%), 1
Uw Rabobank kan u haarfijn alles vertellen over
de voordelen van deze veilige spaarmethode.
zo noemen zich voortaan Rarffeisenbanken en Boerenleenbanken
Van een verslaggever
EINDHOVEN In het brabantse
Beek en Don k op de Dr. Timmers-
laan is de 46-jarige H. Ch. Th. Smits
uit Beek en Donk met zijn bromfiets
dodelijk verongelukt. Door een onef
fenheid in de weg raakte hij d«
stoeprand, viel, en overleed ter plaat-
'an een verslaggever
d fTRECHT Het bestuur van de
I rilem Amtsz-stichting heeft gisteren
esloten per advertentie sollicitanten
S Id te roepen voor de fuhetie van
f irecteur van de zwakzinnigeninrich-
t ng Dennendal in Den Dolder. Deze
i'omt dan in de plaats van de ontsla-
ii in drs. Carel Muller.
L_ e nieuwe directeur moet afgestu
it eerd zijn in een der mensweten-
P :happpen of in de medicijnen en hij
oet een ruime ervaring hebben op
ït 'gebied, van de zwakzinnigenzorg.
'Aet is de bedoeling, dat hij samen
iet de stafleden en dc groepsleiders,
ie daartoe bereid zijn, vorm geeft
jan de vernieuwing op Dennendal.
imiddels is dc arts R. W. Gay Bal-
J az gisteren niet op Dennnendal ver-
II henen. Hij was op 22 februari door
11 aatssecretaris Hendriks aangesteld
eJn de zaken op Dennendal gaande te
ouden. De termijn voor de opdracht
an de heer Gqy Balmaz liep vorige
eek vrijdag af. Het WA-béstuurslid
r. A. J. Bransen is overigens van
bordeel dat het nuttig zou zijn de
ermijn van de opdracht aan de heer
8 lay Balrrfaz, voor de tweede keer, te
r erlengen of zo snel mogelijk iemand
ïl nders met diens taak te belasten. iDt
eeft de heer Bransen gisteren aan
a laatssecretaris Hendriks meegedeeld.
)oor allerlei botsingen tussen de per-
el ineelsleden van de verschillende par-
jen (pro- en anti-Mullerianen) is de
v ituatie op Dennedal de laatste tijd
ïrslechterd, meent de heer Bransen.
e heer Ligtelijn, die sinds het
ntslag van Carel Muller waarnemend
,n irecteur is,, is, met vakantie gegaan.
door Jan Brokken
CASTRICUM 'Een doffe ellende'. Zo noemt de
heer R. W. Bais de gang van zaken rond het Chinese
vrachtschip Whan Chun. Bij de zware novemberstorm
van 1972 liep het schip op de kust bij Castricum. Alle
bergingspogingen mislukten het afgelopen jaar. Zon
dag vloog de vrachtvaarder voor de derde maal in
brand. Nu heeft Rijkswaterstaat het aannemings- en
handelsbedrijf G. Kruk B.V. in Beverwijk opdracht
gegeven de Whan Chun te slopen. Binnen 22 weken
na aanvang van het karwei moet het schip van het
strand verwijderd zijn.
mag u dat niet zien. De con
tacten met Rijkswaterstaat-
Noord Holland waren bijzon
der plezierig. De molens van
de overheid draaien alleen
langzaam'.
Geei^ geluk
ADVERTENTIE
Uw kind loopt er
zichtbaar beter op
Verkrijgbaar bij de
j betere schoenenzaken F
'Theoretisch had niet niet
hoeven gebeuren', zegt de
heer Bais. 'Het heeft allemaal
veel te lang geduurd. In janu
ari 1973 hadden we het schip
gemakkelijk los kunnen trek
ken. Maar het moest tot maart
duren, voordat Rijkswaterstaat
de opdracht voor het bergen
aan Elfrink verstrekte'. De
heer Bais, makelaar in sche
pen, kocht voor de Haarlemse
berger Elfrink de Whan
Chun. Elfrink is na het deba
cle met de Whan Chun naar
Duitsland vertrokken, waar
een nieuw kanvei in de Duit
se Bocht op hem wacht. Bais
neemt nu de zaken van El
frink voorzover het de
Whan Chun betreft waar.
'Ik doe geen verwijten aan
Rijkswaterstaat. Wij hebben
bijzonder goed samengewerkt
met de mensen van deze
dienst. Maar het blijft een
overheidsinstelling. Mijnheer
A mag niet beslissen voordat
mijnheer B is ingelicht. Daar
door moesten we die mooie
maand januari, toen het weer
bijzonder kalm was, voorbij
laen gaan,' aldus de heer Bais.
Weer storm
In maart werd het contract
getekend. Een maand later
brak opnieuw zware storm uit.
De Whan Chun schoof toen
weer zestig tot zeventig meter
verder het strand op. In sep
tember wilde Elfrink zijn gro
te slag slaan. De heer Bais:
'Hij belde me 's zondagsavonds
op. Morgen, zei hij, ligt het
schip in IJmuiden'. De poging
mislukte. De storm stak
's nachts plotseling op. Het
schip kantelde. 'We hadden
het schip toen wel weer recht
op kunnen zetten. Maar dat
moest wel direct gebeuren.
Anders zou het in het zand
wegzakken. We stelden een
plan op. Op het strand zouden
zware palen geslagen worden.
Tussen die palen en het schip
zouden kabels gespannen wor
den. Op deze manier konden
we het schip weer optrekken.
Binnen twee dagen moest het
karwei geklaard worden. We
vroegen toestemming aan
Rijkswaterstaat. Het heeft drie
maanden geduurd eer we ant
woord kregen'. Het schip was
toen al meters diep in het
zand weggezakt. Elfrink vroeg
vervolgens toestemming het
schip te slopen. Rijkswater
staat heeft de opdracht daar
toe nu aan een ander bedrijf
gegeven. De heer Bais: 'Dat
zal nog heel veel complicaties
geven. Tenslotte heeft Elfrink
het schip van de Taiwanese
reder gekocht'.
Een verwijt aan Rijkswater
staat dus? De heer Bais: 'Zo
Een woordvoerder van Rijks
waterstaat: 'De bergers mogen
nu niet met het argument
aankomen, dat januari een
mooie maand was. Ze hebben
in maart een contract gete
kend. Toen hebben ze niet
gezegd dat het onmogelijk
was'. En wat betreft de op
dracht aan Kruk: 'Gelooft u
mij, de overheid zal zich heus
niet in de vingers snijden
door afspraken niet na te ko
men. De gevolgde procedure
lag in het contract vast'.
Rijkswaterstaat had bijzonder
veel vertrouwen in Elfrink.
'In Nederland is hij nauwe
lijks bekend. In Duitsland
heeft hij echter een paar
mooie bergingen uitgevoerd'.
Rijkswaterstaat houdt het er
op, dat hij 'geen geluk heeft
gehad'.
Het geluk heeft Elfrink inder
daad geen parten gespeeld.
Voor de Haarlemse berger is
dat bijzonder vervelend, want
een mislukte berging is nu
niet bepaald een visite-kaartje.
In mootjes
De Beverwijkse firma Kruk
moet het schip in mootjes
hakken, en het schroot naar
IJmuiden transporteren. Dat
zal geen gemakkelijke karwei
worden. De Whan Chun is
zeven meter in het zand weg
gezakt. Het transport van het
schroot zal ook veel proble
men opleveren. Het schip ligt
twee kilometer van de eerst
volgende strandafslag af. De
brand, die afgelopen zondag
op het schip is uitgebroken,
mag daarentegen voor de slo
per een gelukkige omstandig
heid worden genoemd. De
heer Bais: 'De enige mogelijk
heid om het schip van binnen
schoon te krijgen is brand. De
Whan Chun is een koelschip.
Tussen de wanden zit een dik
ke laag kurk. Bij sloop zou
het schip toch in brand zijn
gevlogen, want de snijbran
ders moeten door die laag
heen'. De brand zal wel door
kwajongens zijn aangestoken',
veronderstelt de politie. Het is
overigens al de derde keer dat
het schip in brand vliegt. Tot
nu toe is de vrachtvaarder
nauwelijks bewaakt. Iedereen
kon erop klimmen.
Gestolen
De heer Bais: 'Er is gestolen
bij het leven. Het meubilair,
de nautische? apparatuur, kope
ren leidingen, wandversiering,
kleden, het is er allemaal uit
gehaald. Een Hollander aan de
kust blijft een strandjutter.
Dat is bekend'.
Voor het aannemingsbedrijf
Kruk blijft tweeduizend ton
schroot over. De massa moet
binnen de kortste keren van
het strand verwijderd worden.
Rijkswaterstaat vreest dat
door de aanwezigheid van het
schip felle stromingen zullen
ontstaan. Deze stromingen
vormen een gevaar voor de
duinenrij. De Whan Chun kan
daarom niet blijven liggen, zo
als dat vrachtschip, dat al se
dert de Eerste Wereldoorlog
voor de kust bij Bakkum ligt
(en dat naar het schijnt
bij laagwater gezien kan wor
den).
Met de sloop van de Whan
Chun raakt Castricum een toe
ristische attractie kwijt. Want
ieder weekeinde kwamen hon
derden, en soms wel duizen
den, mensen naar het gestran
de schip kijken.
Hoewel het schip toch een
'vogel voor de poes was' en
daarmee bedoelen bergers te
zeggen dat het schip, ook wan
neer het losgetrokken was, ge
sloopt zou worden, heeft het
avontuur met de Whan Chun
voor de Haarlemse berger El
frink een vervelende afloop.
Want in bergerskringen ben
je* dé man wanneer je een
schip lostrekt, en ben je een
prutser wanneer dat niet lukt.
Van een onzer verslaggevers
ARNHEM De KVP, CHU en ARP
in Gelderland hebben unaniem beslo
ten in de provinciale staten één frac
tie te vormen onder voorzitterschap
van mr. C. H. B. Winters (KVP), De
CDA vormt dan de grootste fractie in
de Gelderse staten. Zij betwist mits
dien de PvdA en de PPR het recht
om zoals gedaan is het Initiatief
te nemen voor overleg over de tot
standkoming van een college van ge
deputeerden. De CDA zal dezer dagen
511e fracties voor een bespreking uit
nodigen, inclusief de WD.
De voorzitter van de PvdA-fractie in
Gelderland heeft ogenblikkelijk na de
verkiezingen mede namens de lijstaan
voerder van de PPR, uitnodigingen
verstuurd naar de KVP, CHU en
ARP. De WD, die tot nog toe ook
een gedeputeerde levert en die nu het
gevoel heeft dat PvdA en PPR haar
willen wippen, ondanks dat zij in de
provincie de grootste winst boekte,
heeft daarop gereageerd door de CDA
te verzoeken het initiatief te nemen
tot een samenspreking over het te
vormen college van gedeputeerden.
Van een verslaggever
DEN HAAG DS70 krijgt in de
Gelderse Staten toen een zetel. Bij
het bepalen van de oficiële uitslag
bleek de laatste restzetel, die officieus
aan de ARP was toegekend, naar
DS'70 te gaan.
Nadat de officiële uitslagen van de
grote gemeenten in Gelderland be
kend waren geworden, gaven deze een
kleine achteruitgang voor de christen
democratische partners te zien. Door
verbinding van de kandidatenlijst
hadden die bij het vaststellen van de
officieuze uilslag met een punt ver
schil de laatste restzetel toegewezen
gekregen. Door die kleine achteruit
gang gaat deze laatste restzetel nu
naar DS'70. De ARP houdt nu vier
zetels over.
RITA
'Rita, ik heb toch liever, dat
je gewoon meezingt.'
