Nieuwe top voor leger van Israël Waarom bleef Georges Pompidou tot het einde? Haldeman: volk kan 'Watergate' niet begrijpen uunffi Pompidou zou dinsdag aftreden aankondigen )ok kritiek op politieke leiders Amnesty vraagt NAVO: stop marteltechnieken Betoging tegen afschaffing van echtscheiding ml O 3 KILO Prawda: kapitalisme verlaagt kunst tot winstobject VS-ambassadeur adviseerde tegen eerlijk antwoord Gaullisten mogelijk op overlijden voorbereid Patricia wil niet meer weg bij ontvoerders ROUW/KWARTET DONDERDAG 4 APRIL 1974 BUITENLAND TT K9 'EL AVIV/CAIRO/DAMASCUS (Reuter, UPI) Het Israëlische leger teeft gisteren een grootscheepse reorganisatie van zijn top bekend gemaakt, ladat een officieel regeringsrapport het Israëlisch falen in de eerste dagen ran de oktober-oorlog had geweten aan enkele generaals en de inlichtingen- ienst. aar terwijl opperbevelhebber David lazar zijn ontslag nam en de chef n do inlichtingendienst, generaal lira woensdagmorgen met ziekte-ver- lf werd gestuurd, groeide in Israël kritiek op de politieke leiders die edeverantwoordelijk worden geacht lor de begane fouten. Voormalig lofd van de inlichtingendienst en ans militair commentator Haim eizog zei voor de radio dat het pport de regering niet geheel vrij- eit 'De regering kan zich niet ont- ekken aan de medeverantwoordelijk- id voor hetgeen er voor en in de rste fasen van de oorlog is ge ard', aldus Herzog. meeste Israëlische kranten bes tre in niet de conclusies van het rap- »rt maar spraken wel hun ongenoe- n uit over het feit dat het rapport et op dezelfde wijze inging op de rantwoordelijkheden van de politie leiders. Verschillende bladen temden Golda Meir en Mosje Daja eelgenoten in het falen' en één ant vroeg het aftreden van beide ilitici. avar, de krant van Meirs Arbeiders- irtij betreurde het dat Elazar en ijan een afzonderlijke 'behandeling' het rapport hadden gekregen. Ela- r en andere officieren werden volle- l verantwoordelijk gesteld, 'terwijl het rapport extra moeite wordt daan om Dajan te verdedigen'. Ela- r zelf stelde Dajan dinsdag in zijn tslagbrief ook medeverantwoorde- k voor de begane fouten. Hij pro- .teerde tegen het eenzijdige karak- van het rapport ilgens de regeringscommissie is het en van de Israëlische defensie in oktoberoorlog in grote mate te jten geweest aan de inlichtingen- enst. Een van de belangrijkste fou- zou zijn geweest dat de beschikba- inlichtingen verkeerd werden be- rdeeld, omdat men er zonder meer nuit ging dat de Egyptische troe- nbewegingen aan het Suez-front ge- me legeroefeningen waren. Volgens commissie zou Dajan geen verant- lordelijkheid Voor de fouten dragen idat hij zijn beleid had gebaseerd de gegevens van stafchef Elazar en n de inlichtingendienst, azar is voorlopig opgevolgd door neraal-majoor Jitzjak Hoffi, die tot toe chef operaties van het leger s. Verder is generaalimajoor Sjlo- Gazit, voormalig- eoërdinator van operaties in de bezette gebieden, hoofd van de inlichtingendienst noemd. Een andere hoge officier in de inlichtingendienst is weggepro- oveerd naar een post aan de grens it Jordanië. Genraal majoor Sjmoel tnen, die bevelhebber was aan het idelijk front toen de oorlog uitbrak. is ontslagen uit een post waar hij al eerder naar was weggepromoveerd. De Egyptische president Sadat heeft zich woensdag tegenover een studen tenvergadering beklaagd over de Rus sische politiek van de laatste tijd. Volgens Sadat waren de betrekkingen al voor de oktoberoorlog bekoeld, on- de, meer door Russische pogingen in 1971 Egypte af te houden van een nieuwe oorlog tegen Israël, aldus Sa dat. Politieke kringen in Cairo zeiden gisteren dat de betrekkingen tussen beide landen tot een dieptepunt zijn gedaald en dat Egypte emaar streeft minder afhankelijk te worden van de Sowjet-Unie op het gebied van mili taire hulp. Egypte en Joegoslavië heb ben een overeenkomst gesloten voor gezamenlijke wapenproduktie waarbij Joegoslavië de technische kennis zal verschaffen en Egypte met mede werking van de olierijke Arabische bondgenoten voor het geld zal zorgen. Voordat de gezamenlijke wapenfabrie ken in Joegoslavië en Egypte goed LONDEN (Reuter) Amnesty Inter national, de organisatie voor de rech ten van de mens, heeft de NAVO opgeroepen de marteltechnieken uit de opleiding van militairen te schrap pen. Amnesty doet deze oproep in een verklaring, die is uitgegeven ter gele genheid van het 25-jarig bestaan van de NAVO. Zij vraagt in dezelfde ver klaring er voor te zorgen, dat alle leden van het militaire bondgenoot schap de democratische principes en de wetten naleven. De organisatie wijst erop. dat NAVO-landen voort gaan met het negeren van de belang rijkste regels uit het NAVO-verdrag over 'bescherming van de vrijheid' van de volkeren. 'Griekenland, dat sinds 1967 door militaire junta's wordt geleid, en Portugal, dat meer dan een halve eeuw een autoritair regime heeft zijn twee bekende voor beelden, maar niet de enige', schrijft Amnesty. 'Rapporten over militaire opleiding in martelen en van ernstige martelprak tijken zijn de afgelopen jaren binnen geomen uit Turkije, de Verenigde Staten en Engeland. Recentelijk kwa men er uit België, West-Duitsland en Nederland beschuldigingen, dat NA- VO-troepeo worden opgeleid in mar teltechnieken', aldus Amnesty Inter national. zullen draaien, zal Egypte in zijn dringendste behoeften kunnen voor zien door te putten uit de wapenvoor- raden van Joegoslavië en te profite ren van bewapeningsovereenkomsten die gesloten zijn door andere Arabi sche landen met zowel de Sowjet-Unie als de Verenigde Staten, aldus deze politiek» kringen De overeenkomst met Joegoslavië werd bereikt tijdens het recente bezoek van Sadat aan president Tito. WENEN De OPEC ministersverga dering, die oorspronkelijk 10 april te New York zou worden gehouden is verplaatst naar 7 april in Genèvc. Tijdens deze ontmoeting zullen de olieminsters van 13 OPEC landen pra ten over de instelling van een ontwik kelingsfonds en de wijze waarop dit fonds zou moeten werken. De zeven Arabische ministers die aangesloten zijn bij de OPEC zullen ook nog eens op 5 of 6 april in Genève bijeen komen. De OPEC ministers willen van hun bijeenkomst in Genève ook gebruik maken om een programma op te stellen voor de vergadering van de Verenigde Naties over energie en hulpbronnen, die 9 april in New York wordt gehouden (ADVERTENTIE) LOS ANGELES (UPI, Reuter) Het Amerikaanse volk weet meer over het Watergate-schandaal dan het kan begrijpen. Dat is de me ning van Bob Haldeman, tot begin vorig jaar chef van de staf van het Witte Huis en nu aangeklaagd voor meineed, belemmering van het werk van de justitie en samenzwering. Deze menigte demonstreert voor het Romeinse colosseum tegen afschaffing van de echtschei ding in Italië en vóór betere huisvesting. Voor het jongetje kunnen al deze problemen de smaak van zijn ijsje niet beder ven. w iNimON-FtliRieN MET VERKOOP VAN ïROEtiTE£NFRUlT.OElDIG T/M 6APPJL MOSKOU (UPI) Dé 'Prawda', het dagblad van de communistische partij in de Sowjet-Unie, heeft gisteren ge openbaard, dat beeldende kunst, lite ratuur en muziek door het kapitalis me worden verlaagd tot niets dan objecten van winstbejag. Om zijn stelling te staven, dat in het Westen de kunstenaar onderdrukt en zijn talent (vrij vertaald) om zeep gébracht wordt, verwees het dagblad naar de Amerikaanse etherreclame voor wasmiddelen waarin fragmenten van Mozart, werk van Salvador Dali en het uiterlijk van Marilyn Monroe verwerkt zijn. In het Westen, schrijft G. Oganow in een uitvoerig artikel, getiteld 'Socia lisme en scheppingsvrijheid', bestaat geen werkelijke scheppingsvrijheid voor kunstnaars. 'Het echte geluk en de echte vrijheid van de kunstenaar WASHINGTON (AFP) De Ameri kaanse ambassadeur in Saigon, Gra ham Martin heeft in een vertrouwe lijk telegram aan minister van buiten landse zaken Kissinger, deze aangera den 'geen eerlijk en gedetailleerd ant woord' te geven op schriftelijke vra gen die senator Edward Kennedy over het Amerikaanse Vietnambeleid had gesteld. De woordvoerder van het ministerie van buitenlandse zaken, John King, bevestigde dat het telegram, waarvan de inhoud woensdag door alle Ameri kaanse kranten werd gepubliceerd, een probleem voor de regering schiep in haar betrekkingen met het Con gres. Martin suggereerde in het telegram ook dat Amerikaanse politici die pgo- beren de Amerikaanse hulp aan het bewind van president Nguyen van Thieu te verminderen, hulp aan Ha noi in gedachten hebben. Senator Kennedy die een afschrift van het telegram op zijn bureau kreeg en het aan de pers doorgaf, verklaarde dat hij 'buiten zichzelf' was. Hij be schuldigde ambassadeur Martin van pogingen het Congres om de tuin te leiden. zijn hierin gelegen, dat hij zichzelf beschouwt als een telg van zijn volk, aan wie het verheven recht is toever trouwd om namens het volk te spreken en de aspiraties van de volk tot uitdrukking te brengen'. Volgens het Amerikaanse dagblad Los Angeles Times heeft Haldeman deze week gesproken op een lunchbij een komst van zakenlieden in de Mexi caanse badplaats Acapulco. 'Er is vre selijk veel over Watergate bekend gemaakt, dat naar mijn mening cn ik weet dat de president dit oordeel deelt in het belang van het land beter niet openbaar had kunnen wor den gemaakt. Het Amerikaanse volk bezit niet het vermogen cm de volle dige waarheid in een breed en juist perspectief te zien', zo zei Haldeman in Mexico. Hij had speciale toestem ming van de rechtbank nodig om het land te verlaten. Volgens Haldeman is de grootste zwakheid van president Nixon, dat hij zo weekhartig is. 'U zult mij waar schijnlijk niet willen geloven, maar ik denk dat zijn grootste zwakheid zijn weekhartigheid in het persoonlijke vlak is', aldus Haldeman. 'Hij is een harde vent in het abstracte, maar hij heeft het zeer moeilijk met persoon lijke problemen. Hij heeft een klein hart als het gaat om menselijke rela tie van mens tot mens. Het is moei lijk voor hem mensen te ontslaan of een berisping te geven', lichtte Nixons vroegere topmedewerker toe. Haldeman, die het Witte Huis verliet toen vorig jaar het onderzoek naar het Watergate-schandaal op gang kwam, zei dat hij het volste vertrou wen had in de afloop van de zaak. Hij gaf tce, dat er iets mis was met de praktijken van de commissie voor de herverkiezing van Nixon. Maar vol gens hem heeft ook het uitgebreide onderzoek de kern van de zaak niet weten te raken. Smerige streken Haldemans rol in het Watergate- schandaal kwam donderdag nog ter sprake bij de rechtzaak tegen Dwight Chapin, een andere oud-medewerker van Nixon, die van meineed wordt beschuldigd. Chapin vertelde de rech ter, dat Haldeman zijn toestemming had gegeven voor het aantrekken van Donald Segretti. Deze Segretti had de leiding bij de activiteiten tegen de verkiezingscampagnes van de democra tische presidentskandidaten. Hij werd speciaal aangetrokken voor deze 'sme rige' streken en beschikte daarvoor over een apart fonds. Chapin getuig de, dat ook oud-minister John Mit chell op de hoogte was van de activi teiten van Segretti. Chapin staat te recht, omdat hij eerder tegenover de 'grand jury* voor Watergate loog. ter wijl hij onder ede stond. PARIJS (UPI, Reuter) De dood van Georges Pompidou kwam toch nog vrij onverwacht, ondanks de vele geruchten die over zijn onbekende ziekte de ronde deden. Pompidou zelf heeft deze geruch ten steeds met een soort galgenhumor tegengesproken. Onlangs nog zei hij tegen de Ameri kaanse minister Henry Kissinger: Te dere keer als iemand nij een hand geeft heb ik het idee dat hij mijn pols voelt'. En tegen een groep jour nalisten die hem op een lunchbijeen- komst op het Elysee ondervroegen over zijn gezondheid vertelde hij: 'El ke dag heeft zijn eigen gerucht, de ene dag dat Nixon tot aftreden zal worden gedwongen en de andere dag weer dat ik dood zal gaan. Laten w» gaan eten'. Volgens welingelichte kringen besefte Pompidou pas afgelopen weekeinde de ernst van zijn toestand. Zaterdag voel de hij zich zo zwak dat hij besloot dinsdag een korte televisie-verklaring af te leggen waarin hij zijn aftreden zou aankondigen. Hij had echter toen al niet meer de kracht om te lopen of te zitten en moet immense pijnen hebben geleden. Volgens me dische kringen leed Pompidou aan de door Chris Blankenburgh De dood van de Franse president Georges Pompidou is ondanks de hardnekkige geruchten over zijn ongeneeslijke ziekte voor miljoenen Fransen onverwacht snel gekomen. Het is zeker dat de topfunctionarissen van de regerende gaullistische coalitie en vooral degenen die dagelijks in de omgeving van Pompidou verbleven al geruime tijd moeten hebben geweten van het naderende ein de van de president. Maar ook voor lien is de plotselinge dood van het staatshoofd wellicht over rompelend geweest. De vraag die rijst is: waarom heeft Pompidou, die intelligent genoeg was om de afloop van zijn slopende kwaal te kennen, geweigerd het pu bliek in te lichten en besloot hij in het presidentiële harnas te sterver.? Een volgende vraag, die ongetwij feld spoedig door de gebeurtenissen wordt beantwoord, is: heeft Pompi dou zijn gaullistische geestverwan ten gelegenheid gegeven zich op zijn opvolging voor te bereiden? Anders gezegd: heeft de nu overleden presi dent een duidelijke gaullistische kandidaat op het oog gehad en een strategie nagelaten voor <fe komende presidentsverkiezingen, waarin zijn stilzwijgen en aanblijven paste en noodzakelijk was? Van Pompidou is eens gezegd dat hij -en man was die er steeds in slaagde bij het uitvallen van de verlichting zijn politieke tegenstan ders gevoelig tegen de schenen te schoppen. Mitterand Door het plotselinge heengaan van Pompidou zijn zonder meer een aan tal praktische moeilijkheden gerezen voor de voornaamste rivalen van de gaullisten, de socialistisch-commu- nlstische Unie van Links, die door Frangois Mitterand wordt aange voerd. De Unie van Links moet zich nu in recordtempo klaarmaken voor de presidentsverkiezingen, die wel licht binnen de korst mogelijke ter mijn van drie weken worden gehou den als het juist in dat de gaullisti sche coalitie op Pompidous heen gaan was voorbereid. Een soortgelij ke tactiel werd ook toegepast bij het Franse EEG-referendum, enkele ja- Mitterand ren geleden, en bij het uitschrijven van de algemene verkiezingen van 1973. De Unie van Links en Mitterrand zijn in de afgelopen periode aanzien lijk populairder geworden in Frank rijk. Maar het kiesverbond van so cialisten en communisten wordt nog steeds beheerst door een reeks zwaarwegende tegenstellingen. Mit- terrands achterban is gedwongen de interne meningsverschillen ten bate van het welslagen van hun presi dentskandidaat tijdelijk te begraven en zich landelijk te vertonen als politiek bondgenootschap, waarbin nen alles pais en vree is. Jobert De Unie van Links heeft echter het voordeel dat zij van een duidelijk en onomstreden presidentskandidaat is voorzien: Frangois Mitterand Binnen de gaullistische coalitie, waarvan de Unie van Democraten voor de Republiek (UDR) en de Onafhankelijke Republikeinen de voornaamste bestanddelen zijn, ver dringen verscheidene kandidaten zich voor de hoogste staatsfunctie. Een der voornaamste gegadigden van de strikt gaullistische UDR is ongetwijfeld Jacques Chaban-Del- mas. Chaban-Delmas, thans burge meester van Bordeaux, verdween in de zomer van 1972 als eerste pre mier van president Pompidou van het toneel. De premier was onmoge lijk gemaakt door onthullende publi- katies over het zeer geringe bedrag dat hij aan belasting betaalde, door gebruikmaking van ingenieuze fisca le aftrektechnieken. Het belasting schandaal was op zichzelf fnuiken der voor het Franse belastingsstelsel dan voor de premier zelf, die des kundig van het fiscale systeem ge bruik had gemaakt. De belasting kwestie is echter blijvend aan Cha ban-Delmas reputatie blijven kleven. Door de Unie van Links zou de fiscale kwestie tijdens d e verkie zingscampagne met verve tegen Cha ban-Delmas worden gebruikt, en mo gelijk niet zonder succes. UDR-voor- zitter Alexandre Sanguinetti en oud- minister van defensie Michel Debré, premier onder de Gaulle en als orthodox-gaullist nog steeds invloed rijk in de UDR, hebben al laten weten voor Chaban's presidentskan didatuur te zijn. Giscard d-Estaing Een gevaarlijk rivaal is echter de van een fenomenaal geheugen voor ziene, briljante debater Giscard d'Estaing, de topman van de kleine rechts-liberale Onafhankelijke Repu blikeinen. Giscard, die al vele jaren minister van financiën is, en faam maakte als de politicus van het 'ja, maaronder De Gaulle en Pompidou, is er als koele techno craat nooit in geslaagd de harten van de Franse kiezers sneller te laten bonzen. De UDR, waarvan de Onafhankelijk Republikeinen een kleiner, maar bruikbaar en daardoor onontbeerlijk aanhangsel zijn, heeft voortdurend gepoogd Giscard de weg naar het presidentschap en zelfs het premierschap te versperren. Vooral Pompidou zelf heeft de uiterst ambi tieuze Giscard steeds een voet dwars gezet. Maar in de tv-debatten tijdens de verkiezingscampagne van 1973 wist Giscard opnieuw grote indruk te maken, zij het vooral op de groep intellectuelen. In de afgelopen maanden is Giscards' ster, mede Chaban Delmas door toedoen van Pompidou, ge daald. Door de inflatie, gepaard met forse prijsstijgingen en de gevolgen van de oliecrisis werd de minister van financiën gedwongen een reeks Impopulaire financiële maatregelen te noemen. Giscards' voornaamste hinderpaal bij de komende presi dentsverkiezingen zou wel eens de belasbingsverzwaring voor de hogere inkomenstrekkers kunnen worden. President Pompidou heeft steeds hardnekkig geweigerd zich over zijn eventuele opvolging uit te laten of zich uit te spreken over een favo riet. Volgens de laatste berichten is de president zonder politiek testa ment heengegaan. Een dergelijke spirituele nalatenschap zou echter ook om politieke redenen tijdelijk kunnen worden achtergehouden, om het verscheiden staatshoofd de kans te geven op het juiste ogenblik een posthume politieke scheenschop toe te dienen. Allereerst aan de Unie van Links, maar vervolgens ook aan de gaullistische toplieden, die hij minder geschikt achtte om 's lands stuur te bedienen. Michel Jobert Een van de Franse politici, die., Pompidou na aan het hart lagen, was bijvoorbeeld de koppige, zeer dynamische minister van buitenland se zaken Michel Jobert. Jobert werd vorig jaar door Pompidou uit zijn presidentiële kabinet (het bureau van de president) naar buitenlandse zaken bevorderd om r- snel reputa tie te maken als geducht tegenvoe ter van zijn Amerikaanse collega Henry Kissinger, wat hem zowel bij links als rechts in Frankrijk geen geringe populariteit bezorgde. Jo bert, was met premier Pierre Mess- mer, een van de eersten die over Giscard d'Estaing Pompidous overlijden werden inge licht De vraag die zich opdringt is: heeft Pompidou al vóór zijn doqd zijn rekensom opgemaakt ten gunste van de man, die hij het liefst als zijn opvolger zou zien en moet ook hier uit zijn bijna onmenselijke krachtin spanning om tot het laatst toe aan te blijven worden verklaard? De kwelling van het ambt Het Franse weekblad Le Point schreef ruim een week geleden dat Pompidou in de periode van 18 februari tot 20 staart ondanks zijn vermoedelijk zeer pijnlijke ziekte 35 audiënties heeft gehouden, de ge loofsbrieven van vijf ambassadeurs in ontvangst heeft genomen, twee speciale raadsvergaderingen en vijf ministerraadsvergaderingen heeft ge leid en talrijke lunches moest bijwo nen. In diezelfde periode ontsloeg Pompidou premier Messmer om hem vervolgens weer in het zadel te hijsen en werd onder zijn leiding het kabinet gereorganiseerd. Vervol gens reisde hij naar Pitsoenda aan de Zwarte Zee om uiterst vermoei ende onderhandelingen te voeren met de Russische partijleider Leonid Breznjew. In de laatste dagen van zijn leven ging Pompidou, officieel gekweld door aambeien, door. Hij bleef ambassadeurs ontvangen en raadszittingen leiden en gaf twee ter dood veroordeelden gratie. Het is bijna niet te geloven dat de Franse presiden. om louter persoon lijke redenen het heft in handen heeft willen houden, gezien de ver schrikking die de last van het presi dentschap in de laatste maanden heeft betekend voor de toen al dood zieke Georges Pompidou ziekte van Kahler, een vorm van beenderkanker die soms wordt behan deld met cortisone-injecties, die het lichaam dikker doen worden. De laatste minister waarmee Pompi dou zich onderhield was Michel Jo bert, minister van buitenlandse zaken van Frankrijk. Pompidou's trouwste •luitenant' in de recente international le diplomatieke stormen. Mevrouw Claude Pompidou, die de hele nacht bij haar overleden man in het Elysee gebleven is, trouwde met hem in oktober 1935. Pompidou was toen leraar aan een middelbare school. Ze hadden één kind, een zoon die arts geworden is en zelf drie kinderen heeft. De Pompidou's brachten vaak hun weekeinden door in Orvilliers, waar ze een wit-gepleisterde villa gekocht hadden. Daar zal ook vandaag de begrafenisplechtigheid gehouden wor den, in intieme kring en zoals Pompi dou dat zelf wenste, zonder bloemen en kransen en met een enkele sobere steen, met alleen zijn naam, geboorte datum en overlijdensdatum erin ge graveerd. Vandaag zal er een privé-mis opgedra gen worden in de Parijse parochie kerk St. Louis en l'Ile, die zal worden bijgewoond door familieleden van Pompidou, vrienden en leden van de regering. Dan zal er zaterdag een herdenkings dienst in de kathedraal de Notre Dame in Parijs gehouden worden voor officiële Franse en buitenlandse gasten. Zaterdag /.al een dag van nationale rouw zijn in Frankrijk, SAN FRANCISCO (Reuter) Patri cia Hearst, de ontvoerde dochter van de Amerikaanse krantemiljonair Hearst, wil bij haar ontvoerders blij ven. Op een geluidsbandje dat giste ren bij een radiostation werd afgege ven zegt Patricia dat ze heeft beslo ten 'te blijven en te vechten' bij het Symbionese Bevrijdingsleger (SLA), de organisatie die haar op vier fe bruari uit haar woning ontvoerde. In de opname zegt ze verder een andere naam te hebben aangenomen: Tanya. Vader Hearst heeft de afgelopen maand voor meer dan een miljoen dollar gratis voedsel laten uitreiken onder de armen van San Francisco. Dit was door haar ontvoerders als los prijs voor Patricia geëist. ADVERTENTIE

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1974 | | pagina 9