Scheuring bedreigt
Westberlijnse kerk
Uit de kerkbladen
Dopen in
paasnacht
REACTIES OP
BESLUITEN
GEREFORMEERDE
SYNODE
Thomas,
Luther
en Calvijn
kunnen het
ons doen
lllsilislll
Vandaag
Kamerleden uiten
bedenkingen tegen
de beeldtelefoon
Conferenties
Beroepingswen
u
Trouw
Kwartet
Nieuwe boeket
TROUW/KW VWTET BONDERDAG 4 APRIL 1974
KERK
T2/K#1
BERLIJN De kerkleiding van de evangelische
kerk van West-Berlijn heeft de synode bijeengeroe
pen voor een extra zitting, om het hoofd te bieden
aan een dreigende kerkscheuring. Hierom was door
een derde deel van de synodeleden gevraagd.
Hiertoe werd besloten na een grote
demonstratie van de onlangs gevorm
de 'Evangelische Aktion Berlin'. In
deze EAB hebben zich verschillende
conservatieve oppositiegroepen gebun
deld zoals de Evangelische Samm-
lung, de 'Berlijnse protestanten',
'Geen ander evangelie' en de 'Noodge-
meenschap'. Aan het hoofd van de
oppositie staat niemand minder dan
generaalsuperintendent Hans-Martin
Helbich, de hoogste in rang na bis
schop Kurt Scharf.
In een 'belijdenissamenkomst' in een
overvolle Kaiser-Wilhelm-Gedëchtnis-
kirche zei Helbich, dat de noodtoe
stand in de Berlijnse kerk de vorming
van een noodsynodc en een nood-
kerkleiding noodzakelijk kan maken.
Volgens Helbich kan ook in verschil
lende andere Duitse landskerken van
een dergelijke noodtoestand gespro
ken worden, 'die ons dwingt, evenals
veertig jaar geleden de Bekennende
Kirche, tot een eigen organisatie te
komen'.
POLITIEK
Het gaat in de controverse in Berlijn
over de politieke activiteiten, die een
deel van de predikanten, met steun
van de kerkleiding maar tot misnoe
gen van een groot deel van de ge
meenteleden, ontwikkelt. De zaken
kwamen op scherp te staan door het
geval van de Berlijnse vicaris Burg-
hardt, die voor de rechtbank gestaan
heeft wegens steun aan de Baader-
Mein hof-groep. Daarbij komt de recen
te weigering van een groep vicarissen,
zidh door generaalsuperintendent Hel
bich te laten ordenen. Ook het anti-
racisme-program van de wereldraad
en andere oecumenische activiteiten
betekenden olie op de golven.
Zeer scherpe woorden sprak in de
belijdenissamenkomst de Berlijnse
kerkhistoricus prof. dr. Ulrich Wic-
kert. In een recente herderlijke brief
had bisschop Schaf op een 'verbluf
fend ongegeneerde wijze' de gods
dienst veranderd in pure mensen-
De redactie behoudt zich het recht
voor haar ter opname in deze rubriek
toegezonden meningsuitingen verkort
weer te geven. Bij publikatie wordt
met de naam van de inzender onder
tekend. Brieven kunnen worden ge
stuurd aan hot secretariaat hoofdre
dactie Trouw/Kwartet, postbus 859.
Amsterdam.
Maximum-snelheid (7)
Bij parköerplaatsjes is het zwart van,
ambtenaren. Waarom voor de snel
heidscontrole en wegenbelasting niet?
De veiligheid en brandstof- of ener
giebesparing zijn er mee gebaat, 't
Zou bovendien de werkgelegenheid
ten goede komen.
Niezijl J. Nauta
AR
De AR heeft flink verloren. Zien de
leiders niet, dat de partij kapot gaat?
Of willen zij het niet zien? Waar zijn
in onze partij de mannen en vrouwen
zoals mej. v. Leeuwen en Roolvink en
anderen of durven zij de fractieleiders
niet aan? Denkt Aantjes nu werkelijk
dat het met de PvdA beter regeren is
dan met de WD? Nogmaals een
waarschuwing aan de fractie van de
AR. Ga niet verder met het CDA.
Want wat is nu beter: op eigen benen
blijven staan of in het niet verzin
ken. Dan is het toch beter dat er een
Gideons bende overschiet.
De Kaiser Wilhelm-Gedachtniskirche in Berlijn.
Aspcren
Ster
De actie Hartstichting kost miljoenen,
terecht, maar als je dan al de dwaze
vreet-reklame's ziet op het beeld
scherm, dan vraag je je toch wel af:
wie is er nu gek? De een vraagt
miljoenen om de mens gezond te
maken en tracht preventief te werken
en terzelfdertijd brengt een andere
groep, via de sterreklame, met miljoe
nen aan kosten, die wij allen weder
om moeten betalen, in onze gebruiks-
verbruiksgoederen ingecalculeerd, de
tegenhanger. Het wordt toch echt zeer
hoog tijd, dat prominenten en instan- DUIV6I
ties, die de gezondheid van de mens
beogen, radikaal een einde te maken
aan alle huidige reklame-verdwazing.
Maartensdijk G. J. Kolenbrander
d. van Stecnis
dienst en de heilsboodschap vereenzel
vigd met een theorie en praktijk van
maatschappijverandering zei Wickert.
Men vraagt zich overigens af, of de
rechtse oppositie het werkelijk op een
scheuring zal laten aankomen. Een
dag na de manifestatie in de Kaiser-
Wilhelm-Gedachtniskirche zwakte Hel
bich in een vergadering van de kerk
leiding zijn eigen woorden in zover
re af, dat er thans nog niet gedacht
wordt aan de oprichting van een
noodsynode en een noodkerkleiding.
En zelfs al zou het zover komen, dan
hoefde dat volgens hem nog geen
scheuring te betekenen. Maar wel
hield hij staande, dat de huidige syno
de en kerkleiding niet representatief
zijn voor de meerderheid van de kerk.
Ook bisschop Scharf gelooft niet in
een scheuring. In een radio-interview
noemde hij het gevaar voor scheuring
'zeer gering'. In de extra synodeverga
dering, 27 en 28 april, zal moeten
blijken, of de tegenstellingen Over
brugd kunnen worden.
FRONTSTAD
ARP (2)
Na de laatstgehouden verkiezingen
geldt nu des te sterker: Aantjes-De
Koning verdwijn vlug. Biesheuvel
keer terug. Niet terwille van de WD.
Maar om des gewetens wille.
Aaltcn
De Duitse evangelische persdienst
(EPD) wijst erop. dat deze tweespalt
natuurlijk niet iets typisch Berlijns
is, maar dat ze juist daar zo scherp
geworden is, omdat daar de frontstad-
ideologie van vroeger jaren nog na
werkt, met haar zwart-wit-denken en
de angst voor verandering.
Ook wijst de EPD op de verouderde
structuur van de Berlijnse kerk, die
L. V.D. Graaff men aan de top naast elkaar kent: een
bisschop, een kerkleiding, een gene
raalsuperintendent, een consistorie en
een synode. Reorganisatie is nodig,
indien enigszins mogelijk voordat de
71-jarige Scharf en de 68-jarige Hel
bich aftreden.
Van een on2er verslaggevers
NIJMEGEN Op initiatief van de
plaatselijke raad van kerken zal in do
paaswake in de hervormde Sint Stc-
venskerk (zaterdagavond 13 april van
negen tot tien) tevens het sacrament
van de doop worden bediend, 'zoals
dat reeds vanaf de vroegste tijden in
de kerk gebeurde'.
Ds. J. Colijn van het hervormde 'city
pastoraat' vertelde ons gisteren, dat
zich al 23 ouderparen hebben aange
meld bij hem en zijn r.k. collega
pater A. Hogcma. Onder hen zijn
gemengd gehuwden, maar ook ouder
paren, die beiden rooms-katholick of
beiden protestant zijn. De kinderen,
die in deze dienst gedoopt worden,
zullen zowel in het hervormde, als in
het r.k. doopregister worden inge
schreven. Er wordt overigens in Nij
megen over gedacht, voor dergelijke
gelegenheden een 'oecumenisch' doop
boek aan te leggen, maar zover is het
nog niet.
We ontvingen een paar reacties op de besluiten die de gere
formeerde synode met betrekking tot de situatie in Zuidelijk
Afrika heeft genomen. We geven hier een bloemlezing uit
de ons toegestuurde brieven.
van het woord, had hier een "niet
ontvankelijk' moeten uitspreken.
De synode, vertegenwoordigster
van de kerk, deed dat helaas
niet. '(De kerk bezit bovendien
geen enkele apparaat om politiek
te beoordelen). Zo'n besluit, dat
met evangelieverkondiging niets
te maken heeft, schaadt de kerk-
taalc en kan mogelijk de vrijge
vigheid van de grote zwijgende
meerderheid beïnvloeden. On
bewust steunt het synodebesluit
het revolutionair utopisme van
Reckman. Een herroepen is drin
gend nodig.
Prof. dr. Th. de Boer te Amster
dam gaat in op de o.m. door de
VU-hooglerarcu dr. H. van Ries-
sen en dr. A. Troost onderteken
de open brief, waarin de synode
werd gevraagd af te zien van
steun aan het anti-racismefonds
van de wereldraad van kerken.
Prof. De Boer:
Prof. Troost, hoogleraar in de
ethiek, heeft beweerd dat alléén
christenen met atoombommen
mogen gooien. Humanisten weten
niet waar het in de wereld te-
slotte om gaat: de eer van God.
Zijn standpunt komt dus hier op
neer: Terwijl het ons christenen
in het Westen geboden is ons
met atoombommen te bewapenen
tegen een veronderstelde aanval,
is het aan opstandelingen in Af
rika verboden zich met machine
geweren te weer te stellen tegen
daadwerkelijke onderdrukking.
De waarschuwing aan de synode
van de zijde van prof. Van Ries-
sen is eigenlijk nog merkwaardi
ger. Enkele jaren geleden schreef
Van Riessen dat de afval van
God zich onder andere manifes
teerde in de veroordeling van het
Amerikaanse optreden in Viet
nam. Hier staan we dus voor de
volgende figuur. Terwijl het voor
God niet verantwoord is bevrij
dingsbewegingen te steunen van
wege hun mogelijke oorlogsmis
drijven, is het tegelijk voor God
onverantwoord de Amerikanen te
veroordelen vanwege hun feite
lijk bedreven oorlogsmisdaden.
De brief van deze hooggeleerde
heren kan ons intens treurig
stemmen. We kunnen er echter
ook moed uit putten. In het
algemeen ds het zo: hoe ingewik
kelder een redenering waarmee
een overtuiging wordt verdedigd,
des te moeilijker kan deze zich
handhaven.
Dr. A. Nooteboom te Wolfheze
merkt op:
De kerk, die vlg. Matth. 28 uit
sluitend de evangelieverkondiging
tot taak heeft, in de ruimste zin
De heer H. Meijer te Ede
schrijft:
De geest van neo-marxisme ver
mengd met nieuwe theologie
die als een vuile roetwalm door
onze kerken waait heeft het
met haar felle anti-Zuid-Afrika-
hetze ook in de gereformeerde
synode gewonnen. De synode
heeft gekozen voor geweld, via
indirecte 6teun aan terreurben-
den. Moskou zal tevreden zijn,
prof. Verkuyl! Wat moeten kerk
leden, die zonder voor apartheid
te zijn, het wel iets anders zien?
Wat moeten kerkleden, die in
Zuid-Afrika een broedervolk
zien' Aan deze moordpartijen
meebetalen? Dat kan en mag
niet! Het is te hopen, dat velen
naar Zuid-Afrika emigreren, om
daar te helpen opbouwen.
De synode krijgt ditmaal een
complimentje van het Landelijk
Centrum voor Gereformeerd
Jeugdwerk:
'Waren wij een aantal weken ge
leden teleurgesteld over uw be
sluiten ten aanzien van het
IKON, deze keer zijn wij geluk
kig met de meeste van uw beslui
ten ten aanzien van het Program
ma ter bestrijding van het racis
me. Verder willen wij woorden
als 'gelukkig' en 'blij' niet ge
bruiken, omdat de zaken waaro
ver het gaat in deze kwestie
Godontere»d zijn'
11
STILLE TIJD
Voor de oorlog trok bijna ais ee
Lichte wervelwind de Oxford- of djtr
Groepbeweging door christelijk Euro'
pa. Begonnen door Frank Buchman
werden overal mensen aangestoke A
om bijeen te komen en met elkaar t a
spreken over hun geestelijk leveï
Allerlei begrippen als 'delen', het O
kaar de zonden belijden en ook d
'stille tijd' speelden daarin een roP1
Met die beweging heeft ik zeg h< M
erbij omdat de naam van Frank Bud ;P
mann aan beide verbonden is dl'a
beweging van de Morele HerbeWap !r
ning niets te maken. Ik kom evea'
terug op die stille tijd omdat dat ie >e
te maken heeft met de derde doodzoi
de die Konrad Lorenz ten aanzien va d
onze samenleving signaleert. Hie
schrijft: 'De economische en techn'P
sche wedloop en onze jachtige levei>a
wijze leiden tot ongevoel voor al
werkelijke waarden. Onthullend ,a
'het klaarblijkelijk onvermogen va®
de moderne mens zelf ook maar ee 0
korte tijd met zichzelf alleen
zijn'. Verkeerd is het levén van e n
consument zo te conditioneren (m rc
ken) tot een 'bloeddrukverhogend a
zenuwslopende wedloop' met de and?0
ren'. Ik dacht dat dit de andere ka m
van de eenzaamheid was. Er doet zi(w
een vreemd verschijnsel voor. Noou
zijn er zoveel mensen geweest die mo
ten klagen over gebrek aan mensen?-'
kontakt en tegelijk zijn massa's me?n
sen niet in staat om een ogenblt-
alleen te zijn. Ze zoeken banen d
kontakten opleveren en worden v
der meegenomen in een inderdai
zenuwslopende wedloop. Missch»
moeten we toch weer een beetje ter
naar die stille tijd. Die in de prakti
van de Groepbeweging voorafgegai
werd door het lezen van een k<
schriftgedeelte. Misschien kan h,
bloknootje met potlood wegblijven1
maar waarom zouden hier en da
mensen daar niet weer mee beginne!
'tls nooit alleen maar beschame^
om tot de erkenning te komen dat
iets hebt nagelaten dat goed was
dat van betekenis zou kunnen zin?
voor je mens-zijn. 'tKan ook leid£"
tot een nieuw begin.
Van een verslaggever
DEN HAAG In vragen aan staats
secretaris Van Huiten hebben de
Tweede-Kamerleden Van der Doef en
Hartmeijer van de PvdA hun beden
kingen geuit tegen het ontwikkelen
van de beeldtelefoon. Zij willen van
de minister weten of de PTT haar
beleid wel toetst aan maatschappelijke
doelstellingen wat betreft grondstof
fen- en energiegebruik en aan de
prioriteiten zoals die door het kabinet
zijn gesteld. Ook vragen zij of de
ontwikkeling van de beeldtelefoon de
uitvoering van het normale program
ma voor telefoonaansluitingen niet in
de weg zal ataan. De vragenstellers
menen dat voorkomen moet worden
dat particulieren, die er geen behoef
te aan hebben, de beeldtelefoon van
uit het producerende bedrijfsleven
krijgen opgedrongen.
Studentenvereniging CSFR. Open
bare paasvergadering, zaterdag 6 april,
12 uur, in Utrecht, Jaocb van Ruys-
daelsttaat 62. Spreker: dr. F. deGraaff
(Hattem) over het denken van Kier
kegaard en Nietzsche over de religieu
ze mens en het christendom'.
Advent-jeugdverbond (zevendedags
adventisten). Landelijk congres in Ti-
voli, Utrecht. 13 en 14 april. Thema's
als sex, abortus, euthanasie, huwelijk,
toekomst van de kerk.
ned. herv. kerk u1
Beroepen te Gramsbergen (toez.): tL,
Sijtsema te Veenwouden; te NijveraY
(toez.): S. v.d. Oever te Willemstal
te Terneuzen (toez.): K. A. AbelsdL
te Wateringen. Bsc
Aangenomen naar Vlaardingen: G. fu
H. Keiling te Genève. n
Bedankt voor Amsterdam-W.: G. P<pi
te Arnemuiden; voor Nunspeet (nadik
re beslissing);: R. Holwerda te Rejnl
kum.
Benoemd tot bijstand d
te Blauwkapel-Groenekan
A. W. Lazonder,
taris raad voor de eredienst) te Dl_
Haag).
geref. kerken k
Beroepen te Deventer en te DeventL
Twello: G. Kalksma te Slootdorp. j
lijstand in het pastoral
1-Groenekan (b.w.LwJj
:r, a.s. em. pred. (secr-l
geref. gemeenten
Beroepen te Poortvliet: J. Karens
Opheusden. j-n
Theologencongres over ontwikke
lingssamenwerking. Van vrijdagmid
dag 5 april tAvee uur tot zaterdagmid
dag 6 april half vier in Kampen, met
medewerking van dr. Fabien Eboussi
(Kameroen), dr. José Miguez Bonino
(Argentinië), dr. C. L Itty (India)] en
dr. H. M. de Lange.
Scheenida
Voorjaar
Als ik het dus goed gelezen heb, heeft
de Pruisma uit Boxum zijn Waterloo
omdat hij afging op het voorvaderlij
ke gezegde 'onweer in het dorre hout,
geeft een voorjaar dor en koud'. Maar
houdt het voorjaar dan bij maart al
op? April en mei kunnen nog geducht
koud zijn. Bovendien nachtvorst en Qi irinnmprQ
sneeuw zijn er in maart toch wel OUnndmerö
geweest; 14 maart vielen cr vlokken
zo groot als een rijksdaalder.
Alphen aan den Rijn II. Wiegman
Met de heer G. Meyboom ben ik van
mening, dat het een gewaagde uit
drukking is, te poneren: de duivel
kan ook Avonderen doen. Aangenomen,
dat de schrijver zich buigt voor de
autoriteit van de Heilige Schrift; hoe
denkt hij dan over de uitspraak in
Psalm 72:18 Geloofd zij de Here God,
de God a-an Israël, die alleen wonderen
doet?
P. ten Have
De Rotterdammer
Nieuwe Haagse Courant
Nieuwe Leidse Courant
Dordts Dagblad
Uitgaven van
B.V. De Christelijke Pers
Directie:
Ing. O. Postma,
F. Diemer.
Hoofdredactie:
J. Tamminga.
Hoofdkantoor B.V. De
Christelijke Pers: N.Z.
Voorburgwal 276 - 280,
A'dam. Postbus 859.
Telefoon 020-22 03 83.
Postgiro: 26 92 74. Bank:
Ned. Midd. Bank (rek.nr.
69 73 60 768). Gem.giro
X 500.
Nederland kan geen immigratieland
zijn en de toestroming van buitenlan
ders (vooral ook Surinamers) behoort
helemaal aan banden gelegd te wor
den. Alhoewel die Surinamers tech
nisch gesproken Nederlanders zijn,
weten we toch allemaal dat ze niet in
onze samenleving thuis horen. Ik zou
daarom Avillen a'oorstellen geen Suri
namers meer in Holland toe te laten.
Wij hebben een woningnood en een
werkloosheid: laten we ons verstand
gebruiken en zoals de Britse rege
ring hier iets tegen doen. De Surina
mers, die hier zijn moeten maar opge
leid worden a-oor een baan, die zij bij
terugkeer in eigen land ook kunnen
doen. Wij hebben eerst voor onze
eigen mensen te zorgen.
Zwanenburg W. f. Meijer
St. Laurens-orgel (5)
Met enige verbazing las ik het a-oor-
stel van dhr. F. L. Stolk uit Rotter
dam om orgelstudenten tegen betaling
van 10 per uur hun 'hart op te laten
halen' om zodoende de resterende 2
ton a'oor het St. Laurensorgel bij
elkaar te kunnen krijgen. Ik geloof
eigenlijk niet dat serieuze orgelstu
denten op een dergelijk goedkoop
voorstel zullen ingaan. Zou het niet
veel leuker en voor de studenten
nok bevredigender zijn. Avanneer
zij (conservatoriumstudenten) zouden
worden uitgenodigd om in de St.
Laurenskerk orgelconcerten te geven,
waarbij de opbrengst dan bestemd zou
kunnen worden voor het resterende
tekort?
Zeist
S. l. H. v. 't Slot
Het is in het verleden maar al
te vaak als vanzelfsprekend aan
genomen dat dezelfde opdeling
van het christendom in rooms-
katholieken, lutheranen, calvinis
ten en doopsgezinden ook weer
teruggevonden zou worden in lan
den in Afrika en Azië, die pas
veel later met het christendom
in contact gekomen zijn. Wat
moet iemand in Kameroen of
Vietnam met Thomas van Aqui
no, Jan Hus en Menno Simonsz?
De Kameroensc jezuïet prof. dr. Fa-
brien Eboussi (40) vindt die Europe
se hervormers en filosofen eigenlijk
alleen maar \-an betekenis a-oor de
Afrikanen inzoverre zij een boodschap
hebben voor de Afrikaanse mens in
zijn specifieke leefwereld. Professor
Eboussi is In ons land a-oor een serie
gastcolleges aan de theclogische hoge
scholen en faculteiten op uitnodiging
van de subcommissie kerken van de
adviescommissie voor ontwikkelingssa
menwerking, de vroegere commissie-
Claus.
Prof. Eboussi is een van de vertegen
woordigers van de zwarte theologie.
Hij vindt het heel natuurlijk dat de
Het christelijke
icesten heeft altijd
veel aan Luther
'gedaan en dit
plaatje is uit
Maarten Luther,
vertelling voor
kinderen', een
boekje dat
W. G. van de Hulst
in 1917 vier
eeuwen na de
hervorming)
schreef op
verzoek van de
jeugdcom m issie
van het
Nederlands
bijbelgenootschap.
cmjdjLkA'ffiüfeC
BoeJwtij oU/t fooge6c/iooCfc6tjwCPg»
Afrikaanse mens zich ook in de theo
logie op zijn manier uitdrukt. Het
specifieke van de Afrikaanse theologie
vat hij samen: 'Wij Afrikaanse chris
tenen en moslims zijn animistische
christenen en animistische moslims.
Dat wil zeggen: onze traditionele cul
tuur, waarin de voorouders hun rol
blijven spelen, is niet los te denken
van onze theologie'.
Het animisme kun je definiëren als
gemeenschap met je voorouders. Wel
nu, daar verzet noch het christendom
noch de islam zich tegen. En die
gemeenschappelijke traditie is tegelijk
een uitgangspunt voor een dialoog
met moslims'.
Prof. Eboussi spreekt niet onzorgvul
dig over Luther en Calvijn en zeker
Karl Barth wil hij niet zomaar over
boord gooien. 'We willen door hun
werk heenkruipen, maar we willen
alleen dat van hen vasthouden, waar
wij in onze situatie van onderontwik
kelde, onderdrukte en uitgebuite vol-
ken iets aan hebben. We bestuderen
Thomas en Luther dus niet meer voor
zichzelf, maar alleen voor zover ze
ons iets te zeggen hebben in onze
omstandigheden.
Prof. Eboussi is dogmaticus en geeft
sinds vijf jaar dit vak aan de univer
siteit van Jaoende. Daarvoor studeer
de hij filosofie en theologie in Parijs
en Montpellier. Hij heeft een doctors
graad in de filosofie gehaald in Lyon.
Prof. Eboussi is een sterk voorstander
van de oecumenische gedachte. 'De
hereniging van de kerken wordt niet
tegengehouden door de gelovigen en
ook niet door de intellectuele top van
de kerken. De hereniging vindt haar
sterkste opposanten onder het middel
bare kader, met name de priesters en
dominees', is zijn mening.
'De versplintering van het christen
dom is voor de Afrikanen ook altijd
enigszins vreemd gebleven. Zij is
voortgekomen uit een periode van
grote geestelijke activiteit, die helaas
niet de gelukkigste periode Avas van de
christelijke kerk. Terwijl de kerk rus
tig het nationalisme liet opkomen in
de zestiende eeuw, werd er binnen de
kerkmuren ruzie gemaakt over de
aard van de eucharistie en de natuur
van God. Dat zijn geen onbelangrijke
onderwerpen, maar toch van een an
dere orde dan het wel en wee van de
mens in de derde wereld', zegt prof.
Eboussi.
'De hervorming in Europa heeft de
Europeanen in de tijd %ran de Europe
se expansie gehinderd om Averkelijk
kennis te maken met andere volken
en om die te begrijpen, en om na te
denken over de gelijkheid van de
volken. Doordat de kerken zich bezig
hielden met vragen naar het heil,
lieten zij na zich in de wereld te
gedragen naar de eisen van het evan
gelie'.
Bevreesd
Prof. Eboussi is bevreesd, dat de
oecumenische beweging zich ook nu
Aveer teveel gaat bezighouden met vra
gen van geloof en kerkorde, 'terwijl
het evangelie iets geheel anders
vraagt, bijvoorbeeld zich bezig te hou
den met de vragen van onderontwik
keling, technologie en racisme.'
Vijftig na '50. Bloemlezing van
nieuwe poëzie. Samenstelling Will&j
M. Roggeman en Hans van de War"
senburg. Standaard 176 biz. - 14,11
Gemini literaire paperback. 1
De bloemlezing pretendeert een beiïl
te geven van de poëzie die sinds 1
Vijftigers in België en Nederland j
schreven Avordt. Die pretentie ma;g£
ze niet waar; de bloemlezing be jf
talrijke onbelangrijke dichters er
mist talloze dichters die wel van ai
lang zijn voor de ontwikkeling die oi
poëzie sinds de Vijftigers heeft door n
maakt. Voorts is de introducerei in:
inleiding, die ook niet de keuze oja
dichters verantwoordt, van een nivoe
Avaarvoor de samenstellers zich dient
te schamen. In de derde plaats ouL
breekt een bronnenlijst, wat ste
proefsgewijs voor een werkelijk ge
teresseerde bijzonder hinderlijk r.
Als voorbeeld: van Wim Hazeu zl<
twee gedichten opgenomen Avaar ÏI1
de tekst anders luidt in zijn reet
verschenen bundel Springtij in I
flanken. Heel gemakkelijk hebben in:
samenstellers zich het wel gema ;a
door de vijftig dichters naar leeft tg
te ordenen: een ordening naar puilk
katiejaren zou nog Avat zijn gewe or
Een uiterst belabberde uitgave
waarvan men zich zelfs kan afvraj k,
of de gebloemleesde dichters er ig'
Dc Bezige Bij 32 biz. ƒ7,50. *p
Louis Ferron, Grand Guignol. Ged ar
ten 1966-1971. De Bezige Bij Ams o\
dam 1974. 56 biz. ƒ7.50. ig
Met de titel van zijn nieuwe buntn
typeert Buddingh's zijn gedich t
raak. Hij laat erin zien dat hij js
neo-realistische trant nog niet a-aar >r
heeft gezegd, zijn meligheid belt i
den, zijn formuleringskunst nog
heerst. Met de titel suggereert hij
onbelang ervan en het belang. ;s
meest opvallende eraan is intus re
dat het bundeltje duidelijk ma j
hoezeer het procédé aan snelle vei ri
dering lijdt, terwijl een gedicht aa
'In memoriam Jan Emmcns laat i >n
hoe triviaal Buddingh's ernst is. aj
Met Grand Guignol wil Ferron op or
wijze van de poëzie recht doen aan rd
'vorm van volkstoneel waarin gru rii
len en misdrijven, met behulp or,
ingenieuze trucs, op plastische av si
worden uitgebeeld'. Zijn gedich r:
zijn enaar.
