Drie Nederlanders in
de prijzen
dichtbij
Plan om te voorkomen
dat men bejaarden
aan de kant schuift
'ereehtstelling van
egers in Pretoria
het weer
Zon na mist
Onbekende
itembusuitsiag fotograaf
bekroond
Kaderleden bond in
beraad over Akzo
over het woeste wilde westen
soepland
rookwonder
tevreden
KW"\RiTET DONDERDAG 28 MAART 1974
BINNENLAND T5/K7
nst van de CHU algemene ver-
ïijnselen zijn, die nauw samenhan-
n met de pijnlijke ontstaansgeschie-
nis van het kabinet-Den Uyl. De
n de verliezer heeft voor het
tstaan van het kabinet vcrantwoor-
lijkheid durven aanvaarden, de an-
r de winnaar is erbuiten ge
wen. Wat ons betreft is dat verlies
n de ARP, hoezeer te verklaren,
:h een onverdiende tegenslag, die
et veel geduld en moeizame arbeid
pel ijk kan worden overwonnen,
lorts valt uit de verkiezingsuitslag
or noch tegen het CDA een bood-
hap af te leiden.
de vijf provincies waar de ongedeel-
i CDA-lijst werd geïntroduceerd zijn
Imelijk geen verschuivingen van be-
kenis waar te nemen in vergelijking
t het totaal dat de drie deelnemende
irtijen bij de vorige verkiezingen heb-
h gescoord. Ook in die provincies zal
KVP wel het stabiele element zijn
bleven en dat is ook precies wat
altiid beoogd heeft.
loord-Korea wil een
redesverdrag met VS
pNGKONG (Reuter) Noord-Ko-
i wil besprekingen met Amerika
er een vredesakkoord ter vervan-
ig van de bestaande militaire be-
[ndsovereenkomst.
t heeft de laatste maanden meer
n eens aangedrongen op terugtrek-
lig van de Amerikaanse troepen die
!h onder bevel van de Verenigde
ities in Zuid-Korea bevinden, opdat
Koreanen van Noord en Zuid over
reniging kunnen gaan praten.
IETORIA (AFP) In de centrale
jvangenis van de Zuidafrikaanse stad
ètoria zijn vier negers opgehangen
kdat zij vorig jaar een medegevange-
eveneens een neger, hadden ver-
lord. Met deze terechtstellingen is
t aantal hiervan in Zuid-Afrika dit
ir tot 20 gestegen. Vijf ter dood
koordeelden hebben gratie gekrege-
1BLIN (AP) De Ierse regering
de verkoop van voorbchoedsmid-
sn toestaan, maar alleen ten behoe-
van echtparen. Tot dusverre is
e verkoop in de Ierse Republiek
trekt verboden.
Van onze weerkundige medewerker
Het weer is gisteren precies zo gewor
den, als hei zich dinsdagavond liet
aanzien. De zon fleurde het zoeerbeeld
op, en op geen enkele plaats legde
een bui de stemmende Nederlanders
een strobreedte in de weg. De tempe
ratuur mocht er zijn met 14 tot 18
graden Celcius in het binnenland, al
bleef Den Helder steken op 9 gr. C.
Vooral door het feit dat de wind het
liet afweten, voelde het warmer aan
dan de thermometer aanwijzing mis
schien deed vermoeden. Die geringe
wind deed zich voor in een uitgebreid
en i^lak lagedrukgebied boven het
continent. Gistermiddag om 4 uur
peilden wij het centrum met 2007'
millibar bij Augsburg in zuid-Duits-
land.
De langzame barometerdalingen die
zich de laatste tijd in een gebied ten
noorden van de Alpen hebben voorge
daan, hebben bij de voldoende lucht
vochtigheid, het ontstaan van plaatse
lijke buien met onweer bevorderd.
Dinsdagavond waren ze vooral in de
Ardennen aanwezig, waar het tot om
streeks halftwaalf vrij frequent bleef
bliksemen. Vervolgens nam de aktivi-
teit slechts zeer geleidelijk af in de
loop van de nanacht tot de vroege
morgen. Nachtelijk omveer is karakte
ristiek voor een situatie met vochtige
luchtlagen in de hogere niveaus.
Ook gisteren overdag bleef onze THP
200 op verwijderd omveer reageren.
In de loop van de middag nam de
uitslag van de wijzer toe tot bijna 80
schaaldelen rond halfzeven. Dinsdaga
vond was het maximum 60, wat wel
wees op enige toeneming van de 'elek-
triciteitsproduktie' ten opzichte van
daags tevoren. Om 4 uur rvoensdaq-
middag meldde behalve St. Hubert in
oost-België ook Trier onweer uit een
cumulonimbus. In Neurenberg, Gies-
sen en Passau verschenen, na het
bereiken van een temperatuur van 21
gr. C., grove schaapjestcolken aan de
Uicht of onweersachtige kantelen op
vlakke ivolkenbasisteken van op
komst zijnd onweer. In Zuid-Frank
rijk onweerde het gisteravond even
eens. terwijl ook Sevilla zich hierbij
oegdewaar het 23 graden werd. In
Oostenrijk wezen de thermometers gis
termiddag eveneens 20 gr. C. aan.
Het ziet ernaar uit, dat het weer in
ons land overwegend droog zal bl ij-
ren met, na optrekken van de och
tendmist, zonnige perioden. Het kan
door instroming van zeelucht wat
minder zacht uorden. Maar in de
ide partijen zijn na gisteren aange-
id op wat men de rand van het
staansminimum zou kunnen noe-
Blijkbaar hebben zij zich
wild of ongewild te dicht opge-
uden in de buurt van de 'linker',
specticvelijk 'rechter' pool van onze
inenlandse politieke kaart. Voor
chts' heeft dat verder geen conse-
T enties: de VVD zal zo valt te
rwachten ook de laatste restan-
i van DS'70 consumeren, zonder
t we daar verder veel van zullen
:rken. Maar wanneer D'66 zich
als het zich vier weken geleden
mmoedig heeft voorgenomen op
zin van zijn voortbestaan gaat
raden, zal het vreemde complicaties
leten incalculeren. Dat het perspec-
f van de Progressieve Volkspartij
l wel definitief achter de horizon
Kt te zijn verdwenen, was allang te
jorzien, maar wanneer D'66 thans
Ik nog zou besluiten, zichzelf op te
hetgeen op grond van de
izersuitspraak van gisteren mogelijk
zo'n gekke conclusie zou zijn
zou dat voor de samenwerking
men het kabinet-Den Uyl tot
^esjeemde gevolgen kunnen leiden. Mi
lter Gruyters en de staatssecretaris-
|i Brinkhorst, De Goede en Glastra
[n Loon zouden dan zo ongeveer als
Irtijloze bewindslieden moeten func-
pneren. En dat zou de politieke basis
ader het kabinet-Den Uyl nog eigen-
irdiger maken dan hij al is.
'oor de christen-democratische partij-
ligt de uitslag van de Statenverkie-
ïgen minder logisch in de successie
november 1972. Dat komt na-
urlijk vooral omdat hun onderlinge
■houding onzichtbaar is geworden
tar zij gedrieën in het nieuwe CDA
bben opgetrokken. De algemene in-
uk is dat de KVP ondanks licht
rlies zich op een kern van getrouwe
izers heeft gestabiliseerd en dat vcr-
:r ARP en CHU van plaats hebben
wisseld een effect dat mogelijk
zichtbaar is geworden in die pro-
ïcies waar beide partijen zich met
KVP in een CDA-lijst hebben
renigd. Wij moeten wel aannemen
'it het verlies van de ARP en de
De sanitaire stop van zes ivielrenners, gefotografeerd door Norbert Rzepka,
was goed voor de. eerste prijs in de categorie 'Algemene features'.
In de categorie 'Vrolijk nieuws' won de Haagse fotograaf 5 teven J. H. Breukel de derde prijs met een foto die hij maak
te tijdens de viering van het zilveren regeringsjubileum van koningin Juliana in de RAI.
De eerste prijs in de categorie 'Vrolijk Nieuws' won Sal Veder, fotograaf bij
Associated Press, met de opname van een terugkerende krijgsgevangene.
De internationale jury, voorgezeten
door de Nederlander Joop Swart,
heeft in totaal 24 foto's, verdeeld over
acht categorieën, bekroond. Onder de
prijswinnaars zijn drie Nederlanders.
Er werden 3532 foto's ingezonden, een
record-aantal in het zeventienjarig be
staan van World Press Photo. Aan de
competitie werd deelgenomen door
603 fotografen uit 38 landen. De cate
gorie-winnaars ontvangen het Gouden
oog.
De prijsuitreiking gaat morgenmiddag
gepaard met de opening van een ten
toonstelling van meer dan 300 inge
zonden foto's, waaronder de bekroon
de. De foto's blijven tot en met 28
april in het Van Goghmuseum han
gen; daarna zijn ze elders in Neder
land en het buitenland te bezichtigen.
Volgens de voorzitter van de Stich
ting World Press Photo Holland, dc
heer II. G. Kersting, is er aan de
anonimiteit van degene die de pers
foto van het jaar maakte één voordeel
verbonden. De anonimiteit behoedt de
slichting voor de steeds weerkerende
kritiek dat een fotograaf publiekelijk
uitvoerig wordt gehuldigd voor het
vereeuwigen van een intens treurige
gebeurtenis.
De stichting hoopt dat de hoofdredac
teur van de New York Times, die de
winnende foto van een tussenpersoon
in haar bezit kreeg, in staat zal zijn
te zijner tijd de prijs aan de onbeken
de fotograaf te doen toekomen.
e uitslag van de Statenverkiezingen
n gisteren vormt slechts in sommige
izichten een logische voortzetting
n de verkiezingen van 29 november
72, toen de Tweede Kamer in haar
iidïge samenstelling werd gekozen,
e winst van toen voor PvdA en
/D wordt nu voortgezet. Voor de
rdA mag dat als een opmerkelijke
estatie gelden omdat zij inmiddels
grootste regeringspartij is gewor-
n, die als eerste mag worden aange-
roken voor impopulaire maatregelen
in een bijzonder moeilijke tijd moes-
a worden genomen. Zo'n tijd van
ergiecrisis, stijging van grondstof-
nprijzen en spanningen tussen werk-
mers en werkgevers schept grote
nsen voor de oppositie. De VVD
eft inderdaad een winst geboekt die,
meten naar de gebruikelijke Ncder-
ïdse marges, aanzienlijk is, maar in
t licht van de verwachtingen van
nmigen toch wat verbleekt.
>or het verlies van D'66 en DS'70
iren in 1972 al aanzetten zichtbaar;
Een enkele uren voor zijn dood
gemaakte opname van de Chi
leense president Allende is
door de Stichting World Press
Photo Holland uitgeroepen tot
persfoto van het jaar 1973. De
fotograaf is onbekend geble
ven; mogelijk behoorde hij tot
het gevolg van Allende. De
prijs van 5000 gulden zal mor
genmiddag door prins Bern-
hard in het Rijksmuseum Vin
cent van Gogh in Amsterdam
worden uitgereikt aan een
hoofdredacteur van de New
York Times, de krant die de
foto heeft verspreid.
Record aantal inzendingen op World Press Photo
rustig weer
kustprovincies zal de temperatuur ten
opzichte van gisteren niet zoveel ver
anderen, ivant daar was het gisteren
al aan de lage kant.
Op de Bermuda-eilanden werd gister
middag ook 21 graden gemeten, maar
in de Canadese provincie Quebec
vroor het daarentegen hard: Poste-de-
la-Baleine -30 gr. C. en op het vlieg
veld Gander (Newfoundland) altijd
nog negen graden en dat midden op
de dag. In de Siberische provincie
Tobolak ten oosten van de Oeral is
het op dit moment ook nog dik win
ter: Tarko Sale en het eiland Wisje
respectievelijk -13 en -12 graden.
HOOG WATER. 29 maart: Vlissingen: 5.05—
17.33, Haringvlieislulzcn: 6 5119.15. Rotter
dam: 7.5020.26. Scheveningen: 6.1718.42.
IJmuiden: 7 01—19 26, Den Helder- 10 55
23.10. Harlingen: 1.02—13.33. Delfzijl: 3.08—
15.29.
UTRECHT De Industriebond NVV
heeft zijn kaderleden bij de AKZO-
bedrijven in Nederland uitgenodigd
voor een beraad over de houding van
de directie van AKZO (de moeder
maatschappij) en de directie van AK
ZO in Barcelona tegenover negen in
november ontslagen stakers. De
Spaanse rechter heeft vorige week
beslist dat er geen aanleiding was de
negen Spanjaarden te ontslaan.
Volgens de Industriebond NVV wei
gert de AKZO-directie in Barcelona te
voldoen aan het verzoek van de inter
nationale federatie van werknemers
in de chemie en industrie, dé betrok
ken werknemers te vragen hun werk
zaamheden te hervatten. Het beraad
van de kaderleden is volgens de bond
bedoeld om na te gaan hoe de werk
nemers van AKZO Nederland zich
hier tegenover dienen op te stellen.
De staking in Barcelona brak destijds
uit. omdat de directie weigerde te
onderhandelen over een cao.
AMSTERDAM 'De huidige huisvesting en verzorging van be
jaarden heeft alles van een confectiepak dat voor iedereen hetzelf
de is ongeacht zijn figuur. We moeten van dit confectiepak af en
naar een maatpak toe, dat rekening houdt met ieders speciale wen
sen en eisen.
Omdat de humanistische stichting
voor huisvesting van bejaarden, die
dit jaar 25 jaar bestaat, te oordelen
naar bovenstaand citaat weinig heil
ziet in het klakkeloos voortzetten van
de bestaande situatie heeft men een
nieuw ontwerp gemaakt voor een
meer ideale huisvesting en verzorging
van bejaarden. Het idee dat aan deze
nieuwe woonvorm ten grondslag ligt,
is de opvatting dat de bejaarde, die
tijdens zijn werkzame leven mee heeft
geholpen aan de opbouw van de maat
schappij, op zijn oude dag niet buiten
deze maatschappij moet worden 'opge
borgen'. De bejaarde moet, ook wan
neer hij niet meer bij het arbeidspro
ces betrokken is. midden in de samen
leving blijven wonen.
Op verzoek van de stichting heeft het
architectenbureau Zuiderhoek en Van
der Veen uit Baarn een ontwerp ge
maakt voor een heel nieuwe vorm van
bejaardenhuisvesting: een soort com
mune voor bejaarden, waar tevens
andere mensen, zoals onvolledige ge
zinnen, alleenstaanden, lichamelijk ge
handicapten en voltooide gezinnen
kunnen wonen. Samen woont men
midden in een gewone woonwijk,
liefst erg dicht bij het centrum van
deze wijk. In het nieuwe ontwerp, dat
nog nergens verwezenlijkt is, maar
waarvoor van verschillende kanten
wel veel belangstelling bestaat, zijn
allerlei vormen van wonen mogelijk
voor de bejaarden. Eerst is er het
volkomen zelfstandige huis, dat alleen
qua grootte en comfort speciaal is
aangepast vour de oudere bewoners.
Wordt het voor de bejaarde wat moei
lijker zich te handhaven in dit hui6,
dan volgt het woningpaviljoen (eigen
lijk een commune voor bejaarden).
Dit paviljoen bestaat uit een twaalftal
woningen in twee woonlagen, waarin
het de bedoeling is dat de bejaarden
elkaar zoveel mogelijk kunnen helpen,
waardoor men samen zelfstandig kan
blijven wonen. Lukt dit tenslotte niet
meer. dan is er in het midden van
de wijk de wooneenheid met ver
zorging. Overigens zal er ook voor de
nog zelfstandig wonende bejaarde al
lerlei hulp in de wijk aanwezig zijn.
In de opzet van het Baarnse architec
tenbureau bevinden zich in deze wijk
gemeenschappelijke eetruimten en ge
meenschapsruimten (die bij de woon-
paviljoens horen) winkels, een me
disch centrum waar een paar artsen
een groepspraktijk zouden kunnen in
richten, een bank, een bibliotheek,
een café-restaurant, een sporthal, een
crèche-kleuterspeelplaats, een apo
theek etc.
Al deze voorzieningen zijn niet alleen
voor de bejaarden bedoeld maar voor
alle wijkbewoners. Wanneer de be
jaarden, die in een dergelijke gemeen
schap wonen zo hulpbehoevend of
ziek zouden worden dat voortdurende
verzorging nodig is, zouden ze nog
niet buiten de wijk in een verpleegte
huis hoeven te worden opgenomen
omdat men dan denkt aan één of
meer woonpaviljoens, die bijvoorbeeld
boven het medisch centrum gelegen
zijn, waar een totale verzorging gebo
den kan worden. Om een dergelijk
plan te kunnen verwezenlijken zal
samenwerking tussen gemeentelijke
overheid en bepaalde stichtingen, die
zich bezighouden met bejaardenhuis
vesting, noodzakelijk zijn. De bejaar
denwoningen met de daarbij behoren
de voorzieningen worden immers mid
denin een gewone woonwijk geprojec
teerd. Over de kosten voor een derge
lijk soort wonen voor bejaarden, kon
de stichting nog niet veel meedelen,
maar zij weet zeker dat het in ieder
geval veel goedkoper zal zijn dan het
wonen in een verzorgingstehuis. Men
schat dat de huurprijzen net zo hoog
zijn als die van andere huurwoningen,
waarbij het natuurlijk wel van belang
is of de bejaardenwoningen in de
woningwet- dan wel in de premie of
vrije sector zullen worden gebouwd.-
onder redactie van loessmit
Het nieuwe boek van de maand
'Het Woeste Wilde Westen' mikt
op oud en jong. Op grote mensen,
omdat de samensteller van dit kijk
boek oftewel beelddocumentaire,
(ruim 350 illustraties en nog eens
zestien pagina's met kleurenfoto's
een Duitser is - hij heet G. Scho-
maekers - en zich er (dus) niet
met een Jantje van Leiden ai-
maakt: zorgvuldig is hij de hele
historie, van de landing der eerste
kolonisten tot en met de ontslui
ting van de prairie en de onder-
uerping van de Indianen, nage
gaan en de vrucht van zijn ijver
heeft hij neergelegd in een leesba
re begeleidende tekst. Hij maakt
van de Indiaan geen woesteling en
evenmin een altijd edele roodhuid
en naar de kant van de blanken
heeft hij iets over zich van alles-
wetenAs-alles-vergeven. Letterlijk
genomen doet de heer Schomaekers
dat niet, hij is niet mal, we willen
Nederland is een echt soepland,
mogen we concluderen uit een me
dedeling in het Detailhandels bul
letin. Miljoenen liters soep lepelen
we zo per jaar naar binnen. 52
liter de man per jaar, of allemaal,
klein en groot, elke week een hele
liter. In Europa zijn het alleen de
Belgen (75 liter). Oostenrijkers
(66) en Italianen (66) die blijk
baar nog meer van een kommetje
soep houden.
En laten we nou niet meteen den
ken dat al die soep uit pakjes en
busjes komt. Tweederde van de
ruim 700 miljoen liter die we
samen elk jaar nuttigen, wordt
nog op de ouderwetse manier thuis
gemaakt, hoewel in zo'n 120 mil
joen liter voor het gemak ook was
pakjes soep gegooid worden. Één
derde deel komt puur uit pakjes
en blikken, zij het dan veel meer
(61.2 procent) uit pakjes dan
(38.8) uit blikken. En dan te be
denken dat we dit jaar, althans
naar schatting van de soepfabri
kanten, nog eens vijftig miljoen
liter méér zullen opeten.
Er is weer eens een heel nieuw
soort rokertje op de markt: een
'gezondheidssigaret', waarvan je de
rook heel diep moet inhaleren, wil
je er plezier van hebben. Een
sigaret, die volgens de Chinezen
die hebben 'm gemaakt heel
gezond is voor bronchitis- en ast
ma-patiënten. Niet voor hun porte
monnee, want een pakje is wel
tien keer zo duur als gewone siga
retten. In de Chinese provincie
Koean-tong hebben ze er tweedui
zend proeven mee genomen en
daarna zijn de onderzoekers tot de
conclusie gekomen dat de rook van
de uit kruiden en tabak samenge
stelde sigaret astma, bronchitis en
andere aandoeningen van de lucht
wegen voor 96 procent had gene
zen.
De 'gezondheidssigaret' is tot nog
toe alleen in Hongkong te koop en
of ie daar even hard aan het
genezen slaat als op het Chinese
platteland moeten ze daar nog
maar afwachten.
alleen maar zeggen dat hij geen
pamflettistische toon aanslaat.
Intussen kun je in inloopwinkels
opgeschoten jongens zien die met
graagte in dit boek bladeren en
heus niet alleen vanwege de stic
ker op de omslag, waarop de inge
sloten gratis poster aangekondigd
wordt. Het is ook voor deze kate-
gorie lezers een verrukkelijk
boek, het plaatwerk alleen al is
meeslepend. Bij dit stukje staat
één van de honderden afbeeldin
gen: een Mountain-man met zijn
paarden. Wie 'Het Woeste Wilde
Westen' voor nog geen tientje
(f 9,90, het is geen geld!) in huis
wil hebben moet het vóór de 30ste
april kopen. Daarna kost het
J 17.90.
De bazen van de Amerikaanse vak
bond voor winkelpersoneel vinden
Arthur Friedmann maar een rare.
Als alle werkgevers net zo deden
als die Friedmann, zeggen ze, kon
den ze de hele bond wel opdoeken.
Want de twaalf personeelsleden
die in Arthurs winkel in huishou
delijke artikelen in de Californi-
sche stad Oakland werken, zijn zo
tevreden met hun baan dat ze niet
zouden weten wat ze nog van hun
bond zouden moeten vragen.
Het marcheert allemaal zo uitste
kend sinds Friedmann een j'aar of
vijf geleden besloot zijn mensen
zelf te laten bepalen wat ze wel en
niet willen. Zo mogen ze zelf uit
maken wanneer ze zomaar een dag
je vrij of vakantie willen hebben
en zelfs hun eigen salaris vaststel
len. Eerst dacht iedereen het
.ersoneel incluis dat de baas
gek geworden was, maar na een
tijdje bleek hoe goed zijn ideeën
geweest waren. Iedereen is nu dik
tevreden met zijn salaris, omdat
iedereen krijgt wat hij zelf denkt
waard te zijn, er wordt hard en
met plezier gewerkt omdat ze we
ten waarvoor ze werken, niemand
blijft meer stiekem 'ziek' of gaal
stilletjes wat eerder naar huis en
niemand wil ooit meer weg bij
Friedmann. De oudste werknemer
(52) is er al 25 jaar in dienst.
De paar bestelauto's die bij het
bedrijf behoren, mogen ook privé
gebruikt worden. Een man ging
ermee kamperen, ontdekte dat de
wagen aan nieuwe remvoeringen
toe was en maakte de zaak zelf in
orde. Over zoiets wordt niet eens
gepraat. Kort nadat Friedmann
zijn systeem van vrijheid-blijheid
ingevoerd had, kwam er al een
technische medewerker bij hem
voor opslag. Twee dollar per uur,
en een goede kracht kon je 'm niet
eens noemen. Goed, zei Fried
mann, je kan ze krijgen, en 'sinds
dien doet diezelfde man het fantas
tisch'.
Friedmann staat er overigens wel
op. dat zijn personeel lid van de
vakbond is wegens de uitstekende
medische voorzieningen. Het suc
ces van zijn systeem verklaart hij
zo: hijzelf werkt prettig omdat hij
het in grote trekken kan doen
zoals hij wil en dus moet dat voor
zijn personejel ook opgaan. 'Ik heb
in die vijf jaar ontdekt dat mijn
werknemers en ik precies hetzelfde
willen. We denken over nagenoeg
alles bijna identiek'.
