SILHOUET GAAF STADJE dichtbij STRAKKE BRUG BEDREIGT Overspannen Maas rakelings langs de historische kern ommentaar Afrika en wij -1 Lfrika en wij - 2 celijk vroeg van het reve over reve energie-idee felicitatie geleerde broer over schrijver oproep weer weerrapporten Maartse buien BINNENLAND Ï5/K7 lieuw gaat de gereformeerde syno- discussiëren over het rassenvraag- Dat gebeurt volgende week, op s van een dik rapport, opgesteld drie deputaatschappen, en in «zigheid van een deputatie van ike Zuidafrikaanse kerkleiders, iet rapport staat onder meer, dat geen doorslaggevende bezwaren :r zijn om deel te nemen aan steun bevrijdingsbewegingen. Maar de deputaatschappen gaan na hun idige studie niet in op de oproep de Wereldraad van Kerken, (des cis) geld dat in Zuid-Afrika belegd icrug te halen, argument dat in deze kwestie de deputaten het zwaarst weegt, un verwachting, dat het terugtrek- van beleggingen vooral de niet- ken zou treffen. Dat lijkt op het Ie gezicht een heel aannemelijke nering. Als beleggers de aftocht en, neemt de welvaart in een land n dat heeft, zou men zo zeggen, aard zware gevolgen voor de csten in zo'n land en dat zijn uid-Afrika de zwarten, is er tegen deze gedachtengang wat in te brengen. Zo is de lerdamse VU-hoogleraar dr. H. eman van mening, dat het terug- sn van beleggingen weliswaar aan- elijk schadelijk zal zijn voor de te bevolking, maar na een kort- iige aanpassing van de economie zal omslaan in voordeel voor de Zuidafrikanen, komt zo zet prof. Linneman n in een artikel dat binnenkort verschijnen in het maandblad ding door de speciale struc- van de Zuidafrikaanse economie, 'aidafrikaanse regering heeft zich latste jaren ingespannen om de png van moderne, hoogwaardige trie te bevorderen, ontbrak haar aanvankelijk aan wnde kapitaal, kennis en afzet- lijkheden. Het kapitaal wist de ifrikaanse regering te lokken buitenlandse belangstellenden ex- pinstige fiscale regelingen en tope arbeidskrachten aan te bie- Kennis kwam beschikbaar, door- Irijven uit het buitenland die meebrachten. Ook het afzetpro- kon met hulp van buitenaf opgelost. De vier miljoen en in Zuid-Afrika vormen een te i markt voor een zich uitbrei- bedrijfsleven. Hieraan kon een i worden genast, doordat Ameri- l Europa zich béreid toonden, markten voor Zuid-Afrika open wen. de zwarte Zuidafrikanen had dit 'olg, dat ze wél ingeschakeld bij de groeiende produktie, A. niet de kans kregen, maar even- 02 icid deel tenemen aan de con- er! tie van de groeiende berg goede- Daar werken, het is duidelijk, o» ia en Amerika aan mee. Naar- zij meer goederen van Zuid- i afnemen, hebben het bedrijfsle- ;l) n de regering van het land er en ir behoefte aan, de binnenlandse en dus de consumptie onder de c bevolking te bevorderen. Zo ,ai- luid-Afrika zich veroorloven, af e4j ken van het in Europa en Ame- ws. eldendc inzicht, dat loonsverho- Mt. i voor arbeiders nodig zijn om aag naar goederen te vergroten lus de economische expansie te eren rtoog van prof. Linneman komt neer. dat een economische boy- Zuidafrikaanse industriëlen zou .45 chten. in eigen land een koop- tige vraag onder de zwarte be- i 3( ig te scheppen. Conclusie: 'De ur< aak van de Wereldraad van Kcr- Liitn aanzien van de investeringen •uv lid-Afrika moet worden toege- door ieder die zou willen zien, lde. i de sociaal-economische positie tv- Ie zwarte bevolking van Zuid- ).401 een wezenlijke verbetering lur' gebracht'. putaten die het rapport over het ie hebben samengesteld, zijn aan denering van prof. Linneman ijgegaan. Dat is vreemd, want et rapport is te zien, dat allerlei ndigen en belanghebbenden er hel jdrage aan hebben geleverd (het et tts bij voorbeeld niet verwonde- rer-wanneer met name iemand van i Zuid-Afrika vertegenwoordigde '1 bleven aan het stuk heeft mee- h>. bo tel van het rapport dat over de eni eringen gaat, bevat nu een aan- "P* k aantal anonieme uitspraken n contra, waarmee, zo dunkt -en rïjwe' niemand gediend is. cht toeval dat de heren Aantjes en dl essen twaalf dagen voor de sta- eel- kiezingen hun kiezers hebben t met de mededeling, dat in de tarieven van d e loon- en Henbelasting aan de ontwikke- *an de inflatie moet worden »tt past? Wij zouden niet durven tn dat deze één miljard gulden 3* eis een van die verkiezings- in tn is, die we volgens een advies ;ne t heer Tilanus moeten wantrou- Maar wel is het rijkelijk vroeg. schoten voor de boeg van het sle tt te lossen om het te dwingen, ■de Wrs te bepalen, die pas op z'n :n. it de komende zomer wordt uit- dy tn door Jac. Lelsz onder redactie van loessmit Helaas is Karei van het Reve zon dagavond in het televisie-program ma Bellevue niet toegekome naan het antwoord op de vraag waar in het werk van broer Gerard de ironie ophoudt en de ernst begint (of omgekeerd). Twee keer stelde gespreksleider Brugmsma de vraag aan Karei en twee keer kwam Gerard tussenbeide om gans ande re zaken aan de orde te stellen. Toch was het een aardige vraag van Brugsma en om het antivoord te weten hebben we gisteren de geleerde broer van de schrijver even opgebeld. Een telefoonge sprek bood ook de zekerheid dat niemand tussenbeide kon komen. 'Ik weet er eigenlijk niet meer van dan een andere lezer. Ik geloof dat het is zoals Gerard het zei in het programma. Als hij zegt dat de arbeiders in Nederland in settle ment's moeten worden gelaten, dan is dat geen ernst. Maar als hij het heeft over mensen die in de ziekte- wet lopen en toch werken, d an meent hij dat wel. En als hij boos is op Den Uyl dan meent hij het ook, in zoverre tenminste als ie- Om een goed plan te bedenken waardoor je energie kunt bespa ren, hoef je echt niet technisch aangelegd of ten minste een man te zijn. Onder de ongeveer 360 inzendingen voor de NOS-wedstrijd 'energie-idee' waren net zo goed bedenksels van vrouwen als van mannen en die van de vrouwen deden niet voor die van de man nen onder. Een volgens de jury even simpel als lumineus en daarom bekroond idee is bijvoorbeeld afkomstig van een mevrouw uit Geldrop. Zij be dacht dat het wel eens een hoop gas zou kunnen schelen, als de knoppen van fornuizen zo worden afgesteld dat je niet eerst de grote, maar de kleine vlam aandraait. Volgens deskundigen spaart dat in derdaad bijna één kubieke meter gas per gezin per jaar uit, niet zoveel, maar voor alle drie miljoen Nederlandse gezinnen bij elkaar is dat wel mooi drie miljoen kubieke meter. Van de echt serieuze en wellicht uitvoerbare inzendingen (ruim een derde) zal een wetenschappelijke werkgroep er tachtig gaan onder zoeken. Daaronder is ook een ver nuftig plan voor een windmolen die meer rendement van de wind heeft dan welke bestaande molen ook, een idee om energie te halen uit de golfbeweging tussen drie pontons en twee Oostersehelde- plannen: één om een dam te bou wen, die water doorlaat via schui ven die bij storm gesloten kunnen worden, en één om een dam mid den in de zee-arm te bouwen van west naar oost; bij een juiste rege ling van het in- en uitstromende water moet het volgens de beden ker mogelijk zijn het getij in stand te houden en tegelijkertijd elektri citeit op te wekken. mand die boos is meent wat hij zegt. Je zou het zo kunnen zeggen: hij spreekt dikwijls in scherts en als hij boos is, trek er dan ook nog maar wat af vanwege die boos heid'. Hoe voelde Karei van het Reve zich in dit programma, waar zijn broer zich zo naar voren drong? 'Ach, wij zijn allebei schreeuwers. Ik kan ook in gezelschap een hele avond aan het ivoord blijven. Hij is alleen nog wat erger dan ik. In zekere zin wist ik dus, waaraan ik begon toen ik toestemde om met het programma mee te doen. Het was misschien mogelijk geweest dat voorzitter Brugsma wat stren ger opgetreden was, maar dat kan je als gespreksleider ook niet al tijd doen. Dan zou het misschien ook een minder aardig programma geworden zijn. Ik heb het niet gezien, want ik zat zelf in het programma, maar ik had de indruk dat het wel aardig was', aldus prof. Karei van het Reve. José Magro wordt de 27e maart 54 jaar. Op zichzelf een felicitatie waard, maar deze jarige moet als politiek gevangene in een Portuge se gevangenis zijn verjaardag vie ren. Hij is een trieste recordhou der: van alle politieke gevangenen in Portugal zit hij het langst vast in totaal al 23 jaar en bovendien het langst aan één stuk door. Zijn laatste periode van op sluiting duurt nu al twaalf jaar, alleen omdat zijn politieke ideeën niet stroken met die van de Portu gese regering. Met zijn gezondheid is het na al die jaren miserabel. Tulipa Vermelha rode tulp die ongeveer hetzelfde probeert te bereiken als Amnesty Internatio nal, maar dan meer toegespitst op de politieke gevangenen in Portu gal en hun gezinnen, heeft een idee: stuur José Magro een kaartje voor zijn verjaardag. Liefst via zijn vrouw D. Aida Loureiro Magro, Rua António Patricio, 14 R/c, Lissabon die hem de 29ste mag opzoeken. Of desnoods recht streeks naar de gevangenis Cadela do Forta de Peniche/Portugal. Daar zitten nog veel meer politie ke gevangenen, onder wie Antonio Dias Lourenco, die op 25 april 59 jaar wordt en Rogério de Carvalho (54 jaar op 10 mei). Ook zij zullen blij zijn op hun verjaardag te merken dat ze nog niet vergeten zijn, wie z'n felicatie een bij Tulipa Vermelha nog steeds be schikbare 'amnistia-kaartje' of een gewoon verjaardagskaartje aan getekend verstuurt, kan er in elk geval zeker van zijn dat die goede wensen op de plaats van bestem ming aankomen. Wie best eens een paar jaar lid van een gemeenteraad wil zijn, zou kunnen solliciteren op een adver tentie die in 'Het land van Valken burg' is opgenomen. Daarin wordt ('onder verontschuldiging voor de wellicht ongebruikelijke wijze waarop deze oproep wordt gedaan') gegadigden gevraagd die de belan gen van het Limburgse Valken- burg-Houthem als gemeenteraads lid willen behartigen. Wie daarop reageert zal overigens een slag in de lucht moeten doen, want de steller van de oproep is anoniem en niemand weet dus voor welke partij of belangengroepering hij eventueel zitting in de raad kan nemen. In Valkenburg zelf weten ze het ook niet. In elk geval kan de adverten tie haast niet van een van de bekende partijen afkomstig zijn, want in de Valkenburgse raad is geen enkele partij vertegenwoor digd, wel belangengroeperingen die onder de naam van de lijstaan voerder opereren. Vier jaar gele den, bij de vorige verkiezingen voor de gemeenteraad, heeft de VVD geprobeerd in de raad te komen, maar die haalde het niet bij gebrek aan stemmen. Omdat de kandidatenlijsten nog niet bekend zijn, kan men alleen maar vermoe den uit welke hoek de wind waait. En dat vermoeden gaat in de rich ting van een inwoner die nog nooit in de raad heeft gezeten, nu voor het eerst met een lijst wil uitkomen en daarom probeert op deze manier lijstgenoten om zich heen te verzamelen. 'Simpkins heeft pas gehoord, dat de aarde van het westen naar het oosten draait en hij kan niet tegen achteruitrijden'. 'Streep' door het silhouet van Megen, gezien vanaf de overzij de van de Maas. Tekening van het comité 'Bezwaar Brugplan Megen', dat op deze wijze wil laten zien hoe storend de brug, hoewel zij dun wordt als een liniaal, in visueel opzicht ten opzichte van het oude stadje zal zijn. CtHtuüjsIUt tMrrêi-% **aa/<k vuo ftteqjg Lluuidlmvfti cn InukmI^ hetsitjkn' Kru'n wtr ntM.iumri- te Mcgrui krij-i voor iKluHut l&lrtrisefcï kei ;«lr* njik>T-4anikering '-'J'J.IWjTJ: if! iv.in'iTin? -tii ,tJ Vvv "t ,,k' MEGEN Ails je op eeti dag in maart door liet oude stadje Me gen aan de Maas loopt, dan ben je met A. Roland Holst geneigd te zeggen; *Het is maar beter stille dingen stil te laten/ Lawaai is er niet buiten de carnavalstijd, waaraan nu alleen nog maar fo to's op bet raam van de kruide nier herinneren. Op dit ogenblik slechts rusL Maar als de plan nen doorgaan die er zijn om ra kelings langs Megen een brug over de Maas te bouwen, dan zou het wel eens met de stilte in dit verdroomde. Brabantse stad je gedaan kunnen zijn. Nederland telt nog vele mooie, oude stadjes, waar je pardoes eeuwen in het verleden terugduikt. In veel ge vallen heeft het toerisme er zich meester van gemaakt. Toch zijn er ook nog, die niet massaal door de dagjesmensen zijn ontdekt. Megen is zo'n plaatsje, maar hoe lang nog? Ter hoogte van deze gemeente, aan beide kanten van de Maas, komen recreatie terreinen met ligplaatsen aan de Maas voor duizend boten. Dat zal een hoop drukte geven, en ook daarom bestaat er behoefte aan een brug, die de pont vervangt. Megen is vanouds een vestingstadje, ommuurd en wel. Het munt niet uit door prachtige geveltjes, al zijn er wel enkele. De charme zit in het ongeschonden geheel, in de sfeer ook. Er is met zorg gerestaureerd, waarbij niet alleen de gebouwen en de plein tjes, maar ook de stoepjes en lantaarns aandacht kregen, Megen is in zijn geheel aangewezen als historische stadskern, en daaruit blijkt al een zekere kwetsbaarheid. TEGENGESTELD Op 't moment zijn in Megen twee instanties actief. Een stichting, die ijvert voor een brug over de Maas. en daarvan is burgemeester A. H. Bus secretaris-penningmeester. En een co mité onder voorzitterschap van drs. B. A. J. Molenaar, dat probeert de bouw van de brug te voorkomen. Het comi té denkt dat de brug het stadje we zenlijk zal aantasten. Ook al wordt de brug zoiets als een 'wegdek op pij lers'. Het zal er, vindt het comité, op neerkomen dat er een 'streep' door het silhouet van Megen wordt ge haald. En dat silhouet is vooral van de overzijde van de Maas gezien, uit de richting van Appeltern, juist zo aantrekkelijk. Een fijn lijnenspel van daken, torentjes en bomen. Van Megen zelf uit gezien, wordt er naar de mening van het comité ook veel verknoeid. Een der markantste punten in het stadje, dat wel drie li--" j11 cuK'til v,m Collage van kranteknipsels, betrekking hebbend op Megen's restau ratie. kloosters telt, is het excentrisch gele gen plein, da.t begrensd wordt door de Kloosterstraat en de Dr. Baptiststraat. Vanaf dit plein kijkt men tegen de dijk aan. Wie even tegen de dijk op klautert, ziet een fraai panorama. Rechtstandig vooruit, daar waar het dijklichaam van de brug komt te liggen is het uitzicht weliswaar nog op z'n onvoordeligst Het is een nogal kaal, ledig, levenloos agrarisch land schap. zeker in deze tijd als er geen koe graast Op de dijk loopt een tachtigjarige Megenaar. Hij noemt zich Grad en hij wandelt er veel. Blauwe kiel, klompen, tabakspruim achter de kiezen, uiterst vriendelijk. Niet gespeend van zelfspot zegt hij twaalf ambachten en dertien ongeluk ken te hebben gehad, maar hij heeft ook nog geboerd. Hij tilt niet zwaar aan de brug; kijk je nou zo schoon de polder in?, vraagt hij. Naar links blijft het immers open, en daar is écht wat te zien. De rivier met z'n schepen en aan de overkant allerlei plaatsjes. Maasbommel etc. DRIEKWART Het comité, officieel geheten 'Bezwaar Brugplan Megen', denkt er anders over. Voorzitter Molenaar: 'Driekwart van het uitzicht gaat verloren. En waarom? Voornamelijk om sociaal-eco nomische redenen. Om de ontsluiting van het Land van Maas en Waal. Is die brug nu zo nodig? Straks kun je ook bij Ravestein per brug over de Maas. Dan is het niet meer zo ver omrijden. Tegenwoordig vaart de pont bij Megen 's avonds vanaf twaalf uur niet meer. Te bekijken zou zijn of dat veranderd kan worden. Alternatieven van onze kant? We piekeren er over. Misschien komt er tz.t. een rapport Er moeten dan wel genoeg mensen achter staan, anders heeft het natuur lijk geen zin'. De brug bij Megen wordt een tolbrug. Zij gaat 25 miljoen kosten. Begroot is dat het geld er over vijftien twintig jaar uit is. Dan kan men er voor niets over. De brug bij Megen moet nog aan de orde komen in de staten van Noord-Brabant en Gelder land. In Noord-Brabant vooral ook wat de financiën betreft, want die provincie zou bij een eventuele lening garant moeten staan. De brug over de Maas bij Megen maakt deel uit van het zogenaamde drie-bruggen-tracé. waartoe ook de bruggen over de Rijn bij Wijk bij Duurstede en over de Waal bij Tiel behoort; de bouw van de laatste is al ver gevorderd. Het drie-bruggen-plan is een aanbeveling van een interprovinciale werkgroep, waarbij ook Utrecht betrokken was. Noord-Brabant vindt de Meegse brug met name ook belangrijk voor de snelgroeiende kem Oss, dat thans 13.000 arbeidsplaatsen in de industrie heeft. Maar ook voor de werkgelegen heid in het Land van Maas en Waal, de Bommelerwaard en de Betuwe wordt ze interessant geacht. De land bouw brokkelt er af, de steenfabricage heeft minder menser nodig en de meubelindustrie behoeft eveneens sa nering. De economie is voor een deel afhankelijk van bedrijfstakken buiten het gebied. Aan een noord-zuid-ver- binditig tussen de primaire wegen Grave-Apeldoorn en Den Bosch- Utrecht bestond al lang behoefte. Vol gens sommigen is het rijk hier een sta-in-de-weg, omdat het dit gebied in de eerste plaats wil zien als een 'open te houden ruimte in centraal Neder land'. NIET GESTEMD Burgemeester Bus zegt dat het comité •Bezwaar Brugplan Megen' totnutoe als enig alternatief heeft dat er géén brug komt. De gemeente is vóór een brug, de raad heeft er niet over hoeven te stemmen. B. en w. hebben overwogen dat ze met alleen aan Megen mogen denken. Ze hebben te maken met een hele regio. Toegege ven wordt dat het er voor Megen zelf niet mooier op wordt. Maar een graansilo of varkensschuur is ook niet leuk om tegenaan te kijken, en boven dien is er al een kwart miljoen gul den uitgetrokken voor het aanbrengen van beplantingen e.d. rondom het dijk lichaam, (de oprit), dit om de scha de zoveel mogelijk te beperken. De burgemeester: 'We hebben een jaar of vijf, zes geleden Megen helemaal ge restaureerd. Het stadje bestaat al van af de zevende of achtste eeuw. In 1645 werd het in kaart gebracht. We wil len het best naar die toestand terug brengen, maar niemand is bereid z'n tv-antenne van het dak te halen of z n auto buiten de kom te parkeren. Van onze weerkundige medewerker Achter een kletsnatte storing (Den Helder en Hamburg 10 mm neerslag, Oost-België 20 tot 22 mm) is de wind flink van leer getrokken. Na Bretagne en België is ook in ons land de stormgrens plaatselijk overschreden. Om 12 uur maandagmiddag rappor teerde Vlissingen een uitschieter van 12 km per uur, bij de meetpaal voor de kast van Cadzand 77 km per uur oftewel kracht 9. In de namiddag meldde Sleeswijk zich in het koor met 94 km per u, kracht 10. Toen het ergste gerommel voorbij teas, klaarde de lucht prachtig op, maar in het midden- en zuidoosl- Engeland doemden alweer forse bui- enwolken op, waaruit men op het vliegveld Heathrow zelfs onweer hoor de. Met de markante westelijke circu latie in de hogere niveaus dreven de buien onze kant op. De wind kromp gisteravond vóór op de isobarische onregelmatigheid naar zuid-zuidweste lijk richting Een veel duidelijker krimping, gepaard gaande met baro- meterdahngen van 1 tot 2 mb in drie uur, deden zich tezelfder tijd voor in Ierland. Tot op d Scilly-eilanden en in Culdrose in zuidwest-Engeland was het effect te merken. Zij vormden de voorbode van een nieuwe trogstoring met buien waarvan ook wij later het nodige zullen merken. Sommige buien zullen hagel produce ren. Het weerscnip J ten westen van Ierland rapporteerde aan de achter kant van de trog bij een slormachiige west-noordwetsen wind gisteravond luchtdrukstijgingen van 4 mb in drie uurl Deze ontwikkeling wijst op kou der weer in een later stadium dan bij ons. De luchttemperatuur op het weerschip was 6' graden, die van het oceaanwater 10 graden. In Midden- en Zuid-Europa was het volop voorjaar Linz en Wenen meld den gistermiddag om vier uur 18 gr., het maximum van Mulhoude in noord- Weerrapporten van gisteravond 19 u. temp. slag Amsterdam half bew. 12 0.5 8 De Bilt onbewolkt 12 Deelen licht bew. 12 3 Eelde licht bew. 11 7 Eindhoven zwaar bew. 12 8 13 Den Helder half bew. 10 Luchth. Rtd. licht bew. 12 1 Twente licht bew. 12 5 Vlissingen onbewolkt 11 0.4 Zd. Limburg zwaar bew. 13 5 Aberdeen licht bew. 10 0 Athene onbewolkt 18 0 Barcelona mist 16 0 Berlijn regen 14 2 Bordeaux regen 17 0.3 Brussel zwaar bew. 7 13 Frankfort regenbui 17 0.1 Geneve geheel bew. 19 0 Helsinki mist 1 0.3 Kopenhagen regen 8 2 Lissabon geheel bew. 16 1 Locarno regen 9 0.1 Londen half bew. 11 1 Luxemburg regen 15 6 Madrid geheel bew. 17 0 Malaga onbewolkt 26 0 Mallorea onbewolkt 20 0 Milnchen zwaar bew. 18 0 Nice zwaar bew. 16 0 Oslo regen 4 4 Parijs zwaar bew. 13 6 Rome onbewolkt 18 0 Stockholm geheel bew. 2 0 ZUrich zwaar bew. 18 0 Las Palmas zwaar bew. 20 0 Tunis onbewolkt 22 0 HOOG WATER 20 MAART 1974 Vlissingen: 12.09, Haringvliet- sluizen: 1.31 - 13.52; Rotterdam: 2 29 - 15.08: Scheveningen: 1.15 - 13.38; IJ- muiden: 1.57 - 14.17; Den Helder: 4.34 - 17-19: Harlingen: 7.19 - 19.47; Delf zijl: 9.54 - 22.04. oost-Frankrijk was zelfs 22 gr. Hele maal mooi was het in Spanje met Valencia op 28 gr. (zaterdagmiddag 27) en Malaga op 26 gr. Sevilla en Albacete kwamen tot 21 gr. En dan nog een service aan onze gastarbei ders uit Noord-Afrika: daar was het ook transpireren geblazen met Anaba in Algerije 24 gr, Constat ine '25, Be- jain 27 gr en het woestijnstation In Salah op 26 gr noorderbreedte zelfs 30 gr. C. Op 29 maart 1968 was het in ons land recordvroeg zomers me' Em- men op 25,4 Gemert en Venlo op 25,6 gr. C.: een zeer grote uitzondering! buien

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1974 | | pagina 7