Massale werkloosheid
dreigt in de bouw
15.-
Coeliakie-lijders kennen vaak ziekte niet
J
Gruijters ziet af van
boren op Pirolavlak
elangstelling voor
luor in tabletten en
andpasta neemt toe
Beernink: breuk
niet verdoezelen
Vragen over
sluiting van
ziekenhuizen
Bezetters m
gesprek met
'buitenstaanders'
Vragen over projekt
NKV betaalt de
Usf a-bezetters
Van Huiten:
80 procent van
Akkoord verwacht
tussen Vlaardingen
en Windmill
Rijkspolitie:
'Dader roofmoord
wordt verstopt'
Sommige
charmante dingen
)rie gevangenen
ontsnappen
na bedreiging
Patiëntenvereniging met alleen gezonde leden
A gouw KWARTET DINSDAG 19 MAART 1974
BINNENL AND KS
Over paar jaar voor 50.000 mensen minder werk
l?an onze sociaal-economische redactie
[JTRECHT Binnen enkele jaren dreig ruim 40.000 van de in totaal bijna
>en kwart miljoen arbeidsplaatsen in de bouw te verdwijnen.
Drs. Adrl Buur, economisch advseur
van de Bouwbond NVV, sprak gister
middag deze sombere verwachting uit
in op de eerste vergadering van de fe-
jeratieraad van de bouwbonden NVV
tn NKV.
Op het ogenblik zijn gemiddeld per
nd jaar zo'n 25.000 bouwvakkers werk
loos. In januari en februari van dit
jaar liep het aantal werklozen in de
bouw zelfs op tot ruim 40.000. De
r.{verwachting bestaat dat dit hoge ja-
luari- en februaricijfer zoals ieder
jaar weer sterk zal teruglopen, maar
volgens drs. Buur moet op tegenval
lers worden gerekend. Zo verwacht hij
dat op betrekkelijk korte termijn 7500
arbeidsplaatsen in de woningbouwsec
tor komen te vervallen. Binnen enke
le jaren zal dit aantal met nog eens
20.000 kunnen toenemen. Wanneer er
rekening wordt gehouden met een
stabilisering in andere sectoren van
de bouw bestaat er al gauw onzeker
heid voor ongeveer 50.000 arbeids
plaatsen, aldus de heer Buur. Dit
aantal kan met 10.000 worden vermin
derd, als de aangekondigde activitei
ten op het gebied van stadsverbete
ring e.d. slagen.
Drs. Buur trok uit zijn prognoses de
conclusie, dat jongeren die een bouw-
beroep kiezen zich terdege moeten
afvragen of zij dat nog wel zullen
doen. De afgelopen jaren hebben tien
duizenden bouwvakkers deze bedrijfs
sector vaarwel gezegd.
Drs. Buur verwacht dat veel collega's
dezelfde, naar zijn mening niet onver
standige stap zullen doen. Volgens
hem zijn bouwprogramma's van
125.000 woningen en meer binnenkort
niet meer te realiseren. Er zal worden
gebouwd voor de werkelijke woning
behoefte en die schatte hij op zo'n
80.000 woningen per jaar.
Er zal dus vervangende werkgelegen
heid moeten worden gezocht. Een mo
gelijke oplossing is de vernieuwbouw
maar dat programma omvat op het
ogenblik niet meer dan 10.000 wonin
gen. Kritiek leverde drs. Buur tenslot
te op de prognoses van het Centraal
planbureau, waarin de werkgelegen
heid in de bouw steeds te hoog werd
geschat.
DEN HAAG De statenleden drs. A.
C. den Duik (CHU) uit Den Haag en
de heer J. P. Verheul (ARP) uit
Rijswijk hebben Gedeputeerde Staten
van Zuid-Holland vragen gesteld over
de mogelijke sluiting van een aantal
ziekenhuizen in Den Haag op advies
van een commissie van het College
van Ziekenhuisvoorzieningen.
De heren Den Duik en Verheul mer
ken op dat in het kortgeleden uitge
brachte rapport 'Voorlopige en globa
le inventarisatie van de ziekenhuis
voorzieningen van de Provinciale
Raad voor de Volksgezondheid in
Zuid-Holland' niets van de onlangs
gepubliceerde plannen is vermeld. In
tegendeel, want de inrichtingen die
zouden moeten verdwijnen, staan
daarin volledig opgenomen.
De statenleden vragen G.S. hiervoor
een verklaring te geven en bovendien
een antwoord op de vraag te geven of
zij van mening zijn dat er 'n overbed-
ding in Den Haag van ongeveer
duizend bedden bestaat. De statenle
den verzoeken of G.S. deze kwestie
ter sprake willen brengen in de vaste
commissie van advies en bijstand voor
volksgezondheid en daarin de nodige
stappen voor te stellen die G.S. bij
het ministerie voor volksgezondheid
gaan doen.
tbcAftnAdeiufeb!
'an een onzer verslaggeefsters
lMSTERDAM Sedert in een steeds groter aantal streken van Ne
derland de fluoridering van het drinkwater is afgeschaft, is er veel
meer belangstelling ontstaan voor het gebruik van fluortabletten en
efluorideerde tandpasta. Bij de firma Zyma in Mijdrecht, de fabri
kant van fluortabletten, ontvangt men, vooral de laatste weken,
steeds meer verzoeken om informaties van artsen en tandartsen uit
roormalig gefluorideerde gebieden.
Dat kinderen beneden de vier jaar
geen gefluorideerde tandpasta mogen
gebruiken, wanneer ze in gebieden
met gefluorideerd drinkwater wonen
of ook al fluortabletten innemen,
komt, omdat deze kinderen de tand
pasta vaak inslikken, waardoor een
lichte overdosering van fluoride zou
kunnen ontstaan, waardoor het kind
later een gevlekt tandenglazuur kan
krijgen, waaraan niet veel meer te
doen is.
Werknemers en -neemsters van
Philips-Usfa in Helmond blijven
de bezetting voortzetten ondanks
het feit dat Pfiilips de salaris
betaling heeft stopgezet. Óp de
foto zien we enkele bezetters in
gesprek met journalisten, in de
hal van het bedrijf, de enige
plaats waar men contact mag
hebben met buitenstaanders
ALBLASSERDAM Bij de formatie
van het kabinet-Den Uyl is een duide
lijke breuk ontstaan tussen de CHU
aan de ene kant en de KVP en de
ARP aan de andere kant. Dit zei
gisteravond oud-minister H. K. J.
Beernink bij een verkiezingsbijeen- OBGIlBciBr VGrVOGF
komst in Alblasserdam.
CDA-voorzitter Dteenkamp heeft ge- TT" y i
zegd dat er slechts sprake is van een UGI1 lX332f"",JL61QGn
incident in de christen-democratische
samenwerking. Dit is veel te vlot
gezegd, aldus mr. Beernink, de feiten
van de breuk mogen niet verdoezeld
worden. Zolang als het kabinet Den
Uyl zit, mag de vorming van de
democratische samenwerking niet
worden geforceerd. Over de christen
democratische samenwerking in de
verdere toekomst zei mr. Beernink.
dat het CDA een hel egoede gronds
lag wil hebben, wil de CHU daarmee
akkoord gaan. In de vorming van één
partij ziet de heer Beernink voorlopig
niets. Beter is dat KVP, ARP en CHU
een federatie vormen met behoud van
eigen zelfstandigheid. Anderen in de
CHU denken hier anders over, zei hij,
maar het is mijn goed recht deze
mening^ te uiten. Mr. Beernink ont
kende dat de CHU op jacht is naar de
stemmen van de AR-kiezers. Het AR-
kamerlid Schakel heeft dit gezegd in
een verkiezingsbijeenkomst in Kam
perland. De vroegere minister van de
CHU vindt het overigens iets heel
anders, wanneer AR-kiezers, die toch
al besloten hadden op de ARP te
stemmen, ditmaal op de CHU zouden
gaan stemmen.
Tijdens de discussie werd een veront
ruste vraag gesteld over het 'open
doekje' dat fractieleider Kruisinga za
terdag op het congres van de KVP
kreeg. Beernink antwoordde dat hij
zich nog niet op de hoogte had kunnen
stellen van deze zaak. Hij geloofde dat
Kruisinga op het ogenblik de christen
democratische samenwerking niet be
vorderd wil zien, maar in de beginsel
is hij niet tegen het CDA, aldus mr.
Beernink.
DEN HAAG De heer P. W. van
Baarsel, fractievoorzitter van D'66 in
de gemeenteraad heeft aan B. en W.
een aantal schriftelijke vragen ge
richt. waarin hij er zijn verwondering
over uitspreekt, dat het College nog
steeds nïct gereageerd heeft op het
provinciale experimenteerprojekt voor
het vervoer in het gebied Den Haag-
Leiden. Zoals bekend wil het provin
ciaal werkverband, dat zich met dit
projekt bezighoudt, hiermee in het
bijzonder het openbaar vervoer tussen
Den Haag en Leiden bevorderen.
De heer Van Baarsel vraagt het Colle
ge, waarom zij tot nu toe geen reactie
op het projekt heeft gegeven. 'Is het
soms, dat u meent, dat het projekt in
zijn huidige vorm niet voldoende van
de grond kan komen?', aldus de heer
Van Baarsel. Toch vraagt hij, of B. en
W. alsnog bereid zijn te bevorderen
dat het projekt wordt uitgdvoerd en
dan wel in zijn oorspronkelijke vorm,
d.w.z. niet alleen gericht op een goed
functionerend openbaar vervoer, maar
ook op beperking van het autover
keer, beveiliging van woongebieden
en bevordering van het fietsverkeer.
De heer Van Baarsel stelt tenslotte
voor om, als B. en W. eerst een
aiitspraak van de raad over het pro
jekt wensen, de kwestie op 22 april in
de raadsvergadering aan de orde te
stellen.
Fijne vrijetijdspantalon met moderne
omslag en twee bandzakken.
Jeans model in chambray kwaliteit.
Iverigens is het gebruik van fluorta-
(letten en gefluorideerde tandpasta
liet voor iedereen aan te bevelen: het
s, volgens dr. G. J. Sollewijn Gelpke
an de afdeling tandheelkunde van de
JU in Amsterdam, voor volwassenen
Biet erg zinvol om fluortabletten te
;aan nemen, terwijl voor kinderen
leneden de vier jaar het gebruik van
jefluorideerde tandpasta, samen met
iet gebruik van tabletten, beslist af
e raden is.
Van kind af
Volgens dr. Sollewijn Gelpke kunnen
olwassenen beter gefluorideerde
andpasta gebruiken als middel om
iet tandbederf tegen te gaan, dan
fluortabletten in te nemen, aangezien
ran het gebruik van dergelijke tablet-
en op oudere leeftijd niet veel resul
taten meer te verwachten zijn. Iets
anders is het, wanneer de volwassene
van kind af aan dergelijke tabletten
leeft ingenomen: dan is het verstan-
lig om er ook later mee door te gaan.
De weerstand die het gebruik van
fluoride in de jeugd geeft tegen tand
bederf, duurt ongeveer een jaar of
vijf. Daarna zijn de beschermende fluor
deeltjes op het glazuur verdwenen.
Vandaar dat het in deze gevallen
nuttig is de tabletten te blijven ge
bruiken, aangezien hierdcor een be
staande weerstand wordt behouden.
Wat betreft het begin van het ge
bruik van de tabletten: volgens dokter
Sollewijn Gelpke moet men daar al
mee beginnen bij kinderen van nul
jaar (die per dag écn tablet door de
pap geroerd mogen hegben).
HELMOND Het NKV heeft beslo
ten zich garant te stellen voor de
salarissen van de bezetters (twintig j_j 1
vrouwen en drie mannen) van Philips ÏJTT.pVg JTIGC
Usf a in Helmond. Het heeft dit ge- VA U OtAWl' A"vv
daan nadat Philips vorige week be-
Drogist
Overigens is het niet erg voor oudere
kinderen en volwassenen verschillen
de fluoride-middelen tegelijk te ge
bruiken: in gebieden met gefluori
deerd drinkwater wordt door dr. Sol
lewijn Gelpke het gebruik van gefluo
rideerde tandpasta aangeraden (géén
tabletten), voor gebieden zonder fluo
ride in het drinkwater raadt hij het
gebruik van zowel tabletten als geflu
orideerde tandpasta aan. Tenslotte: ie
dereen kan de fluortabletten zelf bij
de drogist kopen, daar is, volgens dr.
Sollewijn Gelpke geen overleg met de
huisarts vooraf voor nodig. Wel moet
men de voorschriften op de verpak
king zeer nauwkeurig opvolgen, waar
bij vooral gelet moet worden op de
dosering en de spreiding van het
aantal tabletten over de dag (dus niet
vier tabletten tegelijk, maar viermaal
één tablet op verschillende tijden op
de dag).
kendmaakte dat het de salarisbetaling
stopzette als de bezetting niet zou
worden opgeheven.
De bezetters hebben besloten hun ac
tie voort te zetten totdat Philips
zwart op wit garanties heeft gegeven
voor de werkgelegenheid in Helmond.
ROTTERDAM Er bestaat een kans
dat het geschil tussen de gemeente
Vlaardingen en de kunstmestfabriek
Windmill Holland bv over stof over
last door de fabriek op soepele wijze
zal worden geregeld. Mr. J. G. L.
Reuder, de president van de recht
bank in Rotterdam, die gistermorgen
beide partijen in een door Vlaar
dingen aangespannen kort geding
voor zich had, zag zijn voorstel aanv
aard om op 18 april de behandeling
van de zaak voort te zetten. In de
tussenliggende periode zullen Vlaar
dingen en Windmill studeren op een
gedragsregel voor Windmill, waarin
komt te staan bij welke windrichting
en windsnelheid de fabriek geen poe
derachtige stoffen mag overslaan met
grijpers.
GRONINGEN Ongeveer tachtig
procent van het personeel van de
centrale directie van de PTT zal mee
gaan naar Groningen wanneer de
dienst verhuist. Dit verklaarde staats
secretaris Van Huiten (verkeer en
waterstaat) gisteren in Groningen.
Hij zei dat dit percentage een erva
ringscijfer is, wanneer het gaat om
het overplaatsen van grote diensten
en bedrijven. Wellicht zal niet de
gehele centrale directie naar Gronin
gen verhuizen in het kader van het
spreiden van rijksdiensten. De staats
secretaris kon zich voorstellen dat
bijvoorbeeld het centrale magazijn
van de PTT om efficiency-overwegin-
gen in de randstad blijft zitten. Maan
dagmorgen had de staatssecretaris in
Groningen een gesprek met de burge
meester, de heer H. G. Buiter, over
de overplaatsing van centrale directie.
HOOGEVEEN 'Nederland zucht
verder onder de gevolgen van het
socialistische beleid, waartegen de
confessionele partijen te weinig zelf
bewust optreden.' Dit zei mr. H. van
Riel op een gisteravond gehouden ver
gadering van de WD-afdeling Hooge-
veen. Volgens de heer Van Riel lijkt
de CDA n iet erg levensvatbaar. De
kiezers hebben dit blijkens de uitslag
van de NIPO-enquete wel door.
Van onze correspondent
EINDHOVEN De rijkspolitie zegt
ervan overtuigd te zijn, dat de jonge
man die vorige week een 60-jarige
winkelierster in Best heeft vermoord
door zijn omgeving verborgen wordt
gehouden voor de politie.
'Na alle publiciteit rond de voorwer
pen die op de plaats van de moord
zijn achtergebleven, zoals een porte
monnee met daarin ondermeer een
gouden tientje, een das en een sleu
teltje, moet de onmiddellijke omge
ving de dader kennen', aldus een
gisteravond uitgegeven verklaring van
de rijkspolitie, waarin gesteld wordt
dat de dader geen bandiet is maar
een nette jongen, die illegaal wat geld
wilde bemachtigen. "De dader heeft
met opzet een kleine winkel gekozen
waar weinig publiek komt. Hij heeft
het mes ongetwijfeld gekocht om mee
te dreigen, maar is in paniek geraakt
en heeft toen de dodelijke steek toe
gebracht', aldus de verklaring.
Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG Minister Gruijters (Volkshuisvesting en Ruimtelijke
Ordening deelt de bezwaren tegen de aantasting van het Pirolavlak
in Bergen (N.H.) en ziet derhalve definitief af van medewerking aan
een boring in dat gebied. Dit schrijft de minister aan de Tweede Ka
mer.
Hij tegent hierbij overigens aan, in
dit geval naar alternatieven uit te
zien, omdat naar zijn mening de over
heid in dit geval hieraan gebonden is.
Hij wenst daarom een onderzoek naar rrcrpc-H
de mogelijkheid, het gasveld Bergen ou&&CÖWC
op een andere manier in exploitatie
te brengen.
vergunningen voor het aanleggen van
de pijpleidingen en toevoerwegen, en
krijgt die vergunning ook niet.
In de brief aan de voorzitter van de
Tweede Kamer merkt de minister op,
dat Amoco (die in 1966 een concessie
kreeg om in dat gebied te gaan bo
ren) het Pirolaplatform kan bouwen
en ter plaatse kan gaan boren. Maar
daar heeft Amoco niets aan. De onder
neming beschikt niet over de nodige
ADVERTENTIE
van vroeger 2«n
er nog steeds.
Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG Drie mannen, twee
Italianen en een Fransman, hebben
gistermorgen van het sportuurtje in
de Scheveningse gevangenis gebruik
gemaakt om er vandoor te gaan. Een
van de drie haalde een pistool tevoor
schijn, waarmee de toezichthoudende
badmeester werd bedreigd. Deze man
werd opgesloten, waarna de drie (al
len 21 jaar oud) een tralie doorzaag
den, een ruit insloegen en daarna via
bet dak en de muur van de gevange
nis de vrijheid kozen.
De Haagse politie zette onmiddellijk
een speuractie in de wijk in, waarbij
onder andere van speurhonden ge
bruik gemaakt werd. De speurtocht
bleef echter zonder resultaat. De drie
mannen zaten in Scheveningen straf
fen van enkele jaren uit voor ver
schillende overvallen. Zij waren ge
kleed in gevangeniskleding.
Minister Gruijters zegt, kort na zijn
optreden overleg te hebben gepleegd
met het gemeentebestuur van Bergen.
Hij deelt de bezwaren tegen de aan
tasting van het Pirolavlak die door
booractiviteiten zou ontstaan. Maar
naar zijn oordeel is de overheid op
grond van de verleende concessie ech
ter verplicht naar andere mogelijkhe
den uit te zien. In dit verband is de
suggestie aan de orde gekomen, of in
de buurt een alternatieve boorlocatie
zou kunnen worden gevonden. Dit
gebied in de buurt van het Zee
huis maakt ook naar het oordeel
van het gemeentebestuur van Bergen
geen deel uit van het te sparen na
tuurgebied, maar het gemeentebe
stuur is van plan daar goedkope wo
ningen neer te zetten.
De minister heeft de gemeente ge
vraagd Amoco inspraak te geven bij
de voorbereiding van dit bestem
mingsplan. Het gemeentebestuur heeft
gezegd daartoe bereid te zijn, maar
hierbij tevens gezegd dat dit niet
bereid is aan een vestiging van een
boorput mee te werken. Minister
Gruijters zegt op grond hiervan tot de
conclusie gedwongen te zijn, dat nu
de centrale overheid moet bekijken
hoe de belemmeringen tot exploitatie
van het aardgasveld Bergen moet wor
den overwonnen.
LEIDEN Er wordt op het ogenblik een Nederlandse vereniging voor coeliakie-pa-
tiënten opgericht. Dat zal een van de weinige patiëntenorganisaties worden, die alleen
gezonde leden telt.
Coeliakie is een vrij zelden
voorkomende darmafwijking
die wordt veroorzaakt door
een bestanddeel van tarwe en
enkele andere granen. Worden
die uit het dieet geweerd, dan
is er verder niets aan de
hand. Toch kan die vereniging
zeer nuttig werk doen, want
een dieet zonder tarweproduk-
ten is weliswaar heel goed
mogelijk (en nog lekker ook),
maar niet zo eenvoudig te rea
liseren en vol te houden.
Medisch is het niet herkennen
van de ziekte het grootste pro
bleem. Er moeten in Neder
land naar ruwe schattingen
tussen zeven- en vijftiendui
zend coeliakie-patiënten zijn.
Velen van hen weten het niet.
Zij weten alleen dat ze voort
durend spijsverteringsklachten
hebben meestal diarree, dat
ze extra vatbaar zijn voor in
fectieziekten. Jonge patiëntjes
worden geremd in hun licha
melijke en geestelijke ontwik
keling.
Dat begint allemaal met een
of meer eiwitten die voorko
men in de korrels van tarwe,
rogge, gerst en haver. Door
nog onopgehelderde redenen
heeft dat eiwit een schadelijke
werking op de binnenwand
van de dunne darm, vertelt de
Leidse internist prof. dr. A. J.
Ch. Haex als toelichting op
een internationaal congres
over het onderwerp, dat van
daag in Noordwijkerhout be
gint. De patiënt kan dan een
aantal onmisbare voedingsstof
fen niet voldoende meer opne
men. Vooral kalkgebrek treedt
op, en als gevolg daarvan bot-
afwijkingen.
Coeliakie komt voor bij onge
veer één op de duizend ge
boorten. Vaak wordt de diag
nose omstreeks het eind van
het eerste levensjaar gesteld.
Maar in minder uitgesproken
gevallen kan het jaren later
worden. De klachten bieden
de arts nu eenmaal weinig
houvast. En de diagnose kan
dan pas met zekerheid worden
gesteld als met een vernuftig
apparaatje een klein stukje
'van de darmwand is losgemaakt
en microscopisch onderzocht.
Wetenschappelijk levert coeli
akie hele reeksen vraagtekens
op. Hoe de beschadiging pre
cies optreedt is nog niet dui
delijk. Bij het ontstaan lijken
erfelijke factoren mee te spe
len. Maar dat is geen zwart-
witkwestie, zegt prof Haex, 'er
zijn zo veel ziekten waar erf
factoren bij meespelen: maag
zweren, suikerziekte. Maar toe
komstige ouders moeten zich
toch wel bewust zijn dat het
overdraagbaar is. En in ieder
geval contact houden met een
deskundig centrum, dat com
plicaties tijdig kan ondervan
gen'. Die centra zijn in Neder
land in het algemeen de aca
demische ziekenhuizen.
Te ondervangen is coeliakie
gelukkig voor honderd pro
cent. Brood kan gebakken
worden van boekweitmeel, dat
het gevaarlijke eiwit niet be
vat. Mais en rijst zijn ook
veilig. Maar de patiënt moet
op onverwachte bronnen van
tarwemeel verdacht zijn. Pak
jes soep en bepaalde soorten
vlees in blik zijn gevaarlijk.
Chips kunnen geen kwaad,
maar paprika-chips wel: het
paprikapoeder wordt uitgere
kend met tarwe-eiwit aan de
chips vastgeplakt.
In Engeland bestaat sinds
1968 een patiëntenvereniging
die onder andere een lijst uit
geeft met voedingsmiddelen
die wel en geen kwaad kun
nen. En van restaurants die
aangepaste gerechten serveren,
zodat de patiënt er eens uit
kan. Vakantie is anders een
moeilijke zaak.
En dan zijn er sociale proble
men. Een kind met coeliakie
levert weinig moeilijkheden
op, tot het naar de kleuter
school- gaat. Dan moet het we
ten dat het geen koekjes mag
aannemen als er een vriendje
trakteert. Dat kan hard zijn.
als je vier bent. Het kan het
begin zijn van een levenslang
erg gedisciplineerde manier
van bestaan. Maar ook dat
hoeft niet. Prof. Haex: 'Een
kind kèn 'er overheen groei
en'. En het ziektebeeld kèn
ook op volwassen leeftijd plot
seling ontstaan. Dit begrijpen
we niet'.
Geïnteresseerden in de op te
richten patiëntenvereniging
kunnen schrijven aan me
vrouw J. Janssen-Laros, Afri-
kalaan 1, Utrecht.
RITA
SfJW-
'Wilt u uw schoenen uitdoen?
Dan mag u mijn vaders laar
zen binnen wel aan
