kommissie gevaar voor
Ie Amsterdamse orgels
L I
Mammoetwet bracht geen
fundamentele vernieuwing
bouwbeurs ~7A
Geen verschil meer
tussen dag en nacht
erontruste organisten en orgelkenners:
'Stem-advies
erg moeilijk'
Commissie die experimenteer scholen begeleidde:
Restant
van
interieur
Onderminister voorstander
beperkt districtenstelsel
Minder ontslagen
bij KIP Hoogeveen
itiek op
ineeladvies
KON. NED.
JAARBEURS
UTRECHT
woensdag^
1 1
B Maart h
bouw wegenbouw, utrecht, zondag gesloten, dagelijks geopend van 9-17 uur.
wijze de briefschrijvers erop dat het
orgelbeleid van wethouder Lammers
principieel hun instemming heeft,
maar dat hun bezwaren zich slechts
richten op de door zijn voorgangers
ingestelde commissie.
Passieberichten
Op 7 april wordt Bachs Johannes
Passion in de Rotterdamse Doelen
uitgevoerd door het Collegium Vocale
uit Gent en Musica Antiqua o.l.v. Ton
Koopmans. Vocale solisten: Harry Ge-
raerts (Evangelist), Liieuwe Visser
(Christus), René Jacobs, Max van Eg-
mond en Lode de Vos. Aanvang 14.30
uur.
In het Amsterdams Concertgebouw
wordt op 5 april de Johannes Passion
van Bach uitgevoerd door de Oratori
umvereniging 'Zang en Vriendschap'
o.l.v. Nico van der Linden. Ans Rieke,
Caroline van Hemert, Arjan Blanken,
Tom Haenen en Ruud van der Meer
zijn de vocale solisten. Het Haags
Begeleidingsorkest verzorgt het in
strumentale deel. Aanvang 20.00 uur.
Het Bachkoor Nijmegen gaat op
28 en 29 maart in de Grote of St.
Stevenskerk te Nijmegen Bachs Mat-
taeus Passion uitvoeren onder leiding
van Leo Pappenheim. Simon van de
Geest vertolkt de Evangelistenpartij,
Henk van den Brink die van Christus.
Verder zijn vocale solisten: Karin Os-
tar, Aafje Heynis, Reinier Schweppe
en Aerde Kuiper. De instrumentale
begeleiding geschiedt door Het Gel
ders Orkest. Aanvangstijden 19.30
uur.
wegen dan de nadelen;
Er is meer gelegenheid voor alle
milieus om zich breder dan vroeger te
ontwikkelen en er komen meer leer
lingen terecht in de voor hen goede
school;
De nieuwe wet heeft een didacti
sche doorbraak veroorzaakt: leerstof
en werkvormen zijn zij het onvol
doende vernieuwd;
De brugklas is ondanks alles een
verbetering;
De doorstromingsmogelijkheden
voor de leerlingen zijn behoorlijk ge
regeld, al functioneren ze niet opti
maal;
Het havo is als school naast het
vwo een verbetering;
De communicatie tussen docenten/-
directie en leerlingen/ouders is veel
beter dan vroeger.
De commissie Geerars geeft In haar
eindverslag, naast deze zo positieve
ervaringen van de experimenteerscho-
len, zelf ook een lijstje opmerkingen.
(ADVERTENTIE)
0UW/KWARTET DLNSUAG 19 MAAKT 1974
Van een onzer verslaggever»
AMSTERDAM Het bestuur van de
gespreksgroep van Anti-Revolutionair
gezinden acht het niet mogelijk voor
de aanstaande verkiezingen een voor
het gehele land gelijkluidend stem
advies te geven ten gunste van één
bepaalde partij of lijstcombinatie. De
redenen daarvan zijn dat de AR-par-
tij, die nog steeds anti-revolutionair
genoemd wil worden, deels afzonder
lijk, deels in combinatie met de KVP
en de CHU optreedt. Bovendien laten
zich in elk van deze drie partijen,
'linkse', in wezen revolutionaire in
vloeden gelden, waarvan de aard en
omvang ook nog regionaal verschil
lend zijn, aldus het bestuur van de
gespreksgroep.
Het bestuur is verder van oordeel, dat
ieder, die de oorspronkelijke AR be
ginselen van harte is toegedaan, niet
met traditionele vanzelfsprekendheid
op de hem vanouds vertrouwde partij
behoeft te stemmen. Men zal in het
besef van eigen verantwoordelijkheid
zijn keuze moeten bepalen, aldus het
bestuur van de gespreksgroep.
DEN HAAG De wet op liet voortgezet onderwijs, beter bekend als de Mammoetwet beeft geen
fundamentele vernieuwing gebracht, maar wel de weg voor fundamentele vernieuwingen helpen
banen.
Het is aan de onvoldoende begelei
ding en gebrekkige voorbereiding en
planning te wijten dat de mavo-, ha
vo-, en vwo-experimenteerscholen niet
zo goed hebben kunnen werken als
wenselijk was. Aldus de commissie
vwo/havo/mavo in haar eindrapport
'De Mammoetexperimenten vwo/ha
vo/mavo', dat gisteren aan staatssecre
taris Veerman werd aangeboden.
De commissie (bijna vanaf het begin
onder voorzitterschap van dr. C. M.
Geerars) begeleidde van 1964 tot en
met 1973 ongeveer tweehonderd mam-
moetexperimentscholen. Die begelei
ding gebeurde in samenwerking met
de landelijke pedagogische centra, die
deze scholen met raad en daad bij
stonden.
Het boekje van de commissie vwo/ha
vo/mavo geeft een boeiend stukje ge
schiedenis. Daarna komen de experi
menten zelf aan de orde: de brugklas,
het talenpracticum, het havo-experi
ment, de mavo-experimenten etc.
Daarbij krijgt vooral de Raad van
Leraren (leraren bij het vhmo, die
later opging in het Genootschap van
Leraren) nogal wat kritiek te horen.
Tegen
Niet alleen was de Raad tegen het
wetsontwerp en probeerde deze orga
nisatie van leraren bij het vhmo te
voorkomen dat de mammoetwet ooit VOOrClCleil
zou worden aangenomen, maar ook
later, schrijft de commissie, was de
houding van de Raad tegenover de
experimenten weinig positief.
Overigens zagen ook anderen in, dat
de invoering van de mammoetwet gro
te problemen met zich zou meebren
gen. In gesprekken met schoolleiders
probeerde de commissie een beeld te
krijgen van hoe zij reageerden op de
mammoetwet. Als ze de voor- en na
delen naast elkaar zetten, levert dat
het volgende lijstje nadelen op:
de overgang vergde te veel van de
te weinig voorbereide leraren en het
nieuwe onderwijs vraagt nog steeds
grote inspanning en dat blokkeert de
geestdrift;
vele leerlingen kiezen havo uitslui
tend op grond van de overweging dat
zij het vwo niet kunnen volgen, vele
anderen nemen noodgedwongen het
mavo omdat zij ongeschikt zijn voor
het havo. Deze negatieve selectie
schaadt de motivatie;
het havo telt tal van leerlingen die
op een mavo-school thuis horen, naar
het vwo gaan velen die meer geschikt
zijn voor het havo; dit gaat ten koste
van het niveau van mavo, havo en
vwo.
de grenzen tussen mavo, havo en
vwo zijn niet nauwkeurig te trekken.
Bovendien is er reden om te vermoe
den dat de verwachtingen die leerlin
gen over zichzelf en leerkrachten en
ouders over de leerlingen hebben, een
erg belangrijke rol spelpn.
De schoolleiders die bij ue experimen
ten betrokken waren, vonden de voor
delen van de nieuwe wet zwaarder
Nieuwe nachtmode:
door HETTE VISSER
AMSTERDAM Tja, ze zijn nog wel te koop, die enge, zijdeachtige veel te
grote pyama's voor heren, maar fabrikant Schiesser maakt ze bijna niet meer.
Dat komt omdat de mannen er vandaag de dag 's nachts ook gezellig bij willen
liggen.
Van gebruiksartikel is het onder- en nachtgoed een mode-artikel geworden.
Schiesser gaat zelfs zover dat ze voor elk seizoen een nieuwe modekleur aan
het ondergoed wil geven. Het wonderlijke is dat onderzoeken hebben uitgewe
zen dat mannen zelden zelf dat ondergoed kopen, maar dat de vrouwen het voor
man of vriend aanschaffen. En eenmaal in huis wil hij het dan wel aantrekken.
De kleuren voor dit seizoen zijn camel, neapel, Jaffa en groen, benevens een
aantal wilde prints. De mannenslips worden ieder jaar korter en over een gulp
wordt met geen woord meer gerept. Materialen: katoen, helanca, trevira en
katoen-stretch. Echte pyamajasjes zijn er vrijwel niet meer. Men is overgestapt
op het T-shirt-model, zij het dat de mouwen in de regel wel iets langer zijn.
Daarbij kan dan nog wel een min of meer strakke, witte pyamabroek worden
gedragen en dit gehele ensemble is ook prima als vrijetijdskleding te dragen.
Het zou overigens voor directies van ziekenhuizen nuttig zijn om zich' eens
van de nachtkleding-mode op de hoogte te stellen. Want er zijn nog steeds hos
pitalen waar zielige zieken niet in een T-shirt mogen liggen.
BINNENLAND T9/K11
Ter inventarisering
zijn op Schiphol de
verwrongen resten van
de stoelen in de oor
spronkelijke volgorde
voor de onlangs ge
kaapte Britse VC-10
opgesteld. Er is nog
geen beslissing ge
nomen of het vliegtuig
al dan niet gerepa
reerd of gesloopt zal
worden.
De mammoetwet is maar een begin,
stelt de commissie, de differentiatie
en de integratie van de oude school
typen is wel op gang gekomen, maar
het zitten-blijven komt nog steeds
voor, doorstroming van een lager naar
een hoger schooltype (en omgekeerd)
is niet altijd eenvoudig, nog steeds
ligt de nadruk op intellectuele vak
ken.
Twijfel
De mammoetwet betekende geen fun
damentele vernieuwing, maar heeft er
wel toe geleid dat velen inzagen dat
de oude scholen niet onvervangbaar
waren en dat de twijfel over de
kwaliteit van ons onderwijs het den
ken over de grondslagen en doelstel
lingen bevordert. Men raakte wat
meer los van traditionele opvattingen,
aldus het rapport De mammoetwet
moet niet als eind- maar als begin
punt voor vernieuwing beschouwd
worden.
Als slotconclusie stelt de commissie
dat de structuurveranderingen die in
de mammoetwet beoogd waren, en die
overzichtelijk waren, overspoeld zijn
door zeer complexe uitwerkingen,
wensen en inzichten die de wetgever
niet heeft voorzien. Vandaar dat de
commissie haar eindverslag besluit
met een paar concrete aanbevelingen
om experimenten in de toekomst een
betere kans van slagen te geven: rui
me faciliteiten op financieel, perso
neel en bouwkundig gebied, ook voor
scholen die niet alleen aan experi
menten deelnemen. En een betere
begeleiding, bijscholing en inspraak
mogelijkheden voor docenten en
schoolleiders.
Van onze parlementsredactie
DELFT Staatssecretaris Glastra Van Loon (justitie) vindt invoe
ring van een gekozen kabinetsformateur en van een beperkt distric
tenstelsel noodzakelijk om de kiezer meer invloed op de regerings
vorming te geven en de kracht van het parlement te versterken.
Hij zei dit gisteravond op een verkie
zingsbijeenkomst in Delft. Alhoewel
de partij van de staatssecretaris, D'66,
zich altijd voor de gekozen minister
president in plaats van de gekozen
formateur heeft uitgesproken, meent
de heer Glastra van Loon dat het
compromis van de formateur aan
vaardbaar is om het parlementair stel
sel te verbeteren.
Volgens het beprekte districtenstelsel
zou het land in 10 tot 15 kiesdistric
ten moeten worden gedeeld waar per
district 10 tot 15 Kamerleden gekozen
worden. Het aantal politieke partijen
dat een zetel in het parlement haalt
zal hierdoor aanmerkelijk verminde
ren, waardoor de Kamer doelmatiger
kan werken. De stemmen van de kie
zers zouden daarbij dubbel moeten
tellen, in die zin dat de kiezers zich,
door op een bepaalde partij te stem
men, tegelijk uitspreken voor de door
die partij kandidaat gestelde kabinets
formateur. De partijen zullen hier
door, volgens de staatssecretaris, eer
der gaan samenwerken omdat alleen
de formateur van een combinatie van
partijen die de meerderheid in de
Kamer heeft, werkelijk een kabinet
kan gaan vormen.
Staatssecretaris Glastra van Loon is
met premier Den Uyl en minister De
Gaay Fortman (binnenlandse zaken)
verantwoordelijk voor de nota over de
Grondwetsherziening waarin dit soort
voorstellen gedaan zullen worden. De
ze nota wordt momenteel in de minis
terraad besproken en zal binnen af
zienbare tijd aan de Tweede Kamer
worden gestuurd.
HOOGEVEEN KIP kampeerwagens
in Hoogeveen zal 116 personeelsleden
ontslaan in plaats van 144, zoals eerst
de bedoeling was. Dit is gisteren
meegedeeld na afloop van een gesprek
tussen de directie en de vakbonden
De 28 mensen die mogen blijven zijn
werknemers die ouder zijn dan 45
jaar en een aantal mensen dat door
ziekte niet regelmatig heeft kunnen
werken.
Het bedrijf in Hoogeveen geteis
terd door een teruglopende afzet van
caravans heeft vorige week na
protest van de vakbonden een ontslag
aanvrage voor 144 werknemers inge
trokken. 6
ii een onzer verslaggevers
STERDAM Negen organis-
i en orgelkenners uit het hele
d hebben, 'beangst over de toe-
ost van de orgels in Amster-
n', het gemeentebestuur van
isterdam gevraagd de samen-
lling van de gemeentelijke or-
commissie te wijzigen,
huidige Amsterdamse commissie
aldus de negen briefschrijvers,
ir twijfelachtige vakkundigheid
lanks grote documentatie), on-
theid harer samenstelling en door
idl gheid harer opvattingen volko-
j5 ongeschikt voor haar taak'. Zelfs
*- ut de commissie 'in bepaalde ge-
- en een gevaar voor het orgelbezit.
2j verwondert dan ook niet dat van
- leden van de Amsterdamse orgel-
missie in de afgelopen jaren nie-
19 id actief was als adviseur bij her-
- van het groot aantal orgels op de
19 monumentenlijst'.
gelcommissie
52 Amsterdamse orgelcommissie be-
26 i uit mr. A. Bouman (voorzitter),
25 N. Cramer (secretaris/ambtenaar
- het Amsterdamse stadhuis), H.
- eurs (orgelbouwer te Amster-
10 en mejuffrouw B. Bijtelaar.
- negen verontruste organisten en
lkenners zijn: Klaas Bolt, organist
I de Bavo-kerk in Haarlem; Adri-
19 Engels, oud-leraar Koninklijke
iervatorium en organist van de
_le Kerk in Den Haag (en oud-
- lleraar van wethouder Lammers);
•rj s v. d. Harst, lid van de Katholie-
24 irgelraad en belast met de restau-
- van monumentale orgels; dr. A.
7g londers, voorzitter van de orgel-
- missie van de hervormde kerk;
61 em Hülsman, organist van de Jo-
I irk in Amersfoort en gecommit-
-de van de hervormde orgelcom-
ie; Albert de Klerk, stadsorganist
13 laarlem en leraar aan het Am-
- lamse Conservatorium; Ewald
man, organist van de Vrije Uni-
teit en vice-voorzitter van de
22 trlandse Organisten Vereniging;
av Leonhardt, musicus en orga-
15 van de Waalse kerk in Am-
- lam en dr. Maarten A. Vente,
I ir in de orgelbouwkunde aan de
- irsiteit van Utrecht.
65
oï streden
gs49 legen briefschrijvers wijzen er op
- de voorzitter van de Amsterdamse
22 oissie, mr. A. Bouman 'op zijn
-*tst gezegd een omstreden figuur
- n dat hij zich in brede kringen
- de orgelwereld onmogelijk heeft
I lakt. Een ander lid (H. Schreurs)
- rgelbouwer en beoordeelt aldus
86 eigen werk en dat van collega's.
54 hij geen orgelmaker was, dan zou
- misschien als vertegenwoordiger
4~ een 'smaakrichting' (die van de
negentiende eeuwse instrumen-
32 in de commissie op zijn plaats
De secretaris (J. N. Cramer)
- it als ambtenaar en liefhebber
orgels deel uit van de commissie,
hij is een leek op orgelbouwge-
25, evenals mejuffrouw Bijtelaar,
-althans als 'voortreffelijk archiva-
1 als enige op haar plaats is in
26 commissie'.
■ïinders
81
9 orgelnota, die ae commissie voor
"gemeente heeft voorbereid, heeft
EN Vereniging van Nederlandse To
es gezelschappen heeft schriftelijk,
|9 zichtig kritisch, vaak in vragende
981, gereageerd op het advies, dat
de Raad voor de Kunst aan de
""ister van CRM werd uitgebracht
|T- de subsidiëring van het toneel,
-rin werd een poging gedaan de
jrdelingsmaatssstaven nader te be-
- uwen en vast te leggen. Wat de
3_ enerzijds verheugt en anderzijds
baar verontrust. Omdat het ad-
- daarin niet duidelijk is en zich-
l0U in verschillende onderdelen
int tegen te spreken. De indeling
voorstellingen, en niet gezelschap-
is grof; het schema is ondoor-
B ig; de onderscheiding v&n vorm
nhoud, dramaturgie en agogie, en
maatschappelijke betrokkenheid
51 maar vaag gesteld.
Raad leunt ook te zeer op de
licht schriftelijke ingediende
stellingen van de gezelschappen,
lijkt dat de gezelschappen zich
en moeten aanpassen bij het
i ma van de Raad. Die moet even
als adviserend orgaan, volgens de
J naast het toneel staan en niet
i een pressure groep er tegenover.
gezelschappen kunnen onvoldoen-
eageren, ze zouden door de Raad
i lord moeten worden voor een ad-
1 wordt uitgebracht. Ze zijn boven-
i afhankelijk van meer subsidiën-
die ook, en soms geheel anders,
den geadviseerd. Een advies wordt
indien maar voor één jaar gege-
cn dat is hachelijk omdat de
ikkeling van het toneel, van een
,eB lschap, niet in één jaar is te
j zien. Zeker niet als de Raad met
advies bepaalde ontwikkelingen
1 willen bevorderen of tegengaan,
j der de visie op het toneelleven
5 lelijk gesteld te hebben. De Vere-
ng van Nederlandse Toneelgezel-
'ppen acht een bezinnen op de
ordelingsmaatstaven wel gewenst,
r meent dat discussie daarover
i los moet staan van het advies
over het, toch al rechtsonzekere
van gezelschappen beslist.
naar de mening van de briefschrijvers
op zichzelf goede punten, maar hij
wordt ontsierd door een groot aantal
blunders.
Bovendien is de nota in hoge mate
tendentieus. Een halve bladzijde
wordt gewijd aan het orgel van de
Oude Kerk (met opmerkingen die on
volledige en daardoor onjuist zijn),
maar er wordt helemaal niet gesproken
over het belangrijker orgel van de
Nieuwe Kerk dat anders dan het Ou-
dekerksorgel wel naar het buitenland
kan worden verscheept. Daardoor
wordt met twee maten gemeten en
proporties uit het oog verloren. (De
opdracht voor restauratie van het Ou-
dekerksorgel was in principe gegeven
aan de firma Metzier in Zwitserland,
maar de orgelcommissie heeft uitvoe
ring van de restauratie verhinderd;
het orgel van de Nieuwe Kerk is op
het ogenblik in restauratie bij de
firma Marcussen in Denemarken, red.
Trouw-Kwartet).
Ook heeft de commissie een brief
gericht aan het bestuur van de Vrije
Universiteit over het nieuwe Couperin-
orgel in de aula van de VU. Deze
brief wordt 'aanmatigend en inperti-
nent' genoemd. Er wordt aan herin
nerd dat mr. A. Bouman bij zijn
bezoek aan het orgel heeft meege
deeld desgevraagd te willen optreden
als adviseur om dit orgel 'in staat te
brengen dat een opneming op de
gemeentelijke lijst zou mogelijk ma
ken'. Het bedenken van een toepas
selijke naam voor de handelwijze laten
de briefschrijvers graag aan B. en W.
van Amsterdam over.
De brief is behalve aan B. en W. van
Amsterdam ook gestuurd aan het mi
nisterie van CRM en de rijksdienst
voor de monumentenzorg. Met nadruk
Muziekweken voor
gehandicapten
UTRECHT Al meer dan dertig
jaar organiseert de Vereniging voor
huismuziek cursussen voor kinderen,
jongeren en volwassenen. Deze wor
den in de schoolvakanties gehouden
en iedereen die een instrument be
speelt is welkom. Deze muziekweken
staan - en dat wil hier nogeens onder
de aandacht worden gebracht - ook
open voor lichamelijk gehandicapten.
In de praktijk werd tot nu toe het
deelnemen van deze groep belemmerd
door factoren als het ontbreken van
verpleegkundige hulp en het niet aan
gepast zijn van de accomodaties van
de cursus. Hierin is nu voorzien: dit
jaar worden twee huismuziekcurssen
gehouden die speciaal op deze groep
zijn gericht. Er is samenwerking met
de Nederlandse Vereniging voor Reva
lidatie.
Voor kinderen van 10-13 jaar wordt
de muziekweek gehouden in Het Zil
veren Schor te Arnemuiden van 29
juni tot 6 juli. Kosten 135,-. voor
leden, 150,- voor niet-leden. van de
vereniging voor huismuziek. De week
voor 13-16 jarigen wordt in het bui
tencentrum 'Gilwell St. Walrick te
Overasselt gehouden van 3 tot 10
augustus. De cursussen zijn niet be
doeld voor uitsluitend gehandicapte
kinderen. Voor verdere informatie:
Vereniging voor huismuziek. Begijn
hof 7. Utrecht.
Mime in Shaffy
AMSTERDAM Het Shaffy-theater
waar zoveel gebeurt, en dat voorlopig
nog niet hoeft te sluiten van Subsi
diërend Amsterdam, gaat mime-spe-
lers de gelegenheid geven zich eens te
laten zien in de nachten van vrijdag
en zaterdag. Zo spelen leerlingen en
docenten van de Theaterschool De
Blinde Uil op 12 en 13 aprik. Carleen
Teensma komt op 19 en 20 april met
Verhaal I en II van Ionesco, en op 26
en 27 april speelt Rob vab Reyn oude
en nieuwe nummers.
