Christenen doen mee aan guerrilla tegen Marcos Uittreden uit r.k. kerk is reden tot scheiding gebed voor slachtoffer 2 Bisschoppen: kolonialisme is erger dan droogte in Afrika /llslllail Ds. Frits Kuiper plotseling overleden Vandaag LANDHERVORMINGEN MISLUKKING Spaanse rechtbank: Beroepingswei Nieuwe boekei TROUW/KWARTET VRIJDAG 8 MAART 1974 KERK T2, door Aldert Schipper MANILLA - Op de Filippijnen woedt een hevige guerrilla, waaraan ook christenen deelnemen, die zich ver heugen in de steun van de officiële kerkelijke instanties. Deze steun blijkt o.m. uit een enquête, die de oversten van de grote religieuze orden, die op de Filippijnen werkzaam zijn, gehouden hebben onder een representatieve groep vooraanstaande kerkleden. BIJ gevechten, die vorige maand in en om de provincie-hoofdstad Jolo van de Soeloe-archipel in het zuiden van de Filippijnen zijn gevoerd, zijn vol gens officieuze schattingen zeker 400 doden gevallen onder de burgerbevol king, de guerrillastrijdkrachten en de regeringstroepen van president Mar- Marcos doet weliswaar voorkomen als of dit ordinaire godsdiensttwisten tus sen moslims en christenen zijn, maar uit het onderzoek van de orde-over sten blijkt, dat onder de kerkelijke leiders veel kritiek is op Marcos- De enquête is gehouden onder meer dan 150 actieve vooraanstaande katholie ken, onder wie 14 bisschoppen en 59 parochiepriesters. De uitslag van de enquête is zojuist gepubliceerd dc het internationaal kerkelijk docum tatiecentrum Idoc in Rome. Staat van beleg De ondervraagde kerkelijke leider» klagen dat de landhervormingen een mislukking zijn, dat de economische groei plaats vindt op kosten van de armste delen van de bevolking en dat de algemene politieke situatie is ver slechterd sinds president Marcos in september 1972 de staat van beleg af kondigde. Het verkeer tussen de eilanden is vrijwel onmogelijk. Iedereen kan zon der proces voor lange tijd worden op gesloten. Er is geen vrijheid van ver gadering. Vele duizenden verdachte elementen zijn gevangengezet. Meer dan duizend scholen zijn gesloten. In de Filippijnen zijn Amerikaanse 'groe ne baretten' uit Vietnam ingezet te gen de guerrilla-strijders. Opstandige dorpen worden door het leger gebom bardeerd Steeds meer wordt duidelijk dat in de President Marcos van de Filippijnen tijdens het aankondigen van de staat van beleg In september 1972. gevangenissen gemarteld wordt. Er is een groeiende angst onder de bevol king, zich openlijk tegen de staat uit te spreken. In deze situatie vraagt de kerk (83 procent van de bevolking is katholiek) naar een christelijk verant woorde houding tegenover het geweld en de schending van de mensenrech ten. 'Wat moeten wij christenen doen?, vragen de oversten zich af. 'Het evangelie zegt het ons niet dui delijk. Het zegt wel ze iets moe ten doen ('Ga heen en doe insgelijks' Lucas 10:37). Mensenrechten In onze concrete situatie ten tijde van de staat van beleg in de Filippijnen zien we dat de mensenrechten worden miskend. De wortel van alle kwaad in de wereld is de afwijzing van ander mans rechten. Liefhebben betekent de ander als een gelijke behandelen. Wij beschouwen het verbod op vreed zame vergadering als een ontkenning van de menselijke waardigheid van de Filippino's Hebben wij als christenen niet de plicht de erkenning van de menselijke waardigheid op te eisen? Kunnen wij in geweten samengaan met een regering die in de praktijk die waarheid ontkent? Kunnen wij aanvaarden dat we door de eenzijdige, onvolledige informatie van de zwaar gecontroleerde en gecen sureerde massamedia worden gemani puleerd? Als we geen antwoord ge- ven, betekent dat steun aan de huidi ge toestand. Moeten wij zwijgen tegenover de in breuk door de staat op persoonlijke rechten van de mensen, tegenover willekeurige arrestaties? En als we horen van de marteling van mannen en vrouwen, dan kunnen we alleen maar verbaasd zijn dat de filippijnse natie als ondertekenaar de rechten van de mens, waarin staat dat nie mand het slachtoffer mag worden van marteling, wrede, onmenselijke of vernederende behandeling of straf, zo gemakkelijk deze plechtige belofte kan breken. De oversten vragen: 'Be tekent dit dat de staat ons leert dat trouw aan een eenmaal gegeven woord onder de staat van beleg niet op prijs gesteld wordt? Of moeten wij aannemen hetgeen paus Johannes zegt in Pacem Terris: 'Als gezagsdragers de mensenrechten niet erkennen of die overtreden, dan hebben hun ver ordeningen geen enkele bindende kracht?' Kritiek op kerk De oversten gaan niet voorbij aan ge rechtvaardigde kritiek op de kerk. 'De staat moge dan totalitair zijn, dat de kerk in dit land haar stem niet eer der en krachtiger tegen de schending van de menselijke waardigheid heeft verheven, komt doordat de kerk mis schien wel even paternalistisch, dog matisch. ideologisch en autoritair is als de staat. De kerk moet haar eigen houding tegenover het geloof wijzigen om werkelijk de kerk van het volk te worden, de kerk van de armen (niet uitsluitend van de welvarenden), om het volk te bevrijden van alles dat het maakt tot 'schapen die geleid worden naar de slachter'. De oversten zeggen: Wij geloven in de opstanding van de doden. Voor ve len van ons blijft dit geloof een dode letter. Deze waarheid moet gedaan worden. Onze hoop voor de toekomst van de mens is strijdig met de dood in al zijn vormen, niet alleen de li chamelijke dood, maar ook de dood als een echt politiek of persoonlijk stuk geweld in ons eigen leven. Te velen hebben reeds uit wanhoop of uit cynisme een pact met de dood ge sloten'- Gistermiddag is de doopsgezinde eme ritus-predikant Frits Kuiper bij een verkeersongeluk omgekomen. Op ons verzoek schreef drs. N. A. Schuman te Zaandam een In memoham. Drs. Schu man: Een paar jaar geleden kwam ik Frits Kuiper pas echt tegen. Sindsdien ont stond er tussen ons een vriendschap, een band tussen een oudere man en een jongere, en omgekeerd. Daarvoor had ik hem alleen uit de verte gezien, gehoord, en vooral van hem gelezen. Maar hem meemaken was nog wel iets anders! Hoewel ik niet van zijn kaliber ben en niet al zijn uitgesproken visies kan delen, ben ik heel erg blij deze 'grand old man' van de doopsgezinden te heb ben leren kennen. Daarom kan ik niet weigeren aan het verzoek te vol doen om een kort in memoriam te schrijven. Wat moet snel en met weinig ruim te in elk geval gezegd worden? Ik ga maar na, voor zover op dit moment mogelijk, wat mjj in hem zo boeide. Waarom ieder gesprek inhoud had, ook al was hij geen eenvoudig ge sprekspartner. Het was zijn kaliber. Gehalte. Als hij praatte over de zin van de geschiedenis midden in al de onzin. Als hij altijd weer onthut send snel voor een oudere man de verloedering van onze cultuur en sa menleving aanwees. Als hij iets van zijn pijn en ergernis blootgaf over wat hem het meest irriteerde in zijn dorst naar recht: hoe radicale maatschappij kritiek het ooit zal kunnen gaan vinden met een positieve instelling tegenover Jodendom èn Zionisme. Hij kende geen halve waarheden en vond dat die in theologie en kerk tè gebruikelijk waren. Frits Kuiper leefde vanaf zijn jonge jaren met idealen van een kritisch bijbels socialisme: hij woonde de uit vaart van Lenin bij; hij maakte de oorlogstijd intens mee, en roerde zich in de Indonesische kwestie: hij was door het werk van Karl Bartb heen gekropen als weinig anderen; hij van zijn kant in elk geval voelde zich o.j en top een Doperse dominee zonder volle kerken; èn hij was door drenkt met volstrekte verbondenheid met het Jodendom. Deze (en andere) hoofdzaken maakten hem tot een een zame man van visie en gewicht, soms moeilijk in de omgang, altijd boeiend in zijn geschreven of gesproken woord. Boeken als 'Israël en de Gojiem', 'Le ven uit de hoop'. 'Dorst naar recht' zijn een belangrijke erfenis. Beschik baar voor iedereen die tot de kern van godsdienstige, politieke en cultu rele vragen wil doordringen. Binnen kort zal zijn laatste boek verschijnen: MADRID De rooms-katkolieke kerkelijke rechtbank van Huel- va, Andalusië heeft het huwelijk van een rooms-katholiek echtpaar nietig verklaard, omdat de vrouw tot een andere kerk was overge gaan. Een dergelijke uitspraak wordt in Spanje ook burgerlijk erkend. Het be trof een volgens de regels sacramen teel voor de r.k. kerk gesloten huwe lijk. E\-tra reden voor de bisdommelij- ke rechtbank om tot nietigverklaring over te gaan: de vrouw had op haar oudste dochter (van 16 jaar) aan drang uitgeoefend, haar in haar ge- loofsbeslissing te volgen. Ds. José Gardona, secretaris van de gezamenlijke dienst voor juridische bijstand van de protestantse kerken in Spanje, zei in een eerste commen taar, dat deze beslissing vergaande na delige gevolgen kan hebben. Het von nis brengt onzekerheid in een groot aantal kerkelijke gemengde huwelij ken in Spanje. De eventueel schuldig bevonden partner verliest de ouderlij ke zeggenschap over de kinderen, het recht op alimentatie en het recht op het eigen deel van het gemeenschap pelijk bezit. Vclgens ds. Cardona raakt de maatre gel tot scheiding van dit huwelijk di rect aan de godsdienstvrijheid. Hij noemde de beslissing ook een zeer ernstige slag voor de interkerkelijke betrekkingen en voor de zaak van de oecumene. hr. V. Holten uit Schiedam het mee doen! Hem wordt aangeraden nog eens aandachtig het N.T. te lezen en dan zal hem blijken Heerlijk, zulk ongenuanceerd spreken, wel gemakke lijk ook. De.adventsmensen en de zgn. secten hebben althans La.v. de kinder doop bedoeld is hier natuurlijk de zuigelingendoop eerder het bijbelse gelijk aan hun kant dan de 'kerkelij- ken'. Dat zal de hr. T. wel niet zin nen, maar ik heb op dit punt ook be hoorlijk wat onderzocht De argumen tatie b.v., die de Heidelb. catechismus voor de kinderdoop aanvoert, is te enenmale ontoereikend en bijbels niet verantwoord. Amsterdam S. de Jong baar met de bijbelse leer over de doop. Men moet niet naar het doop vont gedragen worden. Ik pleit voor een doop waarbij men zich van zijn verantwoordelijkheid bewust is'. Baarn J. Pasveer sr. Wiegel De redactie behoudt zich het recht voor haar ter opname in deze rubriek toegezonden meningsuitingen verkort weer tc geven. Bij publikatie wordt met de naam van de inzender onder tekend. Brieven kunnen worden ge stuurd aan het secretariaat hoofdre dactie Trouw/Kwartet, postbus 859. Amsterdam. Solzjenitsin Solzjenitsin Iaat er geen twijfel over bestaan, dat de in Goelag Archipel be schreven afschuwelijkheden inhaerent zijn aan het communistisch systeem. Het gaat in zijn boek dan ook niet in de eerste plaats om wat er onder Sta lin gebeurde, maar om het feit, dat hetzelfde reeds onder Lenin plaats vond en ook nu nog dagelijkse prak tijk is, zij het niet op dezelfde schaal. Waar S. de nadruk op legt is, dat er in beginsel nog niets veranderd is. Het is vooral deze uitspraak, die de woede van de Sowjets heeft opgewekt. Nog steeds hebben velen onder ons weinig besef van de volstrekte onver zoenlijkheid van wat wij onder men selijkheid verstaan en een semi-reli- gieus, onder dwang aan een heel volk opgelegd systeem als het communis me. Dit is eenvoudig niet mogelijk zonder de mens var zijn vrijheid, er go menselijke waardigheid te beroven. Zeist H. Kroese Kinderdoop (slot) Uit Ie Exloërmond (hr. J. Tipker) komt een verlossend woord: 'Beide de kinderdoop en de zondag zijn Goddelijke instellingen'. Daar kan de Couperus In de tv-uitzending Nader Bekeken van 28 febr. over Couperus heb ik niet, zoals Ton Hydra suggereert, gesteld dat iemand in de zenuwen raakt door het lezen van Couperus. Daar ging het helemaal niet om. Het ging alleen over het boekenweekgeschenk, de 'ok- kulte knipsels' uit Couperus. Het is heel goed denkbaar dat verha len over klopsignalen, geestverschij ningen, tafeldansen en aanverwante snorrepijperij de lezer nerveus en angstig maken. Maar het hoofdbezwaar tegen het boekje als geschenk is, dat het bewust en letterlijk de nieuwsgierigheid naar en de geïnteresseerdheid in het raad plegen van doden stimuleert. Ander zijds wordt de hele zaak weer gerela tiveerd ('van de lezer wordt geen ge loof gevraagd en ook geen ongeloof), maar èn stimulering èn relativering negeren Gods eigen stopbord (zie de concordantie op de Bijbel en het tref woord 'geest van een dode'). Zo stelde ik het in de uitzending en daar lag ook de motivatie van boekhandelaar Riemer om te weigeren dit boekje in de boekenweek als geschenk te ge bruiken. Zutphen Hans Werkman Kinderdoop (4) In Tr/Kw van 1-3-74 schreef iemand: 'dat men eens aandachtig het nieuwe testament moet lezen, dan zal blijken, dat de kinderdoop een Goddelijke in stelling is'. Er zijn miljoenen ernstige medechristenen die de kinderdoop af wijzen. omdat in het NT niet één tekst te vinden is waar geschreven staat dat zuigelingen gedoopt zijn en ook nergens bevolen is. Karl Barth schreef: 'De kinderdoop is onverzoen- Met verwondering heb ik 2 maart het artikel van P. L. van Enk gelezen: 'Den Uyl zat in de olie was een klap voor de WD'. U stelt de stemmen winst van de WD teveel afhankelijk van het optreden van de heer Wiegel. Het gaat nu veel kiezers niet zo zeer over zgn conservatief of progresief, wel of niet confessioneel, doch over het feit of hun belangen wel of niet door vakbonden behartigd worden. Ik kan mij moeilijk voorstellen dat al die kleine zelfstandige werkgevers en ondernemers, die zich nu bedreigd ge voelen door het kabinet Den Uyl, en nu besloten hebben bij gebrek aan al ternatief, ondanks het optreden van de heer Wiegel, toch VVD te stem men, zich door dat onnozele liedje van boer Koekoek laten beïnvloeden. Rotterdam RECTIFICATIE.- In ons blad van gis teren is per abuis het redactionele na schrift bij een ingezonden stuk van drs. J. Klatter afzonderlijk geplaatst onder het opschrift: Naschrift (slot). Deze Japanse man met een witte bloem Jjanden bidt voor één van zijn ouders die zondag omkwam bij de vliegtuigramp bij Parijs. Onder de passagiers waren 49 Japanners. Ongeveer vijftig nabestaanden van de Japanse slacht offers bezochten dezer dagen de plaats in het bos waar het toestel neer kwam om bloemen te leggen bij de wrakstukken. Ds. F. Kuiper het zal inderdaad kunnen functione ren als een pro-memoriam. Als de richtingwijzer voor het oer-bijbelse hopen en geloven. Zó heb ik het ge voeld in onze gesprekken. Bij hem thuis vooral, met zijn vrouw die als een ware 'zaddiq' (getrouwe) hem be geleidde. Ik besduit met een citaat van Fnts Kuiler zelf, het slot van een artikel in Trouw van 4 augustus 1973. Het ging over Barth en hij drukte ook zijn eigen hartstocht uit, toen hij schreef over het willen vinden van de weg der vernieuwing door deze we reld: 'In gehoorzaamheid en trouw, hopend temidden van alles wat ons dreigt te verbijsteren.' Ds. Frits Kuiper Is 75 Jaar geworden. Studie tc Amsterdam en Leiden en in Duitsland (bij Barth). Van 1922-'24 vertegenwoordiger Eur. stud, relief te Kazan (Rush). Van '24-'28 pred. te Amersfoort: van '28-'32 te Wormer, Jisp en Krommenie; vaiï '35-'45 te Alkmaar. Van '45-'47 studieleider vor mingscentrum Vrij Nederland: van *47-'63 pred. te Amsterdam. Daarna tot '65 docent doopsgez. seminarie te Montevideo in Uruguay. Publikaties o.m. Sowjet-Rusland en het christen dom ('37), Dc gemeente in de wereld ('41), Ontmoeting met het O.T. ('50), Israël en de gojiem ('51), Herinnerin gen van een theoloog (autobiografie). Drs. N. A. Schuman is wetensch. medewerker Vrije Universiteit te Am sterdam. BONDGENOTEN l Het kan moeilijk bevreemding w ken dat bepaalde mensen hier in noorden zich gaan afvragen wat el# lijk het begrip bondgenootschap houdt. Volken sluiten een verbi meestal ergens tegen, tegen een 3 dreiging die zij op dat moment als eel ervaren. Later kan die bedreig1 anderen minder werkelijk voorkoa en een andere bedreiging opduii Een ander bondgenootschap is e vereist. Het bondgenootschap wai wij nu betrokken zijn is kenne een ander dan dat waaran wij min meer onze bevrijding van de nazis1 danken hebben. Wij meenden dan dat er een nieuwe bedreiging was getreden. Men kan zich afvragen 1 zich dat ontwikkeld heeft sedertd!' Wie de berichten uit de landen in s zuiden van ons huidige bondgenz schap verneemt kan moeilijk op f ander gerust zijn. Portugal heeft monde van Gaetano dezer dagen r delijk en opnieuw blijk gegeven 1 zijn vaste wil om de beproefde n koers van verachting van mensen vrijheden te willen voortzetten, bewind in Spanje werpt in deze da openlijk alle verbloeming af en o; baart zich zoals zovelen het reeds 1T wisten als een onvervalst technoki: sche fascistisch bewind dat geen ei le inmenging van onderop wenst, ook bijzonder weinig achting hi^ voor de mening van anderen. 0 Griekenland kunnen we gevoege zwijgen. Italië leeft tussen deze 'bi genoten' als een bedreigde veste. schandalen die dezer dagen aan licht kwamen tonen hoezeer ook r allerlei politieke en commerciële gi sters op de loer liggen om de mi i over te nemen. Is het zo vreemd er mensen zijn die zich afvragen voor bondgenoten wij eigenlijk 1 ben. Vertel mij wie uw bondgeno zijn.En waartegen eigenlijk? Lij dan werkelijk alleen het noemen de Sovjet-Unie voldoende zijn oram deze afschuwelijkheden in het zuija door te slikken? n: A. J. iven; te LJ{ 'ipmnrcma F iCHAP ft ej. J. W. NAIROBI De katholieke bis schoppen van de Oost-afrlkaansc landen Kenia, Malawi, Tanzania, Oeganda en Zambia zeggen in een gemeenschappelijke verklaring dat zij weliswaar diep getroffen zijn door het lijden dat de bewoners van de door droogte getroffen stre ken in Afrika ondergaan, maar dat zij 'nog meer bezorgd zijn over het lijden dat de ene mens over de an dere brengt in vele delen van het Afrikaanse werelddeel'. 'WIJ be treuren in het bijzonder dc on menselijke omstandigheden waarin tallozen moeten leven als gevolg van racisme, koppig kolonialisme en bij tijden zelfs van stammen strijd. Wij vinden het een schen ding van de menselijke waardig heid dat racisme en kolonialisme nog steeds toegestaan worden in ons werelddeel en wc verwerpen elk beroep op het christendom om het blijven bestaan ervan te recht vaardigen'. De bisschoppen geven deze verkla ring uit naar aanleiding van het hoofdthema van het heilig jaar 1975, dat 'verzoening' Is. Sommige katholieke kringen vatten dit the ma op als het terugvoeren van dis sidente katholieken binnen de in stitutionele kerk. Dc Oost-afrikaan- se bisschoppen vatten verzoening geheel anders op. 'Wij verklaren onze solidariteit met onze broeders en zusters, die strijden voor het re-.ht van zelfbeschikking in al die delen van ons werelddeel waar dit recht hun wordt onthouden', aldus dc bisschoppen'. 'Verzoening betekent herstel van de beschadigde of gebroken band met God en mens en tussen men sen onderling. Dc mens kan niet vrede hebben met God, tenzij hij eerst vrede heeft met zijn naaste. Vrede met de naaste vereist dat de betrekkingen tussen de mensen ge bouwd worden op gerechtigheid en liefde', aldus de bisschoppen. NED. HERV. KERK Aangenomen naar Nunspeet: R. werda te Renkum. 'Afscheid op 10 maart van Haarlenfe] Heidinga, wegens emeritaat om n zondheidsredenen. L Bevestiging te Voorburg (als ph, voor bijz. werkzaamheden t.b.v. |n vrijz- modaliteit): J. van Ros;, pred. voorganger v.d. afdeling Vi burg v.d. ned. prot. bond. k Beroepen te Asperen: G J. Rebel Elim (reet GEREF. KERKEN Beroepen te Gcnemuiden: hoog, kand. te Schoonhoven; warden-Huizum: Sj. Tiemersma Zwammerdam; te Hazerswoude: Versluys te Leeuwarden-West. Aangenomen de benoeming tot g< verzorger psych. ziekenhuis 'Veldv te Ermelo: W- J. van Dijk te St. eras; de benoeming tot leraar g.o. het Nassau-Veluwe-college te Har wijk: H. van Veen te Witmarsum. Intrede te De Bilt: R. ter Haar Blokzijl; te Hoogersmilde: kand. Barens uit Amsterdam; te 's-Herto#< bosch: M. v.d- Sijs uit Groningen riname). GEREF. KERKEN (VRIJGJ6V) Intrede te Leerdam: G. van Kei uit Emmeloord. CHR. GEREF. KERKEN Beroepen te Middelharnis: A- Baée kand. te Bennekom. GEREF. GEMEENTEN e Beroepen te Zwolle: Ch. van der Pr' te Yerseke. DOOPSGEZ. BROEDERSCHAP Afscheid: van Joure: mej. de ma, ber. te Wageningen. e!. REMONSTR. BROEDERSCHAP Intrede te Alkmaar: mej. B. J. C. L so, proponente aldaar. j»r EV. ZENDINGSGEMEENTE fr< Intrede te Middelburg: K. van Bejot hem, tot nu toe evangelist aldaar, iae Blackstone, een historische speun ,n sroman door R. Falkirk. Uitg. Bru Utrecht. 224 blz. —f 4.50. Zwarte September, acties en acl) gronden, geschreven door A. Stol. relaas van de mysterieuze 'organisa la; •die haar bloedige terreuracties ont e tekent met de naam Zwarte Sept !e. ber. Uitg. Meulenhoff, Baarn, 172 14.90. KUNSTONDERWIJS - In het bf01 'Het artistieke creatieproces' zijn J, ideeën gebundeld van dr. Bart J. Weiten over de didaktiek van kunstonderwijs. Dr. Weiten was di teur van de akademie van bouwkij™ van de katholieke leergangen in burg. De bundel is verschenen als gave van het studium generale van leergangen, Bergmanstraat 1, Tilb (013-436000), prijs 5.- Vi JEUGD - Onderzoek naar de jeug< dringend nodig, vond het tijdschgj Jeugd en Samenleving. Mensen het jeugdbeleid bepalen, hebben schien wel een heel verouderd be van 'de' jeugd. Het Hoogveld-instil Ed. A in Nijmegen heeft toen een vöój derzoek gedaan met do bedoeling te zoeken hoe je zo'n project moet zetten. Met medewerking van J4 en Samenleving is het plan voor 3 eigenlijke onderzoek, dat binnenl begint, nu in boekvorm verschel) 'Jeugd en emancipatie', uitgever Ambo.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1974 | | pagina 2