Watergate voor
de Grand Jury
In feite wonnen de Liberalen
bZI
Kissinger in Syrië
met scheidingsplan
magazine,
moet u toch eens lezen!
Jaworsky verwacht 'moeisaam proces
Verkiezingen
Helle Krag
stort zich
in politiek
Duitsers naar
140 km per uur?
Amnesty-actie voor
Sowjet-gevangenen
Koninklijk gezin
naar wintersport
Betogingen in
Addis Abeba
Vernietigende aanval op Britse twee-partijenstelsel
goed ontmoet
TROUW/KWARTET ZATERDAG 2 MAART 1974
BUITENLAND T7/K9
WASHINGTON (UPI, A'P, Reuter) Een federale 'Granid Jury' heeft vrijdag zeven voormalige
topmedewerkere van president Niixon aangeklaagd. Het zijn onder anderen Bob Haldeman, John
Blirlichman, John Mitchell en Charles Colson. De jury achtte de door de speciale Watergate-aankla-
ger ingebrachte beschuldigingen gegrond.
President Nixon, die openlijk heeft verklaard dat hij de verantwoordelijkheid voor de zaak draagt,
kwam niet op de lijst van beschuldigden voor.
Andere aangeklaagden zijn Robert
Mardian, voormalig onder-minister
van justitie, de advocaat Kenneth
Wells Parkinson en een voormalig as
sistent van Haldeman, Gordon Stra-
chan. John Mitchell was minister van
justitie tot hij in verband met het
watergateschandaal aftrad.
Mitchell moet zich voor een recht
bank in New York ook reeds verant
woorden voor samenzwering, obstruc
tie van de justitie en meineed. We
gens dezelfde beschuldigingen staat
daar terecht Maurice Stans, oud-minis
ter van handel.
Voor de eerste maal werd In verband
met het Watergate-schandaal vrijdag
ook de voormalige adviseur van
Nixon, Charles Colson, aangeklaagd.
Ehrlichman was hoofdadviseur voor
binnenlandse aangelegenheden van de
president. Haldeman was chef van
Nixon's Witte-Huisstaf. Beiden namen
op 30 april vorig jaar ontslag.
De grand jury ontving van de speciale
aanklager in de Watergate-affaire, Le
on Jaworski, een vijftig bladzijden
omvattend dossier waarin de tegen
het zevental ingebrachte beschuldigin- -
gen stonden. Er was voorts een verze
geld dossier bij, waarvan de inhoud
met bekendgemaakt is. In goedinge-
lichte kringen wordt aangenomen dat
Jaworsky hierin de rol van president
Nixon in het watergate-schandaal
heeft uiteengezet.
Het verzegelde document werd vervol
gens aan rechter John Sirica overhan
digd. Deze opende het, bestudeerde
het en deelde mee dat het dossier op
nieuw verzegeld zou worden en op
een veilige plaats moest worden opge
borgen.
Beschuldiging
In de acte worden de zeven beklaag
den ervan beschuldigd leugens te heb
ben verteld tijdens hun verhoren
door de senaatscommissie en van sa
menzwering om clementie aan te bie-
Vervolg van pagina 1
te wijten aan de opkomst van de libe
ralen, die dan wel niet in een veel
groter aantal zetels, maar toch in een
forse stemmenwinst tot uitdrukking is
gekomen. Voorts hebben de conserva
tieven nadeel gehad van het optreden
van de aartsconservatief, Enoch Po
well, die de Britten had aangeraden
om op de Labourpartij van Wilson te
stemmen. Hij heeft met de conserva
tieven gebroken, omdat dezen niet ach
ter zijn racistische opvattingen wilden
staan.
Voorspellingen op grond van de resul
taten van twee derde van de 635 dis
tricten wezen er gisteren in de loop
van de dag al op, dat geen der partij
en een absolute meerderheid zou be
halen (318 zetels in het Lagerhuis).
De conservatieven beschikten toen
over 177 zetels, de socialisten over
255, de liberalen over vijf en de. ove
rige partijen eveneens vijf zetels. On
der de bijna 200 districten die nog ge
teld moesten worden waren echter ve
le plattelandsdistricten, waar de con
servatieven traditioneel sterk zijn.
Op grond van de beschikbare gege
vens voorspelde de BBC met behulp
van een computer dat Labour onge
veer 308 zetels (10 minder dan de ab
solute meerderheid van 318), de con
servatieven 297 zetels en de liberalen
14 zetels zouden krijgen. Voor de
overige partijen zouden de resterende
16 zetels zijn. Geruime tijd zag het er
naar uit, dat de BBC een vrij nauw
keurige berekening had gemaakt,
maar tegen de avond bleek, dat de so
cialistische winst was tegengevallen
en dat zelfs een coalitie van socialis
ten en liberalen geen meerderheid in
het Lagerhuis zou kunnen opbrengen.
Niet geslaagd
Premier Edward Heath is niet ge
slaagd in zijn opzet, door middel van
vervroegde verkiezingen een nieuw,
versterkt mandaat van de bevolking
te krijgen om het hoofd te kunnen
bieden aan de onrust in de industrie
en aan de economische moeilijkheden,
die nog nooit na de tweede wereldoor
log zo groot zijn geweest. De bijna
270.000 mijnwerkers zijn nu al drie
weken in staking, na eerst sinds half
november overwerk te hebben gewei
gerd. Algemeen wordt verwacht dat
de voorraden kolen over enkele we
ken een kritiek peil zullen bereiken.
De werkweek, die in de industrie
sinds enkele maanden tot drie dagen
beperkt moet blijven, moet dan nog
verder worden ingekrompen.
Reeds lang voordat de einduitslag
vaststond, liet de leider van de La
bourpartij, Harold Wilson, zich voor
zichtig uit over zijn kansen op het
premierschap. Een coalitie met de Li
berale partij van Jeremy Thorpe sloot
hij in elk geval uit. Sommige van zijn
naaste medewerkers waren echter nog 9; Suimuxe^saoj ipEqurreyf 'jw ïjocjjoh
vol vertrouwen dat Labour het heft hebben gegeven tot het heimelijk bij
den in ruil voor hét stilzwijgen van
drie van de zeven oorspronkelijk gear
resteerde personen in de zaak van de
inbraak in het democratisch hoofd
kwartier, Howard Hunt, Gordon
Libby en James McCord.
Volgens de aanklacht hebben de sa
menzweerders zich bij hun pogingen
om de rechtspleging geweld aan te
doen o.m. schuldig gemaakt aan het
'verwijderen, verbergen, veranderen
en vernietigen vandocumenten,
stukken, archiefmateriaal en voorwer
pen'.
'De samenzweerders stelden zich ten
doel het afleggen van onware, bedrie-
gelijke, ontwijkende en misleidende
verklaringen en getuigenissen te bera
men, te verzoeken, te ondersteunen
en te vergemakkelijken
In de aanklacht wordt gezegd dat
Ehrlichman heeft gelogen toen hij
verklaarde dat hij niets meer afwist
van de inbraak dan wat hij erover in
kranten had gelezen. Dat hij geduren
de de eerste weken na de inbraak in
het democratisch hoofdkwartier nooit
met Dean heeft gesproken over de rol
van Liddy en dat hij zich niet kon
herinneren wanneer hem ter ore
kwam dat Liddy bij de zaak betrok
ken was. dat hij zich niet kon herin
neren Nixon's voormalige advocaat
Helle Virkner Krag,
actrice en vroegere echt
genote van de
ex-premier
Jens Otto Krag van
Denemarken
Cdie nu EEG-vertegen-
woordiger in de
Ver. Staten is) heeft
zich in de politiek
gestort. Zij is kandidate
voor de
sociaal democraten in
het Kopenhaagse
district Frederiksborg.
weer in handen zou nemen om het
beleid voort te zetten, dat in juni
1970 werd afgebroken, toen Labour
verrassend van de conservatieven ver
loor.
Later op de dag nam dit vertrouwen
echter af en verklaarde Wilson na een
bijeenkomst met zijn adviseurs dat
'Engeland in de eerste plaats een re
gering nodig heeft, die bereid is op
ingrijpende wijze de economische en
industriële crisis aan te pakken.' En
Wilson zei bereid te zijn, deze rege
ring samen te stellen.
Labour wil als het een minderheids
kabinet onder Wilson op de been mag
brengen, voortgaan met haar omstre
den program. Dat houdt o.a. in groot
scheepse nationalisaties en nieuwe on
derhandelingen over de voorwaarden
van het Britse lidmaatschap van de
EEG, de Europese Gemeenschap. Een
medewerker van Wilson zei: 'Als wij
bij een belangrijke kwestie een neder
laag lijden in het Lagerhuis, zullen
wij ons opnieuw tot de kiezers wen
den'. Dit laatste is dan ook de voor
naamste reden, waarom Wilson zo
spoedig mogelijk premier van een so
cialistisch minderheidskabinet wil
worden
BONN (UPI) Negen van de elf
Westduitse deelstaten hebben er bij
de Bondsregering op aangedrongen de
maximumsnelheid op autosnelwegen
te verhogen tot 140 km per uur. Zij
prefereren dit maximum boven 130
km, welke de regering heeft voorge
steld.
Aanvankelijk wilde Bonn de vorig
jaar ingestelde maximumsnelheid van
100 km handhavpn met het oog op de
gunstige invloed op het verkeersdo-
dencijfer. Onder druk van de opposi
tie in en buiten het parlement stelde
de regering-Brandt eerst voor, de
maximumsnelheid op 120 km per uur
te brengen en vervolgens verhoogde
zij haar 'aanbod' tot 130 km.
Aangezien de maatregel de goedkeu
ring moet hebben van de deelstaten
verwachten politieke waarnemers dat
de dentrale regering nogmaals door dp
knieën zal moeten.
eenbrengen van de fondsen bestemd
voor de zeven eigenlijke inbrekers.
Lang proces
Rechter Sirica verklaarde dat de be
handeling voor de rechtbank op 9
maart een aanvang zal nemen. Vol
gens openbare aanklager Jaworski zal
het eigenlijke proces pas over drie tot
vier maanden op gang komen. Hij
verwachtte een 'lang en moeizaam
proces'.
De zitting van vrijdag duurde slechts
tien minuten. Aan het eind van de
behandeling verklaarde rechter Sirica
dat alle direct bij de zaak betrokke
nen geen verklaringen mogen afleg
gen die daarop betrekking hebben.
De grand jury was samengesteld uit
dertien vrouwen en acht mannien, die
pas enkele dagen geleden geschikt
werden bevonden om zitting te ne
men.
Het Witte Huis gaf direct na de uit
spraak van de jury een verklaring uit
waarin werd gezegd dat president
Nixon erop vertrouwt dat alle Ameri
kanen met hem zullen erkennen dat
zijn aangeklaagde voormalige mede
werkers onschuldig worden geacht zo
lang hun schuld niet door een recht
bank is vastgesteld. Hij hoopte dat
het proces snel zou verlopen zodat de
Watetgate-af faire een 'rechtvaardig
slot' zal krijgen.
HAMBURG (ANP) De Westduitse
afdeling van Amnesty International
begint dit weekend een actie om be
kendheid te geven aan het lot van de
onbekende politieke gevangenen in de
Sowjt-Unie. Met de actie onder het
motto 'Goelag Archipel 1974' wil Am
nesty erop wijzen dat er ook nu nog
in de Sowjet-Unie honderden straf
kampen zijn, waarin volgens schattin
gen van Amnesty meer dan 10.000 po
litieke gevangenen worden vastgehou
den.
Amnesty zegt dat met name de artike
len 18 en 19 van de Algemene verkla
ring van de rechten van de mens, die
betrekking hebben op vrijheid van
godsdienstuitoefening en vrijheid van
meningsuiting, in de Sowjet-Unie niet
gerespecteerd worden. Op het ogen
blik zijn de namen van 322 politieke
gevangenen bij Amnesty bekend. Veel
van hen zijn baptisten die veroor
deeld zijn omdat ze vasthielden aan
het recht hun godsdienst vrij uit te
oefenen. Anderen zijn joden, die actie
hebben gevoerd voor recht op emigra
tie naar Israël.
Van een verslaggever
DEN HAAG Van de vliegbasis
Soesterberg zijn gistermiddag konin
gin Juliana, prins Bernhard en mr.
Pieter van Vollenhoven naar Oosten
rijk vertrokken voor enige weken
wintersportvakantie. Prinses Margriet
was met haar drie kinderen al eerder
per trein naar Lech vertrokken. Ko
ningin en Prins worden op 21 maart
terugverwacht.
Gromyko nu in Egypte
DAMASCUS/TEL AVW/CAIRO (Reuter. UPI, AP) De Amerikaan
se minister van buitenlandse zaken, Henry Kissinger, is vrijdag op
nieuw in Damascus aangekomen nadat hij in Israël voorstellen voor
een troepenscheiding op de Golanhoogten had ontvangen.
Volgens waarnemers in Tel Aviv be
vatten de Israëlische voorstellen alleen
uitgangspunten voor een troepenschei
ding en treden verder niet in bijzon
derheden. Deze moeten tijdens het ko
mend overleg worden uitgewerkt
In de Israëlische pers verschenen vrij
dagmorgen gegevens over de voorstel
len die door een opzettelijke loslippig
heid van de regering in Jeruzalem
waren bekend geworden. De vijf
hoofdpunten van de voorstellen ko
men op het volgende neer:
Bij het begin van de onderhande
lingen moeten de krijgsgevangenen
worden uitgewisseld (in Israël zitten
385 Arabische militairen gevangen,
terwijl Syrië 62 Israëli's vasthoudt).
Israël wil zich uit het grootste
deel van het in oktober 1973 verover
de gebied terugtrekken.
'Uitdunning' van de troepen van
beide landen langs weerszijden van de
nieuwe bestandslijn.
vorming van een door een VN-poli-
tiemacht gecontroleerde bufferzone
tussen de Syrische burgerbevolking
naar het door Israël ontruimde gebied.
Kissinger vertrok vrijdag uit Egypte
nadat daar voor het eerst sinds de
zesdaagse oorlog in 1967 weer de
Amerikaanse vlag op het gebouw van
de Amerikaanse ambassade in Cairo
was gehesen. In Tel Aviv confereerde
hij vijf uur met Israëlische leiders
over de voorstellen die hij aan Syrië
zou overbrengen.
GROM1KO
De Russische minister van buitenland
se -/.aken, Andrei Gromyko, kwam vrij
dag vanuit Damascus in Cairo aan.
Gromiko zal met de Egyptische lei
ders spreken over Russische hulp bij
de herbouw en mogelijke ontwikke
lingsprojecten. Volgens het Libanese
blad 'An Nahar' was de werkelijke re
den van het ovcrwachte bezoek van
de Rus aan Syrië niet het komende
overleg tussen Syrië en Israël maar een
meningsverschil tussen Damascus en
Moskou over Russische wapenleveran
ties, die na het einde van de oktober-
oorlog werden stopgezet. Bij het over
leg met president Assad zou ook ge
sproken zijn over een mogelijk her
stel van de sinds 1967 verbroken di
plomatieke betrekkingen tussen de
Sowjet-Unie en Israël. Volgens diplo
matieke kringen in Moskou zou de
Russische regeriig dit herstel wensen
nu ook de betrekkingen tussen
Washington en Cairo weer normaal
zijn gewordpn
ADDIS ABEBA (Reuter, AFP, AP)
De muitende militairen in Ethio
pië hadden vrijdag de macht nog ste
vig in handen. Keizer Haile Selassie
verblijft nog steeds in zijn paleis,
maar zijn macht, die volgens de
grondwet praktisch onbeperkt was,
lijkt sterk aan banden gelegd.
Duizenden studenten demonstreerden
vrijdag in Addis Abeba om hun steun
te betuigen aan de rebellie van de
strijdkrachten 'en hun eigen eisen te
stellen. Aanvankelijk werd er door de
militairen op de demonstranten ge
schoten maar later bleek de demon
stratie vreedzaam te verlopen.
De nieuw benoemde premier Makon-
nen hield intussen een persconferen
tie waarop hij zei dat het leger hem
steunt bij de kabinetsformatie. Over
de demonstranten die buiten het af
treden van de nieuwe premier eisten,
zei Makonnen dat het slechts 'radicale
elementen' waren 'die proberen te ver
te gaan.'
Een regeringsradiozender maakte la
ter bekend dat vier voormalige minis
ters vrijdag door het leger zijn vrijge
laten. Volgens sommige waarnemers
houdt het leger nog acht of meer mL
nisters en een aantal hogere ambtena
ren uit de provincie vast.
Een regeringswoordvoerder in het
buurland Somali ontkende vrijdag be
richten dat zijn land troepen had sa
mengetrokken langs de grens met
Ethiopië. 'Als Afrikaans land heeft
Somali geenszins de bedoeling munt
te slaan uit de recente ernstige ont
wikkelingen en de binnenlandse crisis
bij zijn buurman Ethiopië', aldus deze
woordvoerder. Eerder was gemeld dat
zich aan de grens al enige incidenten
hadden voorgedaan.
door Chris Blankenburgh
LONDEN, LIVERPOOL De aankomst van Labourleider Harold
Wilson in Londen verschilde gisteren hemelsbreed van zijn eerder
terneergeslagen intocht in het Adelphy Hotel in Liverpool.
De 57-jarige Wilson zag er, toen hij
daar donderdagavond vlak voor de
sluiting'van de stemlokalen aankwam,
oververmeoid en somber uit Zijn
stem was mat en vervormd, hij strui
kelde over zijn woorden en haastte
zich naar zijn hotelkamer. Maar giste-
ren arriveerde Wilson, vergezeld van 'Zal ik het wel of zal
zijn vrouw Mar, triomfantelijk, fris
ik het niet halen,'
(ADVERTENTIE)
VU magazine is een maandblad waarin iedereen die belang stelt in de
denkwereld van vandaag interessante artikelen vindt over allerlei
onderwerpen waar de wetenschap mee bezig is.
Enkele voorbeelden van actuele onderwerpen in enige recente nummers:
Soberheid en olie TT/* 1 1
Nut van sensitivity-training yy10 PflPfl (10 Ct
Is hard werken ook veilig?
I Bon
Ik geef mij op als abonnee op het VU magazine
ik geef een abonnement cadeau
Mijn naam en adres
I Naam en adres van ontvanger
I
Voor betaling wacht ik uw acceptgirokaart af.
In open enveloppe zonder postzegel zenden aan:
Vrije Universiteit, Antwoordnr. 1771, Amsterdam.
V U kunt ook bellen: 020-48 2674.
Een jaarabonnement
(januari t/m december)
bedraagt f 13,50.
ledereen die nu
een (geschenk)abonnement
aangaat, krijgt als extra
geschenkhet buitengewoon
interessante boek
VU visies op mens en
maatschappij GRATIS:
206 pagina's paperback
(vastgestelde verkoopprijs
is f 10,75).
en zelfverzekerder dan ooit in de
Britse hoofdstad. Wat niemand had vraaSl Labourleider
verwacht was gebeurd. Vanaf het eer- Wilson zich af, nadat
ste ogenblik dat de stembusresultaten hij een drankje heeft
begonnen binnen te stromen was al 3, ,a van cen
één ding duidelijk: de Conservatieven
hadden gefaald een duidelijke kiezers- aanhanger m de La-
meerderheid achter zich te krijgen bour-club, na het her-
voor de vorming van een sterk Tory- overen van zijn zetel
kabinet om het mijnconflict en de j. M„i
economische crisis aan te pakken. Al *oor het district,
vrij spoedig werd een verschuiving
ten gunste van de Labour-partij waar
genomen, die is toegeschreven aan het
succesvolle optreden van de Libera
len, die de Conservatieven meer stem
men hebben ontfutseld dan Wilsons
partij.
In feite hebben de Liberalen de ver
kiezingen in Engeland gewonnen. Zij
hebben een historisch record aantal
stemmen veroverd. En hun winst is
volledig ten koste gegaan van de twee
grote partijen. Dat de liberale partij
slechts zo'n gering aantal Lagerhuisze
tels heeft gekregen wordt veroorzaakt
door het Britse districten-kiesstelsel,
dat evenals in Frankrijk, de reuzen
partijen onevenredig beoordeelt. Zo
hebben de Liberalen 500.000 stemmen
nodig gehad om een zetel te verove
ren, terwijl de Conservatieven daar
voor slechts 42.000 stemmen nodig
hadden. Daar kwam bij dat tijdens
Heath' regering de grenzen van het
aantal kiesdistrikten zijn gewijzigd,
waarvan werd verwacht dat dit in het
voordeel van de Tories zou uitpakken.
Het gevolg van de verkiezingsuitslag
is dat Engeland nu in een politieke
pat-situatie verkeert, tijdens een ern
stig mijn-conflict en een hevige eco
nomische crisis.
Geen van de twee grote partijen heeft
de absolute meerderheid in het 635
zetels tellende Lagerhuis. Tussen de
twee partijen is een bijzonder onbere
kenbare 'derde macht' gevormd waar-
In de Liberalen het belangrijkst zijn.
Daarnaast zijn in het Lagerhuis een
aantal onafhankelijke parlementsleden
gekomen: leden van het ultra-rechtse
Nationale Front, Schotse Nationalis
ten, extreme Noordierse protestantse
'Loyalisten', zoals Ian Paisley en le
den van de Noordierse katholieke ge
steunde partijen in Ulster.
Al deze parlementsleden of groepen
Lagerhuisleden, die niet bij de Tories
of Labour zijn aangesloten, hebben
hun eigen politieke verlangens. Hun
eisen lopen de ene keer parallel met
die van de Conservatieven, de andere
keer met Wilsons partij en gaan de
d-rde keer dwars tegen de plannen
van de belde grote partijen in. Omdat
zowel Conservatieven, Labour als Li
beralen tijdens de verkiezingscampag
ne elke vorm van coalitie uitdrukke
lijk van de hand hebben gewezen, was
gisteren alleen nog de vorming van
een minderheidskabinet mogelijk. Dit
kabinet zou echter om aan te kunnen
blijven afhankelijk zijn van de volle
dig onberekenbare 'derde macht' die
nu op de wip zit en vooral van de
steun van Thorpes Liberalen. Daar
mee is de regeerbaarheid van Enge
land bijzonder bemoeilijkt en kunnen
elk ogenblik kabinetscrises uitbreken.
Edward Heath had eerder gedreigd
bij cen politieke impasse naar het
middel van nieuwe algemene verkie
zingen te zullen grijpen. Maar vrij al
gemeen werd aangenomen dat dit in
de huidige kritieke economische en
politieke situatie weinig heilzaam zou
zijn. Toen hot gisteren dan ook erop
leek dat de Labour-partij wel de
grootste partij in het Lagerhuis zou
worden, maar niet de kritieke helft
van het totale aantal parlementszetels
zou veroveren, was de kans op de vor
ming van een Labour-minderheidsre-
gering zeer reeël geworden.
Bezorgdheid
De chaos die nu door depolitieke
verspintering is geschapen heeft in
Engeland al grote bezorgdheid ge
wekt. Gevreesd wordt dat het buiten
land de financiële bijstand die de
nieuwe regering daar zal gaan vragen
om de betalingsbalanstekorten te dek
ken 'om de positie van het pond ster
ling' te redden, onder verzwaarde
voorwaarden zal verstrekken. Vooral
de vijandige houding van Labour je
gens dc EEG en het Labour-plan, En
geland eventueel weer uit de Europe
se Gemeenschap te halen, herbergt
het risico dat ook de overige EEG-lan-
den de regering weinig welwillend
zullen bejegenen. Uit de Verenigde
Staten zijn al berichten binnengeko
men dat Washington de terugkeer van
Wilson met weinig vreugde begroet.
Wilson heeft eerder in zijn memoires
over de periode dat hij premier was
(1964 tot 1970) de Amerikaanse rege
ring van destijds scherp gehekeld. Hij
lag in die periode herhaaldelijk over
hoop met president Lyndon B. John
son in verband met diens Vietnampo-
iitlek.
Vernietigend
In plaats van de Conservatieven te
versterken hebben de algemene ver
kiezingen tot een vernietigende aan
val op het Britse twee-partijen-stelsel
geleid. De kiezers hebben zich mas
saal tegen de twee gevestigde Britse
partijen gekeerd. Omdat het Britse
politieke systeem niet in staat is een
dergelijke publieke reactie in een
werkbare regerende parlementaire
meerderheid op te zetten, gaat Enge
land een onstabiele periode onder een
zwak kabinet tegemoet. Toen gisteren
bekend werd dat Wilson de nieuwe
premier zou kunnen worden was de
eerste reactie een krachtige val in de
beurskoersen en verdere verzwakking
van de positie van het Britse pond
sterling.
