Oosterschelde
moet half-dicht
H|: v J|j
1l\I
Wiegel lijkt óver hoogtepunt
Commissie Klaasesz adviseert:
WRÊiïk Mm
Industriebond NVV
wipt 'verontrusten'
0* 'r /s
'Cultuurgeschiedenis
en Christendom':
een uitstekend boek
'D'66 veranderen als we
geen 2 procent halen'
PI-
W M
Oosterschelde
Den Uyl zat in de olie, was een klap voor de VVD
Uit eigen
kring verzet
tegen koers
Bij ruzie in café
hand met kapmes
vrijwel afgehakt
Groen van Prinsterer
UITGEVERIJ
T. WEVER
FRANEKER
fROmV/KWiAiRTKr ZAfDERiDAG 2 MAART 1974
IUXNEMJAM)
T3/K5
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG De Oosterschelde dient te worden afgesloten, maar de dijk
zal een zodanige constructie moeten krijgen dat een zeker getijverschil wordt
gehandhaafd.
De aanleg van deze zogenaamde open
blokkendam, waartoe de commissie-
Klaasesz gisteren de regering advi
seerde, zal 1 tot 1,6 miljard gulden
meer gaan kosten dan het huidige,
ds in uitvoering zijnde plan. Bo
vendien zal Rijkswaterstaat, dat de
technische mogelijkheden van een
dergelijke afsluiting zal moeten on
derzoeken, voor een extra zware opga
ve worden geplaatst Daar staat tegen
over dat deze oplossing aan de ene
kant een maximale veiligheid waar
borgt, terwijl anderzijds het milieu
grotendeels van aantasting wordt ge
vrijwaard.
Volgens het plan van de commissie-
Klaasesz zullen de drie resterende
geulen (de Roompot de Schaar van
Roggenplaat en de Hammen) moeten
worden afgesloten op zodanige wijze
dat het getijverschil bij de mosselban-
ken bij Yerseke ongeveer 1,80 meter
zal zijn en de stormvloedstanden ach
ter in het Oosterschelde-bekken met
0,7 meter worden verlaagd. Deze blok
kendam zal niet alleen met behulp
van de gebruikelijke kabelbanen wor
den opgeworpen, maar er zal ook ge
bruik moeten worden gemaakt van
blokken van 40 ton zoals die met
schepen bij Hoek van Holland zijn af
gezet. Deze eerste fase zal volgens de
commissie ongeveer evenveel tijd ver
gen (vier jaar) als het afsluiten van
de dam volgens de oorspronkelijke op
zet
Stormvloedkering
Deze blokkendam echter biedt onvol
doende beveiliging op lange termijn,
terwijl bovendien de gaten door aan
groeiing en dichtslibbing verstopt zul
len raken. De vis zal hierdoor de" Oos
terschelde vrijelijk in en uit kunnen
komen (de Oosterschelde vervult een
belangrijke functie als 'kinderkamer1
voor de Noordzee-vis). Daarom zal in
het werkeiland tussen Roompot en de
Schaar van Roggenplaat een storm
vloedkering moeten worden gebouwd.
Daaronder komen enkele tientallen
meters brede kokers voor de afvoer
van de vis. Bij extreem hoge water
stand kan de stormvloedkering wor
den gesloten, terwijl ook bij te sterke
oostenwind de zo gevreesde dijkval
kan worden voorkomen. De blokken
dam is dan inmiddels vervangen door
een definitieve afdamming, waarover
een weg zal komen te lopen. Die weg
zal volgens de commissie echter
hoofdzakelijk voor de recreatie moe
ten zijn. Het plan van de Oosterschel-
de-commissie voorziet verder in de
aanleg van onder meer een secundaire
dam bij het Schelde-Rijnkanaal .Het
gehele plan zal in een tijdsbestek van
tien tot vijftien jaar kunnen worden
voltooid.
Veiligheid
RITA
'Als u ophoudt met roken en
voortaan met de bus gaat, hebt
u van de zomer genoeg gelid
om een pony te kopen.'
De veiligheid is volgens de commissie
na voltooiing van het plan even groot
als in het oorspronkelijke plan, ter
wijl het milieu nauwelijks zal worden
aangetast. In de eerste fase zullen
zich bij de oester- en mosselcultuur
moeilijkheden kunnen voordoen, die
echter na het gereedkomen van de
stormvloedkering zullen verdwijnen.
De kinderkamerfunctie blijft gehand
haafd, schrijft de commissie, terwijl
ook de sportvisserij voortgang zal
kunnen vinden. Doordat niet tot dijk
verhoging op grote schaal behoeft te
worden overgegaan, zal het landschap
niet worden aangetast. Ook blijft de
goede kwaliteit van het Oosterschelde-
water onverlet
De commissie-Klaasesz heeft in de zes
maanden die zij zich over het pro
bleem van de Oosterschelde heeft ge
bogen, 47 varianten bestudeerd, ver
deeld in vijf groepen. Bij geen van
deze plannen, uitgezonderd dat van de
blokkendam met stormvloedkering,
was er volgens de commissie sprake
van een evenwicht tussen het veilig
heidsaspect en de aspecten van visse
rij en milieu.
De kostenverzwaring (1,6 miljard)' die
het alternatief met zich mee brengt
moet volgens de commissie worden af
gewogen tegen de voordelen. Prof. De
Wolff, hoogleraar wiskundige econo
mie in Amsterdam, wees erop dat de
kosten door het behoud van oester- en
mosselteelt tot 1 miljard zullen dalen,
terwijl op milieugebied een winst
wordt verkregen die niet in geld is
uit te drukken: 'Het is hetzelfde als
met de Nachtwacht, de waarde is zo
moeilijk in geld uit te drukken. Nie
mand denkt er over die Nachtwacht
te verkopen.'
Wanneer de regering het advies op
volgt, komt Rijkswaterstaat niet al
leen voor de gigantische opgave te
staan, de Oosterschelde af te sluiten,
maar ook nog eens het kunstwerk van
de stormvloedkering uit te voeren.
Commissielid prof. Klein, oud-buiten-
gewoon hoogleraar in de waterbouw
kunde in Delft: 'Rijkswaterstaat zal
slechts zeer ten dele blij zijn met dit
advies. Het afsluiten van zee-armen is
technisch een bijzonder moeilijke op
gave en we staan nu reeds op de
grens van het technisch kunnen. Ik
zie het echter als een uitdaging aan
Rijkswaterstaat om een nog moeilij
ker opgave te aanvaarden en de grens
van het huidige technische kunnen te
overschrijden.'
Voor de uitvoering van het plan is
geen wijziging van de Deltawet nodig,
omdat er sprake blijft van een afdam
ming. De Tweede Kamer heeft echter
het rapport ook toegezonden gekre
gen, en zal in de gelegenheid zijn
hierover in debat te treden. Op een
beslissing op korte termijn valt echter
niet te rekenen, want minister Wes
terterp (verkeer en waterstaat) heeft
de provincies Zeeland, Noord-Brabant
en Zuid-Holland alsmede de Raad
voor de waterstaat gevraagd, binnen
drie maanden te reageren. Een ter
mijn waar mr. J. Klaasesz overigens
wel van schrok, omdat zijn commissie
maar zes maanden kreeg voor het uit
brengen van advies.
Overigens heeft het uitstel van de re
geringsbeslissing tot mogelijk kort
voor het zomerreces van de Tweede
Kamer, geen invloed op de voortgang
van de huidige werkzaamheden. Want
wat nu in uitvoering is. kan goed
worden ingepast in het plan van de
commissie-Klaasesz.
ADVERTENTIE
Wegens grote belangstelling
2de druk verschenen
P. J. A. Idenburg/P. J. Geelkerken
Het konflikt in het
Midden-Oosten
bijgewerkt tot de huidige situatie
ANTIIOS-Paperback 8,90.
Uitgave van In den Toren,
Anneke Goudsmit:
Van een verslaggever
ASSEN Als D'66 minder dan
twee procent van de stemmen
zou halen bij de statenverkiezin
gen, zouden we het in een andere
vorm moeten gaan doen, zei me
vrouw mr. A. Goudsmit in een
verkiezingsvergadering ln Assen.
Persoonlijk meent zij dat dan ac
tiegroepen gevormd zouden moe
ten worden. Overigens ziet zij de
verkiezingen niet zo somber in:
zij is ervan overtuigd dat de par
tij in Nederland zal blijven mee
tellen, 'omdat er veel taken zijn
die niet zouden kunnen worden
verwezenlijkt al sD'66 er niet zou
zijn'.
Baarn
Nü in de boekhandel.
Vervolg van pagina 1
over de dam worden aangelegd. Maar
dan is het intussen 1990 geworden.
'Hier plaats ik toch wel erg veel
vraagtekens', aldus mr. Van Aartsen.
Ook wil de Zeeuwse commissaris nog
onderzocht hebben of het voorgestelde
getijverschil van 1.80 m wel verant
woord is met het oog op de veilig
heid.
De Unie van waterschappen vindt de
aan de hand gedane oplossing wel ac
ceptabel, onder voorwaarde echter,
dat uit een extra studie zal blijken,
dat aan de veiligheid geen afbreuk
wordt gedaan en dat deze veiligheid
binnen dezelfde tijd wordt bereikt (in
1978) als oorspronkelijk het plan was.
De Unie is overigens blij, dat niet ge
kozen is voor het openlaten van de
Oosterschelde, waardoor 245 km dijk
zou moeten worden verhoogd.
De vissers in Zierilraee lieten direct
na het vernemen van de berichten
over het advies via de radio de
scheepstoeters loeien en de vlaggen
uithangen. Voorzitter A. L. Lockef eer
van de Vereniging tot bevordering
van de Zeeuwse visserijbelangen Zevi-
bel, tevens voorman van de strijders
voor een open Oosterschelde, gebun
deld in de groep OSO, zegt dat er re
den tot juichen is als er inderdaad
een oplossing is gevonden waarbij zo
wel de visserij als de oester- en de
mosselcultuur en het milieu bewaard
kunnen blijven. Volgens voorman Van
Leeuwen van de actiegroep 'Ooster
schelde open' betekent het advies van
de commissie-Klaasesz in ieder geval
dat er niet voor niets gevochten is.
'Want ook als er een dam komt waar
de visserij en het unieke Oosterschel-
de-milieu voor 100 procent bij be
waard kunnen blijven, dan zijn wij bij
zonder gelukkig, aldus Van Leeuwen.
Het partijbestuur van de PPR heeft
aan een aantal deskundigen en aan de
door de PPR ingestelde 'Zeelandcom-
missie' adviezen gevraagd over het
rapport-Oosterschelde. De adviezen
wil de PPR over veertien dagen bin
nen hebben.
door P. L. van Enk
Nog maar een maand of wat
geleden konden we WD-lei-
der Wiegel zijn rug zien
rechten, zodra hij het over
de statenverkiezingen 1974
kreeg: tegen die tijd zouden
we eens wat zien. De KVP
en ARP zouden met een
schok ontwaken uit de roes
waarin zij, euvel genoeg,
hadden besloten het kabinet-
Den Uyl een kans te geven.
De WD zou legioenen con
fessionele kiezers overne
men. Zij zou de KVP niet al
leen in haar oppositie van
tweede partij van het land
voorbijstreven, maar boven
dien zouden PvdA-stemmers
in kleine drommen komen
overlopen.
Het uur der waarheid nadert
en het lijkt toch een beetje
minder geweldig af te lopen.
De nieuwe hoop die naar het
woord van VVD-voorzitster
mevrouw Van Someren, Wie
gel de massa bereidt, blijkt
toch minder mensen te be
zielen dan de toevloed van
nieuwe partijleden aanvanke
lijk had doen veronderstel
len. Wiegel deelt op zijn
spreekbeurten tegenwoordig
mee dat we vooral nuchter
moeten zijn, dat er niet op
een al te grote winst moet
worden gerekend. Officials
van zijn partij verspreiden
het gerucht dat zij met een
winst van twee procent al
dik tevreden zouden zijn.
De WD ligt nog altijd goed
in de markt, maar de over
spannenheid van vroegere
winstverwachtingen is ver
dwenen. Deze week publi
ceerde het bureau Veldkamp
een opiniepeiling waaruit
blijkt dat de partij over haar
hoogtepunt heen is. Een oor
zaak daarvan kan zijn dat
het Wiegel en de zijnen de
laatste weken in de publici
teit niet meezit. Boerenlei
der Hendrik Koekoek heeft
het cabaretteske van Wiegels
optreden overtroefd met zijn
tophit 'Den Uyl zat in de
olie' en dat is een klap voor
de WD, omdat zij sinds eni
bracht in een stuk in 'Libe
raal Reveil'. De naam van
leider Wiegel wordt er niet
in genoemd, maar dat zou
ongehoord zijn in een club
als de WD, waarin de
corpsdiscipline zo onaantast
baar is. Het is al heel wat
dat Van Riel binnen de
partijtop de man die in Wie
gel de zonnigste electorale
perspectieven ziet door
Vonhoff wordt afgemaakt
wegens zijn voorkeur voor
een gedrild WD-gelid tegen
het kabinet-Den Uyl.
Verwijt
Wiegel lacht om zijn succes (na de verkiezingen in Amersfoort).
ge tijd uit hetzelfde electora
le vaatje tapt als de Boeren
partij. Verder waren het ka
binet en de KVP zo handig,
met een belastingverlaging
te adverteren op het mo-
ment dat de WD het ook
wilde doen. Het resultaat
was dat het belastingplan
bie"efWiese'in de'schemering Gedempt
Je krijgt ook een beetje de
indruk dat de verontruste
middengroepen zich wat
minder met de persoon van
Wiegel identificeren dan zij
een half jaar geleden nog tot
grote vreugde van WD-sena-
tor Van Riel hebben gedaan.
De mensen lijken wat op
hem uitgekeken te zijn. Zo
leuk is het nu ook weer niet
wat hij te berde brengt en
het is vooral niet zo diepzin
nig dat je er, na het twee of
drie keer te hebben gehoord,
diepe waarheden in gaat ont
dekken. Wiegel is tegemoet
gekomen aan de behoefte
aan duidelijkheid in de poli
tiek, maar nu die duidelijk
heid er is blijkt er maar
weinig meer te raden over
te blijven.
Bovendien lijkt de WD-lei-
der zelf zijn spektakel wat te
hebben gedempt. Als Wiegel
voor nuchterheid gaat plei
ten dan moet er wel wat aan
de hand zijn. Er zijn aanwij
zingen dat het verzet in ei
gen kring- tegen zijn koers
zich laat gelden.
Al maandenlang kon je ver
moeden dat het betere deel
van de WD-fractie de ka
merleden Koning, Van Aar-
denne, mej. Kappeine van de
Copelle, mevrouw Smit-
Kroes, Tuijnman de wind
die sinds Wiegel in de WD
was gaan waaien, niet meer
om te harden vond. De lange
gezichten waarmee Wiegel
werd ontvangen nadat hij
tijdens het debat over de
machtigingswet in de Twee
de Kamer door Andriessen
was afgedroogd, hebben wat
dat betreft boekdelen gespro
ken.
Oud-staatssecretaris Vonhoff
heeft dat verzet deze week
in moeilijke mis te verstane
wijze onder woorden ge
Maar Vonhoff schildert zo
uitvoerig het gevaar dat 'o-
genschijnlijke flinkheid' te
gen het kabinet uiteindelijk
tot isolement zal leiden, dat
geen mens kan geloven dat
hij de WD niet reeds onder
dat soort flinkheid ziet lij
den. En zo komt zijn verhaal
erop neer dat hij Wiegel
openlijk verwijt, de WD
van de confessionele partijen
en daarmee: van de rege
ringsmacht te hebben af
gedreven.
Wiegels zeer persoonlijke
campagne voor de verkiezin
gen van '72- die in één klap
zes zetels meer opleverde,
heeft zijn positie binnen de
partij natuurlijk zeer ver
sterkt. Toch blijkt .hij niet
eindeloos zijn gang te kun
nen blijven gaan. Hij kan de
matigende invloed van par
tijgenoten als Vonhoff niet
straffeloos ontwijken, want
in de politiek kunnen verlie
zers winnaars en winnaars
verliezers worden.
Voor Andriessen en Aantjes
moet dit alles een geheel
nieuwe ervaring zijn. Aan de
ene kant mag Wiegel er niet
meer op los rammen en aan
de andere kant haakt PvdA-
fractieleider Van Thijn naar
een nieuwe duurzame
vriendschap. Een zo serene
rust rondom het midden van
de politiek hebben we in
geen jaren genoten.
Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG De 55-jarige Hage
naar C. Gitz is gisternacht dn een café
in de Haagse schildersbuurt met een
kapmes, zodanig toegetakeld, dat zijn
rechterhand vrijwel geheel werd afge
hakt. De man was 's avonds met zijn
schoonzoon naar het café gegaan. Te
gen sluitingstijd kregen beide mannen
met de barkeeper ruzie over het be
drag van de afrekening. Weldra meng
den zich ook de caféhouder en diens
vrouw in de woordenstrijd, die steeds
hoger opliep. Temidden van het tu
mult haalde iemand (wie het was,
staat nog niet vast) een kapmes te
voorschijn en sloeg daarmee op de
heer Gitz in. Daarbij werd de pols
van de heer Gitz vrijwel geheel door
geslagen. In het ziekenhuis constateer
de de artsen later een zodanige be
schadiging dat amputatie naar hun
mening vrijwel onontkoombaar leek.
Gistermorgen echter slaagde men erin
de hand weer aan de arm te hechten.
Volgens de chirurgen bestaat er nu
goede kans op herstel.
Conflict bij Hoogovens scherp gespeeld
Van onze sociaal-economische redactie
IJMULDEN Het bondsbestuur van de Industriebond NW heeft
besloten 25 leden bij Hoogovens, onder wie de werknemerscom-
missaris V. Bunte, te royeren als lid van de bond.
Het gaat om de 25 verontruste
NVV'ers, die naast de officiële kandi
datenlijst voor de verkiezingen van
een nieuwe ondernemingsraad bij
Hoogovens een alternatieve NW-lijst
hebben ingediend. In een gistermor
gen uitgegeven verklaring zegt het
bcndsbestuur dat het 'ln verband met
het overtreden van de regels der de
mocratie niet anders kon doen dan de
leden van de groep-Bunte op de hoog
te te stellen van het voornemen om
hen van het lidmaatschap vervallen te
verklaren'.
Aanleiding voor werknemerscommis
saris Bunte om met een alternatieve
lijst uit te komen, was het feit dat hij
bij de vaststelling van de officiële
NW-kandidatenlijst op de algeme
ne ledenvergadering op een onver
kiesbare plaats terecht kwam. Volgens
de heer Bunte vormen de bondsleden
die wèl op verkiesbare plaatsen kwa
men, een gevaar voor het instituut
ondernemingsraad.
'Radicaal'
De heer Bunte: 'Deze mensen hebben
zich in het verleden tegen de onder
nemingsraad uitgesproken en stellen
zich radicaal op. En volgens mij gaat
de raad met deze figuren naar de
knoppen. Ze willen alles in drie da
gen veranderen, desnoods door de as
van de wereld te draaien. Daarom
hebben we een alternatieve lijst inge
diend, zodat de 32.000 personeelsleden
tenminste een keus hebben', aldus de
heer Bunte. Hij verwijt het NVV ver
der dat slechts een kleine, radicale
groep over de officiële kandidatenlijst
heeft gestemd. (De heer Bunte is mo
menteel nog secretaris van de onder
nemingsraad van Hoogovens).
De oorzaak van het conflict is terug
te voeren op de stakingen van vorig
jaar. Bunte werd toen als 'een verra
der' afgeschilderd omdat hij, tegen de
wil van de meerderheid van de NW-
leden bij Hoogovens, op het stand
punt stond dat de stakers met de di
rectie moesten blijven doorpraten.
Nog tijdens de stakingen werd toege
zegd dat er een onderzoek zou volgen
en dat met name ook de gespannen
verhoudingen tussen het zogenaamde
Arie Groenevelt
bedrijvenwerk en de ondernemings
raad nader zou worden bekeken. Het
resultaat van dit onderzoek, dat is
verricht door een commissie van goe
de diensten, leidde ertoe dat de heer
Bunte niet voor een verkiesbare
plaats werd voorgedragen.
Bondsvoorzitter Arie Groenevelt en
bondsbestuurder Jan de Jong hebben
in twee gesprekken nog geprobeerd
de leden van de groep-Bunte te bewe
gen, zich neer te leggen bij de uitslag
van de officiële stemming en niet als
nog met een eigen lijst uit te komen.
Op een enkeling na heeft de groep
toen besloten voet bij stuk te houden.
Wanneer het bondsbestuur van de In
dustriebond NW zijn voornemen tot
royering uitvoert, kunnen de betrok
kenen binnen een maand bij de
bondsraad in beroep gaan. De verkie
zingen voor een nieuwe onderne
mingsraad zullen eind maart worden
gehouden. Er zijn zeven lijsten met
kandidaten ingediend.
(ADVERTENTIE)
TROUW
door dr. C. Rijnsdorp
Y.- -
- /v
v-^v'c. -V-'
cultuurgeschiedenis
.en christendom
Het boek van Dr. J. S. Postma, Cultuurgeschiedenis en Christendom, is in zijn soort en voor het doel waartoe het
geschreven is, zó goed, dat ik voor mijn waardering geen betere uitdrukking kan vinden dan de sinds lang ver
sleten zinnetjes: Het voorziet in een behoefte" en: „Wij wensen dit boek in veler handen". Het is namelijk niet
dik, niet geleerd en niet zwaar op de hand Aan de andere kant is het niet oppervlakkig. Hierdoor is het uitste
kend geschikt voor scholen, vormingscursussen, gesprekskringen en uiteraard ook voor persoonlijke lektuur."
Deze recensie van DR. C. RIJNSDORP, gepubliceerd in TROUw/kWARTET van 20 februari j.l., laat aan duidelijk
heid niets te wensen over: Cultuurgeschiedenis en Christendom, door Dr. J. S. Postma, is een voortreffelijk boek
èn hoogst aktueel.
Velen zijn zich bewust, dat onze westerse cultuur op „christelijke grond" is ontsproten en opgebloeid, en dat het
zienderogen verschralen van deze voedingsbodem rampzalige gevolgen moet hebben, nu er wel duidelijk wordt
afgebroken, maar nergens een overtuigend alternatief wordt aangeboden. Voor ieder die zich wenst te bezinnen
op bedreigde en naar veler overtuiging toch onvervangbare waarden is dit een uitstekend hulpmiddel. Het boek
telt 124 bladzijden. In fraaie paperback-uitvoering met geplastificeerd omslag in vier-kleurendruk. Prijs 9.90.
Mr. A. W. J. Mulder
staatsman en profeet
Omvang 140 pagina's. Paperback 12,50.
De figuur van Mr. G. Groen van Prinsterer dreigt steeds meer te vervagen. Hoe
weinigen, vooral jongeren, weten nog iets van hem af! In het gebrek aan kennis en
informatie omtrent de grote betekenis van deze Evangeliebelijder", zoals hij
zichzelf typeerde, wil dit boek voorzien.
Hernieuwde kennismaking met Groens gedachtenwereid kan in een tijd die gods
dienstig en staatkundig in menig opzicht is vastgelopen, alleen maar verfrissend
en bevrijdend werken. Groen wist zich een man van de toekomst, meer nog dan
van zijn eigen tijd, die hem niet begreep, vervuld als deze was van een grenzeloos
cultuur-optimisme. Misschien dat in de verwarring van onze dagen het ogenblik
nadert voor een beter verstaan van Groens levensdoel: behoud of herstel van de
christelijke staat. Ons volk zou er wel bijvaren!
Over dit boek „Een boek dat je hevig pakt, omdat het èn goed èn bijzonder aktueel isik mag
schreef de bekende wel zeggen: benauwend aktueel. Ik zeg het maar dadelijk: het zou een zegen zijn
Kamper hoogleraar a,s allen die, op wat voor manier ook, leiding moeten geven dit boek lazen. Of lie-
PROF. C. VEENHOF ver- dat bestudeerden tot ze het zich geheel eigen hebben gemaakt. Ik wil daarom
in OPBOUW"- alle aandacht vragen voor dit boek van Mr. Mulder."
Deze boeken kunnen binnen
enkele dagen In uw bezit zijn
als u gebruik maakt van de be
stelbon.
Zend deze aan uw boekhande
laar of (in open envelop, zon
der postzegel) aan:
Zend mij de volgende boeken
rechtstreeks/, via boekhandel:
BESTELBON
ANTWOORDNR. 5
TELEF. (05170) 3
B.G.G. 2436
ex. Postma, CULTUURGESCHIEDENIS EN CHRISTENDOM. Prijs/ 9,90
ex. Mulder, GROEN VAN PRINSTERER. Prijs 12.50
Doorhalen wat u niet wenst.
I
