ELLY LAMBOOY
ONTDEKTE DAT
PILLEN NIET
HIELPEN EN
LIET ZE STAAN
Dominee preekte met revolver naast zich
Bevrijd van verslaving aan kalmerende middelen
door Huib Goudriaan
Iets wat ik
jaren gemist
had kwam
met grote
kracht terug
Na sluiting van
de Limburgse
mijnen wacht
miljoenenwerk
^ROUW/KWARTET ZATERDAG 2 MAART 1974
BINNENLAND
T17/K13
Honderdduizenden Nederlanders volgens sommige schattingen de helft
van de bevolking gebruiken kalmerende middelen. In veel gevallen niet
zonder schadelijke gevolgen, want door het slikken van tranquillizers worden
de oorzaken van de spanningen niet verdreven. Het kunstmatige gevoel van
rust, dat middelen zoals valium, librium en nobrium de gebruikers geven,
kan tot verslaving leiden en tot het wegstoppen van problemen, die zouden
moeten worden aangepakt. Dit schept weer schuld- en minderwaardigheids
gevoelens, die de aandrang om steeds meer pillen in te nemen versterken.
De gevolgen laten zich raden: een noodlottige vicieuze cirkel. 'Je voelt dat
Je problemen niet opgelost worden, je gaat weer méér slikken, bepaalde
lichamelijke klachten verergeren en je wordt steeds futlozer', zegt mevrouw
E. Lamboov.CIabbers uit Eindhoven.
De 33-jarige Elly Lambooy, moeder van twee kinderen, heeft de stoot ge
geven tot de oprichting van een organisatie van gebruikers van kalmerende
middelen. Ze werd hierbij geruggesteund door het tijdschrift 'Mensen van
Nu', dat op 15 februari de 'Stichting Mensen van Nu, Organisatie van Ge
bruikers van Kalmerende en Stimulerende Middelen' in het leven riep.
Elly Lambooy reageerde juni 1972 op een artikel getiteld 'Tranquillizers:
moderne toverballen?' verschenen in 'Spreekuur Thuis', dat thans 'Mensen
van Nu' heet. Ze was het ermee eens, dat artsen vaak te snel tranquillizers
voorschrijven en ze vroeg of er iets ondernomen kon worden. Oproepen aan
lezers, die van het vaak overmatig gebruik van kalmerende middelen af
wilden, leidden in september 1973 tot het ontstaan van gespreksgroepen
met 150 deelnemers uit het gehele land.» In overleg met de redaktie van
Mensen van Nu nam mevrouw Lambooy de leiding op zich. Inmiddels in
formeerde ze de mensen, die zich hadden aangemeld, per rondschrijven over
de stand van zaken en ook sprak ze hen moed in. De organisatie kreeg veel
publiciteit, steun van het Nationaal Centrum voor de Geestelijke Volks
gezondheid in Utrecht en telde eind 1973 ongeveer driehonderd leden. In
onderstaand interview vertelt Elly Lambooy hoe zij van de kalmerende
middelen afkwam, na die zeven jaar te hebben geslikt.
EINDHOVEN 'Ik zag niet in, dat ik juist door die pillen steeds
j verder wegzakte in een soort lauwheid. Kalmerende middelen heb
ben tot doel de gevoelens op een laag pitje te zetten. Het gevolg
was dat terwijl ik slikte mijn hele wereld grauiv werd. Ik begon
te vegeteren en ook de positieve gevoelens, die ik nog had, stomp
ten af'.
Mevrouw E. Lambooy-Clabbers: terwijl ik slikte werd mijn wereld steeds grauwer
Elly Lambooy-Clabbers werd na zeven
j jaar verslaving aan kalmerende mid
delen ('tenslotte gebruikte ik twaalf
verschillende pillen') hiervan bevrijd
door een medicijnvergiftiging, die
I zich uitte in een huidziekte. Het ad
vies van een huidarts geen tranquilli-
zers meer te gebruiken bracht me-
I vrouw Lambooy zover dat zij haar
overspanning, die was uitgegroeid tot
een fobie (plotseling optredende ang
sten voor ontmoetingen met mensen,
voor alleen-zijn enz.) zonder pillen te
üjf ging.
Vraag aan mevrouw Lambooy:
hoe kwam u ertoe tranquilli
zers te gebruiken?
'Ik was in mijn jeugd al een paar
keer overspannen geweest, maar in
1965 een paar weken na de geboor
te van ons oudste zoontje werd ik
erg nerveus, wat tot uiting kwam in
vermoeidheid en maagklachten. De
huisarts stelde als diagnose psychische
onevenwichtigheid na de bevalling en
gaf direct librax. Maar het slikken
loste niets op. De lichamelijke klach
ten namen toe en ik kreeg een ander,
zwaarder middel. Ik was steeds misse
lijk, had geen eetlust meer en leefde
soms weken op babyvoeding. De dok
ter zei dat het allemaal zenuwen wa
ren, maar ik kon dat niet aannemen.
Zoals mensen met een hartneurose
denken dat ze een hartkwaal hebben,
was ik ervan overtuigd aan maagkan
ker te lijden en lag ik nachten te pie
keren. Op een nacht raakte ik plotse
ling in paniek: ik dacht dat ik op
sterven lag. Dat ging weer over, maar
een paar weken later kreeg ik zo n
aanval tijdens een diner. Toen ont
stond die fobie, angst voor de angst.
Ik begon officiële gelegenheden te ver
mijden, wilde niet meer op bezoek bij
onbekenden, toen niet meer bij vrien
den en tenslotte niet meer bij familie
leden. Mijn isolement tussen 'vier
muren en het voortuintje' werd vol
strekt. Rond mijn dertigste werd ik
tenminste zo zag ik mezelf een
uitgebluste vrouw, die praktisch de
deur niet meer uitkwam, haar man en
kinderen en haar huishouden ver
waarloosde, haar hobby's liet schieten
en zich altijd nerveus, futloos en op
gejaagd voelde. Iemand, zoals ik die
nogal perfectionistisch is ingesteld,
voelt dat zij het gezin tekort doet,
krijgt schuldgevoelc.is en een minder
waardigheidscomplex'.
Intussen bleef u kalmerende
middelen Slikken?
'Ja, steeds meer en steeds sterker,
want die pilletjes waren mijn enige
houvast. Ik zag niet in, dat juist de
pillen de situatie verergerden, me zo
futloos maakten dat ik de problemen,
waaruit mijn nervositeit voortkwam,
niet meer kon oplossen. Zodoende
ontstond die vicieuze cirkel, waarin
steeds meer mensen komen te verke
ren. Een voorbeeld hiervan is dat
mensen tegenwoordig sterfgevallen
niet meer verwerken, omdat ze kalme
rende middelen slikken. De klap komt
dan veel later, soms pas na jaren en
dan veel harder'.
Hoe bent u daar uitgekomen?
'Dat is aan een gelukkig toeval te
danken geweest. Ik had een baan voor
halve dagen aangenomen, maar op
doktersadvies moest ik dat werk opge
ven (mijn zoontje miste me teveel).
Nu was die baan mijn laatste contact
met de buitenwereld, een soort hou
vast Ik ben toen ontzettend veel pil
len gaan slikken; tenslotte wel twaalf
verschillende soorten. Als gevolg hier
van kreeg ik een vreselijke huiduit
slag: medicijn vergiftiging. De huidarts
zei dat ik totaal moest stoppen met
het gebruik van tranquillizers. Ik
hield ermee op en werd doodziek, ik
kwam geestelijk in een grote leegte,
zat als een vreemde in m'n eigen
huis. kortom ik dacht dat ik gek
werd: ontwenningsverschijnselen.
Maar ook had ik een gevoel, alsof ik
wakker werd. Iets wat ik jaren had
gemist, kwam met grote kracht terug.
Plotseling zat ik te janken bij een te
levisiestuk, ik ontdekte bloemen en
de zon. Het was een soort wederge
boorte na zeven jaar. Er kwam
opnieuw een ineenstorting en de huid
arts stuurde me toen naar een zenuw
arts, die een middel voorschreef om
mijn angsten te verdrijven.
Dat middel pillen heb ik drie
dagen geslikt, maar ik voelde me
weer terugglijden in die lauwheid, in
dat bedwelmende. Toen concludeerde
ik: hé, er klopt iets niet met die pil
len. Ik hield op met slikken en al die
jaren, waarin ik had gedacht dat er
met mij geestelijk of emotioneel iets
niet in orde was, kwamen me helder
en nuchter voor de geest. Het was als
of ik jarenlang een boek vlakbij had
gehouden, zodat ik alleen zwarte, dan
sende vlekken had gezien. Toen ik dat
boek op de juiste afstand hield, kon
ik begrijpen wat er stond. Het duurde
nog anderhalf jaar voordat ik genezen
wasals ik me weer beroerd voel
de. zette ik een plaat op, ging ik wan
delen enz.
In die periode las ik het artikel over
tranquillizers in 'Spreekuur Thuis'.
Daar heb je het nou, dacht ik, dat is
mijn ervaring ook. Ik kwam in con
tact met mensen die op de oproep in
het blad reageerden en dat heeft de
meest genezende werking gehad. De
opluchting dat lotgenoten je na enke
le woorden begrijpen, dat er mensen
zijn, die net zo met zichzelf, hun om
geving of hun omstandigheden in de
knoop zitten als jij, te horen en te
voelen dat je niet alleen staat.
Ik heb ontdekt dat veel mensen, heel
veel mensen zichzelf niet accepteren
omdat ze jarenlang met pilletjes rond
lopen, die alleen maar suf en down
maken, zonder dat er iets wordt opge
lost. Mensen, die ook overgevoelig,
perfectionistisch en gewetensvol zijn.
Een perfectionisme, dat zich ook zo
uit dat ze zichzelf niet toestaan zwak
ke kanten te hebben. Ze spelen, de
vlotte, zelfverzekerde: ze denken dat
ze voor hun gezin, hun werk, hun
kennissenkring niet kunnen laten blij
ken hoe gevoelig ze in feite zijn, hoe
vaak ze zich gekwetst voelen door de
recht-toe-recht-aan methode van ande
ren, hoe gedeprimeerd en angstig ze
zijn'.
Waar zit de fout? Bij de huis
artsen?
'Hoewel half Nederland kalmerende
middelen slikt, rust er kennelijk een
taboe op dit onderwerp. Pas als je er
over begint te praten, merk je hoeve-
len eraan verslaafd zijn. De fout zit
bij de industrie, die de middelen via
misleidende advertenties in medische
tijdschriften aanbeveelt Huisartsen
zijn ook wel schuldig maar in minde
re mate. De huidige samenleving
brengt steeds meer mensen in hun
wachtkamers met psychische of
psychosomatische klachten. De huis-
arts heeft hiervoor te weinig tijd en
te weinig kennis van de psychologie,
de psychiater is te druk bezet en de
psycholoog wordt door de overheid
kennelijk nog steeds niet voor vol
aangezien. Een gedragstherapie ver
strekt door een psycholoog wordt im
mers niet vergoed door ziekenfonds of
verzekering'.
Mevrouw Elly Lambooy-Clabbers ver
wacht veel van de pas in het leven
geroepen stichting. De Organisatie
van Gebruikers van Kalmerende en
Stimulerende Middelen is begonnen
mensen, die de problematiek van de
'pillen-slikker" uit eigen ervaring of
van nabij kennen, op te roepen om
deel te nemen aan gespreksgroepen.
Mevrouw Lambooy: 'Er komt ook een
oproep aan deskundigen als wijkver
pleegsters, psychologen en maatschap
pelijk werkers, om op vrijwillige basis
te helpen. Ik hoop dat er nog idealis
ten in Nederland zijn, die bereid zijn
om moeilijke gevallen op te vangen.
Ik heb overigens ontdekt dat leken el
kaar op dit terrein beter kun
nen genezen dan welke deskundige
ook. Bij emotionele storingen is intuï
tie waarschijnlijk veel belangrijker
dan boekenwijsheid'.
Bent u nu tegen elk gebruik
van kalmerende middelen?
'We vechten niet tegen ieder gebruik
van medicijnen. Het komt nogal eens
voor, dat men kalmerende middelen
krijgt voor een hartkwaal of te hoge
bloeddruk. Deze medicijnen mag men
in dit geval natuurlijk niet laten
staan, omdat de gevolgen dan funest
kunnen zijn. Het doel van onze orga
nisatie is door onderlinge hulp zover
te komen, dat we onszelf en onze om
standigheden dSnkunnen, zonder hier
bij een kalmerend of opwekkend mid
del nodig te hebben. Ons principe is
niet: weg met de tranquillizers, dan
komt alles goed, maar: maak je eerst
los van en vecht tegen je negatieve
gevoelens, leer eerst je omstandighe
den en jezelf te aanvaarden (en aan
vaarden is iets anders dan berusten)
en merk dan dat je behoefte aan kal
merende middelen vanzelf verdwijnt,
zodat je ze op de duur niet meer nodig
hebt'.
Adres van de Stichting Mensen
van Nu is: De Stoutheuvel 38,
Eindhoven.
Van een verslaggever
MAASTRICHT Het verdwijnen
van de mijnindustrie uit Zuid-
Limburg brengt ook aanzienlijke
kosten met zich mee: met het 'sa
neren' van de mijnterreinen en
het afgraven van de steenbergen
is alleen al in de oostelijke mijn
streek honderdvijftigmiljoen gul
den gemoeid.
Dit blijkt uit berekeningen van een
commissie, die in opdracht van gede
puteerde staten van Limburg een stu
die gemaakt heeft over de toekomst
mogelijkheden van de mijnterreinen
in het zuiden van deze provincie.
Volgens de commissie is een groot
deel (achthonderd hectare) van de
vrijkomende grond geschikt voor wo
ningbouw en een kleiner deel (330
hectare) voor industrie. Honderdtach
tig hectare ex-mijnterrein zou dan
met groen beplant kunnen worden.
De commissie vindt dat de moeilijkhe
den die zich bij het 'saneren' van de
mijnterreinen voordoen vrijwel niet
vergeleken kunnen worden met sane-
ringswerken elders in het land. Ner
gens doen zich technische problemen
van een dergelijke omvang en een in
tensiteit voor als hier.
Overwogen wordt ook nog om een
aantal steenbergen in Zuid-Limburg
niet af te graven maar geschikt te ma
ken voor recreatie. Daarvoor zijn
aparte maatregelen nodig: onder meer
het beveiligen van de bergen en het
flauwer maken van de hellingen. Ook
zou dan aandacht besteed moeten wor
den aan milieu-hygiënische aspecten.
De commissie voert aan dat na het
stilleggen van het werk in de mijnen
van de mijnterreinen een negatieve
invloed uitgaat, met nadelige gevol
gen voor het woon- en werkklimaat in
de streek
Gedeputeerde staten hebben nu een
werkgroep imijniterreinen ingesteld die
verder zal gaan bekijken welke be
stemming aan de vrijkomende stuk
ken grond gegeven zal worden.
Zuid-Flevoland nog
deels niet ontgonnen
DRONTEN De nieuwe polder Zui
delijk Flevoland is nog niet helemaal
ontgonnen. Nadat veeertienduizend
hectare is ingericht als landbouwge
bied of natuurterrein is 26.750 hectare
nog niet in cultuur gebracht. In Oos
telijk Flevoland is nu 31.000 hectare
uitgegeven als landbouwgrond, 8850
hectare is bebost of ingericht als na
tuurterrein. Zeshonderd hectare is
nog niet in cultuur genomen, bij de
rijksdienst is nog 8600 hectare in ex
ploitatie.
In Gelderse Laren gebeurden er op zondag vreemde dingen
De kapel van Lochem, staande in Laren. Tekening van Frans Berghuis, 1723.
door Jac Lelsz
LAREN (Gld.) In het Gel
derse Laren is het tegen het ein
de van de achttiende eeuw meer
malen voorgekomen dat ds. Ni-
colaas Langerack preekte, ter
wijl zijn revolver naast de bijbel
lag. Hij was een vurig patriot,
een felle bestrijder van de oran-
jegezinden. Onder het genot van
een borreltje hield hij in her
berg Witkamp te Laren rede
voeringen over 'vrijheid, gelijk
heid en broederschap'. Hij ruide
het volk op, maar verwaarloos
de zijn ambtswerkzaamheden.
Ds. Langerack was niet alleen een
militant patriot, die in Laren bij
voorbeeld een exercitiekorps in het
leven riep, dat door zijn knecht
werd afgericht, hij was blijkbaar
ook bang. Hij had soms slaande ru
zie met de oranjeklanten, waarbij
hij nogal eens onder kwam te lig
gen. Toen de Pruisen in 1787 de
oranjegezinden te hulp schoten en
de patriotten gingen bestrijden, was
de predikant al een jaar eerder met
stille trom naar het verre Hoek in
Zeeland vertrokken. Vrees was ook
de oorzaak van die revolver op de
kansel in het kerkje van Laren.
We ontlenen deze gegevens aan een
boekje dat mevrouw J. Teenstra-
Slagman heeft geschreven onder de
titel 'Oude verhalen over de kerk
van Gelders Laren'. In een voor
woord wijst ds. B. W. Okman, die
van '66 tot '72 in Laren stond, cr op
dat het volgens de schrijfster zelf
geen enkele pretentie heeft. Dat zal
wel waar zijn, maar feit is dat juist
pretentieloze boekjes soms zo aardig
zijn om te lezen. Dat is met dit
Dr. O. Noordmans, die op Goede
Vrijdag 1945 in deze kerk de laatste
dienst hield, en tevens de viering
van het Heilig Avondmaal leidde, dat
door het naderbij komend oorlogs
geweld vroegtijdig moest worden af
gebroken.
boekje, menen wij, zeker het geval.
Het boekje (120 pagina's en met ve
le historische plaatjes geillustreerd)
laat ons. als we dat nog niet wisten,
zien hoeveel merkwaardigheden er
in de kerkgeschiedenis schuilen, ook
in de plaatselijke.
Mevrouw Teenstra duikt terug tot
ongeveer de zestiende eeuw. In die
tijd stond er in Laren een kapel, die
behoorde tot de parochie van Lo
chem. Deze was uiteraard aanvanke
lijk r.k. In 1580 moest zij echter op
bevel van de Staten van Gelderland
in 'Hervormde geest' veranderd
worden. Twee eeuwen later wordt
het gebouw vergroot en er komt een
toren bij. Kosten nauwelijks vierdui
zend gulden. De notulen vermelden
niets over de ingebruikneming van
de vergrote kerk en de toren.
Trouwens, de schrijfster heeft veel
van haar informatie ontleend aan
het persoonlijke archief van de heer
A. baron van der Borch van Verwol-
de. Voor kleurtjes in de nieuwe
kerk was men niet bang: 'De wulver
moet met Berlijns blauw worden ge
verfd, de galerij van onderen met
gemeene appelbloesemkleur, de ba
lustraden wagenschots, de colommen
marmeren met een bruine grond, de
deuren Spaans groen en de ankers
zwart'. Na zestig jaar was de kerk
blijkbaar al zo vervallen, dat ze
moest worden gesloopt.
Op 11 januari 1834 wordt de gods
dienstoefening 'door een sterken re
gen volstrekt onuitvoerlijk gemaakt,
zodat dezelve, benevens de Doopsbe-
diening van een elftal kinderen, niet
dan zeer gebrekking in de schuur van
Witkamp kon gehouden worden, en
de namiddagdienst geheel stil moest
staan.Als op 15 oktober 1835 de
laatste dienst in de oude kerk wordt
gehouden, preekt ds. J. G. C. Kalck-
hoff typische tekstkeuze in dit
verband over 1 Johannes 2: 18a:
'Kinderkens, het is de laatste' ure'.
Een week later wordt een nieuwe
kerk in gebruik genomen.
Karkespraoke
Interessant is het te lezen op welke
wijze gekleed, naar stand en jaarge
tijde, de mensen kerkwaarts gingen.
Na de morgendiensten was er altijd
'karkespraoke'. Er werden nauwe
lijks kranten gelezen en daarom
plachten na de dienst door de koster
mededelingen te worden gedaan
over verkopingen, vergaderingen, en
andere wereldlijke zaken.
Overigens gebeurden er op zondag
meer dingen, waar we in deze tijd
vreemd tegenaan kijken. Tijdens de
dienst werden door de winkeliers
boodschappen klaar gemaakt, die
dan door de kerkgangers mee naar
huis werden genomen. Wie een paar
nieuwe klompen nodig had, schafte
die veelal op zondag aan. Er werden
Hervormde kerk te Laren. Voor
jaar '45 werd zij tijdens de bevrij
ding verwoest.
bestellingen gedaan, rekeningen be
taald etc. Na de dienst zat Tante Els
bij een grote kraantjespot en schonk
koffie.
Er was wel een orgel om de ge
meentezang te begeleiden, maar de
voorganger was een belangrijk man.
Bijvoorbeeld de heer F. D. II. Pos
tel, tegelijk voorzanger, voorlezer,
koster en schoolmeester, de laatste
waarin al deze funkties verenigd wa
ren. De heer Postel, die tevens een
graag gelezen dialectschrijver was
(zijn 'Negen leppels kruudmoos' is
misschien zijn bekendste werkje)
heeft grote invloed gehad op de
zangkunst in Laren. De heer Postel
leidde een vierstemmig koor, dat op
kerst 1869 voor het eerst uit de
nieuwe gezangen zong. Meester Pot
trouwens op verschillende boer
derijen oefende men buurtgewijze
ook op de nieuwe bundel droeg
eveneens zijn steentje bij tot La-
ren's vocale ontwikkeling. Van hem
zelf is ook nog een vers bekend:
Dominee preekte
Och zie toch eens hoe fraai en net
Ons kerkje staat te prijken.
De zon die 't al in vuurgloed zet
Doet het op goud gelijken.
Nee, waar men rond of om zich ziet
Een mooier kerkje is er niet.
Verwoest
Honderd en tien jaar later, in 1945,
werd het bedehuis in de bevrijdings
dagen verwoest. Op 30 maart, Goede
Vrijdag, was er de laatste dienst.
Voorganger was dr. O. Noordmans,
die van de Groningse universiteit
een eredoctoraat had ontvangen. De
gemeente vierde het Heilig Avond
maal, maar dit werd vroegtijdig bëin-
digd omdat het oorlogsgeweld steeds
dichterbij kwam. In de pastorie had
den de Duitsers munitie opgeslagen.
Een paar dagen later lieten ze het
exploderen. Van de pastorie bleef
geen steen op de ander, de kerk
ging grotendeels tegen de vlakte.
Het godshuis is later herbouwd.
Met veel sympathie wijdt mevrouw
Teenstra een uitgebreid hoofdstuk
aan het werk van de diakonie, vroe
ger vrijwel het enige instituut, dat
met liefde de veelomvattende taak
van de barmhartigheid uitvoerde. In
naam van de Heer, die zei 'Hebt uw
naasten lief als u zelf'. Men moet
het allemaal zien in het raam van
een voorbije tijd. Ook in het agrari
sche Laren waren armen, geschonde-
nen, thuislozen. In het boekjaar
1764-1765 werden zes vrouwen uitbe
steed voor samen 98 gulden en acht
stuiver. Een vader met zijn zoontje
voor 42 gulden. Vier kinderen voor
samen 59 gulden. Een man voor 24
gulden. Een 'onwijze' vrouw met
haar twee kinderen voor 60 gulden.
Het uitbesteden gold personen, die
niemand hadden om voor hen te
zorgen.
Voorzichtig weegt de schrijfster ook
het geestelijk gehalte van de kerk in
vroeger eeuwen, evenals de instel
ling van haar dienaren. (De kwestie
rechtzinnig-vrijziininiig en welke con-
sèquenties dat met name in de eer
ste decennia van de twintigste eeuw
had voor kerkgang, onderlinge band
en beroepingswerk, blijft in het
boekje evenmin onbesproken). Zo
rond 1800 waren de meeste predi
kers oppervlakkig in het godsdien
stige. Er werd gepreekt over de
goede AA-erken en iemand was o zo
gauw deugdzaam. Men was beducht
voor uitersten en voor mystiek. Al
les werd verwacht van het hoogge
roemde gezonde verstand. 'Het was',
lezen we, 'nog de tijd vóór het Re
veil. dat als een frisse wind over de
landen blies'.
'Pak an'
Een der Larense predikanten, die
een sterk pastoraal verantwoorde
lijkheidsbesef had ten opzichte van
de gemeente en dan ook de kerkelij
ke tucht met gestrengheid handhaaf
de, was de reeds genoemde en uit
Duitsland afkomstige ds. Kalckhoff.
Een heel andere figuur was bijvoor
beeld weer ds. G. Claphouwer, die
in 1707 een geschil had met de be
lastingautoriteiten. Toen de richters
zich bij de pastorie vervoegden om
beslag te laten leggen op bepaalde
zaken, stak zijne Eerwaarde het
hoofd buiten het raam en schreeuw
de: 'Jeluy doet mij gewelt aan: ik
wil over u aan het Hof klagen, gij
zijt nog slimmer als dc Fransen'.
Vloekend hitste hij zijn hond aan:
'Tsa, tsa, pak an, pak an'. Toen men
de deur wilde rammeien, verscheen
de dienstbode met een geweer en
dreigde met een eed dat zij de eer
ste. die naderbij zou komen, tot een
exempel zou neerschieten
Van ds. Claphouwer, die een geweer
in huis had, en van ds. Langerack.
die een revolver bezat, is meer be
kend dan van de andere predikan
ten. die de hervormde gemeente van
het kleine, Gelderse Laren hebben
gediend. 'Verbazingwekkend i,~ dat
niet', zegt mevrouw Teenstra. 'Even
als in onze tijd bestond het nieuws
uit minder fraaie gebeurtenissen.
Voorvallen, waaruit de pretentieloze
schrijfster van dit brokje lokale
kerkgeschiedenis dat overigens ook
weer niet op zichzelf staat, 'minder
interessant en nauwelijks het ver
melden waard'.
J- Teenstra-Slagman: Oude verhalen
over de kerk van Gelders Laren. Uit
gever: W. G. Witkamp, Enschede.
120 pagina's, f9,75.
