obert komt
bet oud plan
Statenbond
Teleurstelling over
Heath helpt Liberalen
Muitend Ethiopisch
leger bezet stad
Weer druk op president Nixon
Rode Kruis met VS in
conflict over Vietnam
Parlement Zuid-Afrika
keurt twee wetten
tegen oppositie goed
[issinger in Syrië aangekomen
zaak-Beyers Naudé
Rijke Mexicaan gedood
Staking bij
Britse krant
'Werkbezoek' van
Luns aan Den Haag
Proces tegen weigeraars
van 'Kalkarheffing'
KLEINSTE BRITSE PARTIJ IN DE LIFT
rie miljoen geëist
roor terugbezorging
feroofde Vermeer
ferzetstrijders
n Rhodesië gedood
H)UW/KWiAiRITBT WOENSDAG 27 FEBRUARI 1974
BUITENLAND
T7 IKl 1
|liRUS/LO_MDEX/TEL AVIV (Reuter, U.PI, AFP) De Fran-
minister van buitenlandse zaken, Michel Jobert, wil dat de vol-
mde Europese topconferentie in Bonn de contouren voor een Eu-
»pese statenbond vastlegt. In een dergelijke statenbond zouden de
.den-staten hun volledige 'identiteit' (lees: onafhankelijkheid)
loeten behouden.
i Franse minister haalde dit oude
I utilistische denkbeeld deze week op-
jiuw van stal tijdens een bijeen-
Imst met jonge partijgenoten in Pa-
_'s waar hij opnieuw aandrong op
tega eigen Europese energiepolitiek,
van Washington: 'Europa moet
n eigen gewicht hebben, of men dat
M wil of niet', aldus Jobert. Het
U jkbeeld van een statenbond, een ge-
i fd onderwerp van wijlen generaal
Gaulle, is door de andere EEG-
len in het verleden altijd afgewezen
zijnde een obstakel voor de Euro-
Me eenwording. Jobert komt nu op-
Ïïuw met het denkbeeld op een mo-
l»nt dat Frankrijk zich in de ener-
Jf-politiek 'verraden' voelt door de
i st van Europa. Jobert leverde op
jtelfde bijeenkomst scherpe kritiek
J de houding van z'n EEG-partners
'dens de energieconferentie in Wash-
tton van twee weken geleden. De
ÏG-partners hadden zich daar weer
ti leidende rol van de Amerikanen
len opdringen, aldus Jobert.
ankrijk boycotte de afgelopen da-
h dan ook de eerste bijeenkomst
ji deskundigen van twaalf grote
(everbruikende landen die gisteren
Sloten op 12 maart hun vocrberei-
Bgen voor een internationale confe-
ntie over de energiecrisis in Brussel
ort te zetten. Frankrijk verzet zich
een een dergelijke conferentie waar
leproducerende en -verbruikende
nden tegenover elkaar komen te
lan. Amerikaanse functionarissen
nden gisteren nog niet zeggen of de
eefdatmn 1 mei van deze con-
•entie gehaald zal worden.
ixon
s van deze conferentie waarschuw-
president Nixon maandag de Ara-
iche landen hun olieboycot tegen de
niet veel langer te laten duren,
•t voortduren van het Arabische
tbargo zou de Amerikaanse inspan-
ngen om een permanente vrede in
t Midden-Oosten tot stand te bren-
n kunnen vertragen. Nixon deed z'n
arschuwing tijdens een maandag
or de televisie uitgezonden perscon-
■entie. De president zinspeelde erop
t bij handhaving van de olieboycot
VS een minder actieve bemidde-
igsrol tussen de Arabieren en Israël
uden spelen. Dit zou volgens Nixon
et in het voordeel van de Arabieren
Nixon opperde dat gebrek aan
nheid onder de Arabieren tot nu
de reden is dat zij nog niet tot
opheffing van het embargo heb-
n besloten.
Amerikaanse president maakte
n opmerkingen aan de vooravond
n Kissingers reis naar het Midden-
Dsten. De Amerikaanse minister van
litenlandse zaken kwam gisteravond
Syrië aan, waar hij verwacht een
st van Israëlische krijgsgevangenen
krijgen. Kissinger werd op het
ïegveld van Damascus verwelkomd
>or de Syrische president Assad. As-
d had nog enkele uren tevoren een
>odschap van de Russische partijlei-
!r Breznjew ontvangen.
issinger vertrok gisteren uit Lon-
:n, waar hij gesprekken had gevoerd
et zijn Engelse collega Douglas-Ho-
e en premier Heath. De besprekin-
en waren gevoerd 'in de geest van
i karakteristieke vriendschap die
ssen Engeland en de Verenigde Sta-
n bestaat' en gingen over het Mid-
Congres laat Nixon niet met rust
den-Oosten en de energiecrisis. Voor
zijn vertrek naar Damascus liet Kis
singer doorschemeren dat hij ver
wacht van de Syriërs een lijst met Is
raëlische krijgsgevangenen te krijgen:
'Het vraagstuk van de krijgsgevange
nen is vanzelfsprekend een van de
voorwaarden vooraf bij het opgang
brengen van de vredesbesprekingen.
En ik ben hoopvol gestemd dat wij ze
op gang zullen kunnen brengen', al
dus Kissinger.
Kissinger zal na zijn besprekingen
met de Syrische leiders nog vandaag
doorreizen naar Israël. Daar zal hij
praten met dezelfde ministers die met
Kissinger onderhandelden over een
troepenscheiding aan het Egyptische
front Premier Meir besloot dinsdag
de aankondiging van haar nieuwe
minderheidskabinet een week uit te
stellen om het zo mogelijk te maken
met dezelfde ploeg minister Kissinger
te ontmoeten. Zoals bekend wil minis
ter van defensie Mosje Dajan geen
deel uitmaken van het nieuwe kabi
net. Onder de huidige omstandighe
den wil hij nog wel met Kissinger
over een troepenscheiding aan het Go-
lan-front onderhandelen.
De Amerikaanse minister van buiten
landse zaken zal donderdag naar
Egypte vliegen om daar met president
Sadat over de bereikte resultaten te
praten. Ook de opheffing van het Ara
bische olie-embargo tegen Amerika zal
waarschijnlijk ter sprake komen. Na
zijn besprekingen met Sadat keert lTAPri llltfinrftftk 111
Kissinger vrijdag terug naar Israël. UltöpicUUV lil
Muiterij
Volgens het in Beiroet verschijnende,
Franstalige avondblad Le Soir hebben
Libische militairen in de havenstad
Bengazi onlangs gemuit uit protest te
gen de vijandige politiek van kolonel
Khaddaffi jegens Egypte. De muiterij
leidde volgens Le Soir tot de arresta
tie van 30 officieren en 100 militairen
van lagere rang. De muiterij zou van
invloed zijn geweest op Khaddaffi's
beslissing van de vorige week zich
met president Sadat te verzoenen.
Egypte liet gisteravond een bus met
joodse toeristen uit Amerika gaan, die
eerder op de dag per vergissing op
Egyptisch gebied in de Sinai verzeild
was geraakt De bus had tijdens een
reisje langs het front geen ruimte
kunnen vinden om te keren en was
daarom door enkele VN-militairen
doorgelaten. De bus reed daarop nog
een kilometer door en werd aange
houden door Egyptische militairen.
GENEVE (UPI) De conferentie
over het oorlogsrecht in Genève
worstelt na zes dagen nog steeds
met de vraag of de Voorlopige Re
volutionaire Regering (WR) van
Zuid-Vietnam wel als volwaardig
deelnemer kan worden toegelaten.
De Verenigde Staten en de Zuid-
vletnamese regering van president
Thieu, die wel is uitgenodigd, ver
zetten zich tegen deelneming van
de WR. De 118 deelnemende lan
den zijn daardoor nog steeds niet
met de inhoudelijke besprekingen
over uitbreiding van het oorlogs
recht begonnen.
Het internationale comité van het
Rode Kruis, de organisator van de
conferentie, meent dat de Voorlo
pige Revolutionaire Regering van
Zuid-Vietnam moet worden toege
laten, omdat zij door het Vietna
mese vredesakkoord (vorig Jaar in
Parijs tot stand gekomen) formeel
is erkend. De regering van Thieu
zegt daarop, dat het Parijse vredes-
gesprek een 'interne Vietnamese
aangelegenheid' was. De VS zeggen
dat zij de WR in Parijs hebben
beschouwd als een onderdeel van
de Noordvietnamese delegatie. De
Genève zeggen dat toelating van de
Amerikaanse functionarissen in
WR en andere bevrijdingsbewe
gingen, zoals die uit de Portugese
kolonieën in Zuidelijk Afrika, pro
blemen oplevert voor het internati
onaal recht. Volgens zegslieden
van het Rode Kruis heeft Portugal
geen bezwaar gemaakt tegen deel
neming van de bevrijdingsbewegin
gen van Guinee-Bissau, die vorig
jaar deze Portugese kolonie uitriep
tot een onafhankelijke staat.
Op de conferentie in Genève moet
onder meer worden gesproken over
de vraag of gevangen genomen le
den van guerrilla-bewegingen als
krijgsgevangenen kunnen worden
beschouwd. De bespreking van de
eigenlijke onderwerpen is echter
nog niet begonnen door het ge
schil over de Vietnamese regerin
gen. De voorzitter van de conferen
tie. de Zwitserse minister van bui
tenlandse zaken Pierre Graber,
houdt zich dagelijks met deze zaak
bezig.
WASHINGTON (Reuter, UPI)
De juridische commissie van het
Amerikaanse Huis van Afgevaar
digden heeft het Witte Huis per
brief formeel gevraagd om alle
geluidsbanden en documenten,
die zij nodig heeft voor haar on
derzoek naar de vraag of er een
procedure tot afzetting van pre
sident Nixon mogelijk is.
De brief is verstuurd cp de dag van
Nixon's eerste persconferentie in dit
jaar. Hij herhaalde daar, dat hij er
niet over denkt om af te treden. De
PRETORIA (Reuter) Het Hof van
Beroep in Pretoria heeft geen uit
spraak gedaan in de zaak tegen de
directeur van het Christelijk Insti
tuut, dr. C. F. Beyers Naudé, die
vorig jaar november tot 50 rand
(ƒ200) boete of een maand gevange
nisstraf en drie maanden voorwaarde
lijk is veroordeeld omdat hij weigerde
te getuigen voor een omstreden parle
mentaire commissie. Hij is tegen dat
vonnis in beroep gegaan.
Het hof kon niet zeggen wanneer er
uitspraak zal worden gedaan.
ACAPULCO (AFP) Een uiterst
linkse beweging in Mexico, de 'Com
munistische Liga van de 23ste septem
ber', heeft bekendgemaakt dat zij een
rijke landeigenaar die vorige maand
werd ontvoerd, heeft gedood.
president geloofde niet dat het con
gres hem zou afzetten. Aanzienlijk
meer opzien baarde Nixon met zijn
mededeling dat de speciale aanklager
voor de Watergate-zaak hem gevraagd
heeft om voor de zogenaamde 'grand
jury' te komen getuigen. Hij had ge
weigerd 'op constitutionele gronden
om op het verzoek van de aanklager
in te gaan. De president had de aan
klager, Leon Jaworski, laten weten,
dat hij wel bereid was om schriftelij
ke vragen te beantwoorden en een
persoonlijk onderhoud met hem te
hebben. Jaworski had daarop duide
lijk gemaakt, dat hij niet van plan
was om met een dergelijke procedure
in te stemmen.
De persconferentie van Nixon verliep
vrij rustig. Zijn voorlaatste ontmoe
ting met de pers, vier maanden gele
den, had een uiterst rumoerig ver
loop, nadat Nixon de journalisten
enkele beledigingen had toegevoegd.
Congresleden zeiden in reactie op
Nixons mededelingen aan de pers dat
het onderzoek naar de afzettingsproce-
LONDEN (DPA) De journalisten
van het conservatieve Britse dagblad
Daily Telegraph zijn dinsdag in sta
king gegaan voor meer salaris.
De stakers hebben zich bereid ver
klaard dadelijk weer aan het werk te
gaan als van werkgeverszijde een
nieuw salarisvoorstel wordt gedaan. In
elk geval zal het blad woensdag, de
dag voor de verkiezingen, niet ver
schijnen. Ook de journalisten van
andere landelijke bladen praten over
staken, maar een besluit hebben zij nog
niet genomen.
dure gewoon door zal gaan. Er zal
veel afhangen van de wijze, waarop
het Witte Huis met de juridische
commissie van het congres wil samen
werken. Door het onderzoek tegen te
werken kan de president veel congres
leden tegen zich in het harnas jagen,
aldus deze zegslieden. De leider van
de republikeinse fractie in de senaat,
Hugh Scott, heeft het Witte Huis op
nieuw opgeroepen 'alle relevante do
cumenten' beschikbaar te stellen. Als
het aan mij lag ging er 'n vrachtauto
naar het Witte Huis om alle documen
tatie, die maar van belang kan zijn,
op te halen, aldus Scott.
Van een verslaggever
DEN HAAG Op 6 maart brengt
pud-minister mr. J. M. A. H. Luns
een werkbezoek aan Den Haag, in zijn
functie als secretaris-generaal van de
NAVO. Volgens een officiële medede
ling zullen de besprekingen in Den
Haag het karakter dragein van een
'tour d'horizon' (gewoner gezegd: het
gaat om algemeen oriënterende be
sprekingen).
Van een verslaggever
EINDHOVEN B. en W. van Eind
hoven willen drie weigeraars van de
'Kalkarheffing' voor de rechter dagen.
Zij geven aan dit optrëden de voorkeur
boven afsluiting van deze mensen, die
de op de elektriciteitsnota vermelde
heffing niet willen betalen.
ADDIS AfBERA (UPI, Reuter) Eenheden van het Ethiopische
leger hebben dinsdag de stad Asmara bezet. Zij hebben het vlieg
veld van de stad gesloten, alle belangrijke wegen afgegrendeld en de
strategische punten bezet.
Volgens alle berichten willen de mui
tende militairen alleen maar meer
geld. Er is niets dat erop wijst, dat de
legereenheden zich keren tegen de re
gering van keizer Haile Selassie.
De bezetting van Asmara, de tweede
stad van Ethiopië, is voorlopig het
hoogtepunt in een reeks van acties
voor verbetering van de inkomens in
Ethiopië. De keizer kondigde maandag
avond voor de televisie nog een sol
dijverhoging van ongeveer twintig
procent aan, maar dè militairen zijn
daarmee kennelijk niet tevreden ge
steld. De muiterij in Asmara werd in
Addis Abeba bekend door telefoontjes
van inwoners van die stad. Telefoon
verkeer met Asmara bleef de hele dag
mogelijk. Voor zover bekend is er
geen bloed vergoten bij de actie van
de militairen. De bezetting werd uit
gevoerd onder leiding van lage offi
cieren. Er zouden enkele hogere offi
cieren gearresteerd zijn.
In Asmara is een Amerikaans station
De VS hebben een tijdje een militaire
basis gehad in deze stad, maar die is
nagenoeg geheel ontruimd. Er zijn in
totaal nog ongeveer 600 Amerikaanse
voor het volgen van ruimtesatellieten,
functionarissen in de stad.
Asmara is de hoofdstad van Eritrea
en heeft ongeveer 250.000 inwoners.
Eritrea grenst aan de Rode Zee en
heeft een overwegend islamitische be
volking. In dit gebied is al jarenlang
een afscheidingsbeweging actief. Eri
trea was tot 1962 een autonoom ge
bied onder Ethiopisch bestuur. In dat
jaar werd het door Haile Selassie in
gelijfd als provihcie van Ethiopië. De
bevrijdingsbeweging heeft verscheide
ne guerrilla-aanvallen en vliegtuigka
pingen op haar naam.
KAAPSTAD (Reuter) Het parlement van Zuid-Afrika heeft twee
omstreden wetsontwerpen goedgekeurd, die de oppositie in dat land
verder aan banden zullen leggen.
Eén van de wetten geeft de regering
de mogelijkheid om te verhinderen,
dat organisaties die 'aan politiek
iONDEN De zondag in een blik-
fcmactie uitgevoerde roof van het
bstbare schilderij De Gitaarspeelster
an Vermeer uit een Londens museum
opgeëist door twee organisaties,
eide hebben gezegd het doek, dat
3 miljoen gulden waard is, slechts te
illen terugbezorgen tegen een 'te
enprestatie'.
le eerste, telefonisch gestelde eis, is
fkomstig van een man. die dreigde
et schilderij te vernietigen als niet
innen twee weken drie miljoen gul-
en zou zijn betaald voor voedsel voor
e bevolking 'van Grenada, een eiland
de Caribische Zee.
Ie andere claim kwam van een man,
ie een Ierse organisatie zei te verte-
enwoordigen. Hij stelde als eis, dat
)olores en Marion Price, de twee Ier-
e zusters, die een levenslange gevan-
enisstraf moeten uitzitten voor hun
irroristische activiteiten in Londen
'orden overgebracht naar een gevai>
enis in Noord-Ierland. De meisje*
lebben bekend lid van het Ierse repu
ilikeinse leger te zijn.
door Chris Blankenburg
LONDEN 'Je kunt het uiterlijk van Brittannië veranderen. Grijp
de macht. Stemt liberaal'. De zwart-oranje verkiezingsposter met
deze tekst is één van de pronkstukken in het hoofdkwartier van de
Britse liberale partij. Het bestofte, uitgesleten gebouw in een bijna
onvindbaar Londens steegje doet nauwelijks vermoeden dat hier de
partij zetelt, die zich in korte tijd met een geweldige dynamiek heeft
weten op te werken tot een geducht en nu zelfs erkend rivaal van de
twee Britse politieke reuzen de Conservatieve en de Labour Partij.
«ALISBURY (Reuter) Rhodesische
nilitairen hebben dinsdag zes guer-
illastrijders gedood en een niet ge-
loemd aantal gevangenengenomen, al-
lus een communiqué dat in Salisbury
s gepubliceerd. Het gevecht is gele-
rerd in het noordoostelijk deel van
thodesië, bij de stad Centenary, dat
il een week het centrum is van anti-
fuerrilla-operaties. Vorige week is hier
ien blank echtpaar door guerrilleros
;edood en later sneuvelde nog een
ilanke politie-reservist.
Aan de vooravond van de algemene
verkiezingen staat vast dat de Libera
le Partij, die in het Lagerhuis slechts
10 van de 635 zetels bezet, bij het
Britse publiek geweldig is aangesla
gen. Blijkens de meest recente opinie
uitslagen kunnen de Liberalen op
zo'n 22 tot 28 procent van de stem
men rekenen en zou dit resultaat een
doorbreking van het Engelse twee-par
tijensysteem kunnen betekenen.
Jeremy Ttiorpe, de 34-jarige leider
van de partij, blijkt bij de kiezers al
populairder te zijn dan premier Ed
ward Heath en Labour-oppositieleider
Harold Wilson. Tijdens de korte,
maar hevige verkiezingscampagne, die
overwegend in het teken staat van
Egelands economische perikelen, heb
ben duizenden, meest jonge, sympa
thisanten zich met groot enthousias
me voor de Liberale Partij ingezet
De sfeer van succes, rond de kleine
partij heeft de grootste onzekerheid
geschapen over de uitslag van de ko
mende verkiezingen. De Britse kiezer
met sympathie voor de Liberalen
placht, als hij eenmaal in het stem
hokje was beland, toch maar Conser
vatief of Labour te stemmen. Zijn re
denering was, dat de Liberalen door
het dlstrictenkiosstelsel, dat de grote
twee partijen bevoordeeld, toch niet
aan bod zouden komen. Een liberale
stem. is een gestolen stem, zo was de
leus. De hardnekkigheid waarmee opi
nie-instituten een forse aanwas voor
de liberalen hebben voorspeld en de
omvangrijke publiciteit rond de libe
rale opmars lijkt de mentaliteit te
hebben veranderd.
Teleurstelling
De voornaamste reden voor de popu
lariteit van de Liberalen is onmisken
baar teleurstelling van de Britten, dat
ook de Conservatieve regering van
premier Heath er niet in is geslaagd
Engelands economische problemen op
te lossen. Hoge prijzen, grote werk
loosheid en een recordtekort op de
Britse betalingsbalans en het conflict
met de mijnwerkers heeft vele kiezers
verbitterd. Harold Wilson heeft zich
ondanks amusante stukjes verkiezings
retoriek niet van de reputatie kunnen
ontdoen, dat hij een 'draaier' en een
'grote leugenaar* ls. En zijn Labour
Partij wordt verweten het land nog
verder in de nesten te zullen steken
door omvangrijks nationalisaties door
te voeren en door een straf loonbeleid
te weigeren.
De Liberale Partij heeft het algehele
onbehagen over de gevestigde partijen
behendig uitgebuit door zich op te
werpen als een 'derde macht' met een
aantrekkelijk alternatief verkiezings
programma. Volgens de Liberalen
wordt de Britse misère veroorzaakt
door de alleenheerschappij van partij
en die exclusieve bslangen vertegen
woordigen en ook behartigen. Conser
vatieven worden gesteund door rijke
zakenlieden en industrieën en de La
bour Partij is de politieke zaakwaar
nemer van dc georganiseerde arbei
ders. Dit leidt tot onnodige klassete-
genstellingeu terwijl degenen die
zich niet tot de beschermelingen van
de Conservatieven of Labour kunnen
rekenen, uit de toon vallen, eldus de
Liberalen.
Het antwoord dat de Liberalen in
hun programma bieden, is opheffing
van de tegenstelling ondernemer-ar
beider door hen allebei belanghebben
den in een bedrijf te maken. Arbei
ders moeten gelijke rechten als aan
deelhouder* bezitten en ondermeer
kunnen meebeslissen over de benoe
ming van een directeur en aandeel
kunnen krijgen in de winst De tegen
stelling rijk-arm moet volgens de Li
beralen voorts worden verkleind door
invoering van een wettelijk minimum
loon en hogere belasting voor hogere
inkomenstrekkers. Het meest op de
voorgrond tredende Britse probleem
de inflatie willen de Liberalen
aanpakken via een geheel nieuw be
lastingstelsel, waarbij de fiscus het
meest incasseert van degene die de
meeste inflatie veroorzaakt terwijl
voorts een permanente loon- en prijs
politiek WTTdt beloofd
De Britse Liberalen hebben met de
aanvaarding van deze alternatieve so
ciaal-economische politici, die een for
se ruk naar links betekende, sterk de
aandacht getrokken. In de verkiezing-
strijd, die is beheerst door wederzijdse
aanvallen van Conservatieven en La
bour, heeft het Liberale verkiezings
manifest op velen aantrekkingskracht
uitgeoefend als program ter overbrug
ging der traditionele tegenstellingen.
De Liberalen hebben daarbij het voor
deel, dat 7.1 j via een vernuftige poli
tieke strategie in de afgelopen jaren
sterk in de gunst is gekomen van di
verse Britse gemeenten. Onder druk
en met enthousiaste deelname van
jonge Liberale radicalen is voortdu
rend aktle gevoerd onder inwoners
van gemeenten, die .grieven hadden
jegens de plaatselijke overheid.
Jonge Liberalen hielpen bij het orga
niseren van talloze protestakties van
armen, bejaarden en gepensioneerden
tegen de lage uitkeringen, hoge busta
rieven of te hoge huren. De successen
van de akties werden mede toege
schreven aan het optreden van libera
le organisatoren, wat ook de bedoe
ling van de takciek was. Het gevolg
ervan was. dat tientallen Liberalen >n
de gemeentebesturen zijn gekozen.
Ook de extra w.nst van vier Lager
huiszetels bij tussentijdse verkiezin
gen worden grotendeels toegeschreven
aan de 'gemeentepolitiek' het win
nen van aanhang van onderop. Via
deze taktiek, de propaganda voor een
'derde weg' in het programma en
door doeltreffend inspringen op onte
vredenheid van de kiezers over de
twee grote partijen, heeft partijleider
De Britse liberale leider Jeremy Thorpe demonstreert de dynamiek,
die er in zijn partij zit door met een forse zwaai deze hindernis te
nemen.
Jeremy Thorpe een succesvolle cam
pagne kunnen voeren.
Kiesstelsel
Thorpe heefi verklaard op tachtig of
meer Lagerhuiszetels te mikken on
zegt zelfs een Liberaal kabinet voor
mogelijk te houden. De grootste han
dicap voor de Liberalen ls echter het
Britse kiesstelsel. Zo kregen de Libe
ralen in 1970 met ruim dertig procent
van de stemmen slechts zes zetels in
het Lagerhuis. Onder het kiesstelsel
van evenredige vertegenwoordiging
zouden dit er minstens tachtig zijn
geweest. Het ontbreken van dit acor
de Liberalen zo vurig gewenste kies
systeem zou ook nu wel eens hun
grootste hindernis kunnen worden.
doen' geld ontvangen uit het buiten
land. Deze wet vormt een directe be
dreiging voor het Christelijk Instituut
van dr. Beyers Naudé. Deze instelling
krijgt zeventig procent van zijn in
komsten uit het buitenland.
Het debat over dit wetsontwerp begon
maandagavond en duurde tot dinsdag
morgen vier uur. Premier John Vor-
ster zei bij de verdediging van het
voorstel: *Wij weten, dat communisten
eti linksen meesters zijn in het schep
pen van front-organisaties en dat ze
steeds mter van deze organisaties zul
len oprichten. Dat zijn organisaties
die zeker niet financieel gesteund zul
len worden door Zuidafrikaner. Ze
moeten steun van buiten krijgen'.
Volgens Vorster is het doel van de
wet het tegenhouden van geld uit het
buitenland, dat dient om de funda
menten van Zuid-Afrika te ondermij
nen'.
Sir Villier De Graaff, leider van de
oppositie is het Huis van Afgevaardig
den, vond de wet te vaag. Er worden
geen organisaties in genoemd en er is
niet duidelijk omschreven wat be
doeld wordt met 'aan politiek doen'.
De omstreden wet geeft het staats
hoofd de bevoegdheid om een organi
satie besmet te verklaren, als deze
'aan politiek doet* en vanuit het bui
tenland wordt geholpen. Geld, dat
naar zo'n besmette instelling uit het
buitenland is overgemaakt, kan wor
den geblokkeerd of in beslag geno
men.
Samenscholing
Het parlement ging ook akkoord met
een door de regering gevraagde veran
dering van de wet op samenscholin
gen. Door de wetswijziging kan de
Zuidafrikaanse regering voortaan alle
bijeenkomsten verbieden, ook al zijn
er maar twee deelnemers. Het verbod
mag word n uitgevaardigd als de re
gering het gevaar aanwezig acht dat
de bijeenkomst de orde zal verstoren
of dat zal worden aangezet tot rassen-
onlusten. Deelnemers aan verboden
bijeenkomsten kunnen worden veroor
deeld tot maximaal een half Jaar ge
vangenisstraf, mensen die er het
woord voerden met maximaal twee
jaar. Krachtens de huidige wet kun
nen alleen openbare bijeenkomsten
met minstens twaalf deelnemers wor
den verboden. In de nieuwe tekst is
het woord openbaar weggelaten, zodat
ook vergaderingen op universiteitster
reinen en zelfs in particuliere huizen
door een verbod kunnen worden ge
troffen.
In liberale kringen in Zuid-Afrika
zijn beide wetsontwerpen fel aange
vallen. De juridische hoogleraar A. S.
Mathews uit Natal sprak van een
'typisch totalitaire maatregel' en pro
fessor John Dugard van de universi
teit van Witwaterstad vergeleek de
wetten met die van de 'communisti
sche landen in Oost-Europa en het fa
scistische systeem van Nazi-Duitsland'.
Het dagblad Rand Daily Mail schrijft
dat de wetten blijk geven van 'een
naakte machtswellust'. De pers kan
dit nu nog schrijven. In Zuid-Afrika
zijn ook wetten in voorbereiding, die
de persvrijheid verder zullen beper
ken.
