Kritische soldaten vindt men te lastig'
Meerderheid Vernèdepark
wil wel 'n nieuwe woning
wederopbouwplan
Havenwijk gebukt
jnder protesten
Agenda Leiden
unilieberichten
Scheuring in
VVD-Voorburg
Voetpad naar het
Kooipark via
NS-emp)acement
Grof vuil Leiden
Bergmans
'Schreeuw'
gaat diep
fe* /kft.U.
j)rie bezwaarschriften ingediend
in een onzer verslaggevers
;IDEN Aan de twee bezwaarschriften, die gedurende de afge
ven weken zijn ingediend tegen de gemeentelijke wederopbouw-
innen van het gebied Herengracht/Zijlsingel (havenwijk zuid),
dezer dagen nog een derde worden toegevoegd. Tijdens een
urtbijeenkomst, gisteravond in het clubhuis van de Sperwers
ldi,ange,straat)werd dit door een groot aantal van de ongeveer vijftig
nwezige buurtgenoten ondertekend.
De auto's van. de garage zouden daar
bij nog voor extra verkeersoverlast
kunnen gaan zorgen. De buurtbewo
ners zeggen veel last te ondervinden
van het bedrijf. 'Er worden auto's op
het trottoir gerepareerd, wat reeds
ontelbare malen het passerende pu
bliek zeer veel overlast en ergenvs
heeft bezorgd', aldus de brief. 'Gezien
h'J; nijpend' woningtekort en de dicht
heid van garages in de onmiddellijke
omgeving van de Langestraat menen
wij tenslotte de noodzaak van een gro
te garage aan de Langestraat te moe
ten betwijfelen', zo besluit men.
al t derde bezwaarschrift is grotendeels
ai -esteld door de heer Flip Emanuel,
lit Van de Adviesraad voor de Binnen-
i Zijn protest richt aich hoofdzakc-
'11% tegen de voorgenomen hoogte van
bebouwing van het gebied (naar
adiatting soms zo'n 17 m), de demping
i de Waardgracht, de toekomstige
kt breding van de Oosterkerkstraat, de
neJaw van een grote garage in de Lan-
tra at, de mogelijke bouw van een
-keergarage in de buurt, het terug-
'el ngen van de woonfunctie in de
lt- urt, de toekomstige flats met negen
1 onlagen op het terrein van de Grof-
ederij, de exploitatie-opzet van de
deropbouw (veel kosten van ver-
d ers- en andere voorzieniingen zouden
nd de toekomstige huren gaan dnik-
ns i) en het gebrek aan inspraak en
Ernatieven.
11 andere twee bezwaarschriften rich-
to i zich specifiek tegen, de bouw van
nieuwe garage van de firma Kom-
ifniers, dde een groot deel van het
ni lied tussen de 4e Groenesteeg en
de Oude Rijn zal beslaan. Om dit te
strijden is onlangs het actiecomité
'ei dt de Langestraat' opgericht, dat
tl' t gem'Jnitebestuur een brief heeft
c'! en toekomen, waarin de aandacht
rdt gevestigd op een aantal fraaie
eeuwse pandjes, die als gevolg
de toekomstige kolossale garage
mt jwel geheel aan, het oog zullen
m rden onttrokken. Al bijna een jaar
deden heeft een aantal bewoners
t ken de bouw van deze garage ge-
p otesteerd, omdat door de voorgeno-
ep n verkeersmaatregelen de straat
al een 'sluipfunctie' zou krijgen.
(jdelijke vestiging
"TT in Merenwijk
IDEX In afwachting van de
r iw van een bijpostkantoor in het
irojecteerde winkelcentrum in de
renwijk zal binnenkort aan de Me
idonk als tijdelijke postale vesti-
g een zgn 'portacabin' worden ge-
,rl a's'-
Contact
Terug naar gisteravond. Veel bewo
ners zijn wellicht pas voor de eerste
maal geconfronteerd met een aantal
tekeningen, die nogal vaag aangeven
wat er nu eigenlijk de komende jaren
gaat gebeuren in hun omgeving. Men
had er plezier in, ondanks de sombere
getinte causerie van de journalist René
Henderiks, die aan de hand van dia's
liet zien hoe het allemaal geweest is,
en hoe het eigenlijk allemaal zou moe
ten. Hij zou het liefst de oude roman
tiek van vroeger weer terug zien, toen
mensen dagelijks hun stoeltje naar
buiten sleepten en hun hengeltje los
lieten in de Waardgracht, toen de was
over de brugleuning werd gehangen.
Maar het werd wel duidelijk dat de
autochtone bevolking er niet meer zal
terugkeren.
'Maar dan moeten ze toch niet met
bovenwoningen beginnen, want dan zie
ik die mensen niet met hun stoel de
trap afkomen', waarmee hij wilde be
nadrukken dal het toekomstig kontakt
in de buurt, de sfeer, enorm afhanke
lijk is van de toekomstige bouwmetho
den.
Ook hij sprak zijn spijt erover uit,
dat de Waardgracht binnen afzienbare
tijd geheel gedempt zal worden. 'Zo'n
gracht is van essentieel belang voor
zo'n buurt. Met water kun je leren
leven. Ik zou wel een willen weten
wat gevaarlijker is: zo'n Waardgracht
of een Brede Oosterkerkstraat'.
De 17e-eeuwse pandjes, die door dc bouw van een grote garage aan de overkant souden worden weggedrukt. De actiegroep 'Redt de Langestraat' wil er dan
ook niet van horen.
VRIJDAG 13 FEBRUARI
Rapenburg 2-1. jazz-zolder Hot House. 22 uur.
groep The Pim Cats
Vestestraat40. 8.30 uur: Imperium met 'Ue
Zee'.
ZATERDAG 16 FEBRUARI
OEGSTGEEST Rijnl. lyceum. S 15 uur: ca
baret 'Een klein concert'. Muzikale theater
voorstelling door Liselore Gerritsen. Laurens
van Rooyen en Harry Sacksioni.
Gehoorzaal? Residentie-Orkest. Zara Nelsova
cello.
Vestestraat 40. 8 30 uur: Imperium met 'De
Zee'.
Films in Leiden tot 21 februari
•.Camera: 'Schreeuw zonder antwoord'
18 jr. dag. 19 en 21.15 u.; do., vr., ma-,
di. 14.30 uur.
Kinderm: 'Circus-vrienden', wo. en za.
14.30 uur; zo. 14 cnT6.15 uur.
Nachtv: 'If' 18 jr; vr. en za. 23 ."0
uur.
Lido: 'JesUs Christ Superstar', t
14.30, 19 en 21.15 uur, z 14.30, 16.15,
19 -en 21.15 uur.
Live and let die'. Tijden zie
Huur aangepast aan het inkomen
VOORSCHOTEN De bewoners van het Vernèdepark kwamen vrijwel allemaal naar het Cultureel Cen
trum om voorlichting te vragen over de voorgenomen beslissing tot afbraak van de woningen en nieuw
bouw op dezelfde plaats.
Helena Caspcrs. SI Jaar. Berken-
In 33 Sassenheim. Rouwdienst vrijdag 10.30
r in parochiekerk St. Pancratlus. waarna
irafenis op liet rit kerkhof,
la Schlnck. "7 Jaar, Hogewoord 16 Lei-
Uitvaartdienst vrljdng 2 uur In Lodo-
jkskerk Stecnschuur, waarna bijzetting op
kraafplaals aan Zijlpoort,
lem Taverne. 87 Jaar, Lorentzhof Leiden,
iffdlenst maandag 10 u. in aula, waarna
krafenis om li uur op Rbijnhof.
Maas Dreef, 74 Jaar. Driftstraat 67 Lei-
Crematie zaterdag 9.30 uur op Ocken-
~'i Den Haag.
van Dijk, 49 Jaar. Brahmslaan 1S9
Crematie zaterdag 10.45 uur op Oc-
jnburgh Den Ilnag.
VOORBURG De WD-afdeling in
Voorburg is in twee delen uiteenge
vallen in verband met onenigheid
over de te voeren politiek in de ge
meenteraad. De vergadering koos met
71 tegen 55 stemmen een nieuwe
voorzitter, ir. J. S. Kuijper in plaats
van de herkiesbare heer C. L. Droogh.
Na ex-voorzitter Droogh stapten vijf
andere bestuursleden (van de in to
taal negen) van het podium. Zij wil
den niet onder het nieuwe bewind
werken.
Studio:
Lido.
Luxor: 'Blauwe bonen voor twee bin
ken', 14 jr; dag. 14.30, 19 en 21.30
uur; zo. 14.30 en 16.30 uur.
Trianon: 'De avonturen van Rabbi Ja
kob', Louis de Funès,. a l. 14 30, 19 en
21.15 uur: zo. 14.15, 16.15, 19 en 21.15
uur.
Rex: 'Het zwaard en de stalen arm',
18 j.r. Tijden zie Trianon.
DIENST APOTHEKEN
De avond-, nacht- en zondagsdienst van de
apotheken in de regio Leiden wordt waarge
nomen van vrijdag 15 febr. tot 22 febr. door
de Haven-apotheek te Leiden. Haven IS. en
de apotheek te Voorschoten. Tevens zaterdag
tot 1 uur nam. door de Oegstgeester apo
theek. Wilholminapark 8.
Wethouder W. J. Iestra moest de be
woners meedelen dat de burgemeester
verhinderd was de voorlichtingsavond
'te leiden.
Wethouder Koetser zette uiteen dat
alle onderzoekingen voor de woningen
negatief waren uitgevallen en afbraak
de enige oplossing zou zijn. De af
braak wordt gefaseerd gedacht en wel
in blokken van vijf woningen. De hui
dige bewoners zouden allemaal het
recht krijgen om ongeveer op dezelfde
plaats weer in een nieuwe woning te
gaan wonen. Het stratenplan zou on
gewijzigd blijven met hier en daar
een kleine verbetering. Zestig wonin
gen staan er nu en dat zullen er weer
zestig worden
Wethouder Pels ging in op de rand
verschijnselen die gepaard gaan met
afbraak en nieuwbouw. Iedere bewo
ner krijgt 2.500 inzake 'beschikking
geldelijke steun krotopruiming', daar
naast kan maximaal 750 verstrekt
worden voor verbeteringen in de oude
woning en nog 750 voor vergoeding
van verhuiskosten. In de praktijk kan
iedere huidige bewoner een maximaal
bedrag krijgen van 4.000 indien na
de tijdelijke verhuizing een nieuwe
woning in het Vernèdepark wordt be
trokken.
Wanneer
Na de pauze bleek dat er maar zeven
vragen waren ingediend. Enige had
den betrekking op de huurwaarde van
nieuwe woningen. Wethouder Pels gaf
de verzekering dat met alles rekening
gehouden zal worden. De te betalen
huur houdt verband met het inko
men. Ligt dat inkomen beneden de
9.000 per jaar dan wordt de te beta
len huur 107 en dat loopt steeds op.
Bij een inkomen van 13.000 wordt
de huur 149 per maand.
Op de vraag wanneer met de afbraak
en de nieuwbouw begonnen kan wor
den. konden de wethouders geen con
creet antwoord geven. Allereerst gaat
de principe-uitspraak van de gemeen
teraad vóór afbraak naar de minister
toe en als deze zijn goedkeuring ver
leend heeft kunnen de bouwplannen
worden uitgevoerd. Wethouder Pels
was niet benauwd dat er een bewoner
zou weigeren zijn oude huis voor een
nieuw te ruilen.
Enige afgevaardigden van de Bond
van Huurders en Woningzoekenden
(BHW) probeerden het op te nemen
.eids Anti-Peynenburg-comité is tegen vervroeging dienstplicht en 'afstel van uitstel'
por Jan Hoekema
een onzer verslaggevers
IIDEN 'Men wil de onrust in
leger de kop indrukken door
igeren zo vroeg mogelijk onder
inst te roepen. Daar moet mas-
tl tegen geprotesteerd worden',
den is weer een actiegroep rij-
het 'Anti-Peyenburg-comité',
actie voert tegen de aanne-
van de plannen van de 'com-
ssie dienstplichtbeleid', onder
ding van oud-staatssecretaris
yenburg.
comité, een van de vele plaatselij-
)jf en regionale in heel Nederland,
ri zowel de concrete plannen als de
hterliggende filosofie bestrijden,
nleiding voor het rapport was het
d(kort aan mankracht enkele jaren te-
'Maar dat tekort is verdwenen,
heeft de minister zelf toegegeven',
remedie van Peynenburg c.s. is: ie-
êvi reeo niet achttien jaar in dienst, en
I en uitstel meer voor verdere studie.
z<n dat terwijl ook de andere .techni-
atj 'e redenen al ontzenuwd zijn als ar-
Da fflent voor de rigoreuze plannen',
moet dus meer achter zitten. Wat?
en wil de dienstplichtigen zo vroeg
'gelijk, als ze nog gevormd kunnen
fn 'rden, meteen na hun eerste oplei-
ftwjng onder de wapens hebben'. Offi-
rjfl 'el argument van de commissie Pey-
t v nhi-'o; 'Er zijn veel problemen met
,jji aai,- en inpassing bij het leger'.
av, t comité: 'Dat betekent dat men Anti-Peynenburg-comité: 'en vrije keuze om te dienen tussen 18 en 27 jaar voor alle lagen van de jeugd'.
we tische soldaten met een te hoge op-
•j jling en zonder ondergeschikte hou-
'g heel lastig vindt'. Zo kan een op-
ding er toe bijdragen dat er bewus-
r gediend wordt, en dat er lastige
p agen gesteld worden. Wat het uit-
■l-be!eid betreft, stelt het comiét als
'Een vrije keuze om te dienen
en 18 cn 27 jaar voor alle lagen
de jeugd'. Dat houdt een ruimer
w«-telbeleid 'n dan het huidige, want
it name voor werkende jongeren
n de mogelijkheden om verder te
'deren beperkt Kortom: 'Geen af-
!1 voor uitstel' is de leus, en Vstudip-
'gelijkheden voor iedereen'.
aar we zijn er nog niet met de ach-
diggende motieven. Voor het comi-
is de uiteindelijke bedoeling duide
lijk: 'Een stiekeme aanzet "tot de vor
ming van een meer betrouwbaar en
goed gedrild vrijwilligersleger'. Gelij
ke ontwikkelingen hebben al plaats
gevonden in Frankrijk (Wet Debré)
en België (Wet Vandenboeynants). In
Nederland is er een duidelijke band
met de voorstellen van de commissie
Van Rijckevorsel. die zich unaniem
voor ecu beroepsleger uitsprak. Wat
zijn de gevaren daarvan volgens het
comité? 'Bij het huidige dienstplicht
systeem is nog wel een soort democra
tische controle, denk ook maar aan
VVDM en BVD. Een beroepsleger
houdt het gevaar in dat het een onge
controleerd eigen leven gaat leiden,
en dat het bijvoorbeeld voor binnen
lands gebruik ingezet wordt. Zie Chili
en Griekenland'.
Hanteerbaar
Zo'n beroepsleger móet dan bereikt
worden via een door de commissie
Peynenburg beoogde tussenfase van
een dienstplicht met nog beïnvloedba
re en hanteerbare jongeren, waarbij
de ideeën ook gaan in de richting van
een soort dienstplicht naar keuze. Er
komt dan een korte, vrij onaantrekke
lijke periode van een paar jaar, door
beloning en diploma's aantrekkelijke
periode van een paar jaar, die aan
sluit op de burgermaatschappij cloor
een diploma. Doel: zoveel mogelijk; zo
snel mogelijk, dus zo jong mogelijk in
dienst krijgen, en hen daar ook via
premies etcetera een paar jaar hou
den. Een diciplinering dus voordat
men de maatschappij of de universi
teit ingaat, en een tegengaan van de
groeiende bewustwording. Peynenburg
gaat uit van de 'aanpassingsmoeilijk
heden van oudere dienstplichtigen in
de nu eenmaal eigengeaarde militaire
maatschappij'. Het comité: 'Er moet
eens bedacht worden dat het zinvoller
en noodzakelijker is het leger tc de
mocratiseren dan de maatschappij te
militariseren'.
Leidse scholieren. LSB. NVV jonge
rencontact. KWJ, BVD en VVDM wil
len (verenigd in het Anti-Peynenburg
comité) sterke oppositie voeren tegen
de concrete plannen om de dienst
plichtige leeftijd te verlagen én tegen
de filosofie en doelen erachter, 'voor
al omdat je het gevaar hebt dat zo'n
beroepsleger enorm gaat aanspreken'.
In de eerstp plaats wil men dat doen
door zoveel mogelijk informatie te
verspreiden. Op diverse scholen, bin
nenkort ook technische. ijn stencils
verspreid met informatie ('de dienst
plichtigen gaan zich steeds meer af
vragen wat nu eigenlijk de werkelijke
taak van het leger binnen deze maat
schappij is, de verhaaltjes aver de
dreiging van de Russen gaan er nog
maar bij weinigen in'). Op het Bona-
ventura is een informatiemiddag ge
weest. waar na schooltijd zo'n tachtig
leerlingen waren Binnenkort, waar
schijnlijk in maart, wordt een grote
informatiedag voor heel Leiden geor
ganiseerd.
Noodzaak
'De actie slaat zeker aan, er is veel
belangstelling voor. Je merkt dat bij
het uitdelen van de stencils'.
Of de regering Den Uyl vast zal hou
den aan de plannen in de huidige
vorm, is nog onduidelijk. 'De nood
zaak tot sterke oppositie blijft dus'.
Bij een hearing vorig jaar waren jon
gerenorganisaties unaniem tegen.
'Maar je vraagt je af wat er nu wer
kelijk -gebeurt. Bij defensie wordt 20-
veel gerotzooid, en denk ook aan dp
NATO. Het lijkt wel of men daar met
een plan bezig is voor heel West-Eu
ropa'. Waakzaamheid is dus geboden.
Een van de maatschappij geïsoleerd
leger is een zorgwekkende ontwikke
ling, aldus het comité. 'Massaal verzet
van scholieren, studenten, soldaten en
werkende jongeren moet dat voorko
men. Nu heb je al speciale bataljons
die zich oefenen in het neerslaan van
rellen. Kijk maar eens naar de oefe
ningen bij de laatste stakingen in Su
riname, en naar de opstand in de An
tillen van 1969, waar Nederlandse ma
riniers ingezet werden'.
Sinds jongstleden oktober is dan zo in
Leiden de strijd aan de gang tegen de
'diciplinering van de jeugd en de mi
litarisering van de maatschappij', t .1
een officiële leuze te citeren. Vooral
scholieren de eerste betrokkenen
worden met informatie 'bewerkt'.
'Het is heel belangrijk dat we door
die officiële motivaties heenkijken.
De zaak is ernstig genoeg. Landelijk
en plaatselijk moet een verzet ont
staan'. Wie 111 Leiden iets wil doen
kan terecht bij bovengenoemde orga
nisaties. of bij een van de initiatiefne
mers. Victor Wamsteker. Fredertk
Hendriklaan 118, Leiderdorp. 01710-
41361.
voor de oude woningen. Vanuit de
zaal en daarna door Van Herwaarden
van de Nationale Woningraad werd
aangetoond dat de woningen inder
daad slecht zijn. Een huismoeder is
maandelijks bezig de voordeur aan de
onderzijde af te schaven. Tedere
maand een stukkie en straks moet je
kruipend je huis binnen en zit een
deel onder de gomd', merkte een be
woner op.
Hoofdmotie van bewoners om tegen
nieuwbouw te zijn, bleek gelegen te
hebben in de zeer drastische huurver
hoging die daar een gevolg van zou
zijp geweest. Nadat de drie wethou
ders duidelijk hadden uiteen gezet dat
het rijk subsidie verleende en de
huur zou worden aangepast aan het
.nkomen, bleek de toekomst in een
huis met een douche en goede keuken
voor de meerderheid toch wel een
aantrekkelijke zaak.
De gemeenteraad heeft volgende week
vrijdagavond het laatste woord.
LEIDEN De dienst Gemeentewer
ken begint over enkele weken met
het maken van een voetpad van de
Mecklenburgerstraat over het spoor-
lerrein aan de Herensingel naar het
Kooipark. Men kan dan voortaan via
een korte weg naar Kooipark wande
len.
De gemeente ontving klachten over
de sloot tussen het Emplacement en
de huizen aan de Mecklenburgerstraat
en de Verlengde Nassaustraat. Ook
over do vroegere kolenopslagplaats
kwamen klachten binnen.
Het gebied rond de sloot ligt nogal
laag. De sloot is er om de stand van
het grondwater laag te houden. Hij is
vervuild, omdat het water niet kan
doorstromen en het bovendien erg
moeilijk is het vuil te verwijderen.
Er zijn plannen om dc sloot te zijner
tijd breder te maken, zodat een aan
trekkelijk stukje water ontstaat, zoals
bij de Bernhardkade. De gemeente
wil liever niet wachten tot de plan
nen voor het Spoortje zijn vastge
steld, maar overlegt nu met de Spoor
wegen of het mogelijk is eerder met
de verbreding te beginnen.
Het terrein, waar vroeger kolen wer
den opgeslagen wordt nu ontsierd
door afval als vaten, autowrakken e.d.
De gemeente heeft de N.S. gevraagd
daaraan een eind te maken. Daarbij is
ook gevraagd of er op die plek een
tijdelijke beplanting mag worden aan
gebracht. De gemeente hoopt, dat
daarmee een betere bestemming voor
het terreintje is gevondef.
LEIDEN' Maandag wordt in de volgende
straten grof vuil opgehaald: Herensingel
1 van Medusa straat tot Lage Rijndijk). Ham-
broeklaan. Kooilaan. Celebesstraat. Dec:mn-
straat, Sleboldstrnnt, Floresstraat, Bloem-
straal. Formosasira.it, Borneostraat, Drift-
straat. Lombokstraat, Javaslraai. Medusa
straat. Parkstraat. Kooipark. Atjehstraat
'van Kooilaan tot Sqmatrastr.iat Ambon-
straat. Madoerastra.it. Lage Rijndijk. Voor
straat. Sumatrastraat. Atjehstraat «van Su-
mairastraat tot Snembastraat). Soembastraa.
Baiisraat. Timorstraat. Rinzkade. Bonaire-
straat. Arubastraat. Surinamestraat. Antil-
lenstraat, Curacaostra.it. St Maartenstraat.
S: Eiist.itlusstr.iat Sabastraat, Bunkasraa.
B lionstra.it, Kooihof.
Dinsdag In de volgende straten: Jacq. Urlus-
plantsoen. A. Nnordewlerlaan. C. Sehu.vtlaan.
Dlepenbrocklaan. Joh. Verhulststraat. Ri
chard Holstraat. Obrechtsstraat. Joh Vcrhul-
straat. Richard Holstraat. Obrechtstraat.
Churchilllaan. Willem Pijperstraat. Peter van
Anrooystraat. Job Wagenaarlaan Valerius-
straal. Van Blankenburgstraat. Julius
Röntgenstraal. Mozartstraat. Bernard
Sweerssiraat. Sweelincklaan. Eduard van
Beinumstraat. Brücknerstraat. Debussystra.it,
Ravelstraat, Chopinslra.it. Moesurgkislraat.
Caesar Franckstraat. Verdistraal.
En woensdag zijn aan de beurt: Schubert-
laan, Mahlerstraat. Hiindelslraat, Beethoven-
laan. Vtvaldlstraat. Bachstraat. Corellistraal,
Toscaninilaan. Rcrllozpad. RciiSlnistraat.
Lisztpad. Mendelssohnkade. Wagenrpiem
Brahmslaan, Tsjaikowskikade. Slbeliusstraal,
Bartokstraat. Keuncdyiaan. Max Regerlaan.
J. Haydnlaan. Apollolaan. SimUanaslraat. Pa-
ganin'ilnan. Scarlattistraat. Griegstraat. Don:-
zettilaan.
STAD EN REGIO L.i
Films in Leiden
CAMERA Schreeuw Zonder
Antwoord (Viskningar och
rop), Ingmar Bergmans drieën
dertigste film, is weer een ech
te, beste, diepe indrukken ma
kende Bergman. Weer een wee
moedige, bijna hopeloze. Diep
gravend in de zielen van eenza
me. ongelukkige vrouwen, die
in stilte schreeuwen om wat
liefde; met de atmosfeer van
voorbije seizoenen en de
mystiek van ziekte, droom en
dood. Zo mooie en indringend,
of zelfs opdringend, dat er niets
anders opzit dan de film onder
gaan, ock al zie je het leven an
jers dan hij.
Vïaar het leven van Bergmans
'drie zusters', die in alles doen
denken aan de drie van Tsje-
chov, al zijn ze onbarmhartiger
neergezet, is zoals hij het wilde,
en zoals zijn actrices ze, onder
zijn regie, aangrijpend spelen.
Harriet Andresson is Agnes, die
ongetrouwd op het landgoed
van haar gestorven ouders
bleef, omstreeks 1900, en daar
ongeneeslijk ziek en pijn lij
dend wacht op haar dood. Berg
man spaarde haar, en ons, het
lijden en de doodsstrijd niet.
Toch is Agnes de enige, die in
haar dagboek, nog over een
vleugje geluk sprak. Liv Uil-
man is Maria, de jongste zuster,
die graag behaagt, maar dan
louter voor eigen genoegen en
niet uit liefde voor de anderen.
Zij probeert nogmaals, maar nu
vergeefs, de dokter te verleiden,
waarom haar man indertijd een
mislukte zelfmoord pleegde. Zij
dringt zich zelfs op aan haar
cudste zuster Karin, maar later
blijkt dat dit ook maar een op
pervlakkig spelletje was. Ingrid
Thullin als Karin is een stugge,
maar kwetsbare vrouw, die in
haar huwelijk met een oudere
man elke aanraking is gaan ha
ten. Bergman toonde hoe zij,
met een in zenuwen gebroken
wijnglas, zichzelf verwondt om
bloedend haar echtgenoot in
bed af te schrikken.
De mannen zijn rijke, vervelen
de. onbelangrijke figuren op de
achtergrond. De kinderen uit
beide huwelijken worden maar
even vermeld. Zo snijdt Berg
man, kunstmatig toch, alle ge
voelige banden en mogelijkhe-
Liv Ullman in 'Schreeuw zonder
antwoord' Camera.
den tot liefde door, om er een
zame vrouwen van te maken,
die hopeloos fluisteren, schreeu
wen of smeken om een ant
woord. Wel is er nog een trou
we huishoudster Anna, een aan
doenlijk mooie rol van Kari
Sylwan, die Agnes koesterde
met een vrouwelijke moeder
lijke of lesbische liefde.
Maar Anna is een simpele, zwij
gende ziel, beseheiden op de
achtergrond. En als Agnes dood
is, wordt zij als gedienstige
hardvochtig afgedankt. In haar
droom Bergman is ook een
meester in het verwerken van
dromen is de dode nog roe
pend om troost. Wat er zo diep
in die vrouwen omgaat wist
Bergman uit zijn actrices te ha
len en in zijn filmbeelden weer
te geven. Met veel clos-ups van
de gezichten alleen. En alle ge
moedsstemmingen worden dan
nog weerspiegeld in de dingen
er omheen, in de oude meube
len van het landhuis, in het
vallen van het licht, in de klok
ken die de dood tikken; in het
stille oude park buiten, nevelig
kil in de morgen, zonnig in de
enkele mcoie herinneringen.
Van de eerste beelden af krijgt
Bergman zijn toeschouwers
waar hij ze wil hebben en hij
laat ze niet meer los. Ze zullen
alles van die drie zusters onder
gaan. of ze willen of niet. En
dat is dan weer een indrukwek
kende ervaring, maar geen op
wekkende.
Elders
In de overige Leidse bioscopen
deze week wat prolongaties en
een Chinese vechtfilm. Die
draait in REX en heet 'Het
wraakzwaard van de ijzeren
vuist'. Toe maar. Het recept is
bekend. Spectaculaire en flitsen
de vechtpartijen tegen de ach
tergrond van een driestuivertjes
scenario. Voor de liefhebbers
dus. LIDO prolongeert 'Jesus
Christ Superstar' en in STUDIO
blijft James Bond ('Live and
let die') nog een weekje loge
ren TRINANON laat de dolle
avonturen van Louis de Funès
('Rabbi Jacob') nog een weekje
in dc projector zitten en
LUXOR tenslotte, doet hetzelf
de met het knok-duo Bud Spen
cer en Giuliano Gemma in
'Blauwe bonen voor twee bin
ken'. Geweld met grappen gelar
deerd.
