X min Y verliest
zijn braafheid
Hervormd advies
tegen emigratie
naar Zuid-Afrika
Samen op weg: niet
remmen, maar gas geven
a
lllsillfill
Vandaag )r
Nieuwe boeket
Trouw
Kwartet
Bisschop Zulu mogelijk
aartsbisschop Kaapstad
Onnemen van kind
uit buitenland
wordt makkelijker
Hoorzittingen over
bevolkingsvraagstuk
cPef§ QeeriZuid~cAftik§ari^Uit!!!
BOYCOT 0UTSPAN AKTIE
Tentoonstelling van
wereldwinkel in Venlo
Nikodim spreekt
met 'afvalligen'
van vredeswerk
iz
Beroepingswerl
TROUW/KWAKTET VKIJIXAjG 15 FEBRiIIAiRI 1974
KERK T2/KJ
Henk van Andel.
'Mijn meest© tijd gaat zitten in een
verantwoorde besteding van het geld,
niet in fund raising.'
Van een onzer verslaggevers
OEGSTiGEEST De X min Y actie houdt nog steeds de inflatie
bij. Dat wil zeggen dat vorig jaar weer zo'n 800.000 gulden is bin
nengekomen van mensen, die vinden dat de bevrijding van ontwik- NicUWC Verhouding
kelingslanden niet afhankelijk moet zijn van giften en gaven. Zij
staan een vast percentage van bun inkomen af, als een vrijwillige
belasting.
De X min Y actie, speciaal aanbevo-
len door de hervormde en gerefor
meerde kerken, dateert al uit de zesti
ger jaren, toen het model vooral be
nut werd voor het bijeenbrengen van
geld, dat doorgaans in nogal brave
stukken werk werd gestoken.
De laatste tijd is dat veranderd. Wie
nu ziet waar het geld van X min Y M
naar toe gaat, valt het op dat daar t
veel typische bevrijdingsbewegingen f
bij zijn. Deze wijziging in de politiek j
van de X min Y beweging is groten-
deels te danken aan Henk van Andel,
de huidige secretaris van de bewe
ging.
Bevrijdingsproces
De heer Van Andel (44) heeft langdu
rig gewerkt in verschillende organen 1
van de wereldraad van kerken in Ge- I
nève, waar hij onder meer contacten
heeft gelegd met bewegingen in de
derde wereld, die werken in het be- L
vrijdingsproces.
Het typerende van verschillende on
dersteunde doelen is dat zij later hulp
krijgen van de meer algemeen aan
vaarde geldgevers, zoals de kerken en
de regering. Dat is onder meer het
geval met de actie Colombia, die
thans steun ontvangt van de gerefor
meerde kerken en met het bevrij
dingsfront van Mozambique, Frelimo,
waar de Luthersen geld aan geven.
X min Y geeft soms beginnende actie
groepen een zetje over de drempel
naar de publieke opinie. Zo ontving
de landelijke vereniging van wereld
winkels een renteloze lening van X
min Y. Op deze manier locpt X min
Y vooruit op andere organen, waar
geld te halen is voor ontwikkelings-
Hcnk van Andel
werk. 'We willen per se niet alleen
maar een geldgever zijn. Soms ziet
men dat in de kringen van het ont
wikkelingswerk niet genoeg in,' aldus
X min Y is vooral een model om hier
in de rijke wereld een bevrijdingspro
ces op agng te brengen. De heer Van
Andel toont dit aan met cijfers. In de
rijke landen werd vorig jaar voor
ruim 336.000 gulden besteed. In de
derde wereld kwam 314.000 gulden te
recht en voor algemeen-mondiale doe
len werd een ton uitgegeven. 'Wij
willen een nieuwe verhouding tussen
gever en ontvanger. Veel ontwikke
lingshulp leidt tot nieuwe vormen
van afhankelijkheid. Wij willen dat
geldgever en -ontvanger zich samen
inzetten voor een en hetzelfde proces,
dat uiteindelijk moet leiden tot een
rechtvaardige verdeling van macht en
bezit.' Henk van Andel legt uit dat
geld geven en ontvangen maar een
deeltje is van dat proces. 'De mensen
doen graag een gift, als ze maar we
ten waar die voor wordt besteed. In
het geval van X min Y weet niemand
van tevoren waar zijn geld terecht
komt. Achteraf geven we een verant
woording. Op die manier proberen we
een al te goedkope manier van fund-
raising te voorkomen. Maar dat is er
ook de oorzaak van dat de X min Y
beweging niet meer mensen aan
spreekt. Je moet er voor achter een
bepaalde filosofie gaan staan.'
Alleen in een enkel heel duidelijk ge
val vraagt de X min Y actie geld voor
een speciaal doel, zoals voor Chili en
Guinee Bissau. Het geld bijeen bren
gen voor de bevrijdingsbeweging in
Guinee Bissau gaat bij X min Y sa
men met politieke actie met het doel
de erkenning van dat land door Ne
derland te bespoedigen. 'Bevrijding
begint eigenlijk bij je thuis,' zegt
Henk van Andel. 'Hoe vaak zie je niet
dat die mensen, die zo druk zijn vcor
opheffing van de mensen in de ont
wikkelingslanden uit hun positie van
uitbuiting, zelf in hun gezin een po
tentaat zijn. Het X min Y model pro
beert dat duidelijk te maken.'
Vesper(6)
Ik heb alle waardering voor de wijze
waarop het evangelie in deze korte
diensten gesproken, gezongen en in
strumentaal begeleid wordt. Vooral de
diensten uit de Doopsgez. Vermaning
te Westzaan zorgen er door de rustige
overdracht voor, dat je er geheel bij
betrokken bent. Deze half-uur dien
sten doen mij veel meer dan menig
tv-kerkdienst van een uur. Dit komt
ongetwijfeld, door de eenvoud, waar
door het geheel goed tot je door
dringt. Naast mijn kerkgang van zon
dagochtend is het voor mij en ik weet
voor velen met mij, erg fijn dit 's
middags te kunnen mee beleven. Ik
hoop dat men dit nog lang zal kun
nen blijven doen. Laat een ieder die
deze vesperdiensten ook zo waardeert,
dit eens aan het IKOR schrijven.
Amsterdam
de Jong
Vesper(7)
De unieke ervaring van de heer Van
Zweden, dat gezinsleden van ver uit
eenlopende leeftijd samen stil, ge
boeid, onder de indruk kwamen van
De Rotterdammer
Nieuwe Haagse Courant
Nieuwe Leidse Courant
Dordts Dagblad
Uitgaven van
B.V. De Christelijke Pers
Dagelijks bestuur: B. Bol, Den
Haag. dr. E. Bleumink, Paters-
wolde: mr. G. C. van Dam.
Nootdorp; W. A. Flbbe, Rot
terdam: J. Lanser. Utrecht;
drs. J. W. d8 Pous. Den Haag;
J. Smallenbroek. Wassenaar.
Overige leden van het alge
meen bestuur: K. Abma, Am
sterdam; H. A. de Boer. IJmui-
den; Th. Brouwer. Assen; mr.
dr. J. Donner. Den Haag. J.
van Eibergen. Schaarsbergen;
mr. K. van Houten. Wagenin-
gen; ds. O. T. Hylkema. Bilt-
hoven; Jac. Huiisen, Delft;
mevrouw M. C. E. Klooster-
man-Fortgens. Voorschoten;
mevrouw J. G. Kraayeveld-
Wouters. Heerhugowaard;
prof. dr. G. N. Lammens.
Naarden; ds. F. H. Lands
man, Den Haag. H. de Mooij,
Rijnsburg; H Ottevanger. Bui
tenpost; mr. dr. J. Ozinga,
Lunteren; H. H. Wemmers,
Den Haag; drs. R. Zijlstra.
Oosterland (Zld.).
Directie:
Ing. O. Postma
F. Diemer
Hoofdredactie:
J. Tamminga
Hoofdkantoor B.V. De
Christelijke Pers, N Z.
Voorburgwal 276 - 280,
Adam. Postbus 859.
Telefoon 020-22 03 83.
Postgiro: 26 92 74. Bank:
Ned. Midd. Bank (rek.nr.
69 73 60 768). Gem.giro
X 500.
De redactie behoudt zich het recht
voor haar ter opname in deze rubriek
toegezonden meningsuitingen verkort
weer te geven. Bij publikatie wordt
met de naam van de inzender onder
tekend. Brieven kunnen worden ge
stuurd aan het secretariaat hoofdre
dactie Trouw/Kwartet, postbus 859.
Amsterdam.
deze uitzending en daarover tot een
gesprek kwamen, was ook de onze. En
denken wij tenslotte eens aan hen,
die een dergelijke dienst zo ernstig en
toegewijd voorbereiden. Hoeveel uren
zullen zij de uitgesproken psalmwoor
den en bijbeltekst in hun gedachte
hebben! Zal het deze jonge mensen
geen goed doen? Zullen zij er niet
door gezegend worden? Laten wij lie
ver dit experiment met onze voorbede
begeleiden, dan met onze zure kritiek
er de staf over breken.
De^ Haag
C. S. Houwing-Veldman Boer
Vesper (slot)
Moet dat nou zo? denk ik bij het le
zen van de gemakkelijke babbel van
Klei over de vesperuitzendingen. Moet
aan de kerkelijke folklore afgemeten
worden of nieuwe vormen kans van
slagen hebben?
Waarom zo lui en niet de werkelijke
oorzaken van de kennelijke wrevel
aangegeven? Terwijl wel langs de
neus weg een paar forse tegenstellin
gen worden aangebracht: tussen gewo
ne mensen en mensen met sjieke reli
gieuze gevoelens (waaronder veel kin
deren, naar gebleken is); tussen 'dich
terlijke doctorandussen' achter deze
vespers en de echte zwoegers in de
zending. Met gesnier op doctorandus
sen is al vaker geprobeerd indringen
de pogingen tot vernieuwing onge
vaarlijk te maken.
Toos 7'artkamp
Schalsum (Fr)
Dennendal (6)
Evacuatie is altijd een moeilijke zaak:
het evacueren van geestelijk gehandi
capten is een bijzonder precaire 'ope
ratie': Elk weldenkend mens zal dit
begrijpen: een extra soepele en voor
zichtige benadering van deze mensen
(pupillen) is noodzakelijk. Nu zou
men denken dat een psycholoog in de
zwakzinnigenzorg dit feit als eerste
zal erkennen en zeker de heer C.
Muller. Maar wat blijkt? Deze psycho
loog is bereid zijn pupillen op te offe
ren in een wanhopige poging zijn
positie als 'directeur' te verdedigen!
'Wij zullen', heeft hij in Brandpunt
gezegd, 'ons tot het uiterste verzet
ten.' Hiermee lokt hij in feite geweld
uit Het belang van de pupillen is in
een geval als dit ondergeschikt aan
het belang van de staf!
Amsterdam
M. J. Gerritsen, vader van een pupil
op Dennendal
Honger
'Geen hulp voor honger' stond er bo
ven de tv-recensie in de krant van 12
februari. 'Hier en Nu' heeft nogmaals
beelden van de hongersnood in Ethio
pië getoond. En wat doen wij? Alleen
aan broodbeleg geven wij Nederlan
ders met elkaar al 4 tot 6 miljoen per
dag uit. Voor hetzelfde bedrag kunnen
10 20miljoen hongerigen in Afrika
dagelijks gevoed worden.
Rotterdam
A. .P de Winter
Hengelsport
Met vreugde zie ik dat ons onschuldig
zaterdag- en zondag-vermaak, de hen
gelsport, die aandacht heeft getrokken
van minstens ene vrouw uit Pisa, uit
het verfoeide land van de vogeljacht.
Ik heb ook gehengeld, 70 jaar geleden
en ik ril nog bij de herinnering hoe
een weerloze worm tussen mijn vin
gers kronkelde wanneer ik de haak
met weerhaak in zijn lijfje drukte en
door heel zijn lichaampje perste.
Waarbij alleen kopje en achterlijfje
los bleven om door hun panbewegin
gen de begeerte bij een onnozel visje
te wekken. En wee het visje dat zich
liet verleiden. Ik zie het nog spar
telen aan de lijn, ik voel nog het
wanhopig geworstel binnen mijn lin
kerhand terwijl ik met de rechter de
haak met weerhaak terug drukte door
de onderlip of het oogje. Hengelsport
verbieden is niet haalbaar. Maar de
woest onmenselijke weerhaak kan ver
boden worden. En het gebruik van
levend aas moet onmiddellijk worden
afgeschaft
Amerongen
P. Verburg
Korps mariniers (4)
In aansluiting op uw commentaar
aangaande 'martelingen' bij de mari
ne, zou ik willen stellen dat het
Nederlandse volk door dergelijke be
richten niet ontsteld of verontrust
moet zijn, maar integendeel verheugd
dat haar vrijheid en democratie op
zulk .waarachtige en levensechte wijze
verdedigd wordt. Naar mijn mening
wordt door de aanval van een paar
linkse individuen niet alleen het ma
rinekorps, maar de gehele Nederland
se krijgsmacht in discrediet gebracht.
Dat de praktijk van het oorlogvoeren,
(en het voorbereid zijn daarop), ver
verwijderd is van de voorschriften en
regels die door de Geneefse conferen
ties zijn \astgelegd, is algemeen
bekend. Het getuigt ook van grote naï
viteit een krijgsmacht te wensen die
zich in vredestijd gedraagt als een
stelletje ongevaarlijke schaakstukken
in een fluwelen doosje. Het oorlog
voeren is een ruilhandel in menselijk
leed, elkaar door mensen aangedaan.
Wie de ander het meest schaadt en
het pijnlijkst weet te treffen heeft
gewonnen. Om de soldaten, wanneer
de tijd daar is, voldoende 'geestdrift'
te geven hun taak naar behoren te
vervullen, is het noodzakelijk hen van
te voren van de burgerlijke maat
schappij te vervreemden en hen ken
nis te laten maken met zo 'echt' mo
gelijke oorlogssituaties. Deze filosofie
is naar mijn mening van het grootste
belang in het begrijpen van alle dei
ning rondom 'martelingen'.
Assen
E. K. Remarky
Bejaarden
Sinds de opening van de 'Herger-
borch' 15 november 1966 wonen we
hier en wij en velen met ons hebben
alle reden tot dankbaarheid! Ons be
stuur is bereid aan alle redelijke ver
langens te voldoen. We hebben een
commissie van 6 inwoners die maan
delijks met het bestuur samen komt
om wensen van de bewoners te be
spreken. We hebben in alles onze
vrijheid, geen discriminatie. Er is een
zangkoor, welfare werk (Rode Kruis)
een bibliotheek (700 boeken), gele
genheid tot biljarten, sjoelen en vele
gezellige avonden op velerlei gebied,
wat kunnen wij meer verlangen?
Hiermede willen we U ook eens ande
re stemmen laten horen, als die in
uw courant stonden, men mag en
moet niet generaliseren.
Berkel Z.-H
C. J. Romeijn en W. v. Dijk
KAAPSTAD Er is een aanzienlijke
kans dat de volgende anglicaanse
aartsbisschop van Kaapstad een zwarte
man zal zijn. Dit meldt het Zuidafri-
kaanse dagblad Die Burger. De candi-
daat die het meest in aanmerking
komt om de huidige bisschop Selby
Taylor op te volgen is de bisschop Zu
lu van Zoeloeland. De belangrijkste
handicap voor bisschop Zulu is zijn
leeftijd.
De verkiezing voor de nieuwe aarts
bisschop vindt plaats op 29 april.
-Voordien wil eer. groep zwarte angli
canen een conferentie houden, tijdens
welke het probleem besproken zal
worden van een kerk, waarvan 75 pro
cent zwarten lid zijn, maar die toch
door blanken wordt overheerst. De
conferentie heeft ten doel een rassen
conflict binnen de anglicaanse kerk -e
voorkomen. De Concerentie wordt bij
eengeroepen door een van de zwarte
leiders uit de anglicaanse kerk, M.W.
Ngixi uit Port Elisabeth.
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG Het opnemen van bui
tenlandse pleegkinderen wordt verge
makkelijkt. Staatssecretaris Glastra
Van Lcon justititei) heeft besloten
per 1 maart van dit jaar nieuwe richt
lijnen in te voeren. Volgens de nieu
we regels hoeft een echtpaar al niet
méér twee (pleeg)-kinderen te hebben
voordat een buitenlands kind in het
gezin mag worden opgenomen. Het
maximum leeftijesverschil tussen het
kind en de pleegouders wordt 40 jaar.
In plaats van bijzondere regelingen
voor bepaalde categoriën buitenlandse
pleegkinderen komt er nu een alge
mene toelatingsregeling voor kinderen
die in hun eigen land geen aanvaard
bare toekomst hebben.
Ouders krijgen de gelegenheid bij de
commissie buitenlandse pleegkinderen
of de adviescommissie voor vreemde
lingenzaken hun zaak te bepleiten in
dien op hun verzoek een pleegkind
uit het buitenland aan te nemen, ne
gatief wordt beslist.
Van een verslaggever
DEN HAAG De 'staatscommissie
bevolkingsvraagstuk' zal tussen 15 mei
en 15 juni oer. aantal openbare hoor
zittingen beleggen om personen en in
stellingen de gelegenheid te geven
hun mening te zeggen over het bevol
kingsvraagstuk.
De commissie, die is ingesteld in
maart 1972, heeft in november 1973
een interimrappert uitgebracht over
de ontwikkeling van de bevolkings
groei .en de mogelijke gevolgen daar
van. De commissie hoopt volgend jaar
een eindrapport van haar bevindingen
te kunnen uitbrengen.
De hervormde synode zal volgen
de week ook spreken over de ac
tie Boycot Outspan.
Van een onzer verslaggevers
'S-GRAVENHAGE De hervormde synode zal aanstaande woensdag
een voorstel van de raad voor de zaken van overheid en samenleving
(ROS) te behandelen krijgen om de hervormde kerkleden emigratie
naar Zuid-Afrika af te raden. In 1972 emigreerden nog 267 hervorm
den.
Van een verslaggever
VENLO Minister Pronk zal op
donderdag 21 februari in het cultu
reel centrum in Venlo de door de
plaatselijke wereldwinkel ingerichte
tentoonstelling 'Rijk arm, geen ver
houding* openen.
Dit advies is een van de drie voorstel
len van de ROS, die tijdens de laatste
synodezitting zijn blijven liggen. De
andere twee zijn een voorstel tot
steun aan boycotacties zoals Outspan
en van Angola-koffie en een studie in
zake de mogelijkheid tot het vinden
van verantwoorde alternatieve beleg
gingen in en buiten Zuidelijk Afrika.
De ROS wil dat de synode emigratie
naar Zuid-Afrika 'ten sterkste ont
raadt, opdat geen plaatsen in het ar
beidsproces in Zuid-Afrika, die in toe
nemende mate aan de zwarte bevol
king zcuden moeten toevallen, door
blanke immigranten worden bezet,
waarbij de mogelijke toeneming van
economische macht van de zwarte be
volkingsgroep wordt verhinderd'.
In de afgelopen jaren is, zo zegt de
ROS, duidelijk gebleken dat de immi
gratie van blanken in Zuid-Afrika een
instrument is in het kader van de
apartheidspolitiek van de regering
van Zuid-Afrik?.. Emigratie van Ne
derlanders naar Zuid-Afrika betekent
in feite steun aan het regeringsbeleid
en vormt tevens een bijdrage tot de
instandhouding van de apartheidspoli
tiek. De Raad sluit zich in dit advies
o.a. aan bij de Wereldraad van Ker
ken, de Raad van Kerken in Neder
land en de Hervormde Emigratie
Commissie.
Het tweede voorstel van de ROS aan
de synode betreft steun aan de ge
voerde Angola-koffie-boycot en aan de
boycot-Outspan-actie als voorbeelden
van verantwoord consumentengedrag.
De ROS vraagt de hervormde synode
door haar organen te bevorderen dat
in Nederland een klimaat entstaat,
waarin het vanzelfsprekend wordt dat
de mensen bij het winkelen de poli
tieke en sociale gevolgen van hun
keus betrekken. De ROS wijst er op
dat boycots in het algemeen aanvaard
bare middelen zijn om ook het poli
tieke gedrag te beïnvloeden.
De ROS is van mening dat deze akties
inderdaad het welzijn behartigen van
de verdrukten in Angola en Zuid-Afri
ka. In Angola is sprake van dwangar
beid (vgl. rapporten van de Verenigde
Naties, van de Internationale Arbeids
organisatie, en in Nederland van de
K.V.P.), Op veel plantages wordt
vooral gewerkt door arbeiders die van
elders worden aangevoerd, omdat de
plaatselijke bevolking onbetrouwbaar
wordt geacht of is gevlucht. Het Ne
derlandse aandeel van de Angolese
koffiexport was vóór het begin van de
boycot maar liefst een kwart. Koffie
drinkend Nederland betaalde volgens
schattingen ongewild jaarlijks ƒ13
miljoen van de direkte kesten van
Portugals koloniale oorlog.
Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG 'Als je in een slip raakt, moet je niet remmen, maar
juist gas geven'. Dit zei dr. A. van den Heuvel, de scriba van de her
vormde synode, gisteren over de toenadering tussen de hervormde en
de gereformeerde kerk.
'Wij gaan verder, omdat wij de plaat
selijke avonturen niet willen ontmoe
digen, maar juist bemoedigen', aldus
dr. Van den Heuvel. De wijzigingen,
die de gereformeerde synode heeft
aangebracht, vond hij geen ramp. 'De
gereformeerden willen in plaats van
integratie nu van samenwerking spre
ken. maar wie onze kerkorde kent,
weet, dat samenwerking daarin zelfs
nog verder gaat dan integratie.'
Een poging om 'samen-op-v/eg' ook in
houdelijk vorm te geven, is de bespre
king in de hervormde synode volgen
de week dinsdag van de 'proeve van
een eenparig geloofsgetuigenis', die de
gereformeerde synode in haar januari-
zitting aanvaardde. De commissie van
rapport uit de synode zegt in haar
verslag, deze proeve met klimmend
De gereformeerde synode deed twee
weken geleden nogal zuinig over het
samen-op-weg-gaan. Zij wijzigde het
ontwerp-statuut op enkele belangrijke
punten. Maar het hervormd modera-
men wil dat niet dramatiseren, aldus
dr. Van den Heuvel. De gereformeer
den hebben de visie van 'samen op
weg' onverlet gelaten en ook de me
thode, waarin alle nadruk gelegd
wordt op plaatselijke toenadering. Het
aantal gemeenten, waar men plaatse
lijk samen op weg gaat, groeit, en dat
is door de gereformeerde synode be
paald niet teruggeschroefd.
'Wij gaan verder'
In de hervormde synode komt het
ontwerp-statuut dinsdag aan de orde.
ADVERTENTIE
MOSKOU De voorzitter van de
'Praagse' christelijke vredesconferen
tie, metropolit Nikodim heeft in Mos
kou een gesprek gehad met vroegere
actieve medewerkers van de vredesbe
weging, die na de Russische inval in
Tsjechoslowakije de beweging de rug
hebben toegekeerd.
De betrokkenen waren het eens dat
binnenkort een studiebijeenkomst zal
worden georganiseerd, waar beide
groepen zullen overleggen over de
vraag wat het woord 'christelijk' in
hel vredeswerk te betekenen heeft
De bijeenkomst wordt vermoedelijk in
Nederland of in West-Duitsland ge
houden op uitnodiging van de 'Praag
se' vredesconferentie.
De Kloof jjj)]
De diskussie over de besluiten van fcen
Gereformeerde synode inzake het ko
takt met de Hervormde Kerk en i
samenwerking met andere kerken
radio en televisie in ons blad is gesluri1
ten. Niet iedereen zal nu een heldiang
beeld hebben van wat er precies pyt
beurd is, Dit stukje is te kort om d
te verschaffen, maar van een bepaal de:
kant blijven er natuurlijk wel belat ;est
rijke vragen achter. De besluit var
zijn voor velen niet duidelijk. \V d. 2
willen de Gereformeerden nu, will te:
ze op den duur samengaan met bel
Hervormden? Wat willen ze in rad iatti
en televisie? Alleen kerkdiensten d'
mededelingen over kerkelijke zake tre
dus voor de eigen mensen? WanneLy
ik dat zo vraag zullen veel synode tra;
den protesteren en verklaren dat
hun bedoelingen niet goed weergej nge
ven zijn en dat is hun goed recht irt,
Zal de eerste keer niet zijn dat ion]j
grote (te grote) vergaderingen e(je
werkelijke intentie niet goed ovi ,jeri
komt, maar dat neemt niet weg dfrs.
he dan wel gebeurt Voor bijzond öe
veel jongeren en ook oudere mens n)
zijn de beslissingen van deze syno ern
een zaak van diepe teleurstelling. T
onrechte? Misschien moet dat in I
verdere verloop blijken, maar feit fl 1
dat zij teleurgesteld zijn en in h an
vele vragen aangaande geloof en kezj
bepaald niet geholpen. De tallozen n
op de rand van het afscheid van jnie]
loof en kerk leven kunnen dit ni
verwerken. Zij verwachten ande
dingen, op z'n best, nl. als ze nog w ^rj
verwachten. Want hier dreigt levei»^
groot dat andere gevaar dat de klcj g
tussen deze mensen en de officii
kerkelijke instanties vrijwel onov
brugbaar wordt. En daar hebben
kerken dan zelf weer mee te maki
Amsterdam is een stad vol jonge me jw<
sen, maar het kan gebeuren dat m >rd(
daar een kerkdienst bijwoont, ied
naar raio nog niet eens zo slecht I [en
zet is, maar waar bijna negentig pfote
cent van de bezoekers de zestig gep n
seerd is. En wie trekt daaraan?
mag men zich niet afvragen hoe
kerk. ook in haar synodaal bijeenzi
daarop moet inspelen? ijj^
VS tetaai11-
.kajsViiam'inen'
Uaaiom61 0
ID
ide
NED. HERVORMDE KERK
Benoemd: tot wetensch. medewerkp5
aan de Theol. fac. te Utrecht: D.- t
Plas, Verleende voorheen bijstand
het pastoraat te Bergharen. U
Afscheid: van de NO-polder. (wijkgep
Band-Rutten): H. M. Boogert, ber.
Almelo; van Goes; J. Geursen, ber.
Leiderdorp c.a.
Intrede op 23 feb te Lopik: kand.
v.d. Kamp te Amersfoort.
Kt
GEREF. KERKEN
Afscheid: van Vries: S. Schoon,
benoeming tot pred. voor de geest,
beid in Nes Amin (Israël).
Intrede: te IJlst: kand. H. E. Bijlevi
te Oegstgeest.
GEREF. KERKEN (VRIJG)
Beroepen: te Gouda: J. v.d Haar
Leiden; te Bergentheim: A. G. V
steeg t eStadskanaal.
GEREF. KERKEN (VRIJG BV) I
Beroepen te Zaandam: J. C. Jansel,
Velp.
Intrede: te Heerenveen: W. J.v|
Linde te Urk.
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen: te Mijdrecht: N. W. Schre
der te Goes.
OUD GEREF. KERKEN IN NED
D(
Bedankt: voor Werkendam: J. v in
Poel te Ede.
BROEDE t
REMONSTRANTSE
SCHAP
Afscheid: van Eindhoven: T. van Dfej
wegens benoeming tot cursusleic.i
aan het vormingscentrum 'Kapeljjr
put' te Heeze.
'Jr,
Dr. A. H. van den Heuvel
enthousiasme te hebben gelezen. Wel
acht zij het nodig, dat er een korte
belijdenis uit wordt gedestilleerd, 'in
de geest ongeveer, zoals deze als sa
menvatting van de proeve voorkwam
in Trouw/Kwartet'
Avondmaal
Dr. C. P. van Andel lichtte op de
persconferentie gisteren het rapport
toe, waarin de mogelijkheid openge
steld wordt, ook jongeren toe te laten
tot het avondmaal. Ook dit rapport
komt dinsdag aan de orde. Het be
doelt niet, de band tussen belijdenis
en avondmaal los te maken, aldus dr.
Van Andel. Maar men moet het belij
den niet eenzijdig concentreren op de
openbare belijdenis des geloofs om
streeks het achttiende jaar. Van belij
den is zijns inziens sprake, zodra men
het liedboek kan hanteren en met
vreugde meedoet in de eredienst.
Daarnaast blijft er uiteraard plaats
voor het moment, waarop men zeer
bewust zijn verantwoordelijkheid voor
het kerkelijk leven op zich neemt.
Ook voor geestelijk gehandicapten wil
het rapport op deze wijze deelname
aan het avondmaal mogelijk maken.
hi
Drie eeuwen Friesland, dr. J. A. 1
ber. Uitgeverij: De Tille, Leeuwardi
Prijs 39.50, 760 blz.
'Drie eeuwen Friesland', dat door
Faber als uroefschrift is geschrev r'
is uitgegeven in twee banden. I
eerste bevat de tekst, het tweede z< J
dikke 300 bladzijden tabellen, staatj lf
schema's, kaartjes en registers. Da
uit blijkt al voldoende om wat vo
soort werk het hier gaat. e
Het is een zeer cijfermatig en gei Jj
tailleerd overzicht van de demogn
sche, sociale en economische ontw
keling van Friesland in de peril)
van 1500 tot 1800. Door de schat v
gegevens, die hier op overzichtelij
wijze is opgeslagen, is 'Drie eeuw
Friesland' een uitstekend naslagwei 1
Dr. Faber heeft natuurlijk niet de 1
doeling gehad een lekker verhaal
schrijven en wie het hele betoog i
lezen, moet daarom wel even op j
tanden bijten. Bladzijden lang
bruikt hij oin uit te leggen hoe i;
waarom hij bepaalde gegevens zus u
zo heeft geïnterpreteerd en welke
kenkundige kunstgrepen hij daarl j,
toegepast heeft. Deze in samenwi e
king met het Anjerfonds Frieslai
tot stand gebrachte uitgave is daaro
niet geschikt om de gewone man
interesseren voor de geschiedenis V D
zijn gewest. Maar voor wie al ec
geïnteresseerd is in de ontwikkelj j
van Friesland is het als naslagwe
onmisbaar.
