Aan de affiches
ligt het niet...
s mi is hel
kiezen of delen
Tecfyl
Wereldgebeddag in
teken van vrede
Hervormde zending
ruim tien miljoen
Vandaag
/Il=lll±\ll
Brochure over jeugddiensten
Trouw
Kwartet
Indonesische kerk
maakt zich vrij
Pax Christi pleit voor
Israëliërs in Syrië
Kerk van Uitgeest
start Chili-actie
Nederland doet
mee aan jaar
voor de vrouw
Rome houdt vast
»an oud «tgndmint
inzake Jeruzalem
Nieuwe boeken
TROL'W/KmVRTET MLWSTkAG 11 FEBRUARI 1974
KERK T2/K2
door Haro Hielkema
Het is zondagavond zeven uur.
Tussen de goedbezette kerk
banken door wandelt de kerke-
raad in ganzenpas in de
richting van de preekstoel. Ook
de predikant: niet in toga.
maar in stijf zwart pak. Als de
laatste klanken van het orgel
weggestorven zijn, spreekt hij
de verzamelde menigte toe.
Niet met het gebruikelijke
'u' of 'gij', maar met 'jullie'.
En tijdens de dienst stappen
jongeren van hun plaats en gaan
met een geldzakje langs de
rijen. Na afloop wordt er in de
leerkamer van de kerk koffie
gedronken.
Zo zag vroeger een degelijke
'jeugddienst' eruit In modernere
uitgaven zal de dominee in een
blauw pak. een spijkerjasje of een
vrolijk gekleurd overhemd aanwezig
zijn. en zal hij -volgens de
aankondiging in het kerkblad - niet
preken, maar spreken. Zal de
ruisende orgelklank plaats hebben
gemaakt voor hamerende piano's of
jankende gitaren. Zullen de
jongeren de lezingen verzorgen en
zal er na afloop misschien pils
getapt worden in de sociëteit naast
of onder de kerk. Een hemelsbreed
verschil denk je. Maar dat valt mee
(of tegen). Aan de affiches en de
aangekondigde onderwerpen ligt het
niet: op uiterst progressief
aandoende aanplakbiljetten staan de
kreten van de dag. Maar menig
geëngageerde ziel liep een deuk(je)
op toen hem bleek dat na afloop
van de klemmende toespraak over
(zeg maar) onderdrukking en
vrijheid, de collecte niet was voor
(zeg maar) Amnesty International,
maar ook dekking van de onkosten,
d.w.z. het honorarium van de
ingehuurde preektijder en dat van
de typiste van het zing-mee-blaadje.
Vernieuwing
Alle veranderingen blijken vaak
niet meer dan versiersels of
lokkertjes te zijn. Heel wat
jeugddienstcommissies hebben zich
suf gepiekerd of ze nu werkelijk
met een vernieuwing bezig waren of
zomaar wat aanrommelden. Het
probleem kwam onlangs ook op bij
de landelijke gereformeerde en
hervormde jeugdraden, en vel zó
erg dat er een brochure uit deze
hoek is verschenen onder de titel
•Jeugddiensten?' De samenstellers
zagen het onderwerp kennelijk zo
moeilijk dat ze achter de titel een
nadrukkelijk vraagteken plaatsten.
Deze aankondiging zal bij vele
jeugddienstcommissies en
kerkeraden een opgelucht gevoel
brengen. Eindelijk een handleiding
hoe jeugddiensten nu wél opgezet
moeten worden! Helaas, het mag
niet zo zijn. Ook na het doorlezen
van de brochure zal het bij het
voorbereiden van een jeugddienst
niet gaan om de vraag 'Hoe krijgen
we zoveel mogelijk mensen in de
kerk? Wat kunnen we allemaal
verzinnen? maar om het eigen
initiatief, de eigen gedachten. De
brochure stelt steeds de vraag naar
motieven, doel, vorm en inhoud; de
samenstellers willen slechts hulp
bieden bij de bezinning op de
jeugddienst. Nogmaals, het moet een
teleurstelling zijn voor diegenen die
bij voorbesprekingen na het vinden
van een 'mooie bijbeltekst'
ogenblikkelijk bestsellers van Huub
Oosterhuis, Hans Bouma of anderen
uit de kast grijpen en ijverig naar
een toepasselijk gedicht, gebed of
alternatieve lezing zoeken. Bert
Hoorn noemt het in 'Tussen zeggen
en doen': 'jatten wat men nodig
heeft om het evangelie op het leven
van alledag te betrekken'.
Gemakzucht
De brochure constateert dat het
'jatten' al begonnen is, maar of er
gejat wordt met het oog op het
doel. waarvoor het aangeboden is, is
de vraag. Meestal worden deze
teksten gebruikt uit gemakzucht, uit
gebrek aan bezinning. Want hoe kan
men anders de kollekte na de
toespraak over Amnesty bestemmen
voor de dominee? Natuurlijk, we
willen wel voor dat goeie doel
koliekteren, maar dan na afloop.
Want in de dienst haal je meer op
en kan die band, de koffie of de
nieuwe geluidsinstallatie betaald
worden. Zeer kritisch stelt de
brochure zich op tegenover het
verlangen om maar zoveel mogelijk
mensen in de kerk te krijgen. 'Daar
gaat het niet om', wordt er gezegd,
'maar om de ontmoeting tussen God
en zijn mensen. Kerkdiensten
hebben heel duidelijk een
bedoeling, maar zijn geen doel op
zichzelf'. Waarom dan een
rollenspel, een diavoorstelling of
een liedje met een naar religie
riekende tekst? Als je er toch alleen
maar conflicten door krijgt?
Actiecentrum
De samenstellers geven weer geen
antwoord, maar wel een zeer
duidelijke taakomschrijving, waar
een jeugddienst aan moet
beantwoorden: een actiecentrum.
Wat in de kerkdienst beleefd is
(dus ook in de kollekte, de
alternatieve teksten, de toespraak)',
moet in het dagelijks leven tot
uitvoering komen, moet daarvoor
een ondersteuning zijn. Een thema
over de armoede in de wereld of het
rassenprobleem? Goed, maar dan
ook de hele dienst daarop afstellen.
Zelf doordenken wat dat voor de
hele liturgie betekent. En niet als
een haas naar de werken van
Oosterhuis, Bouma, Johannes de
Heer of Louis van Dijk grijpen alsof
Albert Heijn ze in een uitdagende
uitverkoop aanbiedt De
jeugddiensten die een reactie zijn
op de sleur en de kleurloosheid van
de kerkdiensten, zijn dus gelijk aan
de diensten waar ze zich tegen
afzetten. Het blijft gaan om de
functies die de kerk moet hebben.
De brochure besluit dan ook met
een aantal modellen (toch!) van een
jongerendienst in verschillende
stijlen en een agepè-viering. Een
voortreffelijke leidraad, die elke
jeugddienstcommissie, ja zelfs elke
kerkeraad. in het bezit moet hebben
om die elke keer weer te kunnen
pakken, nog voor de 'jatwerkjes' van
Oosterhuis e.a. Die staan overigens
rijkelijk genoemd bij de
literatuuropgave.
JEUGDDIENSTEN?', een
brochure samengesteld door J. H.
Gerritsen, ds. W. Griffioen, P. F.
Keus, ds. Th. M. Loran, A. H. van
Pijpen en N. Schouten. Uitgegeven
door het Landelijke Centrum voor
Gereformeerd Jeugdwerk en de
Raad voor het Jeugdwerk van de
Generale Synode van de
Nederlandse Hervormde Kerk. Prijs:
3.00. Te bestellen via postbus 114.
Driebergen, giro 482800 (t.n.v. Herv.
Jeugdraad) of postbus 114,
Driebergen, giro 482800 (tn.v. Herv.
Jeugdraad) of postbus 99,
Driebergen, giro (475060) (t.n.v.
Geref. Jeugdwerk). De cartoons zijn
overgenomen uit deze brochure.
Dennendal (2)
Prof. Hulsman trekt de lijn van de
controversen in Dennendal door naar
het terrein van de geestelijke volksge
zondheid in het algemeen en terecht.
Maar hij is hierin wel eenzijdig. Hij
vraagt zich in deze samenhang af of
het juist is wanneer een bestuur dat
toch eigenlijk extern is aan de dage
lijkse praktijk van de verpleging, nu
maar zó kan ingrijpen en zijn wil op
leggen aan de middenin die praktijk
staande groep 'executieven' en sugge
reert hiermee: Stel je voor dat zoiets
overal elders navolging vindt? Hij
ziet daarbij m.l. over het hoofd, dat
deze bedenking in de eerste plaats
geldt voor het optreden van de groep
Carel Muller! Men kan zich nauwe
lijks de chaos voorstellen die zou ont
staan indien minder- of meerderheids-
groepen uit personeel bij andere gro
te inrichtingen ook allemaal de min
of meer anarchistische weg zouden
inslaan waarvoor 'Nieuw Dennendal'
model staat
Zeist
H. Kroese
den alleen maar éénmanskerken be
staan. Bovendien hebben kwesties in
de gereformeerde kerken de laatste
jaren aangetoond, dat men groten
deels volgens het onder A. uiteenge
zette model werkt. Naar mijn mening
berusten de door de geref. synode be
speurde verschillen in de kerkbegrip
pen daarom hoofdzakelijk op vooroor
delen.
Groningen H. H. Visser
Synode (slot)
Dennendal (3)
Het is meer dan hoog tijd dat er radi
caal wordt opgetreden tegen dat anar
chistische gedoe van drs. Carel Muller
en de zijnen.
Maartensdijk G. J. Kolenbrander
Dennendal (4)
Bij Nieuw Dennendal blijven adhesie
betuigingen binnenstromen. Weten
die mensen met wie en wat zij hun
solidariteit betuigen? Kennen zij de
notulen van de stafvergaderingen, die
alle medewerkers op Dennendal ter
inzage krijgen? Die zouden hen enig
inzicht geven in het beleid van drs.
Carel Muller. Kennen zij de methodes
van de medestanders van drs. Carel
Muller om aanhangers te winnen? In
timidatie is daar slechts één voor
beeld van. Kennen zij de klachten van
de ouders en medewerkers, die aan de
inspecteur voor volksgezondheid voor
de provincie Utrecht, de heer Engel
hard, ter hand zijn gesteld?
Amsterdam M. C. Oudejans-Beentjes
Dennendaal (5)
Het conflict in Den Dolder gaat niet
over de zorg voor de pupillen of de
taakuitoefening van het personeel,
maar ligt in het enorme mentaliteits-
De Rotterdammer
Nieuwe Haagse Courant
Nieuwe Leidse Courant
Dordts Dagblad
Uitgaven van
B.V. De Christelijke Pers
Directie:
Ing. O. Postma,
F. Diemer.
Hoofdredactie:
J. Tammlnga.
Hoofdkantoor B.V. De
Christelijke Pers: N.Z.
Voorburgwal 276 - 280,
Adam. Postbus 859.
Telefoon 020 - 22 03 83.
Postgiro: 26 92 74. Bank:
Ned. Midd. Bank (rek.nr.
69 73 60 768). Gem.giro
X 500.
verschil tussen het bestuur van de
Willem Arntz-stichting en de Utrecht
se regenten enerzijds en Muller c.s.
anderzijds. Kortheidshalve duid ik
verder dit verschil aan met 'rechts
en 'links'. Rechts vindt dat mensen
zich moeten gedragen overeenkomstig
de rol, die een autoriteit hun heeft
toegedacht; links wil ze juist bevrij
den van dit opgedrongen rollenspel.
Terwijl rechts de geestelijk gehandi
capten voor ongeneeslijk gek ver
klaard, beint links met het stellen van
de vraag aan welke kant van de mu
ren van de inrichting zich de gekken
bevinden. Een vraag overigens, die
door de bizarre gebeurtenissen rond
Dennendal extra actueel is geworden!
Hoe dan ook: links blijkt in de psychi
atrie successen te hebben. Nu bij her
haling is komen vast te staan, dat het
bestuur de situatie niet aan kan.
dient het te vertrekken. Men kan
Muller sympathiek vinden of niet, ze-
kor is dat hij de belangen van de pu
pillen beter behartigt dan de regenten
of oudercomité's dat zouden kunnen.
Het zou toch te dwaas zijn dat Den
nendal moest worden gesloten ten ge
volge van de onmacht van een handje
vol heren, die leek zijn op het gebied
van psychiatrie!
Arnhem
Kees Mijderwijk
Zebralia
Ofschoon boven de grote rivieren ge
boren en daar opgevoed, ben ik niet
temin zoon van een rasechte Maas
trichtenaar. Nu en dan in Limburg
terug voel ik mij als bevrijd en thuis.
Ik vind er de gezellige omgang, de te
gemoetkomende hartelijkheid en de
heerlijk kinderlijke eenvoud van geest
van de zuiderling. Ik zie, hoe daar
vanuit het hart de ogen oplichten, de
onbevangenheid zo'n fijne milde lach
om de mond tovert, en de taal doet
zingen. Het land van mijn voorge
slacht, Limburg, moet beslist nooit
aanpappen met welk ander gewest
ook. Het moet niet meedoen met het
plan 'zebralia' het moet blijven 'Lim
burg allein', wil het neg iets van zijn
oude charme behouden.
Gorinchem
F. Frans sen
Synode (6)
A. de hervormden proberen in een di
aloog van orthodoxie met vrijzinnig
heid steeds de kern van het geloof te
zoeken. Hierbij zullen ze als het ware
een geleidelijk evoluerende kerkstruc
tuur scheppen, waar aan het individu
een grote mate van vrijheid en ver
antwoordelijkheid wordt toegekend.
B. De gereformeerden zoeken het in
het beveiligen van de grenzen, hier
mee veronderstellend dat ze de pure
onveranderlijke leer kennen. Elke
vernieuwing in die leer roept automa
tisch veel moeilijkheden op binnen de
geref. kerkstructuur, omdat er steeds
momenten voorkomen waarop er twee
pure onveranderlijke leren naast el
kaar bestaan. Op een dergelijk mo
ment moet de gezamenlijke motivatie
beslissen of er een kerkscheuring
komt of niet. Het wordt nu duidelijk
dat het onder B. geschetste model
niet goed functioneren kan. Er zou-
'Het mag de gereformeerde synode
niet onberoerd laten dat in veel
IKOR-CVK-uitzendingen het evange
lie. dat niet naar de mens ls, hele
maal niet meer aan bod komt',
schrijft de heer R. Huizinga, lid van
de geref. synode, in Tr.-Kw. van 6 fe
bruari jl. Als de lezers nu maar goed
doorhebben dat deze opmerking over
IKR-CVK volledig voor rekening van
het rapport van radio- en televisie-
deputaten, noch in de beide rapporten
van de synodecommissie te vinden. Dat
het evangelie niet naar de mens is, zal
niemand tegenspreken. Maar dit evan
gelie in zijn radicale ernst is ook niet
naar de vróme mens of naar de mens
die lid van de generale synode is. oZu
er wellicht déérom onder sommige sy
nodeleden zoveel weerstand bestaan
tegen bepaalde IKOR-CVK-program-
ma's? Omdat wél het evangelie aan de
orde is maar men er domweg niet één
wil? Want zo is de 'natuurlijke mens',
ook al wordt hij lid van een synode.
Zaandam Jan Pasveer
(Discussie gesloten red.)
niet naar de mens is, zal niemand te-
Wijkverpleegsters
Er zijn in Nederland honderden vaca
tures voor wijkverpleegsters. Jaarlijks
studeren er plm. 180 af maar het is
helaas zo, dat velen na het behalen
van het diploma hun heil zoeken in
andere dienstverlenende sectoren. Als
de overheid de eerste-echelons gezond
heidszorg wil stimuleren, is het niet
voldoende om over schaalvergroting
en herstructurering te praten. Sociolo
gen. psychotherapeuten en gespreks
leiders ze zijn van harte welkom en
ongetwijfeld nuttig. Maar als de over
heid het aantal ziekenhuisopnames
wil terugbrengen, zal ze toch aller
eerst er voor moeten zorgen, dat er
voldoende wijkverpleegsters komen.
Sliedrecht Wijkverpleegsters
D. v. Liere
P. v. d. Waal
M. Schroten
Van een onzer verslaggevers
DBN HAAG 'Maak ons vredestichters' is liet thema van de
wereldgebeddag, die vrijdag 1 maart wordt gehouden. Elk jaar
komen op de eerste vrijdag in maart miljoenen christenen over de
hele wereld samen, om elk in hun eigen taal dezelfde gebeden te
bidden.
Vogelmoord (6)
De heer H. Puite vindt het belache
lijk om ons druk te maken over het
uitroeien der trekvogels in Italië, zo
lang er nog zoveel menselijk leed is
in de ontwikkelingslanden. Bestrij
ding van dat menselijke leed is echter
niet in strijd met de vogelbescher
ming. Deze (insectenetende) vogels
zijn juist heel belangrijk, omdat ze de
landbouwgewassen (waarvan de mens
moet leven) beschermen tegen insec
tenplagen, en wel zonder giftige be
strijdingsmiddelen!
Amsterdam
Mevr. A. van Kampen-Mueller
Kater
Wat dr. Bas de Gaay Fortman onlangs
in Trouw-Kwartet schreef over 'olie
crisis en mentaliteitsverandering' is
helaas ontstellend waar. Vermoedelijk
heeft ieder oprecht mens, die de c
niet als vaandel voor zich uitdraagt,
maar innerlijk tracht waar te maken,
menigmaal dezelfde kater te verwer
ken. Geen wonder: mentaliteitsveran
dering is nu eenmaal iets dat alles te
maken heeft met wedergeooorte en
bekering on deze merkwaardige zaken
liggen niet allereerst in het politieke
en economische vlak: ze hebben een
andere dimensie. We moeten daarom
niet verbaasd zijn over het uitblijven
van een zeer gewenste versobering.
Nunspeet P. J. O. de Bruijne
De belangstelling voor deze jaarlijkse
gebedsdag neemt nog steeds toe. Tot
voor enkele jaren was het een speci
fieke 'vrouwenwereldgebedsdag', maar
nu probeert men er plaatselijk hele
gemeenten van verschillende kerken
bij te betrekken.
In zoveel mogelijk plaatsen worden
op deze vrijdag gebedssamenkomsten
gehouden, waarin men tracht proble
men, die de mensheid beroeren, aan
God op te dragen en dat tot uitdruk
king te brengen in de liturgie. Vrou
wen uit Japan stelden deze keer de li
turgie samen. Zij kozen juist dit the
ma van de vrede, ontleend aan Mat-
theüs 5 9.
Er is ook een speciale jeugdliturgie
samengesteld voor zondagsschool,
jeugdkerk, bijbelclub, kinderneven-
diensten enz. Van deze liturgie wordt
ook steeds meer gebruik gemaakt
voor samenkomsten op scholen.
Ierland
Behalve bidden en zingen wordt in
deze gebedssamenkomsten ook iets
concreet gedaan in de vorm van een
collecte. Vorig jaar bracht deze collec
te in Nederland 65.000 gulden op. Een
groot deel van deze gelden gaat naar
zending en missie, maar ook staat elk
jaar een speciaal project centraal. Dit
jaar is dat net verzoeningswerk, dat
4 anuit de kerken in Noord-Ierland ver
richt wordt.
Deze gebedsdagen dateren van 1887,
toen mevrouw Daewin R. James, pre
sidente van het vrouwencomité voor
de inwendige zending van de presby
teriaanse kerk in de Verenigde Sta
ten, haar geloofsgenoten vroeg, op
een speciale dag te bidden voor het
evangelisatiewerk. Dit groeide uit, in
terkerkelijk en internationaal, terwijl
het bidden ook niet tot vrouwen be
perkt bleef. Sinds 1928 wordt ook in
Nederland de dag gehouden. Voorzit-
Van een onzer verslaggevers
OEGSTGEEST De begroting van de twee hervormde zendings-K
instanties in Nederland bedraagt voor 1974 ruim tien miljoen.5
'Oegstgeest' (de hervormde raad voor de zending) heeft 7 miljoeiJ:
nodig en 'Zeist' (de gereformeerde zendingsbond GZB) 3,3 mil-*
joen. h
Oegstgeest vraagt een half miljoen
meer. dan er vorig jaar binnenkwam.
Dit is zeker nodig om niet minder te
gaan doen, aldus penningmeester H.
J. Penning. Van dit bedrag zal er 6.6
miljoen binnen moeten komen van de
eemeenteleden. Dat is uitgaande van
200.000 financieel meelevende gemeen
teleden, 'gezinshoofden' en andere, 33
gulden voor een heel jaar.
Deze 7 miljoen is allereerst bestemd
voor het werk van 66 zendingsarbei
ders overzee. Onder hen bevinden
zich £8 zendingspredikanten, 20 art
sen, 5 verpleegkundigen en voorts
landbouwkundigen, maatschappelijke
werksters, een vormingsleider, een so
cioloog, een verkoopleider voor chris
telijke lectuur. Zij verrichten hun ar
beid in Indonesië, Kameroen, Nigeria,
Ghana en Egypte. Verder worden dan
nog acht theologische scholen, een so
ciale academie en een lerarenoplei
ding financieel gesteund.
ster van het Nederlands comité is
thans mevrouw M. Th. Alderse Baas
van den Berg te Amsterdam, die on
langs mevrouw Van Eeghen-van Pan-
huys opvolgde.
Liturgieën (40 cent) en jeugdliturgie-
en (25 cent) zijn te krijgen bij me
vrouw S. S. J. van KleefnHillesum, Pa
penpad te Zaandam.
DJAKARTA De baptisten van In
donesië hebben zich vrijgemaakt van
de Amerikaanse zending. In plaats
van grote kerken en 'dure' predikan
ten met hulp van buitenlands geld
willen de Indonesische baptisten, hun
kracht voortaan zoeken in soberheid.
Ze willen overal huisgemeenten zon
der kerkgebouwen stichten, die geleid
worden door lekeleiders. Daarom
werd ook het seminarie gesloten. De
gebouwen zullen voortaan gebruikt
worden voor conferenties en vor
mingswerk. De docenten kregen een
nieuwe taak als veldpredikers.
DEN HAAG Pax Christi schrijft
aan de Syrische ambassadeur in Brus
sel dat de rooms katholieke vredesbe
weging ernstig ongerust is over het
lot van de Israëlische krijgsgevangenen
in Syrië. Het internationaal comité van
Pax Christi vraagt de ambassadeur al
het mogelijke te doen om de Syrische
regering te bewegen de krijgsgevange
nen onmiddellijk vrij te laten.
Inkomsten
De inkomsten van de GZB over 1973
bedroegen per 30 november 3 miljoen.
Daar is dus de decembermaand met
de opbrengst van de kalenderverkoop
nog niet bij. Om het werk in 1974 in
de huidige omvang in stand te hou
den en ook de vereiste uitbreiding te
geven, acht het hoofdbestuur van de
GZB nu 3,3 miljoen nodig.
De Gereformeerde Zendingsbond
werkt samen met kerken in Indonesië
en in Kenia. Dit jaar heeft de GZB
ook een bedrag op de begroting staan
voor het wederopbouwprogram van de
kerken in Soedan.
UITGEEST De gefedereerde ge
meente van gereformeerden en her
vormden in Uitgeest heeft de synoden
van beide kerken gevraagd, over te
gaan tot actie ten gunste van de poli
tieke gevangenen in Chili.
Het verzoek houdt in vergroting van
de schaal van de brievenactie voor
Chili, waaraan de gemeente zelf al is
begonnen. In de kerstdienst werd de
Engelse t -kst uitgereikt van een
brief. De kerkgangers werd gevraagd,
persoonlijk een brief met die tekst te
sturen aan de Chileense ambassadeur
in Den Haag of, naar keuze uit een
bijgevoegd lijstje, aan een van de re
geringsleden in Santiago.
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG Nederland zal deelne
men aan het internationale jaar van
de vrouw 1975. De ministerraad heeft
besloten een nationaal comité in het
leven te roepen, dat het Nederlandse
jaar moet voorbereiden. Het doel van
het jaar voor de vrouw is intensievere
acties te stimuleren ter bevordering
van de gelijkstelling van mannen en
vrouwen en van de volledige integra
tie van vrouwen in alle sectoren van
het economische leven. Zoals bekend
is in de algemene vergadering van de
Verenigde Naties eind 1972 een reso
lutie aangenomen, waarin het jaar
1975 tot het internationale jaar voor
de vrouw erd verklaard.
ROME Het Vaticaan heeft een be
richt in het Israëlitisch dagblad Haar-
etz tegengesproken als zou de katho
lieke kerk haar wens hebben laten
vallen tot internationalisatie van Je
ruzalem. Volgens prof. Alessandrini,
die deze week door Haaretz werd geci
teerd. zou dit niet langer realistisch
zijn. De perswoordvoerder, die Haar
etz tegensprak, zei dat er helemaal
geen wijziging is gekomen in de poli
tiek van het Vaticaan ten aanzien van
Jeruzalem.
ADVERTENTIE
minder benzine betekent minder rijden
daarom moet uw auto langer mee
daarom moet uw auto beter tegen roest worden beschermd
laat daarom uw auto behandelen met
'n waterdicht merk.
Zo n beschermende Tectyllaag is goed voor een besparing van vele honderden guldens*,
zorg daarom Juist nu dat die bescherming nog intact is en geef 'm juist nu
die "herhalingsbeurt".
bel Valvoline (078)- 44011
voor meer informr.tie of adressen van de dichtst bij u zijnde Tectyl dealer.
GEEN PLAATS
We worden meteen midden in d(
nood van het nieuwgeboren volk ge
plaatst. Er is nl. geen plaats voor di
volk. De nieuwe koning, die Joze;
niet gekend heeft (en. die daarmee
spreekwoordelijk geworden is)7 i
naar alle waarschijnlijkheid Ramses
II (1292-1225 v. Chr.), een stedenbou
wer. Of het al zover is dat het voll
der Iraëlieten talrijker is dan dat vai
de Egyptenaren, laten we maar aai
de propaganda-minister over. Er moe
iets gezegd worden om de voorgeno
men discriminatie te billijken. Daar
voor is angst altijd een gced motie
gebleken. Maak de mensen bang en z<
zullen u volgen. Twee redenen wor
den verder genoemd. Bij mogelijl
konflikt kan dit volk zich voegen bi
de vijand (misschien de Hitthieten)
en'mochten zij het in hun hoofd krij
gen om weg te trekken dan stort d<
economie in elkaar. De motieven lie
gen er dus niet om, ze zijn bot zelf
zuchtig, zoals onze meeste motieven ii
politiek handelen. Herendiensten ei
dwangarbeid moeten de middelen zijr
om het gestelde doel, veiligheid voo:
eigen groepering, te verkrijgen. Help
het niet dan worden de schroeven
aangedraaid en volgen mishandeling
en onbeschaamde slavernij. Een stuk
je mensengeschiedenis dat maar al t<
bekend is. Mensen zijn nog geen men
sen. Aan de menswording ontbreek
nog het een en ander. De naaste be
staat alleen in de gestalte van eigei
vlees en bloed. De vreemdeling is per
definitie gevaarlijk en dient des
noods uitgeroeid te worden, zolanj
hij tenminste niet nuttig is voor ei
gen doeleinden. Een triest verhaal da
door de geschiedenis heen op droev*
wijze vervolgd is. Apartheid en con
centratiekampen zijn er het einde
van. Mensen moeten maar niet zc
hard zeggen dat ze mensen zijn. Zo
lang het argument voor eigen toe
komst werkt is het bruikbaar, daar
naast niet. Het gaat spannend worden,
want kan dit zo blijvep? Het boel
heet 'Namen' en de naam heeft iets t(
maken met gekend zijn, genoemd zijn
in een hoge attentie opgenomen. Ei
het boek heet 'Exodus' uittocht. De
hoop werpt zijn schaduw zoals ovei
ons leven, vooruit (Exodus 1, 8-14).
Als kerkermuren kinden spreken dooi
Richard Wurmbrand. Uitg. Buijten 4
Schippenheim, Amsterdam, 119 pag.
prijs ƒ8,90. In dit door dr. J. C. Ma
ris ingeleide en door mej'. J. C. A
Maris vertaalde boek vindt men 'onge
wone preken in de cel' van de veelbe
sproken Roemeense predikant We at
tenderen ook op de woorden van prof
dr. C. Trimp en ds. J. H. Velema oj
het achteromslag.
Tijd der bezinning door prof. dr. J
P. A. Mekkes. Uitg. Buijten Schip
perheijn, Amsterdam, 88 pag., priji
7,90. Publikatie uit de kring van di
(calvinistische) wijsbegeerte der wets
idee. De auteur houdt zich bezig me
de vraag wat de tijd van haar bestaai
(sinds de jaren dertig) de reformato
rische wijsbegeerte heeft gedaan.
Meen je dat nou? Een bundel verha
len, intervieuws, artikelen en reporta
ges, gekozen door Hans Esbach ui
het maandblad 'Aktie' van Youth foi
Christ. Uitg. Buijten Schipper
heijn. Amsterdam, 79 pag. prijs ƒ3.
De samensteller is geïnteresseerd ii
reacties van lezers; zijn adres is
Hoofdstraat 260, Driebergen
Twee geschriften uit de begintijd van
de gereformeerde kerk in Nederlani
door prof. dr. D. Nauta. Uitg. Buijter
Schipperheijn, Amsterdam, priji
ƒ4.90. In dit zeer onalledaagse boekje
vinden we facsimileherdrukken var
zestiende-eeuwse geschriften: Een cor
te undersouckinghe des gheloofs uil
1555 en Corte belijdinghe des geloofs
uit 1566. Ze worden voorafgegaan
door een uitvoerigs inleiding van d<
kerkhistoricus Nauta en een littera
tuur-opgave. De prijs van deze onge
wone en voor belangstellenden zeel
aantrekkelijke uitgave is laag.
Standaard modern citatenboek. Verza
meld door Gerd de Ley. Standaard
Uitgeverij - 940 blz - ƒ35,-. Citaten afo
rismen en boutades van de 20ste
eeuw, gerangschikt naar trefwoorden
en met uitgebreide auteursnota's en
bronvermelding.
Bezig zijn met papier maché, maksers,
poppen, cartoons, door Ab de Brou
wer, Het Spectrum - Prisma 1586 - 96
blz. - ƒ4,50. Handleiding bij het ma
ken van maskers, driedimensionale
cartoons (.poppenmoppen') en onder
gronden voor de modelopbouw.
Bezig izjn met allerlei werkstukken,
door Ab de Brouwer. Werken met
hout-rollen en lakken van serpentines
- vouwsels - creaties van het gewoon
en gekleurd glas werken met een
glassnijder - kant en klaar cement
hoe maak ik een glasraam? Het Spec
trum - Prisma 1588 - 4,50.
De rijksarchieven in Nederland, deel
1 en 2. Overzicht van de inhoud van
de rijksarchiefbewaarplaatsen bijge
werkt tot 1 juli 1972. Eindredactie: dr
L. P. L. Pirenne m.m.v. P. van Iter-
son en mr P. G. J. M. Wagenaar.
Prijs 52,Staatsuitgeverij.
