Zonder vrede geen
schepen van Israël
in open Suezkanaal
Vader verborg Joden, zoon
verborg Ulricke Meinhof
Leger van Bolivia
krijgt verlof tot
geweld tegen boeren
Rechtse Britten
vormen militie
TUC wil praten met
Heath over mijncrisis
Heikal: Amerika wilde Aboe Dabi bezetten
'Solzjenitsin schopt
tegen heiligste
sowjet-huisje aan'
Portugal stelt proces
tegen Maria'suit
Bankrover 'gevloerd'
Poolse toeristen bleven 'passagieren'
Beigië verplicht
gebruik autogordel
GOLLWITZER MENGT ZICH IN FEL DEBAT
CDU-zegsman noemt
toestand in EEG
'rampzalig'
Rechter in Oslo
straft daders van
Lillehammer-moord
Akkoord over
gevangenen in
Zuid-Vietnam
TROUW/KWARTET ZATERDAG 2 FEBRUARI 1974
BUITENLAND
T7/K9
CAIRO/TEL AVIV (Reuter, UPI, AP) Israëlische schepen zullen geen
toestemming krijgen gebruik te maken van het Suezkanaal zolang Israël zich
niet heeft teruggetrokken uit alle in 1967 en 1973 bezette gebieden en de rech
ten van de Palestijnen niet heeft erkend.
Dit heeft de Egyptische president An
war Sadat volgens het dagblad Al Ah-
ram verklaard voor het gehoor van
een Palestijnse delegatie. Sadat zei
dat hij de kwestie had besproken met
de Amerikaanse minister van bui
tenlandse zaken Henry Kissinger. Hij
zou Kissinger hebben meegedeeld dat
Israël geen doorvaart krijgt zolang de
staat van oorlog tussen beide landen
voortduurt. Egypte blijft zich met Is
raël in oorlog beschouwen zolang niet
alle bezette gebieden zijn teruggege
ven.
De hoofdredacteur van Al Ahram en
vertrouweling van president Sadat,
Mohamed Heikal, schreef gisteren dat
de Verenigde Staten ver uitgewerkte
plannen hadden om bij een voortdu
ren van de olieboycot het staatje
Aboe Dabi aan de Perzische GoJf te be
zetten. Volgens Heikal zou de bezet
ting onderdeel van een Amerikaans
plan zijn geweest om de boycot even
tueel met geweld te breken en de
olievoorziening veilig te stellen. 'Ik
weet niet waarom de VS juist Aboe
Dabi uitkozen, maar ik ben zeker van
mijn bronnen', aldus Heikal. Volgens
Heikal
LA PAZ (Reuter) Duizenden
rebellerende boeren in Bolivia
hebben te horen gekregen dat het
leger van president Hugo Banzer
opdracht heeft ontvangen de op
stand in de provincie Cochacham-
ba krachtig en zo nodig bloedig te
onderdrukken.
In La Paz werd meegedeeld dat Ban
zer toestemming heeft gegeven 'alle
middelen binnen de wet en indien no
dig buiten de wet' aan te wenden om
'deze internationale communistische
samenzwering' op te rollen. De Bolivi
aanse president, die in 1971 via een
bloedige rechtse coup de macht over
nam, gaf de militairen 'een blanco
volmacht om alle agitatoren te doden'.
Uit de dreigende taal van het Bolivi
aanse bewind wordt afgeleid dat het
regime, dat eerder zei de toestand on
der controle te hebben, zich toch nog
ernstig door de opstandige boeren be
dreigd voelt.
Op een persconferentie zei Banzer gis
terochtend vroeg dat de opstand van
boeren, die protesteren tegen prijsver
hogingen van eerste levensbehoeften
met 100 tot 150 procent, in december
op Cuba is voorbereid door Boliviaan
se extremisten en door de in balling
schap levende Chileense socialist Car
los Altamirano.
Volgens de berichten in Cochachamba,
na de hoofdstad La Paz de grootste
stad van Bolivia, hebben boerenlei
ders geëist dat president Banzer naar
hen toe komt om hun grieven te be
spreken. Banzer heeft dit eerder deze
week al geweigerd. Hij stuurde
troepen om de barricaden op te rui
men die de boeren op de grote wegen
hadden opgericht. Daardoor was de
stad Cochachamba van de rest van het
land geïsoleerd. Militairen, gesteund
door tanks en vliegtuigen, doodden
naar schatting negen boeren bij hun
aanval op de versperringen, zo is uit
goed ingelichte kringen vernomen.
VERZET
Volgens berichten uit La Paz is het
verzet nog niet gebroken, in tegenstel
ling tot meldingen van het Boliviaan
se bewind. Clandestiene radiozenders
roepen de boeren op zich tot het ui
terste te blijven verzetten.
BOLIVIA
de Egyptenaar hebben de Amerikanen
trouwens alleen maar geprofiteerd van
de olieboycot Terwijl de boycot de
VS moest treffen, steeg als direct re
sultaat de waarde van de dollar en
daalde de munteenheden van landen
die we van het embargo uitsloten, al
dus een bittere Heikal. De Egyptische
hoofdredacteur, die ook de Ameri
kaanse minister van buitenlandse
zaken Henry Kissinger ontmoette tij
dens zijn recente bezoeken aan het
Midden-Oosten, voorspelt in hetzelfde
artikel dat de Amerikaanse president
Nixon als gevolg van het Watergate-
schandaal binnen drie of vier maan
den zal moeten aftreden. Volgens Hei
kal zou een aanblijven van de presi
dent de totale ineenstorting van zijn
Republikeinse partij betekenen. Eer
der deden in Israël berichten de
ronde dat Henry Kissinger tegen twee
Israëlische ministers de verwachting
had uitgesproken dat Nixon binnen
zes maanden zou verdwijnen. Kissin
ger heeft deze berichten toen 'vol
strekte leugens' genoemd.
In Tel Aviv is bekend gemaakt dat in
de komende zes weken 70.000 reservis
ten uit actieve dienst zullen worden
ontslagen. Israël kan naar schatting
275.000 man onder de wapens brengen
waarvan 175.000 reservisten.
PARIJS (AFP) Joeri Zjoekow, de
politieke commentator van het Russi
sche partijdagblad de Prawda heeft
verklaard dat de schrijver Alexander
Solzjenitsin 'een martelaar zou willen
worden'. 'Maar wij zullen hem de
kans niet geven', aldus Zjoekow in
een vraaggesprek voor de Franse tele
visie. Zjoekow zei dat hij Solzjenitsin
als zijn 'persoonlijke vijand' be
schouwt. Volgens hem denken alle
Russen daar zo over. Volgens Zjoekow
wil Solzjenitsin zeggen dat de misda
den uit het tijdperk van Stalin een
gevolg zijn van het Sow jet-systeem en
dat in feite Lenin er verantwoordelijk
voor was. 'Dat is een rechtstreekse
aanval tegen wat het heiligste is in de
Sowjet-Unie', aldus de commentator
van de Prawda.
LISSABON (UPI,AFP) Het
proces tegen de»'Drie Maria's', drie
Portugese- vrouwen die een femi
nistisch boek geschreven hebben,
is na een dag van getuigenverkla
ringen opnieuw verdaagd, nu tot 6
februari. Het proces is in oktober
begonnen.
De verdachten zijn de drie vrouwe
lijke auteurs Maria Teresa Horta,
een journaliste, Maria Isabel Bar-
reno en Maria Fatima Velha da
Costa, beiden industrieel onderzoe
kers in overheidsdienst en de uit
gever van het boek, Romeo de Me-
lo.
De Portugese overheid heeft het
boek 'Nieuwe Portugese Brieven'
pornografisch genoemd en een
'schending van de openbare zeden'.
De verdachten staan daarom te
recht wegens overtreding van de
perswetten. Drie weken na de pu
blicatie in mei 1972 werd het boek
In beslag genomen. Het boek is
geïnspireerd op een 17de eeuws
werk. 'Brieven van een Portugese
non', dat geschreven zou zijn door
een Portugese non die verliefd was
op een Franse leger-officier.
Het boek van de 'Drie Maria's' be
handelt in essays, brieven en ge
dichten de problemen van de Por
tugese vrouw in een mannenmaat
schappij. Het proces heeft veel
aandacht getrokken in feministi
sche kringen in het buitenland. In
Nederland protesteerden de vrou
wen van de Partij van de Arbeid
en Dolle Mina tegen het proces en
werd de Portugese ambassade in
Den Haag korte tijd bezet door
een twintigtal vrouwen. In Parijs
organiseerde Simonc de Beauvoir
woensdag een protest-demonstratie.
De verdachten kunnen maximaal
twee Jaar gevangenisstraf krijgen.
Maria Horta zei donderdag dat zij
en haar collega's verwachten dat ze
schuldig bevonden zullen worden
en voorwaardelijke vrijheidsstraf
fen en boetes zullen krijgen. Ze
noemde het proeces vernederend
en absurd.
Donderdag traden de dichteres Na
talia Correia, een dagblad-uitgever,
en een boeken-uitgever op als ge
tuige a décharge. De advocaat, die
21 getuigen voor de verdediging
wil oproepen, verwacht dat het
proces wel tien weken kan duren
als er elke week maar een korte
zitting is.
De bankrover die donderdag bij een oven-al in het Westduitse Hilden vier
bankemployees had gegijzeld, is vrijdag in de vroege ochtend na een schiet
partij gearresteerd. De man werd licht gewond, zijn laatste gijzelaar bleef
ongedeerd. De ontknoping kwam toen de rover erin toestemde z'n gijzelaar
tegen een geboeide politieman uit te wisselen. De politieman liet zich tegen
de man aanvallen, die het evenwicht verloor. De rover schoot, maar ver
wondde zichzelf. Op de foto links twee politiemannen die zich nog dekken
achter een boom terwijl de rover ai op de grond ligt (rechts).
LONDEN (AFP, Reuter) Het Britse dagblad Daily Express heeft bericht
dat oud-militairen en zakenlieden, alsmede leden van geheime diensten in
Engeland een grote particuliere militie hebben gevormd met als doel 'de natie
behulpzaam te zijn bij de bescherming tegen een communistische machtsover
name'. Volgens de Daily Express, een populair conservatief dagblad, zou de
militie 'de grondwet beschermen indien de regering daar niet meer toe In staat
zou zijn'. Volgens Chapman Pincher, de defensie-expert van de Daily Express,
zijn enkele ministers op de hoogte van het bestaan van de militie.
Kortgeleden heeft de Monday Club. een vereniging van uiterst conservatieve
lieden en leden van de Conservatieve Partij, opgeroepen tot de vorming van
een particuliere militie. Maar dat deze in Engeland reeds bestaat, zoals nu is
gemeld, was nog niet bekend.
LONDEN (AP, Reuter, UPI) Leiders van de tien miljoen leden
tellende Britse vakcentrale TUC hebben gisteren besloten met pre
mier Heath te gaan praten over diens jongste plan een mijnwerkers
staking te voorkomen.
De vakbondsleiders hebben benadrukt
dat dit niet betekent dat er enige toe
zegging is gedaan met betrekking tot
Heath' plan. Desondanks nemen waar
nemers aan dat er een kleine kans be
staat dat de staking van de 270.000
Britse mijnwerkers, die donderdag en
gisteren over een dergelijke actie heb
ben gestemd, toch niet door zal gaan.
Het plan van Heath is gebaseerd op
een officieel rapport, waarin wordt
gezegd dat bepaalde groepen arbei
ders. waaronder mijnwerkers, eventu
eel een grotere loonsverhoging kun
nen krijgen dan is toegestaan onder
het pakket anti-inflatie-maatregelen
van de Britse regering, dat zich thans
in de zogeheten Fase III bevindt De
mijnwerkers zouden dan alsnog be
schouwd kunnen worden als een 'uit*
zonderings'-geval de formule die
ook is toegepast nadat zij begin 1972
tot een staking van zeven weken wa
ren overgegaan. De Britse regering
heeft aanvankelijk geweigerd weer ge
bruik te maken van de 'uitzonderings-
'-formule en erop gewezen dat daar
door ook door andere groepen werk
nemers staat zou worden gemaakt op
het etiket een 'bijzonder geval' te
zijn.
De vakcentrale TUC had echter eer
der toegezegd dat een extra loonsstij-
ging voor de mijnwerkers door andere
bonden niet als precedent zou worden
gebruikt om hogere lonen in de
wacht te slepen. De bond van mijn
werkers NUM heeft geweigerd met de
Britse regering te praten zolang deze
niet aan de eisen van de mijnwerkers
tegemoet komt
Premier Heath
HAMBURG (DPA) Op een tocht
lang Oostzeehavens met het passa
giersschip 'Stefan Batory' hebben 64
Polen maandag van een verblijf van
een dag in Hamburg gebruik gemaakt
om naar het westen te vluchten. Naar
gisteren in Hamburg verluidde, heb
ben al 20 van hen asiel gevraagd. Vijf
vluchtelingen willen naar andere lan
den en vermoed wordt dat de overi
gen bij verwanten of kennissen onder
dak hebben gevonden.
Enkele passagiers van de Stefan Ba
tory zouden in Oslo en Kopenhagen
zijn verdwenen.
De Stefan Batory is maandagavond
uit Hamburg vertrokken.
BRUSSEL (ANP) —«Met ingang van
1 april wordt het gebruik van autogor
dels in België verplicht. Dit geldt ook
voor auto's waarin nog geen gordels
aanwezig zijn maar wel de bevesti
gingspunten voor deze gordels. In
Frankrijk is het gebruik van de auto
gordels al een paar maanden verplicht.
BONN (Reuter) Walter Leisier,
woordvoerder buitenlandse zaken van
de Westduitse christen-democratische
partij, de CDU. heeft de toestand in
het EEG-hoofdkwartier in Brussel be
schreven als rampzalig. 'De Gemeen
schap is volslagen impotent', aldus
Leisier op een persconferentie na drie
dagen van overleg tussen leidende Eu
ropese politici in de Belgische hoofd
stad. Volgens Leisier is de EEG bezig
terug te vallen in 'nationaal egoïsme'.
Van een medewerker
'Hoe onmenselijker men de gevangenen behandelt, met des te meer recht zullen ze kunnen beweren
dat onze maatschappij en een fascistische maatschappij overeenkomen,' aldus een zin uit een resolutie,
die op de Evangelische Kirchentag uit Düsseldorf in juni van het vorig jaar werd ingediend. De ge
vangenen, die in deze resolutie werden bedoeld, waren de leden van de zogenaamde Baader-Meinhof-
groep.
Een groep links-radicalen, voorname
lijk jonge mensen, die uit vertwijfe
ling en wanhoop over de sociale stag
natie. naar het geweld greep. Geweld,
dat uitmondde in bomaanslagen, waar
bij verschillende mensen werden ge
dood. Na een hysterische klopjacht
werden de meeste leden van deze
groep gevangen genomen.
De behandeling, die zij echter in de
gevangenissen van de Bondsrepubliek
ondergaan, is aanleiding geweest tot
protesten bij het Europese hof voor
de rechten van de mens in Straats
burg en tot tal van protesten van de
zijde van de advocaten van de leden
van de Baader-Meinhof groep. Ook
Amnesty International heeft in één
geval geprotesteerd.
De gevangenen worden volledig geïso
leerd. Zij mogen maar zeer beperkt
bezoek en brieven ontvangen; worden
afzonderlijk gelucht; en in cellen op
gesloten. die zijn omgeven door een
bloc cellen, zodat elk geluid van bui
ten wordt geweerd. Ze mogen boven
dien niet deelnemen aan gemeen
schappelijke bijeenkomsten die voor
de andere gevangenen worden georga
niseerd. Volgens psychiaters, onder
wie de Nederlander Sjef Teuns, ver
oorzaakt dit lichamelijke en geestelij
ke schade bij deze gevangenen. Tegen
deze wijze van opsluiting protesteer
den tal van gedelegeerden op de
Evangelische Kirchentag in juni van
het vorig jaar.
Dorothee Sölle
Ook nu is over deze problematiek een
discussie ontbrand, waarbij bekende
theologen in de Bondsrepubliek be
trokken zijn. Aan de theologe Doro
thee Sölle, die met haar hoezeer ook
betwiste publikaties diepe indruk
heeft gemaakt werd verboden een be
zoek te brengen aan Ulrike Meinhof,
die in de Keulse Klingelputz-gevange-
nis zit opgesloten. Dorothee Sölle had
het vorig jaar juli in een interview
voor de Suddeutsche Rundfunk ver
klaard: hoe onmenselijker men de le-
Dorothee Sölle: barmhartigheid belet.
den der Baader-Meinhof-groep in de
gevangenis behandeld, des te duidelij
ker zal worden dat de beschuldigin
gen die de Baader-Meinhof-groep aan
het huidige maatschappijstelsel uitten,
juist waren. De theologe, die vandaag
de Theodor Heuss-medaille voor haar
werk in kerk en maatschappij zal krij
gen, wilde, zoals zij zelf zegt, haar ze
ven werken van barmhartigheid,
waartoe de rooms-katholieke kerk op
roept. ook laten gelden voor de leden
van de Baader-Meinhof-groep. Zij wil
de uit christelijke naastenliefde Ulri
ke Meinhof bezoeken. Dit bezoek is
haar echter onmogelijk gemaakt. Haar
reactie: Het uitoefenen van barmhar
tigheid wordt mij door staatsinstellin
gen verboden.
Vader en zoon
Gelijktijdig is er in West-Berlijn een
tamelijk opvallende discussie ont
staan, waarin ook het Baader-Meinhof
probleem centraal staat. De jeugdige
predikant Cornelius Burghardt werd
onlangs in Frankfurt veroordeeld tot
een voorwaardelijke straf van een
half jaar met een proeftijd van twee
jaar. Burghardt, die nu weikzaam is
in West-Berlijn. verleende tijdens zijn
studententijd in Marburg, Ulrike
Meinhof onderdak op haar vlucht
voor de politie. Daarmee beging hij
een strafbaar feit, zoals hij thans ook
inziet. Zijn vader, eveneens predikant,
verleende tijdens de oorlog tal van
Joden onderdak en de jeugdige stu
dent meende niet anders te kunnen
handelen. De bekende theoloog en au
teur van het boek 'En brengen waar
heen gij niet wilt'. Helmut Gollwitzer,
nam het voor Burghardt op, nadat
binnen de Evangelische Kerk in West-
Berlijn hevige kritiek op de jonge
predikant was uitgeoefend. De kerke
lijke gemeente van West-Berlijn is he
vig verdeeld en de kloof, die tussen
progressief en conservatief is ont
staan. wordt ook nog verdiept door
een publicistische oorlog, waaraan de
rechtse Springer-bladen deelnemen.
Een controverse in het geval-Burg-
hardt kon dus ook niet uitblijven.
Gollwitzer zei in het radio-interview
dat men steeds het eigen geweten
moet laten spreken ten aanzien van
elke wet, die de staat ons oplegt. We
moeten zelf uitmaken in hoeverre we
een dergelijke wet voor ons geweten
kunnen accepteren. 'Indien deze stel
ling over de eigen gewetensbeslissing
ten aanzien van de wetten van de
staat dieper bij ons zat ingeprent, dan
was het niet voorgekomen dat evange
lische christenen de gehoorzaamheid
tegenover de overheid voorrang zou
den hebben gegeven boven de mense
lijkheid. zoals dat gedurende de Hit-
lertijd gebeurde. Toen kwam het erop
aan tegen de wetten van de staat. Jo
den en endere vervolgden te verber
gen en te redden.
Gollwitzefs woorden wekten de woede
op van de voorzitter van de Joodse
gemeente in West-Berlijn, Heinz Ga-
linscy. Deze zei dat 'Gollwitzers verge-
Helmut Gollwitzer: eerst eigen geweten
lijking van hulpzoekende, door de Ge
stapo opgejaagde mensen in de nazi-
tijd, met een groep die voor geweld
en terreur niet terugdeinst, ontstel
lend. kwetsens en verschrikkelijk is
voor zowel hen. die onder de nazi's
leden als voor hen, die deze vervolg
den bescherming boden'.
Spoedig werd duidelijk dat Galinscy
Gollwitzer niet goed had begrepen,
want deze had slechts over de menta
liteit van hen, die de deur gesloten
hielden gesproken en verder geen ver
gelijking gemaakt.
Hoe is het mogelijk
Dat alles heeft niet kunnen verhinde
ren dat in de evangelische kerk in
West-Berlijn de partijen nóg scherper
tegenover elkaar zijn komen te staan.
Tien vooraanstaande kerkleden heb
ben geëist dat een commissie van on
derzoek nagaat hoe het mogelijk is ge
weest dat Burghardt opgenomen werd
in de leiding van het praktisch theo
logisch opleidingsinstituut van de
evangelische kerk in West-Berlijn
Het geval Burghardt is voor veel con
servatieve kerkleden een welkome
aanleiding om een aanval op enkele
instanties te openen, die niet naar
hun zin functioneren. De Berlijnse vi
carissen hebben zich inmiddels vóór
Burghardt uitgesproken. Zij willen
hem helpen de gevolgen van zijn pro
ces, speciaal de kosten, te dragen.
OSLO (AFP, DPA, UPI) Een
rechtbank in Oslo heeft gisteren,
na een sensationeel proces van de
zes personen, die waren beschul
digd van spionage voor Israël en
moord op een Marokkaan, tot ge
vangenisstraffen van een tot vijf-
eneenhalf jaar veroordeeld.
Een zesde beklaagde, Michael Dorf,
werd vrijgesproken. De vijf zijn ge
straft wegens spionage, moord of me
deplichtigheid aan moord op de in
Lillehammer wonende Marokkaan
Achmed Bouchiki die in juni vorig
jaar op straat werd doodgeschoten
toen hij met zijn Noorse vrouw na
een bezoek aan een bioscoop naar
huis ging. Tijdens het proces werd
vastgesteld dat de daders van de
moord werkten voor de Israëlische ge
heime dienst, die in diverse Europese
steden agenicn zou hebben die actie
voeren tegen Palestijnse guerrilleros.
De moord op Bouchiki zou een 'ver
gissing' zijn geweest, omdat de Marok
kaan abusievelijk was aangezien voor
een lid van dp Zwarte September-be-
weging, die verantwoordelijk is voor
diverse bloedige acties en onder meer
hetbloedbad tijdens de Olympische
Spelen van MUnchen in 1972 aanricht
te.
De moordzaak van Lillehammer leid
de tot de uitwijzing van de Israëlische
militaire attaché in Oslo. die in nauw
contact had gestaan met dc beklaag
den in het proces allen Joden. Als
gevolg hiervan ontstonden aanzienlij
ke diplomatieke spanningen tussen
Noorwegen en Israël.
Dc Oslose rechter heeft Abraham
Gehmer en Sylvia Rafaël tot elk vijf-
eneenhalf jaar gevangenisstraf veroor-
deld. Daen Aerbel kreeg vijf jaar,
Ethel Marianne Gladnikoff tweeëneen
half jaar en Zwi Steinberg een jaar
gevangenisstraf. De beklaagden heb
ben de Israëlische. Zuidafrikaans® of
Zweedse nationaliteit.
SAIGON (Reuter) Zuid-Viet-
nam en de Vietcong zijn het eens
geworden over de vrijlating van
4000 gevangenen. De overeen
stemming is totstand gekomen na
maandenlange onderhandelingen
tussen beide partijen in de zoge
naamde verenigde militaire com
missie. die vorig jaar bij het
vredesakkoord is opgericht.
Dc 4000 gevangenen zullen worden
vrijgelaten in een periode van drie
weken, die acht februari begint. Zuid-
Vietnam zal 3567 Vietcongleden (bur
gers en militairen) laten gaan. Vol
gens de officiële opgave houdt de
Vietcong 634 Zuidvietnamese burgers
en militairen gevangen. Voor de uit
wisseling van deze gevangenen zullen
twee door de Vietcong gecontroleerde
vliegvelden gebruikt worden.
China heeft nog niet gereageerd op
dc bezetting van de Spratley-eilanden
in de Zuidchinese Zee door Zuid-Viet-
nam. Volgens militaire kringen in
Saigon bevinden zich nu 300 mari
niers op de eilandert, die ongeveer 800
kilometer ten zuiden van Paracel-ei-
landen liggen. Deze werden enkele
weken geleden door Chinese troepen
bezet. Cnina maakt ook aanspraken op
de Spratley-groep. Bij eventuele on
derhandelingen tussen China en Zuid-
Vietnam over deze eilanden zouden
de Chinezen gebruik kunnen maken
van de meer dan veertig Zuidvletna-
mezen. die zij hebben gevangen geno
men bij hun aanval op de Paracel-ei-
landen. China heeft gezegd dat het de
gevangenen zal vrijlaten en inmiddels
inderdaad vijf laten gaan. Behalve
China en Zuid-Vietnam maken ook de
Philippijnen krachtig aanspraak op de
Spratley-groep.
i
