Confessionele
joden in Israël
willen liberalen
buitensluiten
Kerk in de wereld
Goedereede krijgt
dominee van 23 jaar
Burgers zijn
ook mensen
Vandaag
fllsillsll
Nieuwe boekei
Trouw
K wartet
Trans World Radio
zendt nu ook uit
in Russisch
Nieuwe data voor
processen tegen
Christelijk Instituut
Europese christenen
voor het socialisme
Dalai lama wil
terug naar Tibet
TROUW /KWARTET DOVlERTiYG 24 J.VXüVRI 1974
KERK/BINNENLAND
T2fi
Van een medewerker
AMSTERDAM In bijna alle liberaal joodse gemeenschappen ter
wereld is beroering ontstaan door de eis van de nationaal religieuze
partij in Israël dat alleen de orthodoxe rabbijnen mogen beslissen
wie er jood is en wie niet.
1970 echter werd een compromis ge
sloten, waarbij werd bepaald, dat toe
treding tot het jodendom in Israël
rechtsgeldig zou zijn ook als die door
andere dan orthodoxe rabbijnen tot
stand was gebracht.
De thans geldige wet definieert een
jood die onder de wet op de terug
keer wenst te vallen als 'een persoon
geboren uit een vrouw die joods is of
tot het jodendom is overgegaan'. De
NRP echter wenst, nu zij onmisbaar
is als partner in een regeringscoalitie,
dat een dergelijk toetreden moet zijn
geschied volgens de bepalingen van
de halacha, dat is de joodse wet zoals
de orthodoxie hem interpreteert
Dc schermutselingen die aan de vor
ming van een nieuwe regering in Is
raël vooraf gaan, mogen dan hoofdza
kelijk de buitenlandse politiek be
treffen, het religieuze terrein wordt
niet vergeten. De nationaal religieuze
partij, ongehinderd door haar twee
zetels verlies, heeft haar eisen al op
tafel gelegd, wil zij bereid zijn deel te
nemen aan een nieuwe coalitie. De
NRP wenst, dat de wet op de terug
keer wordt gewijzigd. Zij is van me
ning, dat voor Israël alleen acceptabel
is een erkenning van de beslissingen
van de orthodoxe rabbijnen.
Miljoenen
Daarom wenst de NRP een aman-
dement op de wet op de terugkeer,
zodat toetreding tot net jodendom al
leen wordt aanvaard als dat is ge
schied bij rabbijnen die als orthodox
zijn erkend. Toetredingen geaccep
teerd door liberale en conservatieve
rabbijnen zouden voor Israël niet
rechtsgeldig behoren te zijn.
Zowel de liberale als de conservatieve
stroming in het jodendom heeft mil
joenen aanhangers. Reeds eerder
heeft een dergelijke zaak gespeeld. In
Misbruik
De verlangens van de confessionelen
in Israël hebben grote beroering ge
wekt onder joden buiten het land.
Premier Golda Meir is de laatste da
gen bestookt met telegrammen. Libe
rale en conservatieve voormannen in
de Verenigde Staten noemden de posi
tie die de confessionele partijen in Is
raël innemen 'een onverantwoordelijk
gebruik van een politieke positie'.
In de VS ten slotte is maar eenzesde
Premier Meir: veel telegrammen
deel van de naar schatting zes mil
joen joden de orthodoxie toegedaan.
Twee miljoen joden behoren tot de
„conservatiebe stroming en eveneens
twee miljoen tot de liberale groepe
ring. Maar het liberale jodendom is
niet tot de VS beperkt
Het heeft in vrijwel alle joodse ge
meenschappen, ook in Nederland, een
belangrijk aantal aanhangers. Binnen
het jodendom is de orthodoxie maar
een minderheid. Van vele kanten is
daarom Golda Meir verzocht in geen
geval toe te geven aan de eisen van
de nationaal religieuze partij. Wijzi
ging van de wet op de terugkeer,
waradoor de bevoegdheden van libera
le en conservatieve rabbijnen ook bui
ten Israël zou worden beknot, zou de
eenheid van het jodendom aantasten.
Van een onzer verslaggevers
GOEDEREEDE De oudste
dienstdoende predikant van Neder
land zal morgen meewerken aan de
bevestiging van de jongste. Het is
namelijk zijn kleinzoon.
De 83-jarige ds. R. Kok uit Nijkerk
zal deelnemen aan de handopleg
ging, als zijn kleinzoon, de 23-jari-
ge kandidaat R. van Kooten, zich
verbindt aan de hervormde ge
meente van Goedereede.
Het is de laatste jaren een zeld
zaamheid geworden, dat iemand op
zo jonge leeftijd predikant wordt.
De hervormde kerkorde schrijft
een minumum-leeftijd van 23 jaar
voor. De heer Van Kooten begon
in 1969 zijn theologische studie. In
970 deed hij zijn propaedeutisch
examen, in 1972 zijn kandidaats-
en in januari 1973 zijn kerkelijk
examen. In juni volgde het collo
quium. Toen moest hij wachten tot
zijn verjaardag (30 november),
voordat hij zich beroepbaar kon
stellen. Hij behoort tot de modali
teit van de gereformeerde bond.
Zijn grootvader ds. Kok, die zelf al
op zijn 24e jaar dominee was,
heeft een bekende plaats in kerke
lijk Nederland ingenomen. Hij was
jarenlang predikant in de gerefor
meerde genieenten, maar trad in
1950 zijn gemeente in Veenendaal
uit en werd christelijk gerefor
meerd.
Ondanks zijn 83 jaar is hij nog
steeds in actieve dienst, thans ver
bonden aan de kleine christelijk
gereformeerde kerk van Nijkerk.
Kandidaat Van Kooten wordt mor
genmiddag bevestigd door zijn va
der ds. G. H. van Kooten uit Delft,
's Avonds doet hij zijn intrede.
Door de verlengde studie komt het
bij de hervormden en de gerefor
meerden vrijwel niet meer voor,
dat iemand voor zijn 25e jaar do-
ïinee wordt. Prof. dr. R. Schip
pers van de Vrije Universiteit was
21 jaar, toen hij in 1928 de gere
formeerde pastorie van Drachtster-
compagnie betrok. Recenter is het
geval van ds. J. Brons (thans te
Veenendaal), die in 1956 op 21-ja-
rige leeftijd christelijk gerefor
meerd predikant werd in Mij
drecht. De rond 1900 bekende gere
formeerde theoloog P. Biesterveld
was al predikant op zijn twintigste
jaar. Zij worden allen nog over
troffen door de beroemde Engelse
baptistenprediker Spurgeon, die
(zonder opleiding) al dominee was
op zijn achttiende.
De redactie behoudt zich het recht
voor haar ter opname in deze rubriek
toegezonden meningsuitingen verkort
weer te geven. Bij pubiikatie wordt
met de naam van de inzender onder
tekend. Brieven kunnen worden ge
stuurd aan het secretariaat hoofdre
dactie Trouw/Kwartet, postbus 859.
Amsterdam.
Vogelmoord
Heel fijn dat Huib Goudriaan het
heeft opgenomen voor de trekvogels
die in Italië worden afgeslacht. Wij
mogen niet toestaan dat onze zangvo
gels door die vraatzuchtige barbaren
worden uitgeroeid. Handtekeningen
verzamelen vind ik echter lariekoek.
Met handtekeningen kunnen wij de
oorlog tegen de vogelmoordenaars
niet winnen. Wij moeten vooral de
toeristenboycot organiseren. Iemand
die ook maar een greintje gevoel
heeft, kan zijn vakantie niet in Italië
doorbrengen. Werkende jongeren,
scholieren en studenten moeten zich
verenigen in aktiegroepen om de trek
vogels te redden. Wie doet er mee in
Amsterdam?
Amsterdam
Lia Korrel
AMRO/EABC
In Trouw/Kwartet van 28-11-73
schreef Aldert Schipper over geldle
ningen van de Amrobank aan Zuid-
Afrika via de Europian American Ban
king Corporation. Naar aanleiding
hiervan heeft de werkgroep Betaald
Antwoord een aktie georganiseerd om
rekeninghouders van deze bank hun
plaatselijk bankkantoor een brief te
laten schrijven over deze lening (mo
delbrief via Betaald Antwoord, Wes
terstraat 123, Amsterdam). Zelf heb
ik deze weg bewandeld en kreeg van
de Raad van Bestuur uit Amsterdam
een brief, waarin de nadruk wordt ge
legd op het feit, dat de bank 'geen
De Rotterdammer
Nieuwe Haagse Courant
Nieuwe Leidse Courant
Dordts Dagblad
Uitgaven van
B.V. De Christelijke Pers
Directie:
Ing. O. Postma,
F. Diemer.
Hoofdredactie:
J. Tammlnga.
Hoofdkantoor B.V. De
Christelijke Pers: N.Z.
Voorburgwal 276 - 280,
Adam. Postbus 859.
Telefoon 020 - 22 03 83.
Postgiro: 26 92 74. Bank:
Ned. Midd. Bank (rek.nr.
69 73 60 768). Gem.giro
X 500.
waarde-oordeel wil geven over het po
litieke stelsel van een bepaald beleg-
gingsgebied; in een democratisch gere
geerd land is het alleen aan de over
heid een dergelijk oordeel te formule
ren'. Ik hoop, dat dit antwoord via de
pers aan ieder bekend mag worden,
zodat elke rekeninghouder weet, wel
ke politieke doeleinden de Amster
dam-Rotterdam Bank nastreeft!
Baarn
J. K. Brinkman
Oorlogsrantsoen (2)
Het zou goed zijn als de Zeeuwsvlaan-
derense kamer van koophandel betere
gegevens verstrekte want wij, in het
westen van Nederland, kregen geen
1400 gram brood per week, maar 400
gram en dat ging op 18 april 1944 in.
En wat voor brood kregen we. Daar
gaat het nu wel niet om. Als onze
kinderen dit lezen kunnen ze niet be
grijpen dat wij honger hadden en sui
kerbieten aten enz. Wil men nog
meer weten, op 29 juli 1944 is het
aardappelrantsoen verlaagd tot 2 kilo
per week en op 22 januari 1945 is
men in de centrale keuken begonnen
om tulpenbollen te verwerken.
Rotterdam
mevr. Visser
Boerin in Frankrijk
De televisie-recensent Ton Hedra kan
het bijna wekelijks niet laten deze
uitzending af te kraken. Toegegeven,
de televisieafleveringen benaderen op
geen stukken na de werkelijkheid zo
als in de boeken weergegeven met
een kleine uitzondering voor de rol
van de boerin. Het meest stotende in
de commentaren van de recensent is,
dat deze totaal geen voorstelling heeft
van de toestanden in een gehuchtje in
Frankrijk, zoals deze door de begaafde
schrijfster mevr. Den Hollander-Bron
der in haar boeken zijn neergelegd.
Hieruit blijkt heel sterk dat de heer
Hydra de boeken niet heeft gelezen,
zoals hij zelf in het begin al heeft
meegedeeld. Hiermede doet hij tekort
aan de schrijfster die een stuk leven
op zo'n gevoelige wijze heeft beschre
ven.
Purmerend
P. J. Meerkerk
Prof. Verkuyl (2)
Nadere informaties geven mij aanlei
ding mijn beschuldiging dat prof.
Verkuyl zich nimmer iets aantrok van
het lot der Zuid-Molukkers, in te
trekken en mijn spijt daarover te be
tuigen. Toch blijf ik van mening dat
prof. Verkuyl zich in het publiek niet
zo over de activiteiten der Zuid-Mo
lukkers had mogen uitlaten als hij in
uw blad gedaan heeft.
Eindhoven
P. Wijmans-De Jager
Oorlogsrantsoen
'Nederland eet minder brood dan oor
logsrantsoen' (Tr/Kw 15-1). Als ge
pensioneerde van de Lettergieterij
Amsterdam v/h N. Tetterode heb ik
voor mij liggen het gedenkboek, sa
mengesteld door het personeel van ge
noemde firma, waarin beschreven
staat het weinige wat de Duitsers ons
lieten en het vele wat de direktie
voor ons heeft gedaan om onze nood
te lenigen. Ons wekelijks rantsoen
was per persoon 800 gram brood 1
kg aardappelen (als ze er waren)
100 gram kaas (als het er was), dus
geen 1400 gram brood als geschreven.
Men kon eten krijgen van de centrale
keuken, maar dan moest je wel per
portie een aardappelbon inleveren en
dan was de stamppot meer suikerbie
ten dan aardappelen. Toen kon men
geen patat kopen met dik mayonaise
zoals nu die het broodmenu drukken.
Even een staatje van de prijzen toen:
een brood 800 gram, ca. 35,-; 1 hl
aardappelen (70 kg) 500 tot 700 gul
den; 1 hl tarwe 3500,-; 1 pond boter
(als het verkrijgbaar was) meer dan
100,-; één sigaret van slechte kwali
teit 1,-. Dat was voor ons gewone
mensen natuurlijk niet te betalen.
Hadden we maar 1400 gram brood per
persoon per week kunnen krijgen,
dan waren er misschien minder ge
storven.
Amsterdam
C. J. Ilildebrand
Regeringssteun
Volgens een bericht van Tr/Kw van
11-1-74 aarzelt de heer Van Leyen-
horst, lid van de Tweede Kamer voor
de CHU om steun te geven aan het
dagblad De Tijd, 'gezien de noodzaak
van de beperking van de overheidsuit
gaven, die de CH-fractie steeds heeft
voorgestaan'. Enige wéken geleden
stond er in Tr/Kw. een overzicht van
de bedragen, die de verschillende lan
den in Europa uitgeven door defensie.
Hieruit bleek, dat Nederland voor dit
doel 5866 miljoen gulden (ik herhaal
acht en vijftighonderd zes en zestig
miljoen!) zal uitgeven. Ik heb nooit
gelezen dat de heer Van Leyenhorst
bezwaar gemaakt heeft tegen dit
waanzinnig hoge bedrag. Geconclu
deerd moet dus worden, dat deze afge
vaardigde van een christelijke partij
'de noodzaak tot beperking van over
heidsuitgaven' tot uiting wil brengen
in het tegengaan van de verlenen van
enige schamele miljoenen guldens als
steun aan de christelijke pers, in-
plaats van een voorstel te doen de
uitgaven voor defensie bijvoorbeeld
eens met 500 miljoen gulden te verla
gen (wat volgens de deskundigen zon
der enig bezwaar mogelijk is).
Baarn
A. Rooker
Naschrift redaktie: De steun aan De
Tijd komt niet uit de belastinggelden,
maar uit het bedrijfsfonds voor de
pers, dat gevuld wordt met een be
scheiden deel van wat de tv- en radio
reclame opbrengt
daag' (16 jan.) heeft geen computer
nodig, 'hij heeft er weinig tijd voor
nodig, als er iemand zalig verklaard
moet worden, dan toch wel Johannes
23, de Heer zelf heeft paus Johannes
allang zalig gesproken, 't ging in één
moeite door met alle zachtmoedigen
en vredestichters'. Twee en Twee
vier, nee daar is geen computer voor
nodig. T.z.t. zal de Vaticaan-computer
ook wel aan deze uitkomst komen. Is
dit Reformatie contra Rome-anno 1974
Om in de computersfeer te blij
ven, eigenlijk een onnutte 'probleem
stelling'. Er zullen wel zijn, die het
zelf wisten en er zullen er niet zijn,
die het wel dachten. Het blijft voor
een ieder van kracht, dat er gestreden
moet worden om in te gaan.
Rotterdam
E. van Rossen
Schiphol
Zalig
Onlangs las ik een artikel waaruit de
lezer er kennis van kon nemen hoe
veel zaligen er waren volgens bereke
ning van de Vaticaan-computer, het
was maar een triest resultaat na 20
eeuwen christendom, slechts een
handjevol. De schrijver(ster) van 'van-
Is het niet het allerbeste, als de staat
Schiphol voorgoed sluit? Ten eerste
geeft dit een grote besparing op de
miljoenennota. Ten tweede een grote
besparing op brandstof. De werkne
mers kunnen óp wachtgeld en met
vervroegd pensioen. De armoede en
ellende is dan van de baan en alle be
woners rond-Schiphol zullen juichen.
Zwanenburg
J. Stammis
Benzinetekort
Wanneer wij een regering hadden, die
strenger op zou treden tegen autorij
ders die dronken achter het stuur zit
ten (ze moeten van die lui de auto
gelijk in beslag nemen en de eerste
jaren een rijverbod opleggen), dan
zou je eens zien hoe veel dat zou
schelen met de benzine en de onge
lukken. En ook de ondeugdelijke au
to's naar de schroothoop.
Dordrecht
L. B. Willemstein
DRIEBERGEN Het ook vanuit Ne
derland gesteunde evangeliserende ra
diostation Trans World Radio is be
gonnen met radiouitzendingen in het
Russisch, elke zaterdagmorgen. Ze
worden verzorgd door de Duitse orga
nisatie 'Licht im Osten'.
Naar schatting luisteren tenminste
tien miljoen Russen regelmatig naar
christelijke radiouitzendingen in hun
taal. Vooral mensen, die te ver weg
wonen om bijeenkomsten van christe
nen te kunnen bijwónen, zijn op deze
uitzendingen van buitenlandse zen
ders aangewezen.
JOHANNESBURG De Zuidafri-
kaanse justitiële autoriteiten hebben
nieuwe data bekendgemaakt voor de
processen tegen stafleden van het
Christelijk Instituut in Johannesburg:
Peter Randall 4 februari, Theo Kotze
20 februari, Roelf Meyer 20 maart,
Brian Brown 22 maart en Danie van
Zyl 26 maart.
Dr. Beyers Naudé is op 15 januari
voor het streekhof in Johannesburg
verschenen voor het aanhoren van de
aanklacht inzake het citeren in een
uitgave van de Ravan Press van ie
mand die beperkte bewegingsvrijheid
heeft. Deze zaak, waarvoor ook Peter
Randall en Danie van Zyl zich moeten
verantwoorden, is uitgesteld tot 28 fe
bruari. Op 25 februari dient het ho
ger beroep van dr. Beyers Naudé inza
ke zijn weigering te getuigen voor de
Schlebusch-commissie.
Kort nadat Ghana onafhankelijk
werd besloot het jonge land een
zeehaven te bouwen, ruim twin
tig kilometer van de hoofdstad
Accra. De haven werd officieel
geopend in 1962. Kort daarna
werd bij de haven een woonge
bied gebouwd voor de werkers
in de haven. Zo ontstond de ge
meente Tema. De stad heeft thans
ruim een half miljoen inwoners.
De huizen in Tema zijn van de 'Tema
Ontwikkelingsmaatschappij TDC' en
worden aan de arbeiders verhuurd.
De haven trok veel werkkrachten aan,
maar er werd niet genoeg gebouwd.
Dat veroorzaakte een geweldige wo
ningnood. De leefsfeer in Tema was
erg onplezierig. Niemand voelde zich
er echt thuis. Je was er om geld te
maken. Wie een huis had nam zoveel
mogelijk onderhuurders voor hoge
prijzen. De huizen gingen achteruit
en vervuilden verschrikkelijk.
De groepen, die in Tema ontstonden
waren gebaseerd op stamverwant
schap. Een gemeenschappelijke stem,
die kon spreken voor de inwoners van
Tema en die voor hun belang kon op
komen was er niet. In 1970 vormde
het oecumenisch comité in Tema een
industrie-pastoraat. Een vormingslei
der zette een soort broederschappen
van arbeiders op, die nu gemiddeld
zo'n 150 leden hebben bij de verschil
lende ondernemingen in de haven.
Paraplu
De vormingsleider merkte door het
contact met de arbeiders dat er be-
M
(lOti
•at
clv
BERLIJN Dit voorjaar wordt voor
het eerst een conferentie gehouden
door een vaste Europese groep 'Chris
tenen voor het 'socialisme'. De plan
nen om tot zo'n permanente groep te
komen hebben een concreet stadium
bereikt na de voorbereidende vergade
ring die eind september in Arnhem
heeft plaatsgehad op instigatie van de
Keulse oecumenische werkgroep Poli
tiek Avondgebed. Aan deze vergade
ring deden toen circa tachtig protes
tantse en katholieke christenen mee
uit Duitsland, Nederland, Frankrijk
en Zwitserland.
De basis waarop zij samengaan werd
toen onder meer zo geformuleerd:
'Wij zien onszelf als christenen, die
het evangelie trouw kunnen blijven,
wanneer wij in de tegenwoordige te
genstellingen partij kunnen kiezen en
aan de kant van de benadeelden, on
derdrukten en uitgebuitenen kunnen
staan' tegen 'het systeem van de kapi
talistische overheersing'.
NEW DELHI (AFP) De dalai la
ma, de geestelijke leider van enkele
miljoenen Tibetanen, is volgens het
Indiase dagblad Motherland onderhan
delingen met Peking begonnen over
zijn terugkeer naar Tibet
Na de inlijving van Tibet door China
in 1959 week hij uit naar India. Chi
na zou zijn terugkeer wensen 'om de
onrust in Tibet weg te nemen'. De da
lai lama zei zaterdag nog in een inter
view, dat hij terug wil gaan, als de
Chinezen akkoord gaan met een volks
raadpleging onder internationaal toe
zicht.
Zaligverklaring
Een lezer uit Kampen schrijft
naar aanleiding van ons commen ad
op een bericht over de komende z^-or
verklaring van wijlen paus Johacnee
XXIII. Hij schrijft: 'Vanaf de twefc g
eeuw heeft de kerk zich verwoni ad
over mensen in wie zij in bijzoni|iol
mate Gods genade ontmoette. Ze
uiting aan haar respect voor deze
te christenen (martelaren, confe|e
res, professores) door verering,
plaatselijke bisschop deed een
spraak over deze mensen,
slechts dan, als algemeen al bew
ring voor de desbetreffende fi|
heerste'. 'Op den duur kwam de;
sluitvorming, ook voor de zaligv
ring steeds meer in Rome te lij
echter niet los van de bisschop
Om brokken te vermijden moest,
langdurige besluitvorming plaat"
den. De zaligverklaring is een e
etappe op de weg naar de heilij
klaring'. 'Op deze manier wil de
kerk tekenen van Gods genade of
ten, als steun voor mensen die
tus navolgen. Dat is dus de bed<
hoop en kracht te geven aan de
sen door als gemeenschap uit te
ken dat semmigen, gezien hun li
het wel gehaald moeten hebben,
kan bovendien aanmoedigen tot
besef van eigen onmacht'. Tot z
mijn scribent, onder dank dat
mijn stukje heeft willen lezen,
kan echter moeilijk verwachten dl
door zijn verklaring ondersteb
ben. Ook ik ben van mening dj
bepaalde mensen Gods genade
meer ontmoet dan in anderen. Ik
me ook bewondering voorstellen e
kan me ook indenken dat de kerk
ke mensen eert en met grote d
baarheid aan hun leven en weri
rugdenkt. Maar ons bezwaar gaat
tuurlijk tegen heel dat plechtig
klaren en dat onderzoek. En van
sprekend ook tegen de gedachte
de kerk nota bene gaat uitspreken
'sommigen, gezien hun leven, het
gehaald moeten hebben'. Wat
haald? De zaligheid, de uiteinde
bevrijding? Is dat iets dat geh
moet worden of wordt die ons
schonken? 't Enige waarep een n
al strijdend en iri de navolging
Christus op steunen kan is, dachl
de belofte Gods. Daar hoeft voor
niets bij. En als de schrijver
meent dat er veel moet veranderei
dat mensen als King en Bonhoe
beslist op de nominatie zouden
ten dan heeft hij wel heel weini;
grepen van de inzet van deze men
Velen zullen een dergelijk sollen
mensen voor wier werk zij de gr
ste bewondering hebben nimmer
nen waarderen. Ik moet alleen al
denken aan zo'n onderzoek. Met
ii
brokken'.
i
door Aldert Schipper
NED. HERV. KERK
Beroepen te Hekelingen-Simonsha
(toez): kand. J. E. A. Moolenaai
Lith.
Bedankt voor Hoek van Holland:
Noordmans te Apeldoorn; voor Br
voort: J. C. Krajenbrink te Vorden
GEREF. KERKEN
Bedankt vcor Zuidland: A. Hansei
Nieuweroord.
GEREF. KERKEN (VRIJG.)
Bedankt voor Axel: H. J. de Vriei
Amsterdam.
GEREF. KERKEN (VRIJG B.V.)
Beroepen te Heemstede/Lisse: K
Holwerda te Doorn.
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen te Amsterdam-C: A. F. I
koop te Moerkapelle; te Emmeloc
N. W. Schreuder te Goes.
OUD GEREF. GEM. IN NED.
Beroepen te Werkendam: J. v.d.
te Ede.
hadden de slag gewonnen en daarmee
was Tema iets meer 'hun eigen stad'
geworden.
Ik ontleen dit voorbeeld van indus-»
trie-pastoraat in een ontwikkelings
land aan een boekje dat zojuist in Ge-
nève is uitgegeven door de afdeling
voor stedelijke en industriële zending,
een afdeling van de commissie voor
wereldzending en evangelisatie van de
wereldraad van kerken. Het boekje
heet 'Struggle tot be human', Strijd
om mens(elijk) te zijn. In het boekje
staan een stuk of zeven voorbeelden
van pastoraat in een stedelijke en in
dustriële samenleving.
Bevrijdend
hoefte was aan een gemeenschappelijk
orgaan, dat voor de rechten van de
arbeiders opkwam en zo ontstond de
'Tema welzijnsorgamatie TWA'. Drie
en twintig kerken en andere organisa
ties kwamen onder één paraplu. De
TWA bemoeide zich met de hoge prij
zen op de markt, met de huren en
vooral met de hoge waterprijs. Sinds
1963 betaalden de inwoners per huis
een cedi (ongeveer een rijksdaalder)
per maand. In juli ging het waterlei
dingbedrijf in andere handen over.
De prijs werd ineens tot drie cedi
verhoogd. Maar dat werd de mensen
in Tema niet meteen gezegd.
Pas in februari 197' kregen de men
sen een rekening met terugwerkende
kracht. Er kwamen protesten van de
arbeidsraad van Tema. De welzijnsor
ganisatie vroeg om lagere prijzen.
Maar er kwam geen antwoord.
De arbeiders in Tema hebben een ge
middeld inkomen van nog geen veer
tig-cedi per maand. Ze konden de ho
ge waterprijs eenvoudig niet betalen.
Onbetaalde rekeningen stapelden zich
op bij het waterleidingbedrijf. Wanbe
talers zouden afgesloten worden,
dreigde men.
Toen besloot de TWA een protest
mars te organiseren. Alle inwoners
van Tema deden mee. De TWA maak
te spandoeken met opschriften zoals:
'Waterprijs omlaag, nü', 'Denk aan de
gewone man', 'Burgers zijn ook men
sen', en 'Waterafsluiten betekent cho
lera'.
Gewonnen
Twee dagen voor de mars en drie da
gen voordat de watertoevoer voor de
niet-betalers zou worden afgesloten,
besloot de regering in Accra dat de
waterprijs weer een cedi per maand
zou worden. De mensen van Tema
Het boekje presenteert het industrie
pastoraat als een bijdrage aan het be
vrijdend handelen van de kerk. Men
sen worden geholpen zich voor hun
bevrijding in te zetten en zich open
te stellen voor sociale gerechtigheid
en culturele vernieuwing. Het indus
trie-pastoraat is langzamerhand een
wereldwijde beweging geworden, die
in elk land weliswaar andere nuances
heeft, maar toch sterk gemeenschap
pelijke trekken heeft. Dat blijkt heel
duidelijk, wanneer we naast het inter
nationale verslagje van de wereldraad
het veel meer doorwrochte studie
boekje van de Nederlandse industrie
pastor ds. Joh. Pasveer leggen (Pasto
raat in een industrieel klimaat, uitga
ve Boekencentrum).
Er spreekt eenzelfde betrokkenheid
uit bij het lot van mensen in een snel
veranderend leefklimaat. Het indus
triepastoraat werd een pionier in het
doordenken van de plaats van de
christelijke gemeente daarin. De auto
ritaire gezagsverhoudingen, het alles
overheersende rentabiliteitsdenken, de
vervreemding van de industrie-arbei
ders, de kloof tussen rijk en arm. Het
pastoraat werd hierdoor een eerste
aanzet van kerkelijke bemoeienis met
basis-gemeenschappen nog voordat het
woord 'basisgroep' uitgevonden werd
F. Barcsel-Anderle: KNUTSE1
MET MODERNE MATERIALEÏ
Werken met Tesa. Nederlands
Franske Obér. Uitg. Helmond,
mond. Aant. pag. 240; prijs ƒ19,91
Een boek, volgens dc aanbeveling
de omslag, om kinderen van 7-16
op prettige wijze, mèt opvoedkun
bijbedoelingen, creatief bezig te
den.
Meer dan 300 voorbeelden van
kleur getoonde werkstukken wer
tot een vrij dik boek gebundeld,
der 't op iedere bladzijde genoemd
geroemde Tesa plakband-assortin
schijnt échter niets mogelijk te
zodat naar onze smaak een en
der nogal sterk naar reclame I
(en dat voor zo'n slordige twintig
den!). Maar goed, er worden daar
ook heel wat aardige knutsel-idei
gebracht, die tot een haast eindi
reeks van praktische voorwer
speeltjes en niemendalletjes kui
leiden. Behalve attributen voor
pentheater en kindertoneel, ook
en ander voor in het (kinder-)
keer, muziekinstrumenten en sp<
jes.
Het meeste is van papier, touw,
hout, glas, enz. gemaakt of van n
riaal uit de natuur of d.e huishoui
De afbeeldingen, die naast de wer
schrijving met duidelijke werkt
ningen voorkomen, laten feilloos
gevoerde werkstukken zien, b«
niet het werk van kinderhandjes
aanbevolen leeftijd wordt steeds
meld). Onder goede en geduldigde
ding zal de jeugd er overigens
wat van terecht brengen.
Jammer dat niet wat beter pa
werd gebruikt voor een boek - da
hoopt zeker de uitgever - veel ger
pleegd zal moeten worden.
R.I
