Godsdienstvrijheid mag
niet ten koste gaan
van nationale eenheid
Kamer stort zich in
prijzenproblematiek
fllsifafilll
Uit de kerkbladen
Rahman treedt af
als islam-leider
Vandaag
Protestanten in Roemenië
Trouw
Kwartet
Vraagtekens bij
één collecte
per dienst
Beroepingswerk
Nieuwe boeken
TROUW/KWiABITET DINSDAG 22 JIAM1ARI 1974
KERK /B INNEN LAN D
T2/K2
door dr. J. ter Vrugt-Lentz
Kerkelijk Roemenië is de laat9te maanden op een nogal verontrustende manier in de publiciteit ge
komen. Eerst door het bericht, dat het (protestantse) theologisch onderwijs in Roemenië in handen
was gekomen van een overtuigd marxist, geruggesteund door de Roemeense regering. Toen doordat
de baptistenpredikant Josif Ton zijn kerk openlijk ervan beschuldigde, zich door de staat te laten
leiden in plaats van door de Heer Jezus Christus, kort daarna door de lakonieke mededeling, dat
ds. Ton van zijn funktie als docent aan het baptistenseminarie in Boekarest was ontheven en dat
hem ook een preekverbod was opgelegd.
Abdoel Rahman
SINGAPORE Toenkoe Abdoel Rah
man is afgetreden als secretaris-gene
raal van de islam, na mislukte pogin
gen om tot een dialoog met de chris
telijke kerken te komen.
Abdoel Rahman, de vroegere premier
van Maleisië, werd in maart 1972 tnt
secretaris-generaal van het islamitisch
wereldcongres gekozen. In feite oefen
de hij deze functie al sinds mei 1970
uit als secretaris van de islamitische
conferentie van ministers van buiten
landse zaken. Naast een streven, om
tot meerdere eenheid onder de mos
lims te komen, zag de nu 70-jarige
Rahman het als zijn taak, tot een ge
sprek te komen met het christendom.
Deze dialoog startte in december 197'
in Genève.
Teleurstelling over de wereldzendings-
conferentie in Bangkok en de daar >p
volgende discussie in de christelijke
kerken en een gelijktijdige verhar
ding in de islam-wereld, bracht Rah
man tot zijn besluit, zijn functie neer
te leggen. Hij wordt opgevolgd door
Sayyid Hassan Mohammad Al-Thu-
many, tot nu toe adviseur van de
Egyptische president Sadat voor s-
lam-zaken. In tegenstelling tot Rah
man staat Al-Tuhamy bekend om zijn
orthodoxe opvatting.
De reaktie van een aantal christenen
in Nederland op de beschuldiging van
ds. Ton en de tegen hem genomen
maatregelen: 'Dus Wurmbrand heeft
toch gelijk!' is begrijpelijk, maar
daarom nog niet terecht. Er is hier
nl. niet zozeer sprake van geloofsver
volging. Als dat zo was, zou de orthn-
doxe kerk, Roemenië's nationale kerk,
die 80 pet van de bevolking omvat, in
de eerste plaats het slachtoffer zijn
Evenmin bestaat de leiding van de
baptistenunie uit 'verrader?'. Anders
zou ze zich niet openlijk en officieel
achter het manifest van ds. Ton ge
steld hebben.
Groei
Het gaat hier veel meer om een poli
tiek probleem. De Roemeense rege
ring, die zich in de buitenlandse poli
tiek een vrij grote zelfstandigheid te
genover Moskou permitteert, wil bin
nenslands eenheid: nationaal (steeds
sterker roemenisering van de Hon
gaarse en Duitse minderheden), poli
tiek (communisme) en kerkelijk. De
grondwet, die het land na de commu
nistische machtsovername kreeg, gaf
aan clle doo rde staat erkende kerken
en religieuze groeperingen dezelfde
rechten. Aangezien tot dan toe de
Roemeense orthodoxe kerk de bevoor
rechte staatskerk was geweest, bete
kende dit voor de niet-othodoxe chris
tenen een grote vooruitgang. Maar
zelfs bij communisten kruipt het ker
kelijk bloed waar het niet kan gaan:
al is de regering principieel atheïs
tisch, toch heeft ze om zo te zeggen
een zwak voor de 'eigen' (orthodoxe)
kerk, waartoe ook de meeste rege
ringsleden althans in hun jeugd be
hoord hebben. Daarom is proselytis-
me, d.w.z. het winnen van leden voor
de eigen kerk ten koste van een an
dere, niet toegestaan, want het kan kl-
leen maar betekenen, dat protestantse
groepen of kerken leden van de or
thodoxe kerk 'overnemen'. Maar het
is niet verboden, vrijwillig van kerk
te veranderen en er zijn nogal wat or
thodoxe Roemenen, die zich tot de
pinkstergemeenten of de baptisten
aangetrokken voelen. Vooral de laat
ste groeien sterk: het aantal officieel
geregistreerde baptisten is sedert de
tweede wereldoorlog verdrievoudigd.
Zowel de orthodoxe kerk als de rege
ring zijn met de groei van de kleine
protestantse gemeenschappen weinig
ingenomen. Dat de orthodoxe kerk
haar leden niet aan een andere kerk
wil verliezen spreekt vanzelf. Maar
ook de regering heeft liever ortho
doxe dan protestantse onderdanen.
Daarvoor heeft zij behalve het al ge
noemde gevoel van verbondenheid
met de orthodoxe kerk een paar heel
praktische redenen
Ten eerste is voor deze kerk als vroe-
Ds. Josif Ton
gere staatskerk samenwerking met de
staat een traditie en al is ook voor de
andere kerken de gehoorzaamheid aan
de overheid natuurlijk een vanzelf
sprekende zaak. ze staan toch anders
tegenover de staat dan de orthodoxe
kerk, die de behoedster van de be
staande orde is, onverschillig of dit
nu een kapitalistische of een commu
nistische orde is.
Onhanteerbaar
Ten tweede is voor de orthodoxe
kerk, ook alweer omdat ze staatskerk
was, staatsinmenging in kerkelijke
aangelegenheden altijd een normaal
verschijnsel geweest. Dat de commu
nistische staat b.v. aan priesters, die
hem niet aanstaan, kan verbieden om
hun ambt uit te oefenen of dat hij de
benoeming van een bisschop onmoge
lijk kan maken, is iets waarover deze
kerk zich niet opwindt of ergert. Ze
zorgt er eenvoudig voor, dat de staat
zoiets niet hoeft te doen, en dat kan
ook makkelijk, omdat ze centraal be
stuurd wordt door de patriarch en
zijn bisschoppen.
Dat is meteen de derde reden: met
één brief aan het patriarchaat kan de
regering alle orthodoxe gelovigen be
reiken, maar een mededeling aan over
honderden gemeenten verspreide pro
testanten, die bovendien maar een
heel klein percentage van de bevoi-
king uitmaken, kost haar veel meer
moeite. Zulke gemeenten zijn dus zo
wel door hun andere traditie als door
hun andere struktuur minder makke
lijk 'hanteerbaar'.
Vandaar dat de staat probeert, ze toch
in de hand te krijgen, niet alleen om
ongewenste politieke ontwikkelingen
tegen te gaan, maar ook om de ortho
doxe kerk zoveel mogelijk te bescher
men tegen verlies van leden. In het
geval van de baptisten heeft de staat,
zoals ds. Ton in zijn manifest be
schrijft, op onwettige manier, door
dreigementen, gedaan gekregen, dat
de baptistenbond, de kontaktorganisa-
tie van de zelfstandige baptistenge
meenten, ging optreden als een lande
lijk bestuur, waaraan de gemeenten
moesten gehoorzamen. Dit bestuur
werd dan gedwongen, in zijn eigen
naam allerlei door de staat gedikteer-
de beperkingen aan gemeenten en
predikanten op te leggen.
Hersteld
Door zijn manifest heeft ds. Ton de
protestantse minderheidsgroepen uit
de verstarring gewekt, waarin ze, ge
biologeerd door de macht van de
staat, geraakt waren. Volgens de laat
ste berichten wordt aan zijn oproep,
om weer van de in de grondwet gega
randeerde vrijheden gebruik te ma
ken, zowel door de centrale bestuursor
ganisatie als door de afzonderlijke ge
meenten op grote schaal gevolg gege
ven. De staat accepteerde na besprek-
dingen met vertegenwoordigers van de
Internationale baptistenorganisatie
niet alleen dit, maar ging er ook mee
akkoord, dat ds. Ton werd aangesteld
tot predikant van de grote baptisten
gemeenten in Plogesti en in zijn
funktie aan het seminarie in Boeka
rest werd herstel.
Dat de Roemeense regering berjid is,
gerechtvaardigde eisen in te willigen,
hoewel ze de macht heeft, ze naast
zich neer te leggen, verdient respekt.
Maar de toekomst zal moeten leren,
of ze zich deze soepele houding op
den duur kan blijven permitteren.
Ook de pinkstergemeenten en anderen
schijnen zich nl. bij deze 'beweging
voor de burgerrechten' aan te sluiten
en wie weet, of de lutherse en calvi
nistische kerken van de Duitse en
Hongaarse minderheden niet eveneens
zullen proberen, de vrijheid, die
op het ogenblik in het kader van de
'Roemenisering' van de bevolking
steeds meer bedreigd wordt, te her
winnen? En dat zou een gevaar voor
de politiek van nationale eenheid be
tekenen.
Mevrouw dr. J. ter Vrugt-Lentz is
verbonden aan het interuniversitair
instituut voor oecumenica in Utrecht.
Vrouwen gaan demonstreren op B innenhof
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG Terug van het kerstreces zal de Tweede Kamer zich
vanmiddag, na eerst over Suriname en de Antillen gesproken te heb
ben, zich in de prijzenproblematiek storten. De verwachting is, dat
het debat, met name over de laatste prijsmaatregelen van minister
Lubbers, om half vijf zal beginnen en tot ongeveer elf uur zal duren.
Kamervoorzitter Vondeling heeft namelijk het goede voornemen,
voortaan de vergaderingen uiterlijk op dit late avonduur te sluiten
en er geen nachtwerk meer van te maken.
Minister Lubbers zal morgen aan het
woord komen en kan bijvoorbeeld
zijn visie geven op de vraag of zijn
getroffen maatregel juridisch wel pre
cies past in de prijzenwet. Als be
zwaar zou worden gevoeld, dat de mi
nister erkent dat een bepaalde prijs
verhoging redelijk is. Niettemin wil
hij en is dat de bedoeling van de
wet? de ondernemers een maand
laten wachten voor zij de verhoging
kunnen doorvoeren.
Het ziet er naar uit, dat de prijzen
slag en de hele sociaal-economische po
litiek de behandeling van de begro
ting van landbouw (woensdag en don
derdag) zal overschaduwen. Donder
dag zal minister Lubbers een onge
vraagde krachtige steun in de rug
krijgen van demonstrerende huisvrou
wen, die tegen de stijgende prijzen
protesteren. Het initiatief tot dit gro
te protest is genomen in de Haagse
Transwaalwijk. Aan de minister zullen
bij deze demonstratie duizenden hand
tekeningen worden overhandigd van
de anti-duurtecomite's. 'Achter ieder
opgehaalde handtekening', aldus de
organisatie, 'staat de wil van een
vrouw, van een man, die van de mi
nister van economische zaken recht
vaardig optreden verlangt'.
Het debat over Suriname en de Antil
len, dat vanmiddag aan het prijzende-
bat voorafgaat, is wel interessant
maar erg ondankbaar. Het belangrijk
ste onderwerp van de begroting van
het kabinet van de minister voor Su
rinaamse en Nederlands-Antilliaanse
zaken is de onafhankelijkheid die Ne
derland aan de eigenlijk tegenstribbe
lende landen wil verlenen. Nu kan
het Nederlandse parlement hierover
niet vruchtbaar discussiëren, omdat de
onderhandelingen worden gevoerd in
de Koninkrijkscommissie. Deze com
missie zal straks een rapport uitbren
gen, maar zoals- de zaken er nu voor
staan is alleen maar een inventarisa
tie van de problemen te verwachten.
Veronica
Tussen al deze bedrijven door zal van
daag in de Eerste Kamer de beslissing
vallen over de illegale zeezenders.
D'66, de VVD, de CHU en de PSP
willen het debat en de stemming over
het wetsontwerp uitstellen totdat mi
nister Van Doorn zijn nota over het
mediabeleid bij de Tweede Kamer
heeft ingediend.
Het is niet waarschijnlijk, dat deze
partijen hun zin krijgen, temeer om
dat minister Van Doorn vorige week
al aan de KVP heeft beloofd, dat radi-
o-Veronica niet direct wordt aange
pakt. Er kan nu eerst beslist worden
over de aanvraag van radio-Veronica
om legale zendtijd.
Morgen verschijnt minister Van
Doorn in de Tweede Kamer om met
de vaste commissie van CRM te pra-
Guinee-Bissau te erkennen, dit proces
en dwingt daardoor het Nederlandse
volk solidair te lijken met de onder
drukker i.p.v. de onderdrukte. Daar
om moet de staat Guinee-Bissau on
middellijk worden erkend en onvoor
waardelijke, direkte steun worden
verleend voor de opbouw van het land.
Amsterdam
Rien Cardol
Drugbeleid
De redactie behoudt zich het recht
voor haar ter opname in deze rubriek
toegezonden meningsuitingen verkort
weer te geven. Bij publikatie wordt
met de naam van de inzender onder
tekend. Brieven kunnen worden ge
stuurd aan het secretariaat hoofdre
dactie Trouw/Kwartet, postbus 859.
Amsterdam.
Het zou van werkelijke wijsheid ge
tuigen om nü het druggebruik soft
drugs uit de semi-criminele sfeer
te halen. Alcoholica zijn véél gevaar
lijker. Ik heb dit duidelijk meege
maakt omdat ik jaren door helaas
voorgeschreven gebruik van halo-
piridol (zie Rusland) in een al 'aange
slagen' toestand verkeerde. Hasj
maakte dit niet erger, maar alcohol
pils wel; het veroorzaakt katers
die niet overgaan maar een blijvende
werking hebben en de ziel verwoes
ten.
Haarlem
SJoerd M. Dijkstra
Tongentaai (5)
Wie God wil loven en prijzen, hij ne
me het Nieuwe Liedboek voor de ker
ken. Een keur van psalmen en gezan
gen. 'Geef dat eeuw in eeuw uit, ons
lied u loven mag; Zij worden nooit
beschaamd, die op uw goedheid bou
wen'. Zó hebben wij kontakt met de
levende Heer. We wéten wat wij
doen!
Rotterdam
F. L. Stolk
Guinee-Bissau
Op 20 januari was het één jaar gele
den dat Amilcar Cabral werd geveld
op dat moment niet alleen secretaris
generaal van PAIGC, de bevrijdings
beweging van de Portugese koloniën
Guinee-Bissau en de Kaap Verdische
Eilanden, maar tevens één van de be
langrijkste, ook in het westen veel be
wonderde, theoretici van het Afri
kaanse verzet tegen de blanke onder
drukkers. De dood van Cabral was
dan ook ongetwijfeld een zware slag
voor de vrijheidsstrijders in de Portu
gese koloniën. Toch heeft de PAIGC
inmiddels de onafhankelijke republiek
Guinee-Bissau uitgeroepen, waarmee
zij aangeeft hoe sterk zij is ook zon
der Cabral. De bevrijding van de Por
tugese koloniën is niet meer tegen te
houden, omdat zij gedragen wordt
door het volk. De Nederlandse rege
ring ontkent, door haar weigering
De Rotterdammer
Nieuwe Haagse Courant
Nieuwe Leidse Courant
Dordts Dagblad
Uitgaven van
B.V. De Christelijke Per»
Directie:
Ing. O. Postma,
F. Diemer.
Hoofdredactie:
J. Tammlnga.
Hoofdkantoor B.V. De
Christelijke Pers: N.Z.
Voorburgwal 276 - 280,
A'dam Postbus 859.
Telefoon 020-22 03 83.
Postgiro: 26 92 74. Bank:
Ned. Midd. Bank (rek.nr.
69 73 60 768). Gem.giro
X 500.
In het (gereformeerde) maandblad
Het Diakonaat geeft de (hervormd-O
predikant D. J. Karres suggesties met
betrekking tot de diakonale collecte:
Principieel behoort de diakonale col
lecte wezenlijk onderdeel te zijn van
de eredienst der gemeente. Dat duide
lijk in tegenstelling tot die voor de
eigen gemeente. Die kan evengoed
voor de dienst worden gehouden, net
als vroeger 't busje voor plaatsengeld;
die kon nog beter worden afgeschalt
en compleet worden meebegroot bij
de vaste bijdragen. Want daarin zorgt
de gemeente alleen voor zichzelf. Het
diakonale vloeit echter, net als het
missionaire, regelrecht voort uit het
evangelie. Als dienst aan de ander
begint ze in huis. Dit impliceert dat
het streven naar één collecte per zon
dagse dienst van de nodige vraagte
kens moet worden voorzien. Het is
juist om de inzameling meer gewicht
te geven, mits men dan maar niet
spreekt van het ene offer, alsof er na
het ene offer van Christus van nog
één offer gesproken kan worden. Het
wordt bedenkelijk als het inzamelen
tot verzamelen wordt; het wetk de ge
dachte dat alles toch één pot nat is,
waarbij juist het diakonale verloren
gaat. Men kan dan niet meer bewust
en gericht geven. Daarom, zo lang het
ideaal van één inzameling voor een
doel buiten de gemeentehuishouding
nog niet haalbaar is, liever met elke
zondag een diakonale collecte dan een
mengvorm waardoor het diakonale
roepingsbewustzijn van de gemeente
wordt doodgedrukt.
Verdient het dan geen aanbeveling el
ke collecte een gerichte bestemming
te geven en eindelijk eens op te hou
den met het spreken van een collecte
voor de diakonie? Alleen- al dat
woordgebruik suggereert dat diakonie
iets anders zou kunnen zijn dan de
gehele dienende gemeente, in al haar
leden. Een gerichte bestemming remt
elk gedachteloos geven, omdat ze ook
ten over de steun aan de nocdlijdende
dagbladen. De minister wil deze steun
reeds verlenen in af'vacl.ting van de
nota over het mediabeleid. Maar op
tafel ligt wel een brief van de minis
ter, waarin hij onder meer duidelijk
en overtuigend uiteenzet wat de prin
cipiële reden is van deze steun. Het
congres van de PvdA zal zaterdag in
het Turfschip in Breda de politiek
roerige week besluiten en de balans
opmaken. De bijeenkomst is echter in
de eerste plaats georganiseerd met het
oog op de komende verkiezingen van
de Provinciale Staten en de gemeerte-
raden.
Het debat over de begroting van land
bouw, dat voor morgen op de agenda
staat, betekent de eerste openbare
confrontatie van de nieuwe landbouw
minister mr. A. P. L. M. M. van der
Stee, met het 'groene front'. Mr. Van
der Stee is als opvolger van mr. T. H.
Brouwer, die om gezondheidsredenen
als minister moest aftreden, niet met
gejuich binnengehaald. Hier komt nog
bij, dat hij een begroting moet verde
digen waarvoor hij zelf niet heeft ge
tekend. In de landbouwproblematiek
moet men speciaal ingevoerd zijn. Dat
was niet het geval met minister Van
der Stee, die voor zijn benoeming
staatssecretaris van financiën was. De
landbouwkringen hebben hem echter
het voordeel van de twijfel willen ge
ven. De nieuwe minister kan deze
week bewijzen, het vertrouwen waard
te zijn.
Met het landbouwdebat zit de Tweede
Kamer midden in de actualiteit van
het besluit van de Franse regering
om de koers van de frank te laten
zweven. De landbouwpolitiek in de
EEG is r.u moeilijker, en de discussie
over de prijspolitiek in Europees ver
band ingewikkelder dan ooit tevoren.
De begroting van hec departement
van landbouw is niet ongunstig beoor
deeld. Het stuk is geen 'keerpunt'.
Niettemin kan men voorspellen, dat
er een stevig woordje gewisseld zal
worden over het probleem van het ko
pen van grond, een bekend heet hang
ijzer in de Nederlandse politiek.
Het jaarlijkse landbouwdebat biedt,
om op nog een aspect te wijzen, ook
ruimte voor een 'wereldwijde' gedach-
tenwisseling. De wereldvoedselsituatie
zal stellig aan de orde komen. Het
grote probleem is nog steeds, een or
ganisatie in het leven te roepen die
een antwoord heeft op acute voedsel
problemen.
DUPONT
Dupont is dicht en gesloten. Dupont
(eigenlijk Schroder en Dupont) bij de
brug van de Leidsestraat over de Kei
zersgracht. Een boekhandel met allu
re. gespecialiseerd en misschien daar
om minder bekend. Maar de pui van
Dupont viel al meteen op toen die op
de destijds nog stille gracht ver
scheen. Het moet in de jaren twintig
geweest zijn, want ik was aan de over
kant op 't gymnasium, met tussen de
middag melk vart vijf cent van de
concierge, ik geloof dat hij Bertus
heette, maar dan moet hij die naam
met onze illustere scheikundeleraar
gedeeld hebben. Het was 't laatste
jaar dat we daar nog zaten, het vol
gend jaar gingen we naar de overkant
in de Creatie van Ingwersen Sr., bij
de Runstraat. Ik herinner me heel
goed dat Dupont er kwam. Onze on
vergetelijk dr. Lakke woonde hij
toen ook al in dat vreemde grachten-
huis aan de overkant van het gym?
sprak erover. Ilij was erg' gevoelig
voor de gevelspiegel van de gracht.
Hij wees ons op verbouwingen die de
toets van zijn kritiek konden door
staan en andere die als verachtelijke
misbaksels moesten worden veroor
deeld. Hij had voor ons allerlèi na
men. Mij noemde hij soms hobo »n
dan weer fluitist. Met de vinger om
hoog en toegespitste mond. Ik hoor
hem nog zeggen met dat overdreven
accent: Dupont! 't Was in dat jaar dat
het Paleis voor Volksvlijt. net
Chrystal Palace van Amsterdam, af
brandde en wij daar tussen de middag
van hoorden en verder de hele school
vergaten om geboeid naar het instor
ten van de muren te kijken. Ik heb
nooit fraaiere brand gezien. Ja, daar
tegenover Dupont, natuurlijk iets ver
der op de gracht, daar beklommen wij,
soms in de pauze-uren de daken. Een
huiveringwekkende zaak, zo hoog oo-
ven de donkere grachten te staan. Na- j
tuuriijk mocht het niet. En dan wees
je het elkaar aai), waar 't allemaal
was, de kerk en verderop in de bocht
de sigarettenfabriek met de Turkse
naam, waar meisjes in het sousterrain
sigaretten zaten te maken en.Du
pont. Dupont die eruit sprong en tp-
gelijk in de maat en in de pas bleef,
het beeld niet verstoorde, maar da
voornaamheid van de gracht nog on-'
dersteunde. Zo had Lakke het gezegd
en daar hadden wij vrede mee. En nu
is Dupont dicht en gesloten. Grauw
papier bedekt de ramen waar anders
dure en exquise boeken lagen. We zul
len Dupont toch missen.
NED. HERV. KERK
Beroepen te Reeuwijk: G. Post te
Arnemuiden; te Leiden: M. H. Boog-
ert te Hellendoorn; te Hoek van Hol
land: D. Noordmans te Apeldoorn; te
Katwijk aan Zee: A. Vlietstra te
Doornspijk.
Overleden: W. A. Plug (73) Em. te
Hattem. Stond te Eierland te Brede-
voort en te Hattem (De Hezenberg).
GEREF. KERKEN
Bedankt voor Goes: C. J. v. d. Drift te
Nieuwerkerk a/d IJssel; voor Amster-
dam-Slotervaart-Osdorp: P. van Breu-
gel te Leeuwarden.
Beroepn te Leek (Gr.): L. Raven te
Bierum, die dit beroep heeft aangeno
men.
CIIR. GEREF. KERKEN
Beroepen te Vlaardingen: R. van Beek
te IJmuiden.
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen te Utrecht: C. Harinck te
Franklin Lakes (USA), voorheen
pred. te Utrecht.
De deze maand in Den Haag gesloten gereformeerde Westerkerk.
van de diakenen een goed overleg en
een sterke selectie vergt. Zou het
daaibij niet goed zijn vooraf het :>e-
nodigde bedrag te begroten en dat
ook vooraf te vermelden? Het geeft
iets ontspannends als men niet elke
zondag hetzelfde hoeft te geven. Het
zet een rem op een vreugdeloos routi-
negedoe en wekt verwachting als er
deze zondag eens een flinke schep do-
venop moet. Heeft het niet iets van
het speelse van de Heer. die het ene
moment tevreden is met vijf broden
en twee vissen en een volgende keer
een hele eze' vraagt, waarvan de eige
naar nog maar afwachten moet of hij
die heelhuids terugkrijgt uit het feest
gewoel.
NUCHTERHEID
Begin van dit. Jaar hebben de gerefor
meerden in Den Haag hun Nieuwe
Zuiderkerk en Westerkerk wegens
bouwvalligheid en overcompleet-zijn
gesloten. De Westerkerk was de Haag
se dolantiekerk. Na in Gereformeerd
Den Haag over de sobere bouw (des
tijds 24.200 gulden!) te hebben ge
schreven. vervolgt dr. C. Gilhuis:
'Die soberheid inzake kerkgebouwen
vond misschien hier ook wel haar
oorzaak in. Men had prachtige kerken,
ja kathedralen verlaten en zaaltjes »*n
pakhuizen verkozen terwille van de
waarachtigheid der kerk. Liever deze
soberheid met de kathedraal van het
evangelie erin, dan het omgekeerde.
Voor het plan van de Westerkerk op
dook heeft men nog serieus gedacht
aan een pakhuis aan de Brouwers
gracht. Vóór de Bazarlaan heeft men
zelfs vergaderd in de Loge van de
Vrijmetselaars aan de Fluwelenburg-
wal. Dat we nu een gebouw wegens
steeds meer optredende gebreken
moeten sluiten, is dus niet zo'n schok
kende zaak, hoeveel persoonlijke ge
voelens dit ook oproept, als de zaak
waarvoor het gebouw er stond, maar
doorgaat. En dat is. God zij dank. het
geval'.
Tenslotte ds. M. Groenenberg in Her
vormd Utrecht:
Het komt me voor dat we vanuit ons
christelijk geloof een paar leefregels
kunnen vaststellen, waaraan we ons
in 1974 willen houden. Ik bedoel geen
alternatief te bieden voor de lezing
der geboden in de kerkdienst. Daar
voor zijn ze te geïmproviseerd. Maar
zo'n soort lezing zou in de dienst wel
meer overkomen. Daar zijn ze dan:
1. Gij zult niet hamsteren en niet het
slachtoffer worden van enige paniek,
waardoor de economie plotseling on
nodig vastloopt en uw naasten onder
de gevolgen daarvan lijden.
2. Gij zult in uw huis niet meer
stroom gebruiken dan nodig is.
3. Gij zult tevreden zijn met het be
scheiden deel benzine dat u wordt
toegewezen en niet boven anderen oe-
voordeeld willen worden.
4. Gij zult niet een klagend volk zijn
en u ook niet laten opjutten tegen «.'e
regering zolang deze de lasten zo b'l-
lijk mogelijk tracht te verdelen.
5. Gij zult u te weer stellen tegen ie
der die een beroep doet op uw meest
egoïstische gevoelens.
6. Gij zult gedenken de vele voorrech
ten. die ge hebt en waardoor u toch
blijft behorer. tot de rijke landen, ♦m
ook blijmoedig blijven helpen waar
en wanneer gij daartoe geroepen
wordt.
Brommer tegen
trekker: dode
Van een verslaggever
IJSSELMUIDEN Dc zeventienjari
ge G. M. van der Kolk uit Hasselt n
omgekomen toen hij met zijn brom-,
fiets frontaal tegen een landbouwtrek
ker botstp
AO-boekje nr. 1496 van de Stichting
IVIO te Lelystad heeft cie titel Distri
butie geschreven door AO-redactie/J-
Stigter; nr. 1497; Experimentele wo
ningbouw werd geschreven door W. J.
van Heuvel. Prijs per los nummer
1,25.
Bij uitgeverij Holland Post te Arn
hem iü uitgegeven Holland Camping
1974. 10e druk. De distributie van dit
werkje dat 2001 adressen bevat van
kampeerterreinen voor tenten en cara
vans, bungalowparken, watersportac
commodaties, appartementen, kam
peerboerderijen en jeugdherbergen
wordt verzorgd door uitgeverij Meu-
lenhoff te Amsterdam. 320 blz
6.40.
De Internationale Campinggids is uit
gekomen bij druk'.orij Interdijk. Ook
hiervan wordt d2 distributie verzorgd
door uitgeverij Mcule. hoff te Amster
dam. Info.matie wordt gegeven over
1650 tent- en caravanterreinen in 22
Europese land:.i. 350 pagina's met
kaartjes cn foto's; prijs 9,75.
Het nieuwe echtscheidingsrecht door
mr. M. W. E. Kjopman. Studiepocket
privaatrecht van uitgeverij Tjeenk
Willink te Zwolle 3e druk. 116 blz.
12,50.
HAVO - De christelijke scholenge
meenschap voor v.w.o.-havo, het Cor-
deriuscollege in Amersfoort, heeft
verslag gedacn van de experimenteer
periode 1967-72. Te bestellen bij de
school. Limb. Ileijnricsstraat 23,
Amersfoort tegen de prijs van 3.75.
I
