IEATH MOET KIEZEN TUSSEN
TEENKOOL OF INFLA TIE
IHEEl
si 138
Geen overeenstemming over
regionaal fonds verwacht
ERKl
Ierse export naar
'oudeEEG-landen
is ruim verdubbeld
198
198
548
748
Gobain op
!1 januari
laar de beurs
*ïf3ï«-WKrssBSt
BORSTLAPPEN
HAMLAPPEN
RIBLAPPEN
KARBONADE
OSSESTAART
VARKENSKLUIVEN
KLAPSTUK
HACHEEVLEES
GEHAKT H.O.H.
GEHAKT SPECIAAL
we weten van vlees al 80 jaar
nu reeds meer dan 100 filialen
SCHOUDERHAM
Energiecrisis
vertraagt
hervorming
van geldstelsel
hUW/KWiARTET DINSDAG 15 JANUARI 1974
L13
oor Henk Thomas
1STERDAM Blijft de derde fase van de inkomenspolitiek van
conservatieve premier Edward Heath ongeschonden of krijgt de
nnale arbeid in de mijnen voorrang, dat is de vraag die Engeland
de donkerste dagen van na de oorlog bezighoudt.
Britse mijnwerkers, die 15 jaar ge
en de best betaalde arbeiders wa-
maar tegen de achtergrond van
opkomende olie als energiebron
lonen geen gelijke tred zagen
iden met die van de andere beroe-
willen nu veel meer dan de rege-
g'-Heath wil geven. Met de energie-
is op de achtergrond hebben de
nwerkers hun eisen kracht bijgezet
ir nu al twee maanden overwerk te
igeren met als gevolg dat Engeland
voor de helft in het donker zit
de regering genoodzaakt was de
edaagse werkweek in te voeren. De
tse mijnwerkers weten bovendien,
er weinigen bereid zijn om het
jrigste en gevaarlijkste werk te
_n om de elektriciteitscentrales van
enkooi te voorzien. Zij nemen daar-
geen genoegen meer met een
nsverhoging in pennies, zij willen
iden teeeliik meer.
:N
:N 'n
Bondsspaarbanken in
Friesland paan samen
LEEUWARDEN De besturen van
de Bondsspaarbank Leeuwarden, Xuts-
spaarbank Drachten en Bondsspaar
bank Buitenpost hebben besloten door
integratie van hun instellingen een
basis te leggen voor de vorming van
een regionale spaarbankeenheid in
Friesland. De nieuwe combinatie,
waaraan ongeveer 80.000 rekeninghou
ders een tegoed van ca 160 min
hebben toevertrouwd, zal zich presen
teren onder de naam Stichting Friese
Bondsspaarbank. De samenstelling
gaat in van 1 januari af.
Fiat: meer omzet
TURIJN In het afgelopen jaar
heeft Fiat een omzet behaald van
94,72 miljard gulden vergeleken met
85.08 miljard gulden in het vooraf
gaande jaar. Van de omzet werd voor
33,12 miljard gulden uitgevoerd tegen
voor 27,36 miljard gulden in 1972. De
grotere omzet was het gevolg van ho
gere verkoopprijzen, zo zei de maat
schappij. De autoverkopen kwamen in
1973 uit op 1,55 miljoen stuks tegen
1,68 miljoen stuks in het voorgaande
jaar. Het exportaandeel gaf een ver
mindering te zien van 650.000 tot
595.000 stuks.
iden tegelijk meer.
éér
helpen, omvat een loonsverhoging
voor de mijnwerkers, die hoger is dan
de regering aanvankelijk wilde. In
ruil daarvoor zouden andere bonden
hun looneisen moeten matigen.
Die andere bonden henben echter in
middels aangekondigd eveneens boven
het plafond van 'fase drie' uit te wil
len gaan, ongeacht wat gebeurt met
de mijnwerkers. Premier Heath staat
voor keuze: het weigerden van enkele
miljoenen aan looneisen of een scha
de van enkele miljarden als de infla-
tiebestrijding kostë wat kost moet
worden gered. De weigering van de
270.000 mijnwerkers om overwerk te
verrichten heeft tot dusver al een
produktieverlies van 1,4 miljoen ton
steenkool opgeleverd. De waarde daar
van is zeven miljoen pond sterling.
Opvallend in het conflict is de star
heid van de ingenomen standpunten
en de felheid waarmee zowel regering
als vakbonden deze verdedigen. Pre
mier Heath schijnt er beter dan de
vakbonden in geslaagd te zijn de pu
blieke opinie voor zich te winnen.
'Als de mijnwerkers volharden in hun
houding betekent dat geen strijd met
de regering, het betekent een strijd
met het hele land, aldus heeft Heath
bij meer dan één gelegenheid ver
klaard.
Kranten en televisie vullen kolommen
en zendtijd meer met de deplorabele
algemene economische toestand dan
de dieper liggende oorzaken daarvan.
Men toont weliswaar waardering voor
het harde en gevaarlijke werk van de
mijnwerkers, maar hun verzet tegen
wettelijke maatregelen wordt afge
keurd met als conclusie dat de mijn
werkers zich laten misleiden door
linkse elementen in de vakbeweging.
Inderdaad heeft de Britse vakbewe
ging, de machtigste in Europa, een
ruk naar links gemaakt gedurende de
kolencrisis. Hoewel de communisten
al sinds jaar en dag belangrijke pos
ten in de vakbonden hebben bezet,
hebben ze nooit openlijk politieke sta
kingen geleid uit angst de andere
bonden van zich te vervreemden. De
jongere communisten hebben zich van
deze lijngedistantiëerd en nieuwe, re
volutionaire groepen gevormd, die
een veel meer militante aanpak voor
staan. Al deze groepen zijn marxis
tisch in veel schakeringen.
De groeiende invloed van de commu
nisten in de vakbeweging betekent
niet, dat de acties van de mijnwerkers
(en de machinisten) kunnen worden
afgedaan als een communistisch com
plot. Er zitten slechts zes communis
ten in het 27 man tellende bestuur
van de mijnwerkersbond (NUM),
waarvan verschillende tegen het be
sluit om geen overwerk meer te ver
richten hebben gestemd.
Niettemin hebben de communisten
aan invloed gewonnen, niet alleen
door de kolencrisis, maar vooral
zoals een medewerker van The Fi
nancial Times schrijft door een
verscherping van de klassentegenstel
lingen in het land. Het besef binnen
de vakbonden groeit, dat de met veel
strijd verkregen democratische rech
ten als algemeen kiesrecht en het
recht om vakbonden te stichten onvol
doende zijn gebleken voor een algehe
le emancipatie van de Britse arbeider.
Gewezen wordt op de grote inkomens
verschillen, de ongelijke kansen op
goed onderwijs, gezondheidszorg en
behuizing, die in Engeland in zeer
grote mate worden bepaald door de
plaats waar iemands wieg heeft ge
staan.
Ook weinig kans op akkoord over vleesprijs
Van een onzer verslaggevers
BRUSSEL Gisteravond laat werd in Brussel de kans op overeensteming over een regionaal fonds
voor de EEG niet erg groot geacht. Uit dit fonds zouden 'arme'
moeten worden gesteund.
gebieden binnen de Gemeenschap
Britse mijnwerkers verwierpen
door de Nationale Kolenraad aan-
loden loonsverhoging van 13 pro-
it plus een verdere 3*4 procent als
produktiviteit met hetzelfde per-
tage toeneemt. Naderhand werden
nsverhogingen aangeboden, die va-
erden van 2,30 pond tot 8 pond
rling per week. De mijnwerkers
iden echter vast aan 8,21 tot 12,71
nd sterling méér.
conservatieve regering, die niet
plan is voor de vakbond, de Nati-
al Union of Miners, door de knieën
gaan, staat momenteel sterker in
loonconflict dan in 1972, toen ze
zes weken voor de mijnwerkerssta-
moest zwichten. De regering
fft zich kennelijk goed op de recen-
acties voorbereid. In de afgelopen
ner zijn bij de electriciteitscentra-
enorme kolenvoorraden aangelegd
door de driedaagse werkweek kun-
deze voorraden over een veel lan-
e tijd worden uitgesmeerd,
kwestie die de regering-Heath nu
t is, dat bij inwilliging van de
bondseisen de z.g. derde fase van
Inflatiebestrijding, waarin de lonen
maximaal dertien procent mogen
gen, de mist in gaat omdat andere
iden dan de door de mijnwerkers
lagen bres in de loonsvorming zul-
volgen. De regering verwijst daar-
gretig naar de ervaringen in 1972
"lil de mijnwerkers na een speciale
J^verhoging van ruim 20 procent
ffl aan het werk gingen. Door deze
W zijn de andere bonden eveneens
iln gebroken, zegt de regering. De
(bonden ontkennen dat. Zij menen
de gemiddelde loonsverhogingen
n hooguit negen procent hebben
iragen.
jussen ziet het ernaar uit, dat de
ligheid binn„n het kabinet over
conflict zal worden beslist in het
rdeel van de 'duiven'. Premier He
il gaf nogal plotseling te kennen be-
'd te zijn een 24 uur eerder door de
gering verworpen 'vredesvoorstel'
de vakbeweging te bestuderen.
compromisvoorstel, dat de roem-
thte fase drie mogelijk om zeep zal
één onzer verslaggevers
[STERDAM Met ingang van 21
luari zullen ter beurze van Amster-
jn worden verhandeld aandelen aan
"1 nder van nominaal Franse francs
J in de Franse industriële groep Cie.
Saint-Gobain-Pont-h-Mousson. De
ste koers zal worden vastgesteld op
is van de slotnotering van de a?.n-
en op de contante markt op de tf-
tenbeurs van Parijs dd. 18 dezer,
baseerd op de slotkoers in Parijs
i 7 januari zou de eerste koers in
ïsterdam uitkomen op ongeveer
9,75.
int-Gobain-Pont-è-Mousson is één
n de grootste industriële groepen in
iropa. Zij beweegt zich op het ge-
id van bouwprodukten (glas en iso-
nl iematerialen), gietijzeren buizen,
ketrktuigbouw, verpakkingsmaterialen
lastic, papier, beton), uitvoering
n werken, handel en speciale tech-
itfche produkten. De groep, die de
•otste Europese fabrikant van hoog-
kardige glassoorten en isolatiemate-
Ien is, bezit ca. 200 fabrieken in 15
l- iden, voornamelijk in de EEG en in
lord- en Zuid-Amerika. Het aantal
rknemers bedraagt ca. 130.000.
geconsolideerde omzet beliep in
'2 Ffrs. 13,06 miljard en in de eer-
helft van 1973 Ffrs. 7.48 miljard,
nettowinst was in 1972 Ffrs. 441
n en in de eerste helft van 1973
rs. 308 mlm. In het tweede halfjaar
;e '3 heeft de sterk stijgende lijn in
•zet en resultaten zich gehandhaafd.
energiecrisis heeft tot nog toe
e en duidelijke invloed gehad op de
bduktie van de groep. Saint-Gobain-
nt-A-Mousson heeft in Nederland
aantal dochtermaatschappijen,
de glasfabriek 'Sas van Gent' en
glaswolfabriek van Gladeries de
mt Roch in Etten-Leur.
Het pessimisme over de afloop van de
EEG-ministersconferentie bleef be
staan, ondanks het gematigde optimis
me van de Westduitse bewindsman
van buitenlandse zaken Scheel toen
hij zei: 'Ik hoop dat op deze bijeen
komst een gezamenlijk uitgangspunt
kan worden gevonden'. Zijn belang
rijkste rivaal, de Engelse minister,
Sir Alec Douglas Home, liet zich aan
merkelijk minder hoopgevend over de
EEG-conferentie uit. Hij zei alleen
dat op de bijeenkomst de ministers
verder kunnen werken aan 'de oplos
sing van de ontstane problemen'.
Waarnemers in Brussel meenden gis
teravond dat het 'gezamenlijk uitgangs
punt' waarover Scheel sprak mogelijk
zou kunnen worden gevonden door
het regionaal fonds voor de EEG
voorlopig voor slechts één jaar op te
zetten. De omvang en de opzet van
het fonds zouden in de loop van dat
jaar opnieuw kunnen worden bekeken
in het licht van d everdere ontwikke
ling van de Gemeenschap.
Energie
De mijnwerkers willen ook voor de tijd, die ze onder de douche doorbrengen, worden betaald. Om deze
eis, en een ruimer gevuld loonzakje, kracht bij te zetten hebben ze nu al tien weken geweigerd om over
werk te verrichten, wat in een fors produktieverlies resulteerde. Premier Heath was daardoor genood
zaakt een driedaagse werkweek in het leven te roepen, teneinde energie te besparen.
Zolang over het regionale fonds geen
akkoord is bereikt weigert Engeland
mee te werken aan het energiebeleid
van de Gemeenschap, hoewel de En
gelse weigering in de praktijk weinig
succes heeft, zo bleek gisteren. Lon
den levert net als andere EEG-landen
aan de Europese Commissie gegevens
over de energiesituatie in het land en
werkt ook mee aan de gezamenlijke
voorbereiding voor de 'olietop' die
president Nixon in februari in Was
hington organiseert.
Overigens is één van de redenen
waarom Engeland zich blijft verzetten
tegen het regionale fonds gisteravond
deels weggenomen. In Brussel werden
toen cijfers bekend gemaakt waaruit
blijkt dat Engeland tot nu toe vier
maal zoveel uit de 'landbouwpot' van
de EEG heeft ontvangen als aanvan
kelijk werd verwacht. Dit mede dank
zij de waardedaling van Pond ster
ling. Londen ontving 153 miljoen re-
keneenheden (niet gedevalueerde dol-
AqckT V/U
s"cceS nrit U iedere ,°^."„eensu.W-
500 GRAM 448
Y - - -KILO -
500 GRAM 548
KILO
MAGERE DIKKE
50Ö GRAM 598
KILO
500 GRAM 548
KILO
WM
200 GRAM PALINGWORST
200 GRAM BERLINER
200 GRAM GEBRADEN GEHAKT
200 GRAM BOTERHAMWORST
200 GRAM KALFSLEVERWORST
200 GRAM GELD. GEK. WORST
naar keuze
198
VOOR EEN HEERLIJKE SOEP
500 GRAM VAN 248 NU
500 GRAM VAN 248 NU
VOOR EEN STEVIGE WINTERKOST
500 GRAM VAN 448 NU 398
50O GRAM VAN 448 NU 398
500 GRAM 298 KILO
500 GRAM 398 KILO
cheepshypotheekbank
ai 1TTERDAM De Scheepshypo-
fekbank Nederland hervat dinsdag
uitgifte van 9 pet pandbrieven
'3 per 1978—1982 tegen 98 pet.
'rlijks wordt 20 pet. van de geplaat-
pandbrieven verplicht uitgeloot,
al 2r de eerste maal op 1 oktober
'8. Vervroegde gehele of gedeeltelij
aflossing is niet toegestaan voor 1
tober 1978.
GEKOOKTE
200 GRAM VAN 178
BRUSSEL De COPA, de overkoe
pelende organisatie van de Europese
landbouw, acht het nodig dat de EEG-
landbouwprijzen voor de producenten
dit jaar met minstens twaalf procent
verhoogd worden. Twaalf procent zal
maar net genoeg zijn om de kosten
stijging te dekken, aldus dc Europese
boerenbond. De eisen voor prijsstij
ging van landbomvprodukten van de
COPA variëren van 7,5 procent voor
tarwe tot 17 procent voor rundvlees.
Naar verluidt zal landbouwcommissa
ris Lardinois deze week prijsverhogin
gen van gemiddeld (i tot 7 procent
voorstellen. Hij zal zijn prijsvoorstel
len bekend maken in het Europees
Parlement dat deze week in Straats
burg bijeen Is.
lars van ƒ3,26) in plaats van de eer
der berekende 47 miljoen rekeneenhe-
den. Engeland probeert uit het regio
naal fonds zoveel mogelijk profijt te
halen om het meent tot nu toe van de
EEG weinig voordeel te hebben ge
had. De regering Heath heeft concrete
financiële steun dankzij de EEG hard
nodig om althans een deel van het
groeiende verzet van de Engelse be
volking tegen de Gemeenscha pweg te
nemen.
Tegenstelling over de hoogte van de
uitkering is in feite ook het draai
punt van het meningsverschil dat En
geland heeft met West Duitsland.
Londen meent dat het fonds in een
periode van drie jaar steun moet ver
lenen tot een bedrag van 3 miljard
rekeneenheden. De Duitsers die vrij
wel niet voor steun in aanmerking
komen willen niet verder gaan dan
725 miljoen rekeneenheden. De Euro
pese Commissie wil een fonds dat 2.25
miljard rekeneenheden omvat, waar
van er 500 miljoen in 1974, 750 mil
joen in 1975 en 1000 miljoen in 1976
worden uitgegeven. Volgens deze
voorstellen zou Engeland ca 25 pet
van de uitgaven van het fonds ontvan
gen. Italië ongeveer 35 pet, Frankrijk
ca 20 pet, Duitsland bijna 9 pet, Ne
derland iets minder dan 2,5 pet en
Ierland ruim 3,5 pet. Duitsland zou
echter 28 pet van de kosten moeten
dekken, Italië ongeveer 18 pet, Enge
land 11 pet, Frankrijk 24 pet en Ne
derland 9 pet. De Duitse regering
voelt hiervoor weinig, zeker ook om
dat zij al voor een groo tdeel voor de
kosten van de EEG opdraait. Vandaar
de plannen van Bonn voor een veel
bescheidener pot waaruit alleen de
werkelijk arme gebieden zouden moe
ten worden geholpen, zoals delen van
Italië, Ierland en ook Engeland. (Zie
voor een uitgebreider artikel de krant
van afgelopen zaterdag).
Behalve de Europese ministers van
buitenlandse zaken waren gisteren
ook hun collega's van landbouw in de
Belgische hoofdstad bijeen. Ook van
de bijeenkomst van de laatsten
waar rundvlees de hoofdschotel vormt
werd weinig resultaat verwacht.
Frankrijk, dat hoge investeringen
heeft gedaan in de rundvleesproduk-
tie, wilde aan de producent betaalde
vleesprijzen met 10 procent verhogen,
om deze investeringen rendabel te
maken. De ministers van de andere
EEG-landen en ook de Europese com
missie voelden hier aanvankelijk gis
teravond weinig voor, maar gistera
vond werd niet uitgesloten dat zij
toch op de Franse eis zouden ingaan.
In ruil daarvoor zou Frankrijk ermee
akkoord gaan dat het als in het
Duitse voorstel minder uit het re
gionale fonds krijgt. Engeland zou
dan naast West-Duitsland ook Frank
rijk tegenover zich vinden in de
strijd over de opzet van het regionale
fonds. De ministers van landbouw en
van buitenlandse zaken vergaderden
gisteravond op afzonderlijke plaatsen,
maar wel vond onderling overleg
plaats over de stand van de besprekin
gen. De bewindslieden van buiten
landse zaken komen vandaag opnieuw
bijeen, terwijl de ministers van land
bouw hun besprekingen vannacht wil
den afronden. De uitkomst van de
laatste kan dan mogelijk als 'achter
grond' dienen bij de voortzetting van
het overleg over het regionale fonds.
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM/ROME De hervor
ming van het wereldgeldstelsel is
door de 'energiecrisis' ernstig ver
traagd. 'We zijn nu weer even ver als
toen we begonnen', zei een afgevaar
digde gisteren op de speciale IMF-con-
ferentie in Rome. Deskundigen van
de Groep van Twintig (rijke en arme
landen) zijn in de Italiaanse hoofd
stad bijeen om de hervorming van
het internationale geldstelsel voor te
bereiden. Vorig jaar had het IMF be
paald dat op 31 juli van dit jaar over
eenstemming zou moeten zijn bereikt
over dit onderwerp. Volgens deskun
digen is deze richtdatum 'inmiddels
zo goed als vergeten', door de gevol
gen van de 'energiecrisis'.
De Amerikaanse onderminister van fi
nanciën heeft in Rome gezegd dat de
waarde van het 'papiergoud' - de spe
ciale trekkingsrechten of SDR's één
van de belangrijkste gespreksonder
werpen op de conferentie in Rome zal
zijn Middels dit 'papiergoud' kunnen
aangesloten landen leningen aangaan
bij het IMF en ook onderling betalin
gen verrichten.
In conferentie-kringen verluidde gister
avond dat eveneens de snelle opmars
van de dollar op de wisselmarkten ter
sprake zal komen, hoewel dit onder
werp niet officieel op de agenda staat.
Ook gisteren bewogen de koersen van
de dollar zich overal in Europa weer
in stijgende lijn, evenals de koersen
van het goud. Volgens handelaren is
er weer een forse vraag naar de dol
lar omdat de overtuiging veld wint
dat de Verenigde Staten niet of nau
welijks hebben te lijden van de 'olie
crisis' of wat daar voor doorgaat. Ook
is de dollar de inzinking te boven ge
komen die vorige week even ontstond
toen bekend werd dat Libië de olie
prijzen minder fiks zal verhogen dan
aanvankelijk werd gesuggereerd. Vol
gens handelaren wint het besef veld
dat er toch nog een zeer grote behoef
te aan dollars zal blijven bestaan om
olietransacties met Libië en andere
olieleveranciers te kunnen financieren.
In Zürich steeg de dollar van 3,36
Zwitserse francs bij opening tot 3.38
bij het slot, in Brussel deed de Ame
rikaanse munt 24.49 tegen 42.26 afge
lopen vrijdag, terwijl ook Amsterdam
een herstel te zien gaf. De dollar lag
bijna 2 cent boven de slotprijs van
vrijdag op 2,9200-2.9225, waarna een
inzinking optrad tot 2.9085. Het slot
kwam echter op ƒ2.9225 tegen vrijdag
2.9015-2.9035.
Van een onzer verslaggevers
BRUSSEL De toetreding van Ierland tot de EEG heeft een sterke
verschuiving teweeggebracht in het patroon van de Ierse buitenland
se handel. Ging in 1971 nog maar 10 procent van de export naar de
zes landen van de oude Gemeenschap, in 1973 was dit percentage al
gestegen tot 25. Tegelijkertijd nam het aandeel van Groot-Brittannië
af van 66 pet. in 1971 tot 53 pet. vorig jaar. De verwachtingen voor
een verdere toename van het uitvoeraandeel van de EEG der Zes
zijn positief.
De toegenomen belangstelling bij de
oude Zes voor Ierse produkten blijkt
uit de waarde in geld uitgedrukt, die
ln twee jaar verviervoudigde. Bedroeg
de uitvoer in 1971 nog 52 miljoen
Pond via 108 miljoen in 1972 bereik
ten de Ieren 220 miljoen pond in
1973. De stijging van 1972 naar het af
gelopen Jaar was voor ruim de helft
te danken aan industriële produkten
en voor de rer. aan voeding, drank,
tabak en levende dieren.
Vooral textiel en kleding, chemische
en farmaceutische produkten en ma
chines droegen tot de gunstige cijfers
bij. De uitvoer vertoonde vorig jaar
een volumestijging van 13 pcL en een
groei in geld uitgedrukt van 30 pet
De oliecrisis, de sterke prijsstijgingen
en de economische moeilijkheden in
Engeland kunnen de uitvoer dit jaar
ernstig schaden. Aanvankelijk werd
een verdere vooruitgang verwacht,
waardoor de Ierse export in 1974 bo
ven 1 miljard pond (f 6.5 miljard)
zou komen, maar als gevolg van bo
vengenoemde storende factoren zegt
de Dienst voor buitenlandse handel
gelukkig te zijn als het niveau van
1973 wordt geëvenaard 850 mil
joen). De Ierse economie groeide vo
rig jaar naar volume gerekend
met 6 tot 7 pet. (In 1972 6 pet.).
