Het unieke bezit van een
boerengeslacht in Ramsau
Ambulante psychiatrische
behandeling in opkomst
ÏS
Marinier mishandeld bij
verhoor door korporaal
Lutherbijbel uit 1536 wordt zorgvuldig bewaard
Broers ontkennen
dood stiefmoeder
-fc
Nieuwe Surinaamse
regering in
conflict met PanAm
Kamerleden op de
bres voor Thorn
TROUW /KWARTET WOENSDAG 9 JANUARI 1974
BINNENLAND DRLl/1
door Jan Roelfs
Frau Wiese, de bergboerin van het middelgrote bedrijf, beduidde mij te gaan zitten in het eenvoudige,
degelijk gemeubileerde woonvertrek. De hoge kamer met de geboende vloer rook naar hout, het hout van
de bossen op de berghellingen in deze uithoek van de hoogvlakte, onderbroken door golvend grasland,
waarin het vee zich loom bewoog.
Tk rat aan «en van de vier tafels, be
dekt met een gebloemd keukenzeil.
Een der wanden was gesierd met op
gezette kopper van gemzen, vossen en
ander bergwild. Een ingelijst certifi
caat. dat - /o las ik in de gauwigheid -
melding maakte van erkende jacht- en
schutterskwaliteiten van de afwezige
heer des huizes, completteerde de
wand met jachttrofeeën. Aan een an
dere wand prijkte een donkere repro-
duktie van het Laatste Avondmaal.
Boven de deur. naar de brede gang.
hing de beeltenis van een besnorde
Aangevoerd als
'smokkelwaar'
voorvader van de familie Wiese, gevat
in een zware houten lijst
De stralende zomerdag was halverwe
ge gevorderd. Buiten praalde de zon
over een schijnbaar verlaten land
streek. Een paar wolken dreven als
vormloze zeilscheepjes langs de he
mel, die dit deel van het Oostenrijkse
Stiermarken overkoepelde. Wazige
bergtoppen aan de einder.
Frau Wiese had zich naar een achter
gelegen vertrek begeven, terzijde van
een groot stenen fornuis, om hét fa
miliebezit te halen. De boerderij was
zonder gerucht. Er heerste de stilte
van een verlaten kerk. Voetstappen in
het achterhuis. Boerin Wiese - in de
veertig, gebruind door de berglucht,
gekleed in de dracht van de streek -
kwam terug.
Boodschappentas
In haar hand droeg ze een plastic
boodschappentas, met de bedrukte re
clame van een winkelbedrijf. Ze legde
de tas voor mij op tafel, schoof de
opening naar omlaag en haalde het
grote, bruine, slechts lichtelijk ver
weerde boek te voorschijn. Daarna
het gebaar van: 'Ga je gang, bekijk
het maar'.
Het was de originele Luther-bijbel,
een van de allereerste exemplaren,
die in 1536 waren gedrukt en uitgege
ven. Vermoed *:jk één van de oudste
Lutherbijbels var. de wereld, zeker
van Oostenrijk
Ik schoof de plastic zak terzijde, en
sloeg het kloeke boek open, in het be
sef een bevoorrecht mens te zijn,
want deze boerenfamilie in Ramsau-
Dachstein toonde zich maar zelden be
reid dit eeuwenoude bezit aan vreem
den te tonen.
En vooral niet nadat een hoogst on
aangename ervaring deze koeboeren
ten deel was gevallen. Een zomergast,
die ze enkele jaren geleden op een
huurkamer in hun hofstede hadden
gehuisvest, had zich in een onbewaakt
ogenblik als een vandalistisch souve-
nierjager ontpopt en - zo bleek later -
had zich een der schutbladen van de
historische bijbel toegeëigend.
Sindsdien bleef het kostbare boek,
nog meer dan in het verleden, be
waard in het verborgene. In een plastic-
zak. op een plaats in huis, die aan
geen buitenstaander werd onthuld.
Reinhardt Lamm (30). de Nederlands
sprekende VW-directeur van Ramsau,
had de familie Wiese bewogen nog
eenmaal de meer dan vier eeuwen ou
de Lutherbijbel t; tonen. De voor
waarde was: geen ruchtbaarheid. Des
tijds. toen de Oostenrijkse televisie
een opname van de bijbel was komen
maken, had de familie Wiese lange
tijd hinderlijke belangstelling onder
vonden van verzamelaars, museumdi
recteuren, antiquairs en zo meer.
Stuk van huis
Het pronkstuk was niet meer hoe
kon het ook anders - puntgaaf. Losse
en scheefhangende bladzijden, voor en
achter, en de niet meer hechte band.
schreeuwden om de zorgzame hand
van een boekbinder-restaurateur.
Maar sinds het boek - vermoedelijk
als 'smokkelwaar' over de bergen aan
gevoerd - op de Bauemhof Wiese was
terecht gekomen en naar wordt aange
nomen in de loop van de zestiende
eeuw - had de vertaling nimmer dit
huis en hof verlaten.
Frau Wiese verklaarde het met na
druk: 'De bijbel is nooit weggeweest
en zal nimmer dit erf verlaten. Hij
hoort bij het huis en dan pas bij de
familie....'
Toen in 1962 het honderdjarig be
staan van de zelfstandige protestantse
gemeente van het in het dal gelegen
oude stadje Schladming werd her
dacht en ds. Karl Dinger van Ramsau
am Dachstein een tentoonstelling in
richtte in de evangelische kerk van
het stadje, kwam er heel wat histo
risch kerkmateriaal van de hoogvlakte
naar beneden. Het cultuurbezit van
deze protestantse Oostenrijkse enclave
was namelijk beduidend. Echter lang
niet iedereen stond oude bijbels en
liedboeken a.\ En de familie Wiese
deed dit zeker niet.
Een der oudste Lutherbijbels op een
tafelzeil. Eer unieke huisbijbel, die
destijds - en de aanwijzing vond ik in
het bnek - nog is gedrukt bij de druk
ker Hans Luft in Wittenberg. Deze
bijbel is onbetwist een der eerste
drukken geweest, als men bedenkt dat
Maarten Luther eerst in 1534 met de
vertaling van het Oude Testament en
daarmee met de gehele bijbelvertaling
was klaar gekomen.
Ik keek naar en blader in het boek.
waarvan het schrift nog scherp was
en waarvan alleen de randen van de
bladzijden hier en daar ouderdoms-
versehijnselen vertoonden. Vergeeld
en verweerd is de uitgave niet, aller
minst stukgelezen. Nee. de Wieses ge
bruikten het boek nimmer. Men kon
het laatmiddeleeuwse schrift ook
moeilijk lezen.
De Lutherbijbel is verweven met de
geschiedenis van hu., geslacht, van
wie gom.aties in een beslotenheid
van een berggebied van dertig kilome
ter lang en drie kilometer breed - bij
na tussen hemel en aarde - hebben
geleefd en gewerkt, een karig bestaan
hebben geleid. Ver verwijderd van
het beweeg der wereld. Salzburg, op
tachtig kilometer afstand, was eeu
wenlang en der grote wereldse aan
knopingspunten. En Wenen, met de
keizers, heeft geslachten lang ver bui
ten de gezichtskring van de koeboeren
onder het 'stenen dak' - Oostenrijk
Dachstein - gelegen. Hun wereld was
even stil in de groene zomers als in
de witte winters Maar toch niet zo
sereen als de natuur met haar wisse
lende verschijningsvormen.
Roiidom de Lutherbijbel van de Wie
ses spelen balre verhalen, van de 'te-
genreformatie', de dwingelandij en
terreur van He rooms-katholieke kerk
in deze berglanden, die een heel an
der gezicht heeft getoond dan dezelf
de kerk op de geboortegrond van het
Lutheranisme: Duitsland.
Intolerantie voedde de tegenreforma-
tie ook op de bijna vergeten hoogvlak
te van Ramsau. op een hoogte -van
bijna duizend meter, boven het dal
van de Enns.
Hoe kwam het, dat het voormalige
mijnwerkersstadje Schladming de
stoot gaf tot de protestantse enclave
van Ramsau, dat de toerist nog maar
slechts enkele tientallen jaren via een
opmerkelijke steile spiraalweg be
reikt? De kopermijnen van Schlad
ming trokken eertijds vele. onder
meer Duitse gastarbeiders, zeker ook
ten tijde van de opkomst van de re
formatie. Ze droegen de denkbeelden
van de nieuwe leer. vervat in ge
schriften, met zich mee, in plunjezak
of ransel. Op deze wijze moeten ook
bijbelvertalingen en liedboeken Oos
tenrijk hebben bereikt.
De bergboeren van Ramsau stelden
zich open voor de reformatie en kon
den zich door hun geïsoleerde positie
aanvankelijk ongehinderd en wel
verbindingen in de sneeuwtijd leidden
maken, cie tot de dag van vandaag
hun samenleving heeft gekenmerkt.
Lange, donkere winters en primitieve
verbindingen in de sneeuwtijd ledden
tot verdieping en zelfstudie en tot
een hechte verbondenheid in de klei
ne leefgemeenschappen, waartoe Bau
emhof Wiese in Vorberg behoort.
Een reformatroische formatie in Oos
tenrijk, waar de hervorming te vuur
en te zwaard zou worden bestreden,
langduriger en hardnekkiger dan in
ons land.
Ook Ramsau heeft bezoek gehad van
de 'Inquisitiecommissies', de mobiele
clericale brigades, geleid door fanatie
ke bisschoppen of hun vertegenwoor
digers. die vergezeld waren van solda
ten, hoorzittingen hielden in gebieden
waar de contouren van de reformato
rische gedachte zichtbaar was gewor
den. Dat was lang nadat de eerste
martelaren, zoals Leinard Kaizer, een
leerling van Luther, in Wenen in het
openbaar werd verbrand. Oostenrijkse
kerkhistorici veronderstellen, dat deze
gebeurtenis, die Luther zeer moet
hebben aangegrepen, voor hem aanlei
ding is geweest het lied: 'Een vaste
burcht is onze God', te schrijven.
Het is voorgekomen, dat de bergboe
ren van Ramsau werden bijeengedre
ven en - onder vervaarlijke bedreigin
gen - voor de keuze werden gesteld;
of regelmatig de rooms-katholieke
kerkdienst bezoeken en zich onthou
den van reformatorische activiteiten,
dan wel brandschatting en de dood
aan de galg riskeren. Ramsau heeft
een schijn-rooms-katholicisme aan
vaard. maar bleef illegaal het protes
tantisme trouw. Uit die tijden stamt
onder meer he* verhaal van de 'ver
borgen schaf op de familieboerderij
van de Wieses.
Met Reinhardt Lamm reed ik terug
naar de bewoonde wereld van deze be
genadigde streek met haar bergen en
valleien, een gebied, dat sinds de der
tiende eeuw bewoond is.
'De bergen zullen vrede dragen', de
heuvels heilig recht...'
Luther heeft ook déze tekst uit de
Psalmen voor het eerst officieel ver
taald. Het staat in die bijbel van 1534.
die bewaard wordt in het verborgene
op een boerderij in het vriendelijke
Stiermarken van Oostenrijk.
Van onze Haagse redactie
DEN HA)AG De 21-jarige e-raarinier Nico Meijer uit Yenlo is
in augustus 1973 in de marinier-kazerne te Doorn door een be
roepskorporaal mishandeld.
Bij de stier
Twee onderofficieren die in de buurt
waren grepen niet in. Het slachtoffer,
dat inmiddels om medische redenen
uit de dienst is ontslagen heeft deze
zaak nu pas via het blad 'Twintig' van
de WDM in de publiciteit gebracht
nmdat hij niets meer over de bestraf
fing van de dader hoorde.
Het PPR-Kamerlid Bas de Gaay Fort
man heeft gisteren opheldering over
deze affaire gevraagd aan minister
Vredeling. De marinevoorlichtings
dienst bevestigde gisteren overigens
het verhaal van de ex-marinier. De
korporaal moet zich binnenkort voor
de zee krijgsraad verantwoorden na
eerst een psychiatrisch onderzoek te
hebben ondergaan. De twee onderoffi
cieren zijn door de commandant krijgs-
tuchtelijk gestraft.
Klepel
De affaire begon, volgens Nico, op 2
augustus. Hij wilde met drie vrienden
de grap uithalen om de klepel van de
kapelklok vast te zetten, zodat de pa
ter de volgende ochtend niet voor de
mis zou kunnen luiden. Zij werden
hierbij betrapt maar Nico wist niet
op tijd te ontkomen. Hij werd naar
het wachtlokaal gebracht waar de
dienstdoende wachtcommandant de
korporaal A. B. C. hem beval op de
grond te gaan liggen om hem te fouil
leren. Toen Nico Meijer daarna wei
gerde de namen van zijn vrienden te
noemen werd de korporaal furieus.
Nico zegt: 'Hij bond een touw strak
om mijn haren, trok mijn voeten om
hoog, terwijl ik op mijn buik op de
grond lag. en wilde.mijn voeten aan
mijn haren vastbinden, maar gelukkig
brak het touw. Weer tfok hij daarna
mijn hoofd achterover stopte zijn vin
gers in mijn neus waardoor die open
scheurde. Daarna, trokken ze weer
mijn hoofd en benen omhoog waar
door mijn rug gespannen stond. Toen
kreeg ik een trap in mijn rug'. Nico
Meijer vertelde uiteindelijk de namen
van zijn vrienden, die daarop van bed
werden gelicht en ook nog een klein
staaltje van de ondervragingstechniek
van de korporaal mochten ondergaan.
De dokter die Nico onderzocht
meldde de zaak de volgende dag bij
de commandant. Deze strafte de twee
onderofficieren die niet hadden inge
grepen krijgstuchtelijk, maar achtte
volgens de marinevoorlichtingsdienst
het misdrijf van de korporaal zo
zwaar, dat, op 23 augustus de marine
recherche werd ingeschakeld. Op j
grond van het proces verbaal heeft de tp 11600611 D6rSSmQ
zeekrijgsraad de korporaal al een eer
ste maal verhoord. De krijgszitting is
echter uitgesteld in afwachting van
een psychiatrisch onderzoek van de
korporaal dat op verzoek van zijn ver
dediger plaats vindt. 'De korporaal is
psychisch niet helemaal stabiel',
vertelde een woordvoerder van de ma
rine.
Rugklachten
Nico Meijer werd afgekeurd wegens
rugklachten, waarvan hij nu nog
steeds last heeft. In overleg met de
VVDM zal hij proberen schadevergoe
ding te krijgen. De militaire artsen
zeggen echter dat Nico, een, nooit op
gemerkte aangeboren rugafwijking
heeft, die tijdens het medische onder
zoek na de mishandeling aan het licht
is gekomen. Nico Meijer is er zich
van bewust dat dat de schadevergoe-
eding wel moeilijk haalbaar maakt.
'Misschien heb ik inderdaad een aan
geboren afwijking, maar ik weet één
ding zeker, voor die behandeling heb
ik nooit last van mijn rug gehad en
daarna wel en dan lijkt de oorzaak
wel duidelijk.
Frau Wiesehoedster van de historische Luther-bijbel uit 1536, die bewaard wordt op een afgelegd
boerderij op het plateau van Ramsau-Dachstein in Oostenrijk. s
Aanwinst voor Veldwijk in Ermelo: hostel Ganzenhot
door Jac. Lelsz
PUTTEN/ERMELO Het psy
chiatrisch denken is de laatste
tien, twintig jaar in een stroom
versnelling gekomen. Een nieuwe
ontwikkeling in dit kader is de
toenemende ambulante behande
ling. Vormen daarvan zijn het
dagziekenhuis, de polikliniek en
wat genoemd wordt het psychia
trisch hostel. Burgemeester jhr.
mr. W. F. Quarles van Ufford te
Putten heeft gisteren in zijn ge
meente zo'n hostel Ganzenhof
het eerste van Veldwijk in Er
melo, geopend.
Actiegroep (eerst
tégen) werkt
nu positief mee
De mensen die zo'n hostel bevolken,
worden n-iet meer geacht patiënt te
zijn. Zij leven in grote mate zelfstan
dig. Verzorgd worden zij niet meer.
Wel is er sprake van begeleiding. Zij
gaan winkelen, koken hun eigen potje
en nemen aan hét arbeidsproces deel.
Op deze wijze worden ze voorbereid
op een terugkeer naar huis, naar de
maatschappij, naar wat als een nor
maal leven wordt ervaren.
Ermelo-Veldwijk dateert van 1886. De
naam van prof. L. LindAoom is er
onlosmakelijk mee verbonden. Het
was de eerste protestants-christelijke
inrichting in Nederland. In de oude.
vergeelde archieven kunnen we deze
zin tegenkomen: 'Een van de eerste
overwegingen is geweest, een inrich
ting te openen waar de kranke belij
ders van de Heer Jezus Christus een
verzorging konden vinden overeen
komstig de eis van hun bijzondere
geestelijke behoeften
De Lutherbijbel werd - toen huiszoe
kingen schering en inslag waren -
somstijds verstopt in de koestal, ach
ter de planken. En op een plaats waar
een agressieve stier aanwezig was. Dat
dit is gebeurd, weet Frau Wiese bij
overlevering.
Een Lutherbijbel uit 1534 op een ta
felzeil. Jonge handen en verweerde
handen hebben hem beroerd. Hij
hoort - -ou men denken - in een
brandvrije kluis, omdat hij historisch
en cultureel een waardevol, onvervang
baar bezit is.
Ik bladerde tenslotte door het boek
der Openbaringen en sloeg de 'turf'
dicht De vrouw glimlachte en schoof
het fantastische bezit terug in de
boodschappentas. Met een routinege-
baar. He boek verdwijnt naar het
achterhuis, zeker niet naar een volle
dig veilige plaats.
Een oud cultuurbezit van Ramsau.
Begrip
In de loop der jaren groeide het uit
tot een dorp. eén leefgemeenschap
voor meer dan duizend patiënten.
Psyschisch gestoorden, overspannen,
mensen die het niet meer zien zitten,
soms ten prooi aaan somberheid,
angst, achterdocht of vijandschap.
Maar zelden gevaarlijk voor hun om
geving. Hoe meer begrip ze ontmoe
ten. des ter rustiger ze worden. De
behandeling is gericht op de oorzaak
MAASTRICHT Op de eerste dag
van hun proces hebben de broers Elie
(19) en Jopie M. (23) ondanks uren
lange verhoren, volgehouden de dood
van hun 54-jarige stiefmoeder op 18
juli 1973. niet van tevoren te hebben
beraamd. Zij bekenden wel doodslag.
Zij zeiden tegen de president van de
rechtbank, mr. G. Hermesdorf. die
dag 's morgens hun ouderlijke woning
door de achterdeur te zijn binnenge
gaan om hun stiefmoeder om een zie-
kenfondskaart en andere papieren te
vragen. De broers waren in mei uit
de woning gezet door hun vader en
stiefmoeder.
De stiefmoeder, die in de woonkamer
zat, begon volgens de broers direct te
schelden, toen zij haar beide stiefzo
nen zag. In een opwelling had Jopie
toen haar keel dichtgeknepen, terwijl
de jongere Elie zijn stiefmoeder met
een klauwhamer en een bijtel in een
plastic zak met twee krachtige slagen
de schedel insloeg.
De vrouw moet onmiddellijk zijn
overleden. Elie zei de moordwapens
te hebben meegebracht om zich te
verdedigen wanneer zijn broer Henk
toevallig thuis zou zijn.
Van een medewerker in Paramaribo
PARAMARIBO De Surinaamse mi
nister van economische zaken, mr.
Eddy Bruma heeft de Pan American
Airways gedreigd de landingsrechten
in Suriname te zullen intrekken wan
neer deze Amerikaanse luchtvaart
maatschappij blijft bij haar standpunt
de vluchten op I ..ramaribo voor ten
minste één jaar stop te zetten. De
Pan American is tot dit besluit geko
men mede in verband met de geste
gen benzineprijzen.
Intussen zijn de personeelsleden van
deze onderneming in Paramaribo per
31 januari van dit jaar ontslagen. De
laatste PAA-vlucht is gisteren uitge
voerd. De Pan American Airways, die
al langer dan veertig jaar op Surina
me vliegt en twee vluchten per week
uitvoert, had reeds in 1972 het voor
nemen om Suriname uit haar vluch-
trooster te schrappen omdat het Be-
lem-trajekt (Brazilië) waarin Suriname
is opgenomen verliezen lijdt. De toen
malige Surinaamse regering had zich
toen echter r..et succes hiertegen ver
zet.
Onder de ontslagen Pan American
Airways werknemers is er één die
ruim dertig jaar bij de onderneming
.n dienst is. Inmiddels is hier verno
men dat minister Bruma nog vóór het
eind van deze week zijn eerste minis
terieel succes zal boeken. De brood
prijs, die kortgeleden met ruim vijftig
procent werd verhoogd, zal naar de
informaties luiden worden terugge
bracht op de oud eenheidsprijs.
en het gevolg van het ziek zijn.
Ongeveer veertig procent van hen, die
nu worden opgenomen, zijn in moei
lijkheden geraakt door verslaving aan
alcohol of drugs. Speciaal voor de op
vang van bejaarden, die afwijkingen
gaan vertonen (en door het ouder
worden van de mens neemt deze
groep toe) begon Ermelo-Veldwijk in
1971 de hyper-moderne kliniek 'De
Feithenbérg'.
Vroeger, toen het woord 'gekken'
sneller over de tong kwam. werden de
mensen 'opgesloten'. Te zelden kwa
men ze er weer uit. Later kreeg men
een andere kijk op de dingen. Er
kwam ook een betere samenwerking
met het thuisland: het gezin, de huis
arts, de maatschappelijk werker, etc.
Door een beter zich op het verband
tussen oorzaak en gevolg konden aller
lei therapieën met succes toegepast
worden. Bovendipn is sedert 1954 een
stroom van bruikbare medicijnen op
de markt gekomen.
Hierdoor is er in veel meer gevallen
dan vroeger van herstel sprake. De
doorstroming bij Ermelo-Veldwijk is
belangrijk groter geworden. Per jaar
worden zo'n zeven tot achthonderd
mensen ontslagen. Het verblijf schom
melt tussen zes weken en zes maan
den. Uiteraard is langduriger verple
ging van een gedeelte van de opgeno-
menen ook nodig; soms is een verblijf
permanent. Er is ook een categorie
die de voorzieningen van het psychia
trisch ziekenhuis niet of nauwelijks
meer nodig hééft. maar nog wel een
pookje of langdurig binnen het ver
hand van het pensionverblijf. als een
sluis naar de maatschappij, moet le
ven.
Misverstand
Een dergelijk pensiontehuis is ook
het hostel 'Ganzenhof' te Putten. Men
begint in de voor dit doel verbouwde
villa met een achttal kamers, wat
psychologisch goed gezien is. Immers
de buitenwacht verwart mensen met
geestelijke stoornissen nog al eens
met psychopaten. Althans, men heeft
het idee dat ze weieens gevaarlijk
zouden kunnen zijn. vooral mannen.
Een misverstand dat hieraan verwant
is, doet zich ook voor als ex-patiënten
weer een plaats moeten zien te krij
gen in het arbeidsproces. Dikwijls
worden ze dan discriminerend beje
gend.
Toen er sprake van was dat in Putten
een hostel zou worden gesticht, ont
stond er in de buurt nogal wat dei
ning. Er trad een actiecomité op dat
met spoed honderd handtekeningen
tegen de plannen verzamelde.
Dr. H. van Andel. geneesheer-direc
teur van Ermelo-Veldwijk, ging er
niet hard tegenin Cn waarom ook?
Hij riep de bezwaarden bijeen en gaf
hun alle informatie die nodig was om
zich een goed oordeel te kunnen vor
men over wat er gaande was. Op zijn
initiatief werd een soort sub-commis
sie gevormd van enkele omwonenden,
die regelmatig contact met hem heb
ben. Een gevolg is dat de omgeving
er nu gemiddeld positief tegenover
staat. In een later stadium maar de
bezuinigingen in de gezondheidssector
kunnen vertragend werken zullen
er nog vier bungalows voor elk zeven
bewoners bijgebouwd worden.
="s -
V tHii» 1 .'"JSpiS- -
Hostel Ganzenhof in Patten, dat gisteren geopend werd
-f- i
Rostropowitsj naar Parijs
MOSKOU Het officiële agentschap
Goskoncert, dat alle toernees van
Sowjet-artisten en gezelschappen re
gelt hééft medegedeeld, dat de we
reldberoemde cellist Mstislaw Rostro
powitsj toestemming heeft gekregen
naar Parijs te gaan. Dat betekent het
einde van een uitreisverbod, dat drie
jaar heeft geduurd. Of het een privé-
bezoek van de kunstenaar betreft of-
dat hij er zal gaan optreden is niet
gezegd. In het begin van 1971 werd
Rostropowitsj gedwongen concerten in
Parijs. Washington en New York af
te zeggen. De reden zou zijn, dat Ro
stropowitsj in november 1970 openlijk
zijn steun had betuigd aan de schrij
ver Soltjsenitsin. Hij had de Nobel
prijswinnaar toen ook uitgenodigd in
zijn buitenhuis te gaan wonén. Het
verlenen van de woongelegenheid zou
het uitreisverbod van de musics, oor
spronkelijk gesteld op een jaar, heb
ben verlengd tot drie.
Protest Henk van Ulsen
AMSTERDAM De auteur Henk van
Ulsen heeft een telegram gestuurd
aan minister Van Doorn van CRM
waarin hij in zijn hoedanigheid van
toneelspeler in Nederland, ten hevig
ste protesteert tegen het advies van
de raad voor de Kunst om de Toneel
groep Podium in Amsterdam de be
staansmiddelen te ontnemen.
Erasmusprijs 1974
Eeuw, verbonden aan de Muntschou
burg te Brussel, de moderne
nieuwe vormen gegeven en vele jo
géren geïnspireerd tot het zoeken vi
nieuwe uitdrukkingsmogelijkheden
het ballet.
De prijzen zullen op 21 juni 1974
net Congrescentrum te Amsterda
worden uitgereikt door Prins Bei
hard. regent van de Stichting Praen
um Erasmianum tijdens een ball(
avond in het kader van het Hollai
Festival. Daar zullen zowel het Roy
Ballet als het Ballp* van de X3
Eeuw optreden.
Nijhoffprijs
-
DEN HAAG Twee KVP-Tweede
Kamerleden, A. J. Hutschemaekers en
F. A. A. M Fievez, hebben erop aan- qaat naar het ballet
gedrongen dat Thorn, het witte stadje
in midden-Limburg, in aanmerking
zal komen voor de verfijningsregeling
algemene uitkering historische stads
kernen. De kamerleden hebben de
staatssecretarissen De Goede en Polak
(resp. financiën en binnenlandse za
ken) er in vragen op gewezen dat
Thom voor een bijzonder zware op
gaaf staat nu veel gebouwen als mo
nument zijn aangewezen en het hele
stadje een beschermd stadsgezicht ge
worden is. De kamerleden noemen de
gemeente een bijzonder waardevol,
vrij gaaf stadsbeeld dat door veel toe
risten gewaardeerd wordt.
AMSTERDAM De Erasmusprijs
1974 ditmaal 150.000 groot
gaat naar hot ballet. Het bestuur van
de Stichting Praemium Erasmianum
heeft besloten de prijs te delen tussen
de Engelse choreografe Ninette de
Valois (klassiek ballet) en de Frans
man Maurice Béjart. hedendaags bal
let. Ninette de Valois richtte het Sad
ler's Wells Ballet, het Royal Ballet en
de Royal Ballet School op en was een
stuwende kracht voor de hernieuwing
en wederopleving van het klassieke
ballet in geheel Europa. Maurice Bé
jart heeft met zijn ballet van de XXe
DEN HAAG De Martinus Nijho
prijs voor vertalingen is door
Prins Bernhard Fonds toegekend
mevrouw Adrienne Dixon Meijerii
voor haar vertaling van 'Het Stem
Bruidsbed' van Harry Mulisch in h
Engels en aan de heer C. A. G. v,
den Broek, voor 'Honderd jaar e«
zaamheid' van Gracia Marwuez,
hij uit het Spaans y.ertaalde.
De prijzen, elk groot ƒ3.000.-.
toegekend op voordracht van een ju
die werd gevormd door prof. dr.
Dresden. G. Kluwenaar, A. Morrie
P Rodenko, D. Verspoor, P. Verst
gen. B. Voeten en drs. H. J.
Koven. De prijzen worden op 6 febr
an in de voormalig'* raadzaal van D(
Haag uitgereikt.
Israëlische kunst
AMSTERDAM Een selectie uit i
Iraëlische kunstwerken, die eerder.
17 en 18 december te zien (en
koop) waren in het Hilton Hotel
Amsterdam, is vanidaag en morg*
nog te bezichtigen in de Galerie G«
do de Spa, 2e Weteringdwarsstra
34. Amsterdam.
De expositie, die onder auspieil
staat van de Ned. Vereniging van K
politieke Gehangenen en de Fed. Rai
van het Voormalig Verzet Nederlal
omvat keramische tableux en plasti
ken van Zohar Guri, glastableaux vj
Shifra Danai en emailles van Ru'
Neeman en is geopend van 14 tot
uur, donderdagavond bovendien
19 tot 21.30 uur.
