OLIECRISIS HARDE KLAP
VOOR DE DERDE WERELD
Dure olie vergroot
winst olieconcerns
Minister wil nog studie
van de mogelijkheden
voor steenkoolproduktie
Vooral rem op energie 'slurpende' ontwikkeling
Principe-akkoord
bij Erdal over
afvloeiingsregeling
Opmars dollar
kwam tot staan
DOW JOIMES INDEX
Russen moeten
harder werken
V/all Street goed prijshoudend
TROUW/KWARTET ZATERDAG 5 JANUARI 1974
FEVANCIëN EN ECONOMIE
T23/DHL21
door Nico Kussendrager
Terwijl in de westerse wereld
het gekrakeel over oliebeperking
en -boycot verreweg het grootst
is, dreigen de gevolgen voor de
ontwikkelingslanden minstens zo
ingrijpend te worden. 'De nood
is daar hoger dan hier. Daar gaat
het nog altijd om leven en dood,
hier alleen om een stukje stagna
tie van de economische groei,'
zei minister Pronk onlangs.
Becijferd is dat als de trend zo door
zet veel ontwikkelingslanden op den
duur vrijwel al hun inkomsten uit de
export moeten besteden aan de veel
duurdere olie. Dat dat niet kan, al
was het alleen maar uit praktische en
politieke overwegingen, beseffen ook
de Arabieren. De olieministers van de
olie uitvoerende (OPEC-) landen ko
men overmorgen in Genève bijeen,
onder andere om over de gevolgen
van de hogere olieprijzen voor de ont
wikkelingslanden te praten.
En dat zijn er vele. Wie de voorlopi
ge begroting opmaakt, stuit op vooral
'negatieve', maar deels ook 'positieve'
consequenties. Naar welke kant de ba
lans zal doorslaan is nog een open
vraag. Bovendien kunnen niet alle
ontwikkelingslanden over één kam
worden gehaald.
Zo loopt het energieverbruik in de di
verse landen nogal uiteen. In het al
gemeen kan wèl worden gezegd dat de
landen van de Derde Wereld verhou
dingsgewijs weinig energie gebruiken.
Zij kopen slechts één vijfde van wat
de westerse wereld aan olie consu
meert en alle ontwikkelingslanden te-
samen gebruiken maar één vijfde van
de hoeveelheid steenkool (of steen
koolequivalent) die de Verenigde Sta
ten nodig heeft. Op het huidige eco
nomische niveau in de Derde Wereld
komt daarom de klap van hogere olie
prijzen veel minder hard aan dan in
het geïndustrialiseerde westen. Boven
dien hebben deze landen het voordeel
dat hun produktie veel meer arbeids
intensief en veel minder kapitaalin
tensief is dan hier. Er worden méér
mensen en minder machines ingezet,
waardoor hogere brandstofprijzen niet
zo intens doorwerken.
Maar wanneer 'onderontwikkelde' sa
menlevingen economisch willen gaan
groeien is er plotseling zeer véél
energie nodig. Het benzine slurpende
transport wordt dan van betekenis, de
veel energie vragende cement en
ijzer- en staalindustrie komen door
gaans het eerst van de grond en men
sen die vroeger op het platteland
woonden trekken nu in groten getale
naar stad of slums, waar ze géén hout
of mest in de buurt hebben om als
brandstof te gebruiken. Door deze fac
toren vond na de oorlog de snelste
groei van het energieverbruik plaats
in Latijns Amerika, en in mindere
mate ook in Afrika en Zuidoost Azië.
In deze delen van de wereld is voor
ieder procent economische groei twee
procent méér energie nodig. De wes
terse wereld gebruikt amper 0,8 pro
cent meer krachtbronnen bij één pro
cent groei. De mogelijkheid is daarom
zeer reeël dat de huidige oliecrisis
geen absoluut tekort, maar wel veel
hogere prijzen een rem betekent
op de ontwikkeling van de Derde We
reld.
Ontwikkelingshulp
Een andere rem op deze ontplooiing
kan het in paniek verlagen van de
ontwikkelingshulp door de westerse
landen zijn. Weliswaar heeft minister
Pronk in antwoord op kamervragen
over de invloed van de hogere olie
prijzen op de ontwikkelingssamenwer
king, gezegd dat de regering niet
overweegt de ontwikkelingsbegroting
te besnoeien, maar wat andere landen
zullen doen is nog maar de vraag. Ze
ker nu her en der gesuggereerd wordt
dat de schatrijke Arabische landen de
broeders in nood maar te hulp moe
ten komen, in plaats van de toch al
zo 'getroffen' westerse wereld. Als de
Arabische landen een deel van de ex
tra-miljarden uit de olie ten goede la
ten komen aan de 'onderontwikkelde'
landen, vindt er plotseling een heilza
me verschuiving van gelden plaats,
die tot nu toe nog niet tot stand
heeft kunnen komen, zo wordt gerede
neerd.
Daan-oor is echter de politieke wil
van de Arabische landen nodig, en óf
die bestaat is hoogst twijfelachtig. De
OPEC overweegt de oprichting van
een ontwikkelingsbank die langlopen
de leningen kan verschaffen en van
een landbouwbank, maar de bereid
heid om werkelijke en qffecfïeve
steun op grote schaal te verlenen lijkt
gering, hoewel politieke druk van met
name de Afrikaanse landen daarin
misschien verandering kan brengen.
De meeste landen in Zwart Afrika
steunen de Arabieren in hun anti-Is-
raël politiek, wat bijvoorbeeld blijkt
uit het verbreken van de diplomatie
ke banden met Tel Aviv. De olielan
den in het Midden Oosten hebben
daar een boycot van Portugal, Rhode-
sië en Zuid Afrika tegenover gezet.
'Dubbele markt'
De Arabieren kunnen de ontwikke
lingslanden misschien veel meer ter-
wille zijn door rechtstreekste oliele
veranties, tegen gereduceerde prijzen.
Gedacht kan dan worden aan een
'dubbele markt' waarop de ontwikke
lingslanden voor het 'zwarte goud'
veel minder hoeven te betalen dan de
westerse wereld. Momenteel leggen
veel ontwikkelingslanden gemiddeld
nog zo'n 20 procent meer voor hun
olie neer, vanwege 'kleinverbruikers
tarieven'.
Eigen verwerking van de ruwe olie
Afrikanen aan de oliekraan op een raffinaderij in Nigeria, waarin Shell deelneemt.
zou ook positieve invloed hebben voor
de betalingsbalansen van de ontwikke
lingslanden. Door de schommelende
prijzen van veel van hun exportgrond
stoffen beschikken zij over zeer wisse
lende en vaak erg kleine deviezen
voorraden, om de aankoop van brand
stoffen in het buitenland mee te fi
nancieren. In Brazilië en Argentinië
moest bijvoorbeeld lange tijd een
kwart van de voorraad buitenlandse
betaalmiddelen voor de verschaffing
van olie worden gebruikt. Dat was de
oorzaak van een verstarrende import-
structuur en chronische betalingsba
lansproblemen, die wellicht met
rechtstreekse leveranties tegen geredu
ceerd tarief kunnen worden vermin
derd.
Daarvoor is wèl een beheersing van
de oliestroom van de put tot de pomp
nodig. En momenteel zijn er alleen al
veel te weinig tankers om de olie te
vervoeren en veel te weinig raffina
derijen om ze te raffineren. Welis
waar bezitten veel 'onderontwikkelde
landen een 'eigen' raffinaderij waarin
zij tesamen met westerse oliemaat
schappijen deelnemen, maar vaak wer
den deze installaties meer uit andere
dan rentabiliteitsoverwegingen opge
bouwd. Zij produceren soms amper
twee miljoen ton olie per jaar en
vaak minder. Dat is te weinig om
winstgevend te kunnen draaien.
Kunstmest
Naast het tekort aan raffinagecapaci-
teit, bezitten de ontwikkelingslanden
ook nauwelijks de aanverwante petro
chemische industrie, die bijvoorbeeld
de voor deze landen letterlijk brood
nodige kunstmest levert. Door de olie
crisis gaat de kunstmest zeer fors in
prijs stijgen. En bij toepassing van
gemoderniseerde landbouwmethoden
gebruiken de Zuidoostaziatische boe
ren één ton kunstmest voor elke acht
ton produkt. De voor de 'Groene Re
volutie' zo belangrijke stikstofmest
stoffen worden voor een deel uit olie
of aardgas gemaakt. Voor de rest ver
eisen zij in ieder geval grote hoeveel
heden energie voor de fabricage. Als
de olieschaarste blijft, zullen landen
als Egypte en Pakistan, Ethiopië, In
dia en Soedan allereerst ernstig wor
den getroffen. (Ook fosfaatmeststoffen
worden duurder, omdat de grootste
leverancier van grondstoffen, Marok
ko, de prijzen heeft verdrievoudigd).
Men vreest bovendien dat Europa en
Noord Amerika vanwege de onzekere
situatie grotere voorraden zullen aan
houden en het zeetransport wordt
fors duurder. De landen die er al het
slechtst aan toe waren worden de du
pe. Ook brandstof voor de 600 dui
zend tractoren in de Derde Wereld
zal moeilijker te krijgen zijn, temeer
omdat de dieselolie allereerst bestemd
wordt voor de 14 miljoen tractoren
die in de rijke landen worden ge
bruikt.
Inzakken bedrijvigheid
Een nieuw bewijs dat de uitwerking
van de oliecrisis in de westerse we
reld deels bepalend is voor de gevol
gen in de ontwikkelingslanden. Als de
bedrijvigheid hier inzakt merken de
ontwikkelingslanden dat onmiddellijk
door hun verminderende exporten,
terwijl kostenstijgingen in de wester
se wereld zonder twijfel aan de klan
ten beneden de evenaar worden door
berekend. Als de in de rijke landen
veel meer betaald moet worden voor
chemische en petro-chemische produk-
ten (zoals bijvoorbeeld kunstvezels),
zal de vraag naar natuurlijke produk-
ten uit de Derde landen (katoen) toe
nemen. De vraag is of de produceren
de landen daar klaar voor zijn.
Net zo goed als het de vraag is of zij
klaar zijn voor de ontwikkeling van
eigen energiereservcs. Potentieel be
schikt de Derde Wereld over reusach
tige krachtbronnen. Niet alleen fossie
le brandstoffen maar vooral ook van
waterkracht. Het beheersen van de
Amazone en de Kongo vergt echter
enorme bedragen, net zo goed als de
ontwikkeling van eigen reserves aan
olie, gas en steenkool. Hoe hoger ech
ter de energieprijzen stijgen, hoe
winstgevender dergelijke projecten
worden. Vooral semi-ontwikkeldc lan
den als Brazilië en Argentinië hebben
op het ogenblik echter serieuze plan
nen gebruik te maken van het kracht-
potentieel op het Zuidamerikaanse
continent. Blijft overigens de vraag
welke landen hiervan zullen profite
ren. Per saldo vraagt Nigeria aan de
Afrikaanse landen dezelfde olieprijs
als aan andere afnemers.
Lichtpuntje
Bij deze voor de ontwikkelingslanden
toch overwegend sombere oliesituatie
ziet prof. dr. L. F. van Muiswinkel
toch een lichtpuntje. De hoogleraar in
de economie aan de Vrije Universiteit
te Amsterdam meent dat na verloop
van enige tijd zal worden bewezen dat
de westerse wereld de prijsverhoging
van een zo belangrijk produkt als olie
üén kan. Onze economie zal de klap,
zij het met horten en stoten, te boven
komen, zo vertrouwt Van Muiswinkel.
Daarom kan mogelijk op den duur in
onderling overleg tussen de ontwik
kelde en onderontwikkelde landen
worden bekeken of wellicht ook wat
meer kan worden betaald voor de pro-
dukten uit de Derde Wereld, waar
voor thans zeer lage prijzen worden
neergeteld. 'Dat niet onder politieke
druk met het mes op tafel, maar in
de overtuiging dat wij in staat zijn
meer te betalen', aldus Van Muiswin
kel. 'Dat is nu gebleken. Als door de
ze crisis dat inzicht veld heeft gewon
nen, vind ik dat een bijzonder posi
tief gevolg'.
Veel Afrikaanse landen nemen tesamen met westerse oliemaatschap
pijen in raffinaderijen deel. Hier één in Mombassa. Ze zijn echter
vaak te klein om winstgevend te kunnen werken.
AMERSFOORT De directie van
Erdal e;i de drie industriebonden, als
mede de Unie B.L.H.P. hebbe. in be
ginsel overeenstemming bereikt over
een sociaal plan en een afvloeiingsre
geling bij Je reorganisatie van de Er-
dalvestigingen in Schiedam en Mij
drecht. De geschillen en problemen
rond deze reorganisatie zullen defini
tief uit de wereld zijn, wanneer de
betrokken leden van de bonden ook
akkoord gaan met de overeenkomst.
Een woordvoerder van de Erdaldirec-
tie zei desgevraagd dat de stellige in
druk bestaat, dat de vertegenwoordi
gers van de bonden met een positief
advies bij hun leden zullen komen.
De heer Evers verklaarde daarop dat
de bonde dat inderdaad zullen doen.
'Wij zijn blij dat de ontslagen beperkt
kunr.en blijven tot 47 man. Eerst was
het de bedoeling 200 personen te ont
slaan' aldus de heer Evers.
Bovendien bestaat tevredenheid over
het voortbestaan van de vestiging in
Mijdrecht, die met een gewijzigd pro-
duktieprogramma (cosmetica) zal kun
nen blijven draaien.
Hellingman had
bevredigend 1973
AMSTERDAM De gunstige gang
van zaken in het eerste halfjaar van
1973 bij Hellingman heeft zich in het
tweede semester voortgezet, zodat een
bevredigend jaarresultaat kan worden
verwacht. Zo is op een buitengewone
vergadering meegedeeld.
De ruime liquiditeitspositie werd in-
het afgelopen jaar gehandhaafd, waar
door in 1974 het beleid gericht zal
blijven op nieuwe investeringsmoge
lijkheden, die de rentabiliteit van de
vennootschap ten goede zullen komen.
Hierdoor profiteert de maatschappij
tevens van de huidige hoge rente
stand, maar de algemene toestand
baart wel zorgen, aldus het bestuur.
De vergadering hechtte haar goedkeu
ring aan een statutenwijziging waar
door de naam gewijzigd wordt in Hei-
ma Holding. De naamsverandering
houdt verband met de gewijzigde aard
van de vennootschap, die naast haar
onroerend goed divisie een goed ren
derende basis heeft opgebouwd in de
handelssector via de overneming van
Houthandel Van Dooren.
AMSTERDAM-FRANFORT Na de
recordnoteringen, die de Amerikaanse
dollar de afgelopen dagen kreeg heeft
het Amerikaanse betaalmiddel giste
ren pas op de plaats gemaakt of enige
teruggang geboekt. In Frankfort werd
de dollar verhandeld tegen 2.78 mark
tegen 2.7830 mark eergisteren en de
hoogste notering van 2.8010 mark eer
der deze week. De Westduitse centra
le bank verkocht bijna 43 miljoen dol
lar om de mark te ondersteunen. Dit
bracht de totale verkopen van dollars
van de Bundesbank op bijna 81 mil
joen dollars. Deskundigen zien in de
ze verkopen uit de toch al kleine de
viezenvoorraad van de centrale bank,
een duidelijke aanwijzing dat de Bun
desbank niet bereid is de mark ten
opzichte van de Amerikaanse munt al
te zeer te laten verzwakken.
Ook op de wisselmarkten van Parijs
en Zilrich werd de dollar wat goedko
per.
In Tokio leidde de vlucht uit de yen
in de dollar tot een de facto devalua
tie van de zwevende Japanse munt.
Het verlangen van geldhandelaren en
bankiers om zo snel mogelijk van yen
af te komen werd veroorzaakt door
een verklaring van het ministerie van
financiën waarin werd gezegd dat de
regering overweegt het ondersteunings-
punt van de yen van 280 op 290 yen
voor één dollar te brengen. De forse
waardestijging van de dollar op de
Eurpese wisselmarkten was een an
dere factor, die de verkoopgolf aan
wakkerde.
De Japanse centrale bank was genood
zaakt 400 miljoen dollars te verkopen
om de druk op de yen enigszins te
verlichten. Dit, gevoegd bij de 200
miljoen dollar op de laatste dag van
1973 betekende een verdere aderlating
van de Japanse deviezenvoorraad, die
eind december nog 12.25 miljard dol
lar bedroeg. Veel bankiers geloven
dat de yen, ondanks steun, nog meer
in koers zal dalen, omdat Japan niet
bereid zal zijn zijn dollartegoeden
verder te laten opdrogen. Een devalu
atie van de yen wordt daarom onver
mijdelijk geacht.
Na de onregelmatige stemming van
donderdag heeft de koers van de
Amerikaanse dollar vrijdag op de Am
sterdamse wisselmarkt een tamelijk
stabiele positie te zien gegeven. Na
een hogere opening trok de koers van
de dollar bij kalme handel en norma
le omzetten iets aan. Het slot kwam
op 2.8700-/2.875 bijna een cent bo
ven de slotkoers van donderdag
(2.8600-2.8650), aldus wisselmarktkrin
gen.
De bank van Engeland heeft de mini
mumrente waartegen de handelsban
ken bij haar kunnen lenen verlaagd
van 13 tot 12% pet.
NED. FONDSEN IN NEW YORK
Kon. Olie noeerde gisteren 8 35>A-% <35%-
361, Unilever 401^-41 <40%-41), Philips
$12%-% (12%-%) en KLM 3 22% (21%).
Opgave duPont-Wulston.
Commentator Egyptisch blad:
CAIRO De vermindering van de levering van Arabische olie en de
prijsverhogingen zijn eerder gunstig dan nadelig voor de Verenigde
Staten. De prominente politieke commentator Mohammed Heykal
heeft deze mening naar voren gebracht in een hoofdartikel van het
Egyptische dagblad Al Achram.
Volgens Heykal passen de prijsverho
gingen in het straatje van de Ameri
kaanse oliemaatschappijen die nu gro
tere winsten maken en dragen zij er
toe bij West-Europa en Japan onder
de heerschappij van de Amerikaanse
politiek te brengen.
'Het toepassen van de Arabische olie
als wapen brengt Amerika niet veel
schade toe. Het zou er zelfs toe kun
nen leiden dat de VS de enige zijn
die voordeel trekken uit de manier
waarop de Arabieren dit wapen han
teren', aldus Heykal, die van oordeel
is dat de prijsverhogingen uiteindelijk
een consolidering van de dollar bevor
deren en een verzwakking van de
Japanse en Westeuropese munteenhe
den in de hand werken.
Voor de Nixon-ronde, die vorig jaar
september in Tokio op gang werd ge
bracht, betekent de olie-crisis een for
se streep door de rekening,
menen zowel Amerikaanse als Euro
pese diplomaten en zakenlieden. Het
klimaat voor liberalisering van de
handel is er niet beter op geworden.
Nixon's wet voor de buitenlandse han
del maakt in het Amerikaanse Con
gres zulke langzame vorderingen, dat
het onwaarschijnlijk is, dat de werke
lijke besprekingen over het afbreken
van handelsbelemmeringen in de
wereld voor de zomer zullen beginnen.
Als een van de bedreigingen voor de
Nixon-ronde zien ingewijden de lagere
winsten en werkloosheid, waardoor de
roep om meer protectie luider zal
klinken. Een andere ernstige bedrei
ging wordt gevormd door ernstige te
korten op betalingsbalansen in Euro
pese landen. Deze onevenwichtigheid
kan grote invloed hebben op de be
sprekingen; de oliecrisis in het alge
meen doet dat trouwens. Afbreken
van handelsbelemmeringen gaat nu
eenmaal gemakkelijker in een atmos
feer van vertrouwen en stabiliteit.
Tegenover deze ongunstige ontwikke
lingen staat één meevaller, nl. de
snelle waardestijging van de dollar
gedurende de laatste twee maanden.
Monetaire onrust werkt op zichzelf
uiteraard niet bevoordelijk op de voor
uitgang van de besprekingen, maar
de duurdere dollar ondergraaft de
concurrentiepositie van de Amerika
nen weer wat, dit tot voldoening van
de Europeanen. Daardoor zijn ze mis
schien weer wat meer geneigd tot li
beralisering van de handel.
Vooral gericht op nooit-gebruikte Beatrix
DEN HAAG Minister Lubbers (economische zaken) heeft DSM in
Heerlen opdracht gegeven een onderzoek in te stellen naar de moge
lijkheden de kolenproduktie in Nederland te hervatten. Het onder
zoek zal in het bijzonder gericht zijn op de nooit in produktie ge
komen staatsmijn Beatrix in Vlodrop. De studie zou binnen enkele
maanden gereed moeten komen.
De beslissing hiertoe is genomen na
overleg in Den Haag tussen de minis
ter en vertegenwoordigers van DSM,
de mijnindustrie en de mijnraad. De
ze zullen de studie van commentaar
voorzien.
In de studie zullen de mogelijkheden
op lange termijn bekeken worden, het
is niet de bedoeling om de problemen
te bezien in het licht van de huidige
energiecrisis, aldus woordvoerders van
DSM en het ministerie. Er zijn ook
geen concrete plannen om de kolen
produktie te hervatten, minister Lub
bers wil slechts weten hoe de toe
stand van de mijnen is. Deze opvat
ting wordt onderstreept door DSM,
die wijst op de geweldige investerin
gen die nodig zouden zijn om de mijn
Beatrix produktiegereed te maken.
Vier jaar
De mijn bestaat op het ogenblik al
leen uit twee gedachten met een dia
meter van 7.5 meter, die in 1962 ge
reed kwamen. Zij zijn toen gevuld
met een conserveringsvloeistof en ver
keren in uitstekende staat. De bouw
van de schachten heeft drie jaar ge
duurd en kostte destijds 70 miljoen
gulden. Om de mijn verder uit te
breiden, zowel onder- als bovengronds
zouden nog vele honderden miljoenen
guldens nodig zijn. De bouwtijd zou
minstens vier jaar zijn, aldus DSM.
De mijn zou bij volledige produktie
1.5 tot 1.8 miljoen ton steenkool kun
nen leveren, tegen een prijs die dan
minstens drie maal zo hoog zal liggen
als de prijs van Amerikaanse steen
kool, die goedkoop in dagbouw
gewonnen wordt. Dan krijgen we de
hele kolencrisis van 1958 opnieuw, al
dus DSM, toen was er ook een groot
prijsverschil tussen Nederlandse en
buitenlandse kolen.
DSM wijst daarbij ook op cijfers van
de EEG betreffende de energiebehoef
te in Nederland in 1980. Die bedraagt,
omgerekend in steenkool-equivalen-
Indust. Spuren Ullll. Obi. Muds
2 jan. 855.32 198.20 91.23 72.73 700.6
3 jan. 880.69 202.45 93.85 72.73 691.3
4 jan. 880.23 201.06 94.52 72.81 696.6
Aand. Obl. Tol. H. L.
2 jan. 12.060 13.690 1.784 1.067 438
3 jan. 24.850 19.970 1.856 1.554 156
4 jan. 21.700 18.540 1.843 1.024 539
ten, 132 miljoen ton. De mijn Beatrix
zou daar dus ongeveer 1 pet. aan kun
nen bijdragen, tegen een zeer hoge
kostprijs.
De kostprijs van steenkool bestaat
voor ongeveer 70 pet. uit lonen en so
ciale lasten. Mijnbouw is zeer arbeids
intensief. Daarbij is het zeer moeilijk
om mijnwerkers te krijgen, de jonge
ren hebben geen zin om in de mijn te
werken. Deze trend was volgens DSM
ook al voor de sluiting van de mijnen
te zien: toen moesten mijnwerkers uit
het buitenland worden aangetrokken,
aldus DSM.
De eerste woordvoerder van de OPEC,
Abdul Kubbah, heeft in Wenen ver
klaard, dat de olieproducerende lan
den gereed zijn om op een construc
tievere manier te werken aan de
oplossing van de energie-crisis. Kub
bah sprak naar aanleiding van de uit
lating van Kissinger, dat Nixon vol
gende week een plan zal lanceren
voor een gezamenlijke aanpak door de
VS, Europa en Japan van het olie-pro
bleem.
Kubbah zei altijd wantrouwend te
staan tegenover stappen van Nixon,
maar als zijn voorstellen constructief
zijn, zullen zij volgens de woordvoer
der een gunstige respons krijgen. Wij
willen de westerse economie niet ver
nietigen. maar het westen juist hel
pen enige vervangingsmiddelen voor
olie te vinden.
Van het conflict is verder o.m. te
melden:
Venezuela heeft twee olievelden
genationaliseerd, die eigendom zijn
van een dochter van Exxon (Esso).
Volgens de regering deed Exxon te
weinig met de velden, wat volgens
een Venezolaanse wet een rede kan
zijn een veld te onteigenen.
Ecuador heeft de bezittingen van
Texaco en Gulf in dit Zuid-Ameri
kaanse land voor 25 pet. genationali
seerd.
Het zondags rijverbod in België is
weer gewijzigd. Het geldt op 13 en 27
januari gedurende 24 uur, maar op 6
en 20 januari mag normaal gereden
worden.
Als gevolg van de Arabische prijs
verhogingen hebben de oliemaatschap
pijen hun prijzen bij de verkoop van
ruwe olie aan Zweden verhoogd met
percentages variërend tot 175 pet.
MOSKOU (AP) De leiders van de
Sowjet-Unic hebben In een oproep tot
de natie alle burgers gevraagd in 1974
harder te werken voor een sterkere
economie. De Pravda en alle landelij
ke bladen lubben aan de oproep hun
hele eerste pagina gewijd.
Het centraal comité van de communis
tische partij zei dat het succes van de
economische inspanningen ook van
'grote internationale betekenis' is.
'Het /al dc aantrekkingskracht van
hel socialisme vergroten en bijdragen
tot dc groei van het internationale ge
zag van de Sowjet-Unie', aldus de op
roep.
Als problemen werden genoemd: dc
Industriële ondernemingen en land
bouwbedrijven die het plan voor 1973
niet hebben gehaald, het verlies dat
wordt geleden op grondstoffen, ge
brekkige arbeidsdiscipline, het hoge
arbeidsverloop en de traagheid waar
mee nieuwe technieken en machine
rieën worden ingevoerd.
Westland-Utrecht staakt
afgifte 9 pet.
pandbrieven
AMSTERDAM De Wcstland-
Utrecht Hypotheekbank heeft de af
gifte van 9 pet pandbrieven 1973 te
gen een koers van 100 pet met ingang
van vrijdagmiddag 4 januari gestaakt.
EFIECTENKOERSEN
AVONDVERKEER
AMSTERDAM In het telefonisch
avondverkeer kwamen vrijdagavond de
volgende koersen tot stand (tussen
haakjes de officiële slotkoers van de
zelfde dag). Akzo (52.80): Hoog
ovens (61.10); Kon. Olie 97.20 gb-
98.00 gl (97.90); Philips 34.80 gb-
35.00 gl (35.10); Unilever 111.00
(111.50); KLM (65.80).
NEW YORK
3/1
4/1
A CF" Industrie
61%
59%
Alreo
13%
14%
Allied Chemical
51%
52
Alum. Co of Am.
75
77%
American Brands
35%
35%
American Can
28
2ST'j
Am Cyanamld
20%
19%
Am Eleclr Power
26%
26%
Am Metal Climax
52%
52H
Am Motors
8%
8%
Am Smell C Kef
24%
24%
Am Tel Tel
51%
51%
Atnpex
4
Anaconda
28',
28%
Armco Steel
22%
22%
Atlant. Richfield
112% 111%
Bel.dlX
23%
25*4
Belhl Steel
34
Bueir.g
12%
12%
Burlington Ind.
22
22%
Can Hacaftc Ky
17%
17%
Calanese
2t%
29%
Chase Manhattan
ib%
55%
Chessie Svstem
03%
62%
Chrysler
13%
14%
Cities Service
61%
61%
Colgate Palmultve
25%
24%
Colt Industries
16
15%
Common» Edtsut
29%
29
Cons Edison
21
21%
Cunt. Can
21
21%
Conl. on
53%
57".
Curtiss Wright
11".
11%
Curtis» Wright A
18%
18%
Dart Ind.
14%
19%
Deere and Co
53%
51%
Dow Chemical
57%
57%
Du Pont (Kit
169
163
Eastman Kodak
115% 11114
First Nat City
45%
43
Gen Eleciric
Gen Foods
Gen Motors
Gen Publ Ulll
Gen Tel 4 Tel
Getty OU
Glleite
Cimbel Brothers
Goodvear I and H
Gulf OU
Illinois
Central Ind.
InMlco
Int Busln Mach
Intern Harvester
Int Mek of Can
Int Paper
Int Tel Tel
25", 24Ti
47% 47
18% 19%
25% 26 H
168% 172%
365, 36%
17', 17%
25 24%
25
239 v, 230%
27% 27H
35% 35%
Jones and Lauich 18% 19%
Kennecotl Copper 43', 47\
Llng-Leinco VoukI 19% 10%
Utton Ind 7% 7t',
Lockheed Aircraft 3% 3%
Marcor 20% 20%
Martin Warieila 14'» 13
May üep Store* 2246 21%
McDonnell Duugla 14% 14%
MubU Oil Corp 56', 65%
Nabisco
Nai Cash Regime
Nat Distillers
Nat Cypsuin
Nat Steel
Nat Lead Ind
13 13%
12% 13%
31% 21%
12'i 13%
oi.n
13'1
14
Pac Gas and E)
23%
23%
Penn Central
4%
Pepstco
70'.
71*4
Phelps Dodge
40
49%
Philip Morris
115
114
Philip* Petr
69%
70%
Procter Gambl
92%
92
KCA
20%
20%
Republic Sleel
26
Reynolds Ind
42%
42%
Royal Dutch Petr
36
35%
Sania Fé Ind
35%
36
Sears Roebuck
82%
84
Shell Oil
72'»
71",
Southern
16%
16%
Suuihern Pacific
3»%
39%
Railway
51%
51%
Sperry Rand
43%
43".
Siand Oil Calif
Ira
34
Stand Oil Indiana 108% 105%
txxon Corp
98%
97%
Sludehaker Worth
31%
5S%
32%
Sun Oil
60%
Texas Gulf
31 VI
31%
Texas ln»l.
107% 101%
i'ransamerica
8%
9%
Unilever
41
Union Carbide
34%
34%
Uni Ituya)
8%
8%
United Aircraft
24
24%
United Brands
8%
8%
US «teel
38%
38%
West Union Tel
15%
15%
•Vestlnghouse El
25'4
25%
Woulwurlh
19
18%
Admiral Corp.
Allengheny Pow S
Akzona
Am Standard
Amsted Ind.
Koersen in Montreal
Bovls
Dom Tar Chem
Husky
Nat Glai
Mass Ferguson
Nat Kesoiirce»
Sbell Canada
22%
21%
9%
1.85
22%
22%
Can Breweries
Cello
4,1 Chadbourn Cutb
2-00 Clia># s,,ee,
2ï" Columbia Ga»
COroinco
CvritTelephone
17%
5.37L
18%
11% 11%
11% 20%
19% 20%
20 11%
40% 43%
8.83 8.80
26»', 27
35%
18% 18%
Int Bank lor Kec
int Klav Frag
Inl Paper (S 4)
9940bi9.40b
80% 77%
52% 54
Kansas Citv Ind
Kansas Power
KLM
Kroger
Lone Star Cement
Lel.rnar.
Fund
12 11>%
19% 19%
21% 22%
79% 77%
dudlst
Nal Can 7% 7%
NV Centr A 10% 10%
North West B 79% 77%
N Am Philips Co 20% 20%
Occidental Petr
Reliance Group
9% 10%
20 20%
15 13%
8', 8%
15 15%
l
