Met een rechte stok iets krom slaan
Israëlische kritiek
op plannen Vaticaan
iiisiiifiiii
Uit de kerkbladen
Vandaag
Trouw
Kwartet
Joods protest tegen
pater Berrigan
Treinvertragingen
rond Utrecht
Doopsgezinden
afkering van
boycotacties
Nieuwe boeken
Baby gestikt in
plastic zeiltje
TROUW/KWARTET WOENSDAG 2 JANUARI 1974
KERK/BINNENL AND T2/K2
door A. J. Klei
Vorige week haalde de NCRV
drie collega's van me naar haar
studio, waar Noortje van Oost
veen klaar zat om met hen te
praten over de kerkelijke ge
beurtenissen van het afgelopen
jaar. Ze had een paar ernstige
vragen bedacht en ze kreeg er
even zoveel ernstige antwoorden
op en al ging het soms een beet
je catechismus-achtig toe (waar
uit kent gij uw wereldraad?),
het geheel was toch mooi. Een
van de gesprekspartners om
schreef zichzelf met enige na
drukkelijkheid als een reforma
torisch christen en zoiets geeft
ook meteen weer een bind, niet
waar?
Maar ondanks al deze fleurige aspec
ten heb ik me op een gegeven mo
ment een beetje kwaad gemaakt. Dat
was toen het besluit van de her
vormde synode met betrekking tot
Investeringen in Zuid-Afrika ter
sprake kwam. Als ik mijn vakbroe
ders goed begrepen heb waren ze
over de synodale gang van zaken
niet bar geestdriftig. Dat kan na
tuurlijk, maar wie rees tot mijn ver
bazing als een phoenix uit de as van
die wegwerpelijke beslissing om
hoog? Ds. Van den Heuvel, de nieu
we secretaris-generaal van de her
vormde kerk.
Ds. F. H. Landsman
De redenering was ongeveer als
volgt. De hervormde synode hoefde
nou gelukkig niet meer gebukt gaan
onder de zweepslagen van ds. Lands
man, de vorige secretaris-generaal.
Nee, er was een andere wind gaan
waaien en ds. Van den Heuvel liet,
ook al dacht hij er persoonlijk an
ders over en stak hij dat niet onder
stoelen of banken, de synode hele
maal vrij in haar beslissing. Na ja
ren van slavernij kon dit hoogeer
waard gezelschap weer eens onbelem
merd zijn mening de kerk en de we
reld in sturen, en al was het besluit
in kwestie niet direct om over naar
huis te schrijven, het was toch mooi
dat nu enz.
Kijk, dat is nu zoiets als het omge
keerde van met een kromme stok
iets recht slaan: op de hervormde
synode is door een rechte stok (ds.
Van den Heuvel) iets krom gesla
gen) Een besluit inzake de investe
ringen.) Zo heb ik begrepen uit het
geen mij via de NCRV-microfoon
verkondigd werd, toen 't liep tegen
het nieuwe jaar. Overigens was ik
hierover wel verbaasd, maar niet
kwaad. Kwèèd werd ik, althans een
beetje, toen in verband met ds.
Landsman het woord 'manipuleren'
viel.
Daarover wil ik graag wat zeggen.
Ik verkeer in de, in dit geval geluk
kige, omstandigheid dat ik noch de
heer Landsman noch de heer Van
de Heuvel persoonlijk ken. Van ds.
Landsman heb ik wel eens een
handje gehad op een persconferentie
en een knikje op een synodeverga
dering, maar dat is al. Hij lijkt me
ook geen baas om gezellig een eind
weg mee te kletsen. Ds. Van den
Heuvel heeft me eens, toen nog
geen sterveling zich kon voorstellen
dat deze man ooit in de Haagse Car-
negielaan zou zetelen, in de oprij
laan van Hydepark opgepikt en naar
het station Driebergen/Zeist gere
den. Hij lijkt me wel iemand voor
ontspannen conversatie. Maar goed,
ik wou maar zeggen, dat geen per
soonlijke voorkeuren (kunnen)
meespelen wanneer ik bezwaar maak
tegen een voorstelling van zaken,
waarbij een vanwege landsmaniaanse
manipulaties gekromde synode zich
vreugdevol opricht bij de komst van
een scriba die eindelijk eens de
synode geeft wat der synode is.
Want hoe ging het in werkelijk
heid? De synode debatteerde en na
afloop van het debat zag ds. Lands
man kans om ook uit weinig hemel
bestormende praat een handzame
conclusie te halen. Dankbaar knik
ten de zusters en broeders dan: pre
cies, dèt hadden ze eigenlijk be
doeld. Niemand bezwaar? vroeg de
praeses vervolgens. Niemand, en
aldus haalde het door ds. Landsman
trefzekergeformuleerde voorstel
glansrijk de eindstreep. Niet dus
omdat ds. Landsman gemanipuleerd
had, of gedreigd had met weglopen,
of geroepen had: stem voor, of ik
schiet!, maar heel gewoon omdat de
synode na een oeverloos debat dank
baar de reddingshaak aangreep die
ds. Landsman haar aanreikte om
weer op de wal te krabbelen.
Je merkt dat mensen die bijzonder
bekwaam zijn in het kerkelijke
werk, zoals ds. Landsman, verweten
Dr. P. G. Kunst
wordt dat ze manipuleren. Allicht,
de Landsmannen zijn geen heiligen,
ze zijn handig, ze weten een verga
dering te bespelen en ze weten ook
dat je soms door een komma te ver
zetten, bèrgen kunt verzetten, maar
je bent er toch altijd zelf bij? De
synode was er toch altijd zelf bij?
Ik heb ook wel eens gespot en ge
zegd dat de hervormde synode ver
standiger zou doen door met het
eind te beginnen, namelijk ds.
Landsman meteen het woord te ge
ven: dat zou de hoogeerwaarden veel
tijd en de kerk veel geld besparen.
Maar daarmee was niet ds. Lands
man, maar de synode zélf gediskwali
ficeerd.
Ik heb ook nog een gereformeerd
voorbeeld achter de hand. Kort gele
den verzuchtte een gereformeerde,
die veel van 'Boven de starren'
houdt: dominee Kunst heeft ons met
het nieuwe liedboek opgescheept,
dat is zo'n regent, die heeft de syno
de gemanipuleerd. Dat dr. Kunst een
regent was (is), zal waar wezen! Hij
was een goeie regent ook. Maar een
manipulator? Als je kans ziet een
synode, die voor een deel erg ge
steld is op vertrouwde zondags
schoolversjes, er van te overtuigen
dat een kerkelijk liedboek geen
grabbelton is met voor elk wat wils,
is dat geen gemanipuleer. Maar
knappe regeerkunst Ook hier geldt:
de Kunsten zijn geen heiligen, ze
zijn handig enz. (zie boven), maar
de gereformeerde synode was er
toch zelf bij?
Kortom, het gaat niet aan bekwame
kerkelijke leidslieden vanwege hun
bekwaamheid het verwijt te maken
dat ze manipuleren.
Dc redactie behoudt zou het recht
voor haar ter opname in deze rubriek
toegezonden meningsuitingen verkort
weer te geven. BIJ publikatie wordt
met de naam van de inzender onder
tekend. Brieven kunnen worden ge
stuurd aan het secretariaat hoofdre
dactie Trouw/Kwartet postbus 859
Amsterdam.
Waarzeggers
In het kerstnr. van 'Trouw' werd in
een artikel 'Zien wat anderen niet
zien' onze aandacht gevraagd voor het
feit dat ook nu nog sommige mensen
een 'gave van profetie' hebben en dat
er onder hen zijn die ernstig de bij
bel onderzoeken. Wij vernemen er
ook iets over 72 eeuwen oude tarok-
kaarten. Het artikel besluit met: 'En
ook dat hadden de kaarten hem reeds
in 1971 verteld.' Mag ik dc aandacht
vestigen op Deut. 18: 13-15, waar Mo-
zes aan Gods volk moet verbieden
zich in te laten met waarzeggers enz.;
wier bovennatuurlijke gaven hij niet
ontkent. En Mozes voorzegt de komst
van een mens (door God verwekt) die
de woorden van God spreken; 'naar
Hem zult gij luisteren'. Deze mens de
waarheid zijnde beval zijn gemeente
(in Joh. 16:33) te luisteren naar zijn
gezant, van wie Hij zegt: 'Wanneer
Deze komt, namenlijk de Geest der
waarheid, zal Hij u in alle waarheid
lelden: en de komende dingen zal Hij
u aankondigen.' U d.w.z. het NT-
volk van God.x
Baara
II. J. Zweers
Drie van Breda (2)
De enige barmhartigheid die de drie
van Breda toekomt is hen geschon
ken: het leven waarin zij de kans kre
gen om tot inkeer te komen. Vrijheid
is dan niet meer op zijn plaats: de
mensheid dient tegen hun invloed be
schermd te worden. Vrijheid is niet
voor hen die voor vele tientallen geen
genade kennen en hen niet alleen
daarvan, maar ook van het leven be
roofden.
Rotterdam
A. C. Prinzen
De Rotterdammer
Nieuwe Haagse Courant
Nieuwe Leidse Courant
Dordts Dagblad
Uitgaven van
B.V. De Christelijke Per#
Directie:
Ing. O. Postma,
F. Diemer.
Hoofdredactie:
J. Tammlnga.
Hoofdkantoor B.V. De
Christelijke Pers: N.Z.
Voorburgwal 276 - 280,
A'dam. Postbus 859.
Telefoon 020-22 03 83.
Postgiro: 26 92 74. Bank:
Ned. Midd. Bank (rek.nr.
69 73 60 768). Gem.giro
X 500.
Bijbels museum
Met blijdschap las ik in Tr/Kw dat
het bijbels museum eind 1974 naar
een ruimere behuizing wordt overge
bracht Het is een groot genoegen in
dit museum rond te dwalen. Meerdere
malen bezocht ik het.
Bij het laatste bezoek met onze kerke
lijke colleges op 19 september j.l. trof
mij echter onaangenaam de kritische
instelling van de gids. Zonder dat
daarom gevraagd werd. meende hij,
vermoedelijk om mee te gaan met
zijn tijd, vraagtekenen te moeten
plaatsen bij het geëxposeerde materi
aal. Het begon al aanstonds bij zijn
toelichting op de prachtige maquette
van de tabernakel: 'de bijbel zegt wel,
dat alles zo geweest ls, maar de Israë
lieten hebben zoiets nooit door de
woestijn kunnen meenemen.' Bij de
verdere rondleiding was er geen ge
brek aan kritische opmerkingen. Ik
meende hem op de onjuistheid van
zijn kritische houding te moeten at
tenderen, temeer daar deze niet van
een hoge wetenschappelijke kwalifika-
tie getuigde.
Daarom: het komt mij voor, dat het
bijbels museum niet moet afzakken
tot het peil van een BLJBELSKRI-
TISCH MUSEUM. Laat het nieuwe
museum haar oude naam van 'bijbels
museum' eer aandoen en de bijbel la
ten spreken!
Schoonhoven
dr. J. Brokhuis
Fluoridering (3)
Er was eens (historisch) een boere-
jongetje dat van de dokter maar veel
fruit moest eten, tenville van zijn
stoelgang. Hij bleef een goede fruite-
ler - bij gelegenheid werden ook wor
tels en afgeschilde stoppelknollen met
smaak geconsumeerd. En toen hij
voor de militaire dienst werd gekeurd
kreeg hij van de dokter een openlijk
huldebetoon hij was de eerste met
een werkelijk gaaf en goed verzorgd
gebit! Daar was niet alleen geen fluor
aan te pas gekomen hij had ook
nog nooit een tandenborstel in zijn
mond gehadl Maar dat kon die dokter
niet weten. Zou men toch niet beter
de kinderen kunnen leren verstandig
te snoepen? De wijze waarop ons die
fluor wordt opgedrongen maakt ons al
misselijk.
Hengelo
Wiegel (1)
De herberg
Waarom 'zoekt' prof. dr. H. Mulder
zo'n ver 'spoor'? In Luc. 22:11 wordt
precies hetzelfde woord, dat in 2,7
vertaald is met 'herberg", weergegeven
met Vertrek*, en dat blijkt in vers 12
een bovenzaal te zijn. Het gaat om
het gastenverblijf zo vertaalt prof.
Brouwer in een particuliere wo
ning (in Sam. 9:22 wordt in de Griek
se vertaling hetzelfde woord ge
bruikt); deze woning komen we ook
tegen in Matth. 2:11.
Die woning was Jozefs eigendom:
hij gaat dan ook naar 'zijn eigen
stad', Luc. 2:3. Maria's 'stad' was Na
zareth, Luc. 1:26, en déér was dan ook
'hAAr huis', vers 56. Pas na de terug
keer uit Egypte heeft Jozef zich te
Nazareth gevèstigd, Matth. 2:23.
Jozef en Maria verbleven gedurende
de inschrijving in Jozefs woning. In
het gastenverblijf, de bovenzaal, wa
ren ingekwartierde of vrijwillig opge
nomen gasten (1 Kon. 17:19, 2 Kon.
4:10). Dat bracht mee, dat, toen de
dagen vervuld wérden, dat Maria ba
ren zou, ergens gedurende de tijd, dat
zij en Jozef te Bethlehem wéren
(Luc. 2:6), zij niet, zoals gebruikelijk,
de bevalling kon ondergaan in dat
gastenverblijf, maar noodgedwongen
in de woonruimte, waar ook de huis
dieren, geiten bijv., hun kribbe kon
den vinden (2 Sam. 12:3).
Tilburg
ds. W. J. Fournier
Grollenberg
Dat pater Grollenberg de bijbelse aan
spraak van de joden op Palestina niet
erkent wisten we. In zijn boek 'Voor
een Israël zonder grenzen schreef
hij: 'Een bijbelse zin als God sprak
tot Abraham: Ik schenk dit land aan u
en aan uw nakomelingen voor altijd
is vanuit het geloof geschreven. De
schrijver geeft weer, hoe hij en de an
dere Israëlieten hun wonen in het
land interpreteren als een geschenk
van God.'
Arnhem
M.Goote
Ik heb mij geërgerd aan het optreden
van Wiegel, toen hij de minister-pre
sident en de minister van financiën
liet terugroepen in de kamer. For
meel zal hij het gelijk wel aan zijn
kant hebben gehad. Maar hij was
schijnbaar vergeten dat deze mensen
dagen en nachten hadden vergaderd
en gewerkt de afgelopen weken om te
trachten ons land en volk door deze
moeilijke tijd heen te loodsen. Ter
wijl zij vergaderden en werkten, ook
in de weekenden was hij In zijn bui
tenverblijf in Friesland, zodat een
speciale koerier de stukken bij hem
thuis moest bezorgen. Even vertreden
tussen de debatten door werd door
hem aan deze mensen niet gegund. Is
dit het gezicht van de WD? Hoewel
politiek niet mijn kleur heb ik res
pect en waardering voor de meer dan
persoonlijke inzet van deze ministers
ploeg, in het bijzonder voor de mi
nisters Den Uyl, Boersma en Lubbers.
Ik kan echter geen waardering op
brengen voor het optreden van de
Heer Wiegel.
H. Haazebroek
JERUZALEM/ROME Het Israëlische dagblad Davar heeft een fel
le aanval gedaan op de Midden-Oostenpolitiek van het Vaticaan. Vol
gens het blad heeft de palts het oude plan van zijn voorganger Pius
XII weer op tafel gelegd om Jeruzalem te internationaliseren.
Wiegel (2)
Met grote koppen meldde u, dat de
heer Wiegel ln de Tweede Kamer zijn
beschuldiging aan het adres van het
kabinet Den Uyl niet waar kon ma
ken. Volgens de heer Wiegel gebruikt
het kabinet de oliecrisis om 'Keer
punt '72' uit te voeren. Welke met
Den Uyl sympathiserende partij kan
het tegendeel bewijzen? De tijd heeft
het al enigszins geleerd. Onlangs ver-
klaardde Den Uyl, dat hij nog niet zo
somber gesteld was over de oliecrisis.
Had hij dat maar eerder gezegd. Dan
zouden de zaken in de autohandel en
de horeca niet zo slecht gaan. Of zou
de heer Wiegel nu al gelijk krijgen?
Onstwedde
J. Haan
Daartoe zou het Vaticaan reeds gehei
me contacten hebben gelegd met de
grieks-orthodoxe en de armeense pa
triarch in Jeruzalem, om samen te
kunnen deelnemen aan de onderhan
delingen over een statuut voor de
stad. Ook zou het Vaticaan proberen,
bepaalde regeringen, zoals de Spaanse,
Italiaanse en Franse voor zijn denk
beelden te winnen.
Het Israëlische blad schrijft, dat de
betrekkingen tussen het Vaticaan en
Israël de laatste zes jaar verbeterd
NEW York )nc) Van joodse zijde
in de Verenigde Staten is fel gepro
testeerd tegen de plannen om de
Gandhi-vredesprljs toe te kennen aan
de Jezuïet Daniël Berrigan. Aanlei
ding voor de protesten is een toe
spraak van pater Berrigan. waarin hij
Israël beschuldigde van misdadig im
perialisme en racisme. Israël werd in
deze toespraak de 'eerste misdadige
joodse gemeenschap' in de geschiede
nis genoemd.
Fe Gandhi-vredesprijs is ingesteld
door de beweging 'voor blijvende vre
de'. Aanvankelijk was de prijs toege
kend aan Daniël Ellsberg. maar die
was op de uitnodiging de prijs in ont
vangst te komen nemen niet inge
gaan. De prijsuitreiking zal op 9 janu
ari in New York plaatsvinden.
waren en het punt bereikt hadden,
waarop het Vaticaan het feit erkent,
dat Israël het feitelijke bestuur in Je
ruzalem uitoefent. 'Israël mag niet
stilzwijgend blijven toezien, hoe de
politiek van de Heilige Stoel anti-Is
raëlisch wordt. Israël moet de anti-Is
raëlische stromingen in het Vaticaan
aan het verstand brengen, dat het
sterk is en dat de internationale posi
tie van het Israël niet zodanig aan
het verzwakken is, dat het gemakkke-
lijker wordt ertegen te ageren', aldus
Davar.
In goedgeïnformeerde kringen in Ro
me wordt naar aanleiding van deze
aanval gewezen op het communiqué,
dat vorige week werd uitgegeven na
het onofficiële bezoek van keizer Hai-
le Selassie van Ethiopië, president El
Numeiri van Soedan, de Nigeriaanse
vice-president en de minister van bui
tenlandse zaken van Zambia aan de
paus. Volgens dit communiqué had
den de bezoekers de paus uiteengezet,
dat Jeruzalem niet uitsluitend onder
controle mag staan van één wereld
godsdienst, maar toegankelijk moet
zijn voor christenen, joden en islamie
ten. Dit standpunt, dat ook door het
Vaticaan wordt gehuldigd, betekent
echter niet noodzakelijk de internatio
nalisering van de stad, aldus deze
kringen.
Ook van Arabische kant is kritiek ge
oefend op de politiek van het Vati
caan. Uit het feit, dat de paus 'nooit
heeft aangedrongen op Israëlisch ver
trek uit de bezette Arabische gebie
den, zelfs het stilzwijgen heeft be
waard over Jeruzalem, nooit heeft te-
den, zelfs het stilzwijgen heeft bew-
gengesproken dat de Heilige Stoel en
Israël tot de uitwisseling van ambas
sadeurs zouden overgaan en premier
Golda Meir in audiëntie heeft ontvan
gen', concludeert de Kuwait Times,
dat het Vaticaan nog niet helemaal
overtuigd is van de onwettigheid van
de annexatie door Israël van Oost-Je-
ruzalem en de Westbank.
Het Libische dagblad Al Balagh heeft
het bezoek van de Soedanese presi
dent Nimeiry aan de paus 'onlogisch
en ondenkbaar* genoemd. 'Internatio
nalisatie van Jeruzalem', aldus Al Ba
lagh, 'is in strijd met de besluiten
van de jongste Arabische topconferen
tie van Algiers, waarop het Arabische
karakter van de stad is onderstreept'.
Al Balagh schrijft, dat alleen de Pa-
lestijnen en de Arabische volken het
recht hebben, de middelen te kiezen
waarmee zij Jeruzalem weer ln han
den krijgen.
UTRECHT In de namiddag van
nieuwjaarsdag hebben de spoorwegen
te kampen gehad met treinvertragin
gen rond de stad Utrecht. Door een
defekte wissel moest men drie treinen
laten uitvallen. Andere treinen onder-
vondèn door de ontregeling van de
treinenloop vertraging die varieerde
van 10 minuten tot "ruim een half
uur. Even na vijf uur was het euvel
weer verholpen en verliep de treinen
loop weer normaal.-
WAT ZEKER IS
Nu we al weer de tweede dag van
1974 voor ons hebben dringt het mis
schien steeds meer tot ons door hoe
onzeker alles is. De berichten \vaaf-
mee 1973 afsloot waren wat dat -be*
treft niet geruststellend. Je bent ge
neigd te denken dat we nog nooit zo
weinig houvast aan een jaar gehad
hebben. Want wat wacht ons? Op eco
nomisch gebied en met de werkgele
genheid, ten opzichte van de wereld
vrede en ook wat betreft dat ene dat
ons blijft intrigeren: de voortgang
van het evangelie onder de mensen'.
Dat laatste lijkt er wat bij te hangen.
Het is haast onbeschaamd om het zo
in één adem met al die belangrijke
zaken te noemen. Hoe heeft iemand
het lef. Goed, ik geef toe, het is mis
schien iets anders. Be onzekerheid is
daar voor hen die erbij betrokken
zijn minder groot. Ze weten dat de
poorten der hel niet machtig genoeg
zijn om dit koninkrijk té keren. Een
stuk zekerheid in de onzekerheid.
Misschien dat het daarom als onbe
schaamd ervaren wordt om het te
noemen bij zulke existentiële zaken
als werkgelegenheid en zo meer. Maa_r
het moet natuurlijk wel. De minister
president noemde in een van zijn
laatste gesprekken in 1973 als tegen
hanger van de sombere gedachten
over de toekomst, dat er toch ook nog
andere dingen zijn die het leven de
moeite waard maken. Niet erg marxis
tisch, maar ja over Marx kan je ook
redetwisten. In ieder geval vanuit een
herkenbare achtergrond gesproken.
Hi4 preciseerde dat niet. Dat hoefde
ook "niet. Maar velen zullen met mij
gedacht hebben aan het nooit verou
derende' en boeiende van de komst
van het "koninkrijk. Wij zijn niet ge
wend om vait,donkere tijden als oor
log en depressies een hernieuwd zoe
ken van het ev&ngelie te verwachten.
We willen en mdgen er ook nimmer
op speculeren. Heb'hóeft ook niét.
Het koninkrijk gaat z'h' eigen gang,
kent z'n eigen wei-vaart? Van de men
sen van het koninkrijk Wordt ver
wacht dat ze zich dubbel zullen inzet
ten om in deze onzekere tijden te zoe
ken naar wegen en mogelijkheden van
leven voor allen. Dat is onze roepihg.
Juist vanuit die ene zekerheid dié
blijft: het komt.
J.Luimes
Het dagelijks bestuur van de algeme
ne doopsgezinde sociëteit heeft een
discussiestuk (van de hand van prof.
dr. H. B. Kossen) aan de raad van
kerken aangeboden. Daarin wordt de
vraag gesteld, of boycotacties zoals ge
voerd tegen Albert Heyn in het licht
van het evangelie te verantwoorden
zijn. Hieruit dit citaat, gepubliceerd
in het Algemeen Doopsgezind Week
blad:
Het zwaartepunt van het gesprek lag
echter op de vraag, of de gemeente
haar opdracht trouw is, als zij zich
zonder meer bij boycotakties. zoals ge
voerd tegen Albert Heyn, zou aanslui
ten. Daarbij werd naar voren ge
bracht, dat het in het kader van haar
dienst der verzoening niet op haar
weg kan liggen om de onderdrukkers
en hun handlangers met gebruikma
king van al of niet gewelddadige
dwangmiddelen te bestrijden, maar
dat zij zich veeleer tot hen zou moe
ten richten als tot medemensen, die
zij met betrekking tot het concrete
onrecht, waarbij zij betrokken zijn, op
hun medemenselijkheid zou moeten
aanspreken terwille van de gemeen
schappelijke toekomst van de mensen
op aarde, waar Messias Jezus zich
voor gegeven heeft Een boycotaktie,
zoals gevoerd tegen Albert Heyn, is er
—zo werd betoogd op gericht naar
het schema van deze wereld dwang
met dwang te overwinnen. Zo'n aktie
leidt daarom onvermijdelijk tot ver
harding van de standpunten en heeft,
zelfs als zij 'succes' mocht hebben en
de tegenstander onder haar druk ge
dwongen zou worden om bakzeil te
halen, geen verzoening tot vrucht. In
het gesprek over bovenstaande stel-
lingname werden door sommigen on
zer ojk vraagtekens gezet en tegen
werpingen gemaakt. We zijn er ons
dan ook van bewust, dat dit een stel-
Doopsgezinden: dwang niet met
dwang bestrijden.
lingname is, die in brede kring vra
gen zal oproepen. Juist daarom leek
het ons echter juist om u deze stel- GcrUlSlOOS
lingname voor te leggen om haar ook
in uw kring in een broederlijk ge
sprek te toetsen op de vraag, of zij in
het licht van het evangelie van Messi
as Jezus te verantwoorden is.
gereformeerde synode over 'eerher
stel' van Greijdanus en Schilder. Prof.
Veenhof:
Maar de synode deed nog meer dan
het schorsen van de professoren Schil
der en Greijdanus. Ze stootte ook een
gehele kerk uit het verband der ker
ken! Namelijk die van Bergsenhoek.
Dit staat wel niet in de Acta. Maar ze
heeft dat wel degelijk gedaan. En
voorts schorste zij ds. Lindeboom van
Kampen en een groot aantal ouderlin
gen van deze kerk. Sommigen van de
ze laatste zijn nog in leven. Ongetwij
feld zijn ook nog enkele honderden
ambtsdragers ii 1944 en volgende ja
ren geschorst! Maar dat geschiedde
door kerken en classes, niet door de
generale synode. Bovengenoemde
tuchthandelingcn werden door de
synode van 1943-1954 verricht. En ze
zijn nog steeds van kracht. De leeruit-
spraken die door de synode van 1943-
'45 als 'Goddelijke waarheden' werden
getypeerd zijn sindsdien naar de syno
dale prullemand verhuisd. Maar de
tuchtuitspraken bleven hun geldig
heid behouden. Het is nu de vraag of
deze laatste synodale beslissingen on
veranderd en dus als legitiem worden
gehandhaafd of dat ze, evenals de
leeruitspraken, zullen worden geannu
leerd. Dat is de kwestie waar het om
gaat! De kwestie van 'eerherstel' is
van weinig betekenis en zoals ik reeds
zei zinloos. Maar de klemmende vraag
is of de Gereformeerde Kerken zullen
blijven de kerken die in haar meeste
vergadering de bovengenoemde tucht
maatregelen namen en voor hun
rekening blijven nemen.
In het christelijke gereformeerde
weekblad De Wekker toont ds. J. H.
Velema zich in zijn jaaroverzicht niet
zonder zorgen over zijn werk:
Eerherstel
In Opbouw (vrijgemaakt buiten ver
band). Het blad schrijft nu zelf na
het jongste convent over 'Gerefor
meerde Kerken (in vernieuwd ver
band)'; dit jaar zal de definitieve
naam gekozen worden) schrijft prof.
C. Veenhof over de discussie op de
Als nu eens in deze en dan weer in
die plaatselijke kerk een geruisloze
omwenteling plaats vindt van een
strak belijnde kerk die leeft naar c!e
Schrift, in overeenstemming met de
belijdenis en naar de kerkorde tot
een vrij type gemeente, waar het ge
reformeerd gehalte gaat vervagen en
de kerkorde niet al te nauwkeurig
wordt nageleefd, dan zullen de gevol
gen voor het kerkverband niet uitblij
ven. Het lijkt me toe dat we op de
korte baan goed zullen moeten weten
wat we als kerken gaan doen: positief,
overtuigd en bewust christelijk gere
formeerd zijn, dat is naar Schrift en
belijdenis leven of ons laten leiden
door een algemene vage bovenkerke-
lijkheid, tengevolge waarvan het con
fessioneel gehalte van de kerk in de
mist verdwijnt Het gevaar van deze
laatste ontwikkeling is hier en daar
concreet aanwezig.
Terugval
Het r.k. weekblad De Bazuin maakt
zich boos over de bisschoppelijke ad
ventsbrief, waarin de bisschoppen zich
bezorgd maakten over de slijtage van
het zondenbesef. Tj. A. Bergstra
spreekt van 'nostalgie naar een oude
en voorbije wereld' en vervolgt:
Nog altijd is de seksualiteit een be
langrijk jachtterrein om er de zonde
op te zoeken. Duidelijk een terugver
langen naar de simpele moraal die
aan l.et brave kerkvolk zijn identifica
tie-symbool leverde: het met de vin
ger nawijzen van het meisje dat pech
had. Niet minder onthullend komen
'mijn en dijn' op de proppen: de keu
ze van de context verraadt als achter
grond een duidelijke terugval naar
een verleden, waarin de gestolde be
zitsverhoudingen tussen individuen de
maat van het kerkelijk ethos bepaal
den. Mij als lid van een rijke collecti
viteit wijzen op het bestaan van een
arme collectiviteit is kennelijk geen
plicht van de Kerk; dat 'is' politiek.
Leven en dood je hoeft maar even
door het broze ijs van de generalise
rende formulering te trappen om het
te merken slaat op de abortus pro-
vocatus. Niet op oorlog, onderdruk
king, marteling. Ook wel begrijpelijk!
De benarden in abortusgevallen kun
nen we, ook nu ons de staatsmacht
niet meer zo vlot ter beschikking
staat, misschien door middel van soci
ale pressie nog wel aan. Onze on
macht in de genoemde andere situa
ties is manifest. Dat onze lafheid bij
de vervolging van over wie we nog
macht pretenderen, onze onmacht in
die andere situaties als het ware op
roept, vergeten we maar liever.
NED HERVORMDE KERK
OVERLEDEN P. v. d. Wal (88) te
Groningen; was predikant te Jelsum,
Wormer, Neede, Tilburg en Idaard.
GEREF KERKEN
Aangenomen naar Leeuwarden West:
J. Kroese te Hoogeveen.
CHR GEREF KERK
Aangenomen naar Bennekom: G. BLi
kes te Westzaan.
'Crime classics', door Raymond
Chandler, Francis lies, Julian Symons
en Edgar Allan Poe .Ultg. Bruna te
Utrecht. Prijzen resp: 5, 5, 5 en
3,75.
Bruna weet dé serie klassieke mis
daadverhalen op een goed niveau te
houden. Onder de vier laatste heruit
gaven die stuk voor stuk de moei
te van* het lezen waard zijn be
vindt zich opnieuw een Chandler. Dit
keé'r is het zijn derde roman: 'Het ho
ge raam' uit 1942, eerder verschenen
onder de titel 'Val dood, mr. MarIo:
we'. Van 'Het hoge raam' heeft
Chandler gezegd, dat het een zware
bevalling voor hem was. Het was ook
zijn eerste detective, die hij van de
grond af aan bedacht en opbouwde.
Voor zijn eerste romans greep hij te
rug naar al gepubliceerde korte ver
halen. Van deze moeilijkheden is bij
het lezen weinig te merken. Chandler
toont zich ook in 'Het hoge raam' als
een van de allegrootsten in zijn gen
re.
Ook 'Met voorbedachten rade* (1931)
van de Engelse schrijver Francis lies
is een schot in de roos. Het is een
van de eerste literaire thrillers, waar
in niet langer het oplossen van de
misdaad op de voorgrond staat, maar
waarin de lezer zich kan vereenzelvi
gen met de dader en diens voorberei
dingen tot de perfecte moord. Veel
na-volgers van Hes (pseudoniem van
Anthony Berkeley Cox) hebben er
veel minder van terecht gebracht.
De 31ste februari' (1950) behoort tot
de latere werken van Julian Symons.
Hij heeft dan de min of meer ortho
doxe detective de rug toegkeerd en is
zich bezig gaan houden met de
psychologische misdaadroman. In dit
boek, dat in de reclamewereld ls gesi
tueerd, wordt de persoonlijkheid van
de verdachte stap voor stap aangetast.
Het plot blijft verrassend.
Tenslotte 'De moorden in de rue Mor
gue 'van Poe (1809-1849). Wat valt
daarover te zeggen? De liefhebbers
kennen hem als 'de vader van de de
tective'. De rest heeft nu een goed
kans om kennis met hem te maken.
E.
Van een verslaggever
VEENWOUDE Fr) —De vijf maan
den oude bab van het Rolter(damse
echtpaar J. van Weert werd maandag-
ymorgen dood in zijn wiegje aangetrof
fen. Het kind bleek een plastic zeiltje
in zijn mond te hebben gewerkt en te
zijn gestikt.
