Het Dorp' heeft nu
-tok z'n spanningen
rnco
Verkouden... neus verstopt? Vervelend
UvAPoliticologen voor 't blok
Friese dorp Oudehorne
houdt wedstrijd in
het Sint Thomasluiden
recteur: persoonlijke vrijheid staat
genover beroeps-verantwoordelijkheid
Jongeren houden oud gebruik in ere
Bromsnor de (zilveren) bruidegom
Zes maanden voor dodelijke aanrijding
'Houding van
Kranenburg
provocerend'
Landelijk systeem
voor waarschuwing
bij kerncentrales
Kaas
met ster-allures
fW/KWlAHrrET ZATERDAG 29 DECEMBER 1973
BINNENLAND
T9/K13
is
Mr. W. P. Bijleveld, directeur van
'Open Dorp'.
Bewoonster: 'Voor
elke samenleving
gelden er regels'
af van het schema of-of, alsof het hier'
om een tegenstelling gaat. Vastgesteld
moet worden dat Het Dorp gewoon
Het Dorp is. Zonder voorbeeld in de
wereld. En of het al ergens is nage
volgd is niet met zekerheid bekend.
Er zijn tientallen buitenlandse studie
groepen geweest. Vooral in Amerika
bestaat er veel belangstelling voor,
maar men heeft daar geen AWBZ.
Ongeveer 25 pet van de bevolking is
inmiddels getrouwd; meestal vonden
de partners elkaar in het dorp, waar
ieder over een gezellig aangepast wo
ninkje beschikt. Het Dorp heeft een
eigen karakteristiek, maar voor alle
soorten gehandicapten zal het geen
oplossing bieden. Het hoeft ook niet
in alle omstandigheden te blijven wat
het nu is. Er moeten alternatieven
zijn. Het kan zijn dat het over drie,
vier jaar toch anders aangepakt dient
te worden.
den daarvan hebben ook zitting in het
bestuur van het dorp, dat uit zeven
personen bestaat. Ze zijn zogezegd dus
mede de werkgevers van directeur
Bijleveld en de vierhonderd andere
medewerkers. En in dit opzicht zijn BSSChörming
ze verder dan het personeel, dat wel
een medewerkersraad heeft, maar nog
niet in het bestuur is vertegenwoor
digd. Wel wordt daarover thans ge
sproken.
Volgens de heer Bijleveld moet men
'Er zijn hier mensen', zegt de heer
Bijleveld, 'die menen dat zij meer te
zeggen moeten hebben Door elkaar
genomen heeft men dat gevoel niet.
Velen realiseren zich dat ze het niet
Jac. Lelsz
TEM/DORPBijzondere nachten zijn in Nederland zelden sprookjesnachten. Dat was de
tvan Schmelzer niet, het is ook met de nacht van Mies Bouwman niet het geval gebleken. En als
nacht ogenschijnlijk wel als een sprookjesnacht verliep, dan is men daar inmiddels uit ontwaakt.
orp die grote droom van tien
rieden, uniek in de wereld is
prookje. Het is minder dan een
je, maar het is tegelijk veel
dan een sprookje: het is een
ijkheid. De werkelijkheid is in
el niet identiek aan het sprook-
i de droom. Met alle voor's en
vreugden en zorgen, teleur-
gen en uitdagingen, die er anex
ijn.
dagen geleden werd kort ge-
»ver gespannen verhoudingen in
orp, die geheel aparte samenle-
van lichamelijk gehandicapten
rnhems groene rand die moge-
imaakt werd doordat Nederland
uur enkele tientallen miljoenen
beschikbaar stelde, op het
v-scherm aangemoedigd door
louwman, terzijde gestaan door
A. Klapwijk als 'vader' van de-
otse gedachte. Een van de din-
e de gemoederen nu beroeren,
volgens de berichten dat de
iicapten zich bedreigd zouden
in hun zelfstandigheid. Van de
kelijke opzet, dat de gehandi-
het zélf zoveel mogelijk zou-
oen, is weinig of niets terecht
en. Ook nu nog maakt de direc-
de regel de dienst uit
>mt nogal ongenuanceerd over.
er in feite aan de hand? De
ur van Het Dorp, mr. W. P.
ïld, probeert de kern van het
n daar levende onbehagen kort
duiden. Hij zegt: 'Er ligt hier
anningsveld tussen persoonlijke
d en professionele verantwoor-
eid'.
;eleden zijn de mensen van het
uur gehandicapten en vali-
bijeen geweest voor een reti-
at was tien jaar nadat men el-
oor het eerst ontmoette in het
Dunanthuis in Zeist om over
orp te praten en de conclusies
rapport vast te leggen. Nu
men zich afgevraagd: wat is er
lelijk van terechtgekomen?
bleek dat het wel wat anders
is dan men zich destijds heeft
steld.
reünie hebben de aanwezigen
■op bezonnen of men wel op de
weg is. Het antwoord is niet
;e-drie te geven, want het is
hgewikkeld vraagstuk. Daarom
het komende voorjaar in groter
id op de zaak worden teruggeko-
'Evalueren' heet dat tegenwoor-
et een modewoord. Bij dit alles
men dat ook ten aanzien van
'orp het gevaar van bedrijfs-
eid niet denkbeeldig is.
t Henri Dunant Huis werden',
s de heer Bijleveld, 'twee din-
stgesteld. De bewoners zouden,
exploitatie betreft, zelf zoveel
jk taken overnemen. In de
plaats zou er in Het Dorp ook
mogelijk zelfbestuur zijn. Van
ssentiële punten is in de prak-
et zoveel terechtgekomen. Maar
noed dat men tien jaar geleden
iet een volledig beeld heeft ge
in het type gehandicapte dat
>u komen, gezien de graad van
;ing. Een leek kan zien dat het
;opie is te menen dat je hier
:ér veel verzorgsters nodig zou
i (er zijn vierhonderd bewoners
rhonderd personeelsleden)'.
listisch
;r Bijleveld meent dat er des-
rat idealistisch-lichtvoetig tegen-
skeken is'. Hoe zelfstandig de
er ook wonen, ze worden tel-
Feer voor bijvoorbeeld
impele huishoudelijke proble-
eplaatst. Ze komen dan bij de
zo heet de verzorgster in
rp terecht Die moet ze dan
eer eens naar de wijk-dogela
iren. Dat kan de bewoners het
geven op te botsen tegen het
at, de organisatie. Dat geeft ir-
handicapten genieten in het
en redelijke mate van zelfstan-
Ze kunnen er wonen, wer-
recreëren, kerken, winkelen,
'it postkantoor gaan, enz. Het is
atschappijtje op zichzelf. Maar
niet geïsoleerd te raken wei-
tegen een stad aangebouwd.
De therapieën, die nodig
arden weliswaar in de aangren-
Johanna Stichting gegeven,
och buiten Het Dorp zelf, wat
ogisch belangrijk is. Een gewo-
swijk is het niet, want niet ie-
kan er zich vestigen. Maar een
ng, een gezondheidsinstituut
wel in de zin der wet ook wel
'anwege de AWBZ is het
n: Staat bij de ingang geen
er zijn geen vaste bezoektij-
lopen geen dokters in witte
enz.
;r er bij de gehandicapten en
erkers van een verschillende
ring sprake is, dan kan gesteld
dat bij de eerste groep het
in een gewone wijk het sterkst
n bij de andere groep het idee
n inrichting. Het is in dit ver
lat de heer Bijleveld spreekt
i spanningsveld tussen persoon-
rijheid en professionele verant-
lijkheid.
lein voorbeeld ter illustratie.
lelijk was er de regeling dat
irwanten die komen logeren,
thandicapte familieleden gedu-
die dagen mogen verzorgen,
tel dat zij de man of vrouw la
llen en die breekt een arm of
en; wie is dan verantwoorde-
an de gehandicapten mogen de
ngsvoorwaarden worden ge-
t. Maar de dogela gevoelt zich
irantwoordelijk.
de bewoners een vinger in de
n het bestuur? Uit hun midden
dorpsraad benoemd. Twee le-
ADVERTENTIE}
Een gedeelte van Het Dorp'.
aan zouden kunnen. Wij geven ze een
grote verantwoordelijkheid. De eerste
maanden na hun komst hebben ze het
er zelfs heel moeilijk mee. Vooral als
ze uit een gezin of uit een inrichting
komen. Er zijn er heel wat die echt
behoefte aan bescherming hebben'.
Niettemin kan de heer Bijleveld be
grip opbrengen voor de verlangens
van hen die van oordeel zijn dat de
mogelijkheden voor nog meer zelf
standigheid vergroot moeten worden.
Herbezinning is zeker gewenst. Als
thema voor het congres in de lente
van '74 lanceert het, overigens geheel
vrijblijvend, 'We doen het goed! Maar
doen we het ook goed?'
Privacy
Wat zegt mejuffrouw H. van Es, een
der bewoonsters van Het Dorp, van
de aan de orde gestelde problematiek?
Mejuffrouw Van Es is lid van de
dorpsraad, zij woont al zeven jaar in
hef dorp en zij is een van degenen,
die in dit geval als receptioniste
op het dorp zelf hun werkkring heb
ben. Zij bedient de rolstoel met haar
handen. Anderen sturen de rolstoel
op andere wijze, soms zelfs met de
kin. Een ingenieus voertuig, die rol
stoel, en mejuffrouw Van Es heeft
dan ook grote bewondering voor de
constructeurs ervan.
'In iedere samenleving bestaan span
ningen', merkt mejuffrouw Van Es
nuchter op. Zouden de gehandicapten
het alleen kunnen doen in het dorp?
'Ach', zegt zij, 'er zijn mensen, die
zichzelf onderschatten, maar er zijn er
ook, die zichzelf overschatten. Het zou
een grote janboel worden. Volledig
zelfbestuur zie ik niet zitten. Dat kan
eenvoudig niet'. 'Je kunt je hier goed
ontplooien. De persoonlijke vrijheid
wordt niet aangetast. Ik hoor van ver
pleegtehuizen, waar het personeel bin
nenkomt zonder aan te kloppen, waar
ze de mensen bij de voornamen noe
men, jij en jou zeggen. Daar is hier
geen sprake van. Maar dat er bepaal-
Van onze correspondent
LEEUWARDEN Vandaag zal in het Friese dorp Oudehorne
een wedstrijd in liet Sint Thomasluiden worden gehouden. Mins
tens twaalf jongelui (van vijftien tot 22 jaar) zullen dan elk zes
minuten de kleine klok van de plaatselijke klokkestoel moeten
luiden.
Bromsnor en zijn Cornelia zijn 25 jaar getrouwd. Dat moet natuurlijk gevierd worden en dat gebeurt
dan ook, vanavond om vijf over zeven in het televisie-programma van de NCRV (Ned. 1). De aflevering
van 'Zwerven met Swiebertje', waarin dat feest voorkomt, heet 'Leve de Rompslomp'.
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM Het collego van bestuur van de Universiteit van Amsterdam heeft de subfacul
teit politicologie opgedragen in januari het onderwijs te hervatten, volgens door het bestuur gegeven
richtlijnen. Het bestuur ziet deze richtlijnen als een voorlopig compromis voor de al jaren bestaande
meningsverschillen binnen de faculteit sociale wetenschappen.
Het is eigenlijk meer "bespelen'
dan luiden want de grote kunst is
om de slagen van de kleine klok
harmonisch aan te passen bij die
van de grote klok, die door oudere
en meer ervaren krachten wordt
geluid. Om de kunst machtig te
worden moet men heel wat oe
fenen.
Nu is daar in Oudhorne alle
gelegenheid voor. Daar worden
volgens de oude traditie de klok
ken van de karakteristieke klokke
stoel al vanaf 21 december (Sint
Thomas) geluid en dat zal voortdu
ren tot het jaar voorbij is. Het
zelfde gebeurt in het dorp Kat
wijk, maar in een aantal andere
dorpen in oostelijk Friesland is
aan deze eeuwenoude traditie al
geruime tijd geleden een eind ge
komen.
Achtergrond van dit langdurig uit
luiden van het oude jaar is het
verdrijven van de kwade geesten.
Ook wordt wel gezegd, dat met het
klokluiden wordt voorkomen, dat
de winterslaap van de te velde
staande gewassen overgaat in een
doodsslaap. Dat spreekt in deze
tijd niet meer zo aan en het ge
volg was dat het Sint Thomaslui
den steeds meer in onbruik raakte.
Het luiden vraagt nog al wat van
de inwoners van het dorp, want de
klokken moeten steeds blijven lui
den en de een moet dus de andere
aflossep. In Oudehorne heeft men
er echter voor gezorgd dat het ou
de gebruik in ere kon blijven. De
klokkestoel-specialist C. W. Tem
pelmans Plat uit Castricum richtte
een commissie op, die vooral de
belangstelling van de jeugd voor
het klokluiden ging bevorderen.
De wedstrijd in het luiden is één
van de middelen daartoe. Gebleken
is dat er nu inderdaad genoeg jon
geren zijn om het voortbestaan
van de traditie weer veilig te stel
len.
De heer Tempelmans Plat heeft als
wisselprljs voor de winnaar van de
jaarlijks te houden wedstrijd een
kleine, bronzen klok, gemaakt van
echte 'klokspijs', beschikbaar ge
steld. Zaterdag zullen de krachten
dus worden gemeten. Alleen zijx
die over een scherp gehoor, een
goed maatgevoel en de nodige
kracht beschikken zullen een kans
hebben om de wedstrijd te win
nen, zo zeggen de ervaren Oud-
hornster klokluiders, die het
weten kunnen.
Op de subfaculteit politicologie verzet
prof. dr. H. Daudt en een groep me
destanders zich tegen de gang van za
ken binnen de subfaculteit. Inzet is de
plaats van het vak politicologie in het
universitair onderwijs. Prof. Daudt
ziet het vak politicologie als hoofdvak
voor de politicologen. Naar zijn smaak
zijn de zogenaamde bijvakken zoals
economie, sociologie en geschiedenis
te veel verheven tot zelfstandige af
studeervakken.
Het subfaculteitsbestuur heeft nu van
universiteitsbestuur tot 24 januari de
tijd gekregen zich voor of tegen de
verstrekte richtlijnen te verklaren. In
het komend semester moet weer nor
maal onderwijs worden gegeven. Als
de subfaculteitsraad nee tegen de
richtlijnen zegt, wil het college van
bestuur in beginsel zelf het bestuur
van de subfaculteit op zich nemen.
Als dat op te grote weerstand zou
stuiten, zal de studierichting aan de
universiteit worden opgeheven.
MAASTRICHT De rechtbank te
Maastricht heeft de 53-jarige koop
man Gustaaf N. uit Heerlen, wegens
het veroorzaken van een dodelijk ver
keersongeval onder invloed van alco
hol en het doorrijden daarna, veroor
deeld tot zes maanden gevangenis
straf, waarvan twee maanden voor
waardelijk en vier jaar ontzegging van
de rijbevoegdheid.
De verdachte had op 6 november in
ZOETERMEER
International Films
presenteert:
de prachtige film
'GEKOOID'
Een spannende film over
teenagers in het nauw.
Zaterdagavond 29 decem
ber om 8 uur in geb.
Aanloopcentrum,
Kerkebos, Zoetermeer
Toegangsrijs 1,
de regels zijn, vind ik logisch, want
waar heeft men die niet?'
Vaak luister4 het bestuur naar de
dorpsraad. Sommige zaken zijn echter
niet tc verwezenlijken, andere heel
moeilijk. Er is, denkt mejuffrouw
Van Es, in elk geval één ding dat an
ders zou moeten, ook al is dat niet
eenvoudig. In het dorp woont men
met z'n tienen aan een 'straat' en zo'n
groep eet in principe in het 'Tref
punt'. Wie kan, mag het op zijn ka
mer doen. Met iedereen is dat niet
het geval. Dat geeft spanningen wan
neer er vanwege de handicap onsma
kelijke toestanden ontstaan. Dat aan
dit stukje privacy wat gedaan wordt,
vindt mejuffrouw Van Es hel belang
rijk. Ved belangrijker dan bijvoor
beeld de kwestie van de witte schor
ten van de dogela, die nu verplicht in
ieder huisje aanwezig moet zijn. Die
is nodig bij de persoonlijke verzor
ging, uit een oogpunt van hygiëne.
Maar er is destijds grote oppositie te
gen gevoerd.
Voorzitter 'St. Martinus'
Van een verslaggever
UTRECHT Tijdens een repre
sentatieve ontmoeting in de Ju-
lianakazeme. onlangs in Den
Haag, heeft generaal-majoor L. A.
D. Kranenburg zo'n provoceren
de houdin., aangenomen tegen
voorzitt^. T. J. J. Hoogenboom
van de katholieke onderofficie
renvereniging St. Martinus dat
een andere opperofficier zich ge
noodzaakt zag daarvoor zijn ex
cuses aan te bieden.
Dat schrijft de heer Hoogenboom aan
generaal Kranenburg in een nadere
toelichting op uitspraken, die hij on
langs als voorzitter van St. Martinus
over de generaal deed. De heer Hoo
genboom had onder meer gezegd dat
gezaghebbende figuren als generaal
Kranenburg zó behoudend zijn in hun
denken dat ze in St. Martinus een ge
vaar zien voor de krijgsmacht en via
anti-propaganda ten aanzien van de
vereniging het vertrouwen van de le
den in St Martinus proberen te on
dergraven.
De generaal verzocht de heer Hoogen
boom toen zijn uitlatingen aan de
hand van feiten te staven. De heer
Hoogenboom schrijft nu dat het inci
dent in Den Haag de juistheid van
zijn opmerkingen staaft. 'U kent mij
slechts voorzover ik in de kwaliteit
van voorzitter van St Martinus in de
openbaarheid treed. Waar dat optre
den een verpersoonlijking en een on
derdeel is van het beleid van de vere
niging, is uw waardering voor dat op
treden tevens een waardering voor"
dat beleid', aldus Hoogenboom.
Ook wijst hij op een passage in de
door de generaal verspreide circulaire
'De aanval op defensie', een circulaire
die leidde tot een conflict tussen de
generaal en minister. Vredeling. In
dje circulaire, aldus Hoogenboom,
kent de generaal een duidelijk nega
tieve rol toe aan een 'tandtechnicus-
vrijgesteld-van-alle-diensten'. 'Dat ik
daarmee wordt bedoeld is in brede la
gen bekend', schrijft Hoogenboom. 'U
zult begrijpen dat het bestuur van St.
Martinus deze feiten zeer nadelig acht
voor de positie van de vereniging en
van mening is, dat zulke gebeurtenis
sen een anti-propagandistisch effect
hebben en dat daar in moeilijk goede
trouw kan worden ontdekt*.
DEN HAAG In interdepartementaal
overleg wordt gewerkt aan een lande
lijke waarschuwings- en alarmerings
regeling voor kernenergie-installaties.
Dit heeft minister Vorrink (volksge
zondheid) geantwoord op schriftelijke
vragen van het Tweede-Kamerlid me
juffrouw Kappeijne van de Coppello
ADVERTENTIE
de Spoorstraat in Heerlen een man
doodgereden die op het trottoir naar
zijn auto stond te kijken. Zonder zich
om het slachtoffer te bekommeren
reed hij door.
De officier van justitie had 14 dagen
geleden vijf maanden onvoorwaarde
lijke gevangenisstraf en vijf jaar ont
zegging van de rijbevoegdheid tegen
hem geëist.
niet vergeten.^frico eten
(ADVERTENTIE)
Otrivin helpt direkt.
Even druppelen en u kunt weer vrij
ademhalen.
Otrivin prikkelt niet en werkt
urenlang.
Gezwollen neusslijmvliezen slinken.
U hebt een fijne neu&voor Otrivin.
Otrivin
verkrijgbaar bij apotheker en drogist
.als handige spray of druppelflacon.
