Europese defensie nog niet mogelijk Verkiezingen in Venezuela draaien om toekomst van Installatie Ford brengt Nixon in moeilijkheden vaoenda herkozen - naar zonder glans W3:zo nodig een leger Denen protesteren tegen belastingen in welvaartsstaat Schlesinger bij aankomst in Brussel: Akkoord over Ierse raad Brussel wil betere consumentprotectie Botsingen met de Spaanse politie Amerikaanse autoweg 'schoon' gemaakt ROUW/KWARTET VRIJDAG 7 DECEMBER 1973 BUITENLAND T7/K9 BRUSSEL (Reuter, AP) Het zal nog tenminste tien jaar duren, voordat Europa een onafhankelijke defensiemacht kan hebben, aldus de Amerikaan- jj se minister van defensie James Schlesinger, die voor de vandaag te openen NAVO-conferentie in Brussel arriveerde. Volgens Schlesinger dragen de Vere nigde Staten ongeveer tweederde deel van de totale kosten van de Noordat- antische organisatie, die niet beperkt lijven tot de bewapening en de lege- ing van troepen. De minister meent at er op korte termijn geen sprake an zijn van een ze'fstandige Europe- e defensie, daarbij doelend op het 'ranse idee om de Europese defensie- nspanningen te bundelen in de West- uropese Unie. isteren vergaderden in Brussel tien uropese ministers van defensie over et dreigement van de Amerikaanse igering. een aantal van haar in Eu- opa gelegerde 310.000 manschappen •rug te trekken, mochten de Europe- i landen niet bereid zijn, meer voor hun gemeenschappelijke verdediging te betalen. De vergadering van de 'Eurogroep', welke deel uitmaakt van de NAVO, werd geleid door de Itali aanse minister Mario Tanassi. Het overleg betrof in de eerste plaats het verschil tussen wat Amerika be taalt in vreemde valuta voor het lege ren van zijn troepen in Europa en hoeveel de Europeanen besteden aan wapens, die zij in de Verenigde Sta ten bestellen. Volgens een in novem ber in Washington aangenomen wet moet Amerika troepen gaan terugne men, als die legering de Verenigde Staten meer kost dan wat de Europea nen aan wapens kopen. Vorig jaar bedroeg het verschil 1.2 miljard dollar, nadat West-Duitsland De tien Europese leden van de NAVO f willen volgend jaar twee miljard extra besteden aan de defensie. Dit is na j afloop van de bijeenkomst van deze landen in Brussel in een verklaring bekend gemaakt. Daarin stond verder dat de Europese NAVO-leden in 1973 hun uitgaven voor defensie met drie tot vier procent reëel hebben ver hoogd. Geringe opkomst en veel nee (OESAKA (Reuter) President Kenneth Kaoenda van Zambia i woensdag herkozen voor een derde ambtstermijn, zo blijkt uit de oorlopige uitslagen. De opkomst bij de stembussen is echter dra- latisch gering geweest. In verscheidene kiesdistricten is massaal iee' gestemd tegen dr. Kaoenda. Bovendien zijn zes van zijn mi- isters niet herkozen. had doen weten, omvangrijke aanko pen in Amerika te zullen doen. Er werd daarna een nieuw Europees plan opgesteld, waarbij het verschil terug gebracht. zou worden tot 900 miljoen dollar. Moeilijkheden deden zich op nieuw voor, toen Engeland en Italië door economische moeilijkheden niet in staat waren, voor grote bedragen Mogens Glistrup Amerikaanse wapens te kopen WASHINGTON (UPI, AP, Reuter) De installatie van Gerald Ford als vice-president van de Verenigde Staten, die gisteravond een feit is geworden, brengt president Nixon in moeilijkheden nu de Watergate-affaire voor verschillende republikeinse leiders aan leiding is, aan te dringen op het aftreden van de president. Kissinger et waren de eerste algemene en pre- dentsverkiezingen in Zambia sinds et land eerder dit jaar een 'één-par- j-staat* werd. Er was geen tegenkan- daat voor Kaoenda, die meer dan 50 rocent van de uitgebrachte stemmen odig heeft om herkozen te worden, de meeste kiesdistricten hadden de lezers vooras de keus tussen drie andidaten voor één parlementszetel, len leden van de eenheidspartij INI (United National Independance irty). e opkomst is geringer dan ooit in et tienjarig bestaan van het onafhan- elijke Zambia. Volgens het hoofd an de kiesraad, Malcolm Mitchell, is in de 1.7 miljoen stemgerechtigden echts 45 procent naar de stembus igaan en in sommige delen van het and zelfs maar een 30 procent. het zuiden van het land zijn veel lee-stemmen' tegen Kaoenda uitge- racht. In Bwenga, het kiesdistrict an Harry Nkoemboela (evenals Ka- inda één van de voorvechters van de ambiaanse onafhankelijkheid) kreeg aoenda maar 727 stemmen voor en 837 tegen. Nkoemboela werd met Volgende week vergadert in Brussel de Noordatlantische Raad. De Ameri kaanse minister van buitenlandse za ken Henry Kissinger, zal de zitting bijwonen. Op een persconferentie ver klaarde hij gisteren, dat de NAVO de hoeksteen blijft van de Amerikaanse politiek. Hij zal volgende week probe ren de alliantie een injectie te geven met 'nieuwe vitaliteit'. Hij meent dat de meningsverschillen voortkomen uit de nadruk, die door sommige leden wordt gelegd op Europese in plaats van Atlantische eenheid. 'Wat er ook gaat gebeuren, het zal slechts een begin zijn van een proces en niet meteen leiden tot het vinden van een definitieve oplossing voor de bestaande problemen'. De energiecri sis zal een grote rol spelen, aldus Kis singer, die van oordeel is dat zij in feite is ontstaan door de snelle indus trialisatie, die ertoe leidde dat de vraag het aanbod boven het hoofd groeide KOPENHAGEN (UPI, Reuter) De Deense politici lijden sinds dinsdag aan een forse verkiezingskater. Niet alleen verloren de ge vestigde partijen op een spectaculaire manier, maar bovendien bleek Watergate de overwinnaar de 'Partij voor dè Vooruitgang', een partij die men tot dan toe alleen als politieke grap had afgedaan. Na senator Javitts van New York heeft de conservatieve afgevaardigde John Ashbrook uit Ohio zich voor liet aftreden van Nixon uitgesproken. Hij kent vele loyale partijleden, die van mening zijn dat het voortbestaan van de Republikeinse partij vereist, dat de president aftreedt. Het zou vrijwel on mogelijk zijn voor Nixon, zijn geloof waardigheid te herstellen. Ook zijn loyale aanhangers zijn diep geschokt. Gisteren vond een woordvoerder van het Witte Huis het nodig te laten we ten, dat Nixon een goede gezondheid geniet en zich nooit beter heeft ge voeld. Hij zou er niet aan denken, af te treden. De verklaring werd later in verband gebracht met wat genoemd werden 'in Europa circulerende be richten.' Sisco Zo onopvallend mogelijk werd voorts bekendgemaakt, dat Joseph Sisco, on derminister van buitenlandse zaken voor zaken betreffende het Midden- Oosten en Zuid-Azië ontslag heeft ge nomen. Hij wordt directeur van het Hamilton College in New York. Nixon x<md Sisco een vriendelijk brief je, waarin hij de aftredende minister alvast bedankte voor het vele en be langrijke werk, dat deze voor zijn land had verricht. De aankondiging was opgenomen in een bekendmaking van ambassadeurs benoemingen Walter Stoessel is be noemd tot ambassadeur in Moskou. William Casey, thans onderstaatssecre taris voor economische zaken, wordt president-directeur van de Export-Im port Bank. Robert McCloskey, de vroe gere woordvoerder van het ministerie van buitenlandse zaken, is ambassa deur in buitengewone dienst gewor den. Vervolg van pagina 1 en beginnen met problemen van mi- itaire aard', zo zei hij. Daarna kun- en gesprekken beginnen over een «rmanente regeling op grond van de IN-resolutie, waarin Israël wordt op- eroepen terug te keren naar de gren en van voor de oorlog van 1967, al- us Kissinger. lolda Meir >e 75-jarige Golda Meir zal de Arbei- erspartij aanvoeren bij de komende lgemene verkiezingen in Israël. Na en marathonzitting van ruim vijftien ur sprak het centrale comité met rote meerderheid het vertrouwen in aar uit. laarvoor had de premier pogingen m minister van defensie Mosje Da an tot aftreden te dwingen afgesla- en. Zij wees erop, dat de verantwoor- - lelijkheid voor fouten, die zijn ge naakt vlak voor en tijdens het begin an de recente oorlog, niet bij één «rsoon berust, maar bij de hele rege- ing. Ook de suggestie van vice-pre- nier Allon om alle ministers ontslag e laten nemen, wees Meir van de land. n haar rede vertelde Meir, dat Israël e afgelopen jaren tot driemaal toe in et diepste geheim contact heeft ge acht met Egypte over vredesonder- 'andelingen. De Egyptische regering |ad steeds geweigerd erop in te gaan. o was het voorstel van Israël om mi- ister Dajan een geheim bezoek aan ■gypte te laten brengen, pas na naanden door Cairo met 'nee' beant woord. Het centraal comité van de arbeiderspartij nam op de lange rit ing een nieuw verkiezingsprogramma ?n. Daarin wordt algehele terugtrek ing uit de in 1967 bezette gebieden ■gewezen. De eis dat Israël 'verdedig de grenzen' moet krijgen is blijven •laan in het programma. Jordanië Ic premier van Jordanië Said Rifei leeft aangekondigd, dat zijn regering 'verleg wil plegen met de Palestijnse 'erzetsorganisaties over een gemeen- cnappelijke vertegenwoordiging ,ip !e vredesconferentie. Volgens hem is nrdanië niet tegen deelname van het a'estijnse verzet aan de onderhande- 'ngen. Arabische topconferentie in Al vers besloot de overkoepelende Pales- ijnse organisatie PLO aan te wijzen ais enige vertegenwoordiger van net alestijnse volk. Koning Hoessein houdt vol, dat hij de Palestijnen in 'jn land vertegenwoordigt. Kaoenda grote meerderheid in het parlement gekozen. Hij was de leider van de ANC-partij (African National Con gres), die werd ontbonden toen Zam bia één-partij-staat werd. Aanvankelijk verzette Nkoemboela zich tegen de vorming van de één-par- tij-staat, maar toen het parlement hier eenmaal toe besloten had sloot hij zich met zijn aanhangers aan bij de regerende UNIP Voor de verkiezingen werd verwacht dat de 49-jarige Kaoenda we' op 90 procent van de stemmen zou kunnen rekenen. Gezien het grote aantal 'nee- stemmen' in het noorden en het zui den krijgt hij mogelijk niet meer dan 65 procent van de uitgebrachte stem men. LONDEN (UPI, Reuter) Bij het drie-partijenoverleg over de toekomst van Noorcf-Ierland is overeenstem ming bereikt over de vorm van een Raad voor Ierland. Een woordvoerder vertelde, dat de raad zal bestaan uit vijf vertegenwoordigers van de Ierse Systceill republiek en vijf van Noord-Ierland. Leider van de Partij voor de Vooruit gang is de 47-jarige Mogens Glistrup, een miljonair uit Kopenhagen die twee jaar geleden nog volslagen onbe kend was. Glistrup kwam voor het eerst in het nieuws toen hij in een te levisieuitzending z'n landgenoten ver telde dat je in Denemarken ook kunt leven en werken zonder één cent be lasting te betalen. Afschaffing van de inkomstenbelasting en ontslag voor vrijwel alle ambtenaren werd ook zijn belangrijkste verkiezingsleus die hem 20 zetels in het parlement heeft opge leverd. Deense politici vragen zich be zorgd af of de monsteroverwinning van Glistrup een voorbijgaand ver schijnsel is (een uitwas van de Deen se welvaartsmaatschappij) of dat de kreten van de belastingontduiker wer kelijk serieus genomen moeten wor den. Ze verwachten dat hij z'n anti- belastingsleuzen niet zal kunnen om zetten in een echte politiek. Aan het gesprek van gisteren namen d'eel de Ierse premiier Liam Cosgrave, zijn Engelse collega Edward Heath en Brian Faulkner de voorzitter van de Uitvoerende raad van Noord-Ierland. Aan het begin van de vergadering pleitte Falkner voor nieuwe wetten om de militante extremisten, die zich in het zuiden ophouden, te kunnen bestrijden. De belastingjurist Glistrup is er altijd prat op gegaan dat hij nog nooit één cent belasting heeft betaald. Zijn systeem berust op het oprichten van honderden naamloze vennootschappen die alleen als dekmantel dienen voor manipulaties met geld. De nv's doen niet meer dan het elkaar lenen van grote kapitalen, waardoor ze nauwe lijks belasting behoeven te betalen. De man die als directeur van zo'n vennootschap meedoet aan deze 'han del' houdt er belastingvrij toch vele duizenden kronen per jaar aan over. Glistrups legale belastingontduiking bezorgde hem grote populariteit in een land waar de middenstand zich uitgewrongen voelt door de hoge be lastingtarieven. Volgens Glistrup zijn die tarieven houg door een veel te groot ambtenaren-apparaat ('nutteloze papierslaven') en een overbodig leger. Door militairen en overheidspersoneel in te zetten bij de industrie zal de economie van Denemarken een enor me stimulans krijgen. Sociale voorzie ningen worden dan volgens de belas tingjurist ook overbodig. Onderzoek De belastingpraktijken van Glistrup zijn hem niet overal in dank afgeno men. Gevestigde pilitici vroegen al maanden geleden om een onderzoek naar beweerde belastingfraude en overtreding van het vennootschaps recht. Tot nu toe is dat onderzoek niet afgerond. Met spanning wachten de Denen of Glistrup werkelijk in staat van beschuldiging zal worden gesteld. Dat zou onder de Deense grondwet kunnen betekenen dat hij z'n parlementszetel kwijtraakt. Het is de vraag of de 'oude' politici op een dergelijke ontwikkeling zitten te wachten. Een 'martelaar' voor de be lastingbetalers kunnen ze op dit mo ment missen als kiespijn. CARACAS (ANP, UPI, AFP, Prensa Latina) De toekomst van de olie staat centraal in de verkiezingscampagne in Venezuela, die deze week ten einde loopt. Zondag gaan de ruim 4,5 miljoen stem gerechtigde Venezolanen naar de stembus om een nieuwe presi dent en een parlement te kiezen. De huidige president, de chris ten-democraat Rafael Caldera, is volgens de grondwet niet herkies baar. Venezuela, na Saoedi-Arabië en Iran de grootste olie-expor teur ter wereld, lijkt aan te sturen op een versnelde nationalisatie van de olie-industrie. Er zijn 13 kandidaten voor het pre sidentschap, maar slechts twee echte kaï shebbers, die allebei min of meer tot het centrum behoren. De regerende christendemocratische partij (COPEI) stelt Lorenzo Fer nandez kandidaat en de Accion De- mocratica (democratische actie) voert campagne met Carlos Andres Perez als kandidaat. De linkse be weging van het socialisme (M.A.S.) maakt een goede kans op de derde plaats, zo blijkt uit recente opinie peilingen.. Deze beweging staat on der leiding van José Vicente Rangel, een vriend en geestverwant van de overleden Chileense president Salva dor Allende. Zowel Lorenzo als Andres hebben aangekondigd dat ze de olie-indus trie in hoger tempo in handen van de staat willen brengen dan is voor zien in de cliewetgeving van 1970 en 1971. Die wet vergrootte de invloed van de staat op de buitenlandse olie maatschappijen en opende de moge lijkheid tot nationalisatie. De royal ties werden verhoogd en de regering kreeg het recht eenzijdig referentie- prijzen vast te stellen. Het oliebeledd van Caldera voorziet, te beginnen in 1983, in de overdracht van oliecon cessies, raffinaderijen, pijpleidingen en gebouwen van de oliemaatschap pijen aan de staat. Voorzover de in vesteringen ter waarde van 1,8 mil jard dollar, dan zijn afgeschreven hoeft de staat peen schadevergoe ding te betalen. Versneld Dat vooruitzicht heeft de oliemaat schappijen terughoudend gemaakt, met het doen van nieuwe investerin gen en de exploratie van nieuwe olievelden. Christen-democraten on de democratische actie bieden tegen elkaar op wat betreft een nationalis tische oliepolitiek en beide partijen willen nu de overdracht bespoedi gen. De aardgasvoorraden in Vene zuela zijn al genationaliseerd. De be langrijkste concessiehouders in Vene zuela zijn Shell en Amerikaanse maatschappijen als Mobil Oil en Oc cidental Petroleum Corporation. De olie levert 92 procent van de ex portopbrengsten van Venezuela en 62 procent van de belastingop brengst. Tweederde van de uitvoer gaat naar de Verenigde Staten, die de ontwikkelingen in de Venezolaan se oliepolitiek dan ook op de voet volgen. Hoewel de Arabische pro- duktievermindering tot een scherpe stijging van de vraag naar olie heeft geleid, schijnt Venezuela niet van plan te zijn zijn huidige productie De huidige president Rafael Caldera van ongeveer 3,5 miljoen barrels per dag veel od te voeren. Olievelden Venezuela wil kennelijk ook niet veel haast maken met de exploitatie van de olievelden ten noorden van de Orinoco, waar zich geschatte re serves van 70 miljoen barrels bevin den. Linkse kringen beschuldigen Carlos Andres Perez van het ontvangen van flinke bedragen van de oliemaat schappijen, die in hem een presi dent zien die hen betrekkelijk wel gezind zou zijn. Bovendien zou nij een betere garantie zijn voor bin nenlandse rust. Als minister van binnenlandse zaken onder vorige re geringen werd hij bekend door zijn hardhandige onderdrukking van guer rilla-acties. Over de christen-democraten gaat het verhaal dat zij eveneens over een goed gespekte verkiezingskas oe- schikken, die deels gevuld zou zijn door de Westduitse CDU, die graag een zusterpartij aan het bewind zou zien in Latijns Amerika. Ook Loren zo Fernandez is minister van bin nenlandse zaken geweest, tot hij af trad om presidentskandidaat te kun nen worden. Zijn beleid ten aanzien van de opstandige bewegingen was minder krachtdadig, en meer gericht op een 'dialoog' met hen. Hij heeft amnestie beloofd voor ongeveer 200 politieke gevangenen, als hij presi dent wordt De 'beweging van het socialisme' heeft op haar programma staan de nationalisatie van de olie en alle oa- sis-industrieën van socialistische maatregelen om een eind te maken aan de oliegarchie van een 15-tal groepen, die met buitenlandse maat schappijen 's lands economie behe ren. Democratisch Venezuela is, met Argentinië, Co lumbia en Guyana, één van de wei nige landen in Latijns Amerika waar regering en parlement nog de mocratisch wordt gekozen. Zijn hui dige politieke bestel dateert van 1958, toen de dictator Marcos Oerez Jimenez werd afgezet. Na twee re geerperioden van de Accion Demo* cratica kwam in 1968 de christen-de mocratische partij aan het bewind. Voor zondag verwacht Venezuela een nek-aan-nek-race tussen de kan didaten van deze twee partijen, maar gezien het grote aantal mede dingers zal de overwinnaar niet meer dan 20 a 25 procent van de stemmen weten te verzamelen. De Christen-democratische partij werd in 1946 opgericht door de hui dige president Caldera. Zij steunt .p een brede midden-klasse, terwijl haar aanhang onder de boeren en de arbeiders de laatste jaren is geste gen. Daardoor is de partij enigszins naar links opgeschoven. De Accion Democratica, begonnen als een mar xistisch georiënteerde partij, be weegt zich juist naar rechts, doordat talrijke afsplitsingen van linkse vleugels hebben plaats gevonden. De partij is sterk anti-communistisch tn pro-Amerikaans en heeft haar aan hang vooral onder de intellectuele middenklasse, de boeren «n de vak beweging. te geloven dat miss Rose Mary Woods, de persoonlijke secretaresse van Nixon, verantwoordelijk is voor het 'gat' van 18 minuten op de band opname van een gesprek tussen de president en zijn adviseur Haldeman over de Watergate-affaire. Haig ont kende tegenover rechter Sirica, dat Haldeman nog steeds een grote in vloed heeft op de gang van zaken in het Witte Huis. De democratische senator William Proxmire heeft een federaal gerechts hof gevraagd om Robert Bork te ont slaan als minister van justitie. De be noeming van Bork door Nixon was tijdelijk. Bork treedt nu al enkele we ken op als minister sinds de wettelij ke periode van 30 dagen is verstre ken Lon Nol De stafchef van het Witte Huis, Alexander Haig, heeft gisteren gezegd BRUSSEL (ANP) De Europese commissie in Brussel gaat de EEG-mi nisterraad een voorlopig programma voorleggen inzake betere voorlichting aan en bescherming van consumenten. In dat programma gaat men er /an uit dat de consument niet langer oe- schouwd mag worden als een aanko per van goederen of diensten alleen. Hij moet meer beschouwd worden ils een mens die geconfronteerd wordt met de ruimere aspecten van sociale- en milieufactoren. MADRID (UPI, AP) Na een vuur gevecht van zes uur tussen de politie en drie leden van de Baskische onder grondse beweging ETS is de 25-jarige Jesus Arteche gedood. In Valladolid en Pamplona vielen gewonden. Tien priesters die onlangs deelnamen aan de bezetting van een seminarie in Ma drid uit solidariteit met de honger staking van zes priesters in de Con* cordaatsgevangenis van Zamora zijn tot geldboetes veroordeeld. Uitstel voor Lon Nol NEW YORK (Reuter, AFP) De VN-assemblee heeft de behandeling van het voorstel van China en 32 an dere landen om de pro-Amerikaanse regering van Lon Nol in Cambodja uit de VN te stoten, uitgesteld tot september volgend jaar, 53 landen stemden voor dit uitstel, 50 tegen en 21 onthielden zich. China en 32 ande re landen wilden Cambodja vertegen woordigd zien door de regering van de naar Peking uitgeweken prins No rodom Sihanoek. La Payita in ambassade SANTIAGO (AP) De privé-se- cretaresse van wijlen president Allen de, Miriam Sontreras de Roport, of zo als ze beter bekend is La Payita, is gevlucht naar de Zweedse ambassade. Ze was de enige vrouw op de lijst van 10 meest gezochte personen. La Payita verdween 11 september, de dag waar op de strijdkrachten het bewind van Allende omverwierpen. Ook haar dochter, schoonzoon en kleinkind zou den in de Zweedse ambassade zijn. Alle grond die sinds 1965 in Chili is onteigend, zal onder de boeren wor den verdeeld. Dat was totdusver niet gebeurd. Het gaat om 60 procent van al het bouwland. Rel Thailand-Zweden BANGKOK (AP). Thailand heeft zijn ambassadeur in Zweden dringend gevraagd om naar zijn land terug te keren in een duidelijke dreiging om de diplomatieke betrekkingen te ver breken. De stap volgde op een monde ling protest bij de Zweedse regering vorige maand voor het feit dat leden van de 'Thaise bevrijdingsbeweging' die in Stockholm wonen toestemming hadden gekregen om artikelen te pu bliceren tegen de koning van Thai land. Parijs steunt Saigon PARIJS (AFP). Frankrijk zal Zuid-Vietnam financiële hulp tot een totaal van 100 miljoen franc verstrek ken. De hulp bestaat uit een schen king van 30 miljoen, een lening van 35 milljoen uit de Franse schatkist op gunstige voonvaarden en 35 miljoen bankkrediet. Zuid-Vietnam zal het geld gebruiken voor financiering van zijn invoer en voor investeringen. Mr. Radar overleden INVERNESS (AP). Sir Robert Watson-Watt, die een zeer belangrijk aandeel heeft gehad bij de ontwikke ling van de radar, is op 81-jarige leef tijd overleden. De radar heeft een grote rol gespeeld bij de Britse verde diging. tijdens de 'Battle of Britain' in 1940, tegen de Duitse luchtmacht Arrestaties Portugal AMSTERDAM Sinds 22 november zijn in Portugal talrijke arrestaties verricht, zo vermeldt een persbericht van het Angla-Comité. Het begon met de gevangenneming van Herminio da Palma Inacio, de leider van de onder grondse beweging LUAR. Het aantal arrestaties zou in de honderden lopen. Het comité publiceert de namen van een aantal arrestanten. WASHINGTON Tweehonderd man politie en leden van de nationale gar de hebben donderdag in Ohio een van de voornaamste autowegen in de V.S. vrijgemaakt. Vrachtwagenchauffeurs hadden de weg over een afstand van 200 km met hun voertuigen versperd als protest tegen de snel stijgende prijs van de dieselbrandstof en de snel heidsbeperking. Incidenten van betekenis deden zicb niet voor tijdens het wegslepen van de vrachtwagens.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1973 | | pagina 9