Gesprek Israël
Egypte niet hervat
ZAMBIANEN
MOGEN
UIT
KAOENDA
KAOENDA
Parijs wantrouwt
vredelievendheid
van Sowjet-Unie
Pionier scheert zonder
schade langs Jupiter
Amerikaanse marine in Rode Zee
Noordvietnamezen lanceren
ilgrote aanval in 't zuiden
Wachten op de trein
Granaat ontploft
in Jeruzalem
K8
•16.2
30
19.5
18.23
38.3
183
UROUiW/JOTiWrET VQEgNiaOAG 5 DECEMBER 1973
BUITENLAND
T7/K9
TEL AVIV, CAIRO, DAMASCUS (UPI, AP, Reuter) Niets wees er dinsdag op, dat Egypte en
Israël de afgebroken onderhandelingen over nieuwe bestandslijnen vandaag nog zullen hervatten.
Maar de Amerikaanse onderminister Kenneth Rush liet zich opnieuw optimistisch uit over de vredes-
kansen in het Midden-Oosten.
Volgens Egyptische kranten heeft de
commandant van de VN-troepen in
het Midden-Oosten, generaal Siilasvuo,
beide partijen voorgesteld om vandaag
de gesprekken bij kilometerpaal 101
weer te beginnen. Daarop was gistera
vond nog geen officieel Egyptisch ant
woord bekend. Officieuze bronnen
vertelden, dat Egypte er weinig voor
voelt om weer te gaan praten zo lang
Israël niet duidelijk gemaakt heeft be
langrijke concessies te willen doen. In
Cairo wordt het onwaarschijnlijk ge
acht, dat Egypte en Israël nog tot een
vergelijk zouden kunnen komen over
de nieuwe bestandslijnen, voor het
begin van de reis van de Amerikaanse
minister van buitenlandse zaken
Henry Kissinger. Volgens Israëlische
dagbladen zou Israël er voor voelen
om de kwestie van de bestandslijnen
op de vredesconferentie in Geneve te
regelen.
De Israëlische minister van buiten
landse zaken Abba Eban had gisteren
een gesprek met de Amerikaanse on
derminister Kenneth Rush. De Ameri
kaan liet zich na afloop weer optimis
tisch uit over de vredeskansen in het
Midden-Oosten. Volgens hem zal de
vredesconferentie in Geneve nog deze
maand kunnen beginnen. Wel zal de
conferentie veel tijd vragen. 'Ik ge
loof, dat alle partijen zich na een
zorgvuldige schatting, realiseren, dat
iedereen beter af is met een duurza
me vrede, d^n met de conflictsituatie,
die voorheen bestond,' aldus Rush,
die gisteren weer naar Washington
vertrok.
Volgens de Israëlische pers heeft
Rush de regering van Israël willen
uitleggen waarom de VS niet bang
zijn dat Egypte de strijd zal hervat
ten. De Egyptische minister van bui
tenlandse zaken Ismail Fahmi had gis
teren weer een gesprek met de Ame
rikaanse ambassadeur Hermann Eilts.
Het Amerikaanse minister van buiten
landse zaken bevestigde gisteren offi
cieel, dat Henry Kissinger van 13 tot
17 december in het Midden-Oosten zal
zijn. Hij bezoekt dan de volgende lan
den: Egypte, Saoedie-Arabië, Jordanië,
Syrië, Libanon en Israël.
Het gezaghebbende Egyptische dag-
SAIGON (AP, Reuter) De strijd in Zuid-Vietnam wordt sinds gis
teren hevig gevochten, nadat Noordvietnamese troepen in het Cen
trale Hoogland een grote aanval hebben ondernomen. Voor het eerst
sinds het bestand in januari van kracht werd, wordt een districts
hoofdstad aangevallen.
Noord- en Zuidvietnamese troepen
voerden hevige gevechten langs een
belangrijke aanvoerroute in het lage
gedeelte van het Centrale Hoogland
van Zuid-Vietnam. Volgens militaire
woordvoerders in Saigon heeft een
grote Noordvietnamese strijdkracht,
ondersteund door tanks en zware ar
tillerie, elf verschillende aanvallen
uitgevoerd langs een 45 kilometer
lang front, dat loopt van Dak Song
naar het zuiden naar de districts
hoofdstad Kien Doec.
Het lot van Kien Doec, in de buurt
van de grens met Cambodja (145 km
ten noordoosten van Saigon) schetfn
tegen het vallen van de avond onze
ker. Noordvietnamese en regerings
troepen voerden man tot man ge
vechten in de straten van de stad. In
het duister duurden de gevechten
voort. Een derde van de bevolking
van Kien Doec is weggevlucht naar de
provinciale hoofdstad Gia Nghia. De
rest zou zich bevinden op de weg tus
sen de twee steden.
LUCHTOORLOG
De berichten over de sterkte van de
Noordvietnamese' troepen lopen uit
een. Het ene spreekt over een volle
dige Noordvietnamese divisie van on
geveer 10.000 man, het andere van
een troepenmacht van 5.000 man en
een squadron van zestig tanks. Slechts
een vijfde van de tanks was volgens
waarnemers ingezet. In Saigon wordt
aangenomen dat de aanval de inlei
ding van een groot offensief is. Zuid-
Vietnam heeft de luchtoorlog opge
voerd tot het hoogste peil sinds het
begin van het bestand. Uit vergelding
voor aanvallen van de Viet Cong op
brandstofvoorraden, bestookten hon
derden Zuidvietnamese vliegtuigen
gisteren stellingen van de Viet Cong
en van de noordelijken.
blad Al Achram heeft gisteren gepro
testeerd tegen de aanwezigheid van
Amerikaanse oorlogsschepen in de
buurt van de straat Bab-el-Mandab, de
ingang van de Rode Zee. Inmiddels
heeft het Iraakse persbureau gemeld,
dat twee Amerikaanse schepen de Ro
de Zee zijn binnen gevaren. De sche
pen maken deel uit van de Ameri
kaanse zevende vloot. Het dagblad Al
Aachram noemt de aanwezigheid van
deze marine-eenheid in de buurt van
Bab el-Mandab 'een provocatie voor
de bevolking van dat gebied en een
bedreiging voor hun veiligheid.' Eer
der deze week protesteerde de rege
ring van Zuid-Jemen tegen de bewe
gingen van de VS-marine in de buurt
van de Rode Zee. Zuid-Jemen, dat aan
de mond van de Rode Zee ligt. klaag
de bij de Verenigde Naties en de Ara
bische Liga.
Syrië heeft in de oktober-oorlog 1,8
miljard dollar materiële schade gele
den, zo maakte de minister van econo
mie Mahammed Imadi in een vraagge
sprek bekend. Hij vertelde, dat Israë
lische vliegtuigen en schepen olieraf
finaderijen en -opslagplaatsen en twee
krachtcentrales hadden vernietigd.
Volgens Imadi had de laatste oorlog
met Israël aangetoond, dat de Arabi
sche samenwerking op economisch ge
bied moet worden versterkt. Als voor
beeld noemde hij het opbouwen van
een electriciteitsnet, dat zich uitstrekt
'van Syrië tot Saoedi-Arabië en van
Irak tot Marokko.' De Syrische minis
ter vond, dat de Arabische landen
niet alleen van hun olie. maar ook
van hun enorme tegoeden bij buiten
landse banken gebruik kunnen maken
bij hun strijd.
Volgens het Libanese dagblad An Na-
har heeft de Arabische topconferentie
in Algiers besloten, dat de Palestijnse
bevrijdingsbeweging alle steun zal
krijgen, wat voor uitleg ze ook zal ge
ven aan 'de rechten van het Palestijn
se volk'. Het Libanese dagblad zegt.
dat dit is vastgelegd in geheime be
sluiten van de topconferentie. Totnu-
toe heeft de Palestijnse organisatie al
tijd aangedrongen op vestiging van een
staat op het gehele grondgebied van
Palestina. Volgens een ander Libanees
perscommentaar is duidelijk, dat het
Arabisch doel op langere termijn ver
der gaat dan de eisen, die in de offi
ciële resoluties van Algiers zijn vast
gelegd.
De economische raad van de Arabi
sche Liga vergaderde gisteren in
Egypte. De secretaris-generaal van de
liga waarschuwde de openbare verga
dering, dat 'de strijd tegen Israël nog
maar pas is begonnen.'
PARIJS (Reuter) Een rapport van Franse geheime agenten in lan
den van het Warschau Pact, waarin staat dat de Sowjet-Unie en zijn
bondgenoten hun militaire potentieel bezig zijn te vergroten ligt ten
grondslag aan de recente verkoeling in de Frans-Russische betrek
kingen. Dit heeft het rechtse Franse dagblad L'Aurore gisteren ge
meld.
Japanse forensen drommen het station van een particuliere spoor
wegmaatschappij op, nadat leden van de Japanse vakbond voor spoor
wegpersoneel gisteren een dag in staking waren gegaan. De staking
veroorzaakte een geweldige chaos bij het vervoer.
MOUNTAIN VIEW, Californië (Reuter, UPI) De eerste ver
kenning van de planeet Jupiter door een ruimtevaartuig is een vol
ledig succes geworden. Om elf minuten over drie gistermorgen
werd uit de signalen die op liet grondstation werden ontvangen
duidelijk, dat de Pionier 10 liet gekaald had, zij het op het nipper
tje.
De enthousiaste deskundigen in Cali-
fornië beschreven dit als 'de belang
rijkste gebeurtenis in de astronomie
sinds Galilei in 1610 met zijn tele
scoop de vier helderste manen van
Jupiter waarnam.' De Pionier 10 heeft
foto's gemaakt op een afstand van
130.000 kilometer van de planeet en
vanuit een hoek waaronder wij hem
van hier nooit kunnen zien. Verder
werden gegevens verzameld over mag
netische velden en stralingsgordels.
Die laatste waren bovendien reden
voor bezorgdheid. Zij zijn aanzienlijk
intenser dan die rond de aarde, en
zouden de elektronische apparatuur
hebben kunnen storen of beschadigen.
De gisteren gemeten waarden bleken
de helft te zijn van het ergste waarop
de Pionier technisch was voorbereid.
En gegeven de gigantische onzekerhe
den was dat inderdaad op het nipper
tje.
Het grote principiële belang van de Ju-
piter-verkenning is dat hiermee het
zonnestelsel wat meer in zijn juiste
verhoudingen kan worden beschouwd.
.Tot nog toe weten we erg veel van de
aarde, vrij wat van de maan en een
beetje van de planeten, die 'in onze
buurt' om de zon cirkelen: Venus :n
de binnenbaan en Mars in de buiten-
.baan. De andere planeten vooral Jupi
ter en Saturnus, zijn aanzienlijk gro
ter en verder weg. (De inhoud van
Jupiter is duizend maal die van de
aarde). Gegevens over Jupiter beteke
nen dan ook dat we nu de hoofdza
ken van het platenetenstelsel kunnen
bekijken, in plaats van de kleine
brokjes die toevallig in de buurt wa
ren.
Jupiter is ook om een andere reden
belangrijk: voor verkenningstochten
naar nog verder weg cirkelende plane
ten kan gebruik worden gemaakt van
de extra snelheid die een 'zwiep' door
het zwaartekrachtsveld van de ge
streepte planeet oplevert. Voorwaarde
daarvoor is dat de bocht vrij dicht
langs Jupiter genomen wordt, en de
beperkende voorwaarde daarvoor zijn
weer de stralingsgordels. De ongeha
vende passage van Pionier 10 heeft
dus de weg naar het buitengebied van
ons zonnestelsel voor de toekomst
opengelegd.
Volgens L'Aurore had de Franse rege
ring haar inlichtingendienst opgedra
gen te onderzoeken of de Sowjet-Unie
werkelijk een bestendige vrede in Eu
ropa wenst. De geheime agenten, al
dus L'Aurore, ontdekten dat 'bijna
overal in het Oosten' aanwijzingen
waren van militarisering en groot
scheepse versterking van de strijd
krachten.
In het rapport zou staan dat de troe
pen van het Warschau Pact hun aan
tal tanks in de afgelopen drie jaar
met 8700 hadden vergroot. Er waren
drie luchtbrigades bijgekomen en ra
ketten met een bereik van 4000 kilo
meter waren opgesteld in de bergen
van de Oeral en bleken 'rechtstreeks
op Europa gericht' te zijn. L'Aurore
heeft bericht dat Franse functionaris
sen de inhoud van het rapport heb
ben bekendgemaakt aan de EEG-part-
ners.
Frankrijk heeft de NAVO-inlichtin-
gendienst nog een ander rapport ge
stuurd van de Franse militaire waar
nemers in het Midden-Oosten, dat tij
dens de oktober-oorlog is opgesteld.
L'Aurore schrijft dat in dit rapport
staat dat als de landen van het War
schau Pact een conventionele oorlog
tegen West-Europa zouden beginnen,
met wapens zoals de mobiele SAM-6
anti-luchtdoelrakettdn. 'Europa daar
niet tegen bestand zou zijn en snel
verslagen zou worden'. Volgens L'Au
rore hebben Franse experts opgeroe
pen tot een volledige herziening van
het westerse defensie-systeem om
West-Europa tegen een mogelijke aan
val van het Warschau Pact te bescher
men.
'Socialistische Unie'
In weer een ander rapport, aldus
L'Aurore. hebben in Oost-Europa gé-
stationeerde Franse agenten gewaar
schuwd dat de Snwiet-Unie de landen
van het Warschau Pact en ook Joego
slavië heeft voorgesteld voor 1980 een
'soort politieke unie, den federatie
van de communistische staten' te vor
men. In het rapport wordt gezegd dat
dit zou betekenen dat de nationale
identiteit 'zal vervagen' van landen
als Polen, Hongarije, Tsjechoslowakije
en andere landen van het Pact van
Warschau en dat zij zullen kunnen
versmelten in een uitgestrekte 'Socia
listische Unie'.
Joegoslavië was hierover afgelopen
voorjaar door het Kremlin /benaderd
maar Tito was er niet op ingegaan, al
dus L'Aurore. Ook de inhoud van dit
geheime rapport is aan de EEG-part-
r.ers bekendgemaakt, aldus het Franse
dagblad.
In de VS zijn deze week details be
kend geworden van hdt Amerikaanse
nucleaire verdedigingssysteem voor
West-Europa. Informatie hierover
stond in een zwaar gecensureerd rap
port over de betrekkingen tussen de
VS en de NAVO. dat is opgesteld
door de Senaatscommissie voor bui
tenlandse betrekkingen. Uit de gege
vens blijkt dat vliegtuigen van de
Westduitse luchtmacht en van andere
Westeuropese NAVO-landen zijn voor
zien van nucleaire wapens, die elk on
der controle staan van één enkele
Amerikaanse bewaker, aldus zegslie
den van de Amerikaanse sdnaat.
'Buitenlandse vliegtuigen behoren tot
de toestellen die zijn ingeschakeld bij
het 'snelle reactie alarm' (Q. R. A.).
Zij zijn geladen met Amerikaanse nu
cleaire wapens en staan klaar om on
middellijk te worden afgeschoten', zo
staat in het Senaatsrapport
Kernkoppen
Het rapport meldt dat in decertiber
1966 reeds 7000 Amerikaanse kernkop
pen in West-Europa aanwezig waren.
Op 31 juli waren kernwapens opgesla
gen in 'meer dan 100 speciale muni
tieopslagplaatsen' in Westeuropese
landen, aldus het rapport. Ongeveeer
een ddrde deel van de opslagplaatsen
was bestemd voor wapens van de
Amerikaanse strijdkrachten en de rest
voor wapens van de andere NAVO-
partners. Al deze wapens stonden ech
ter onder controle van de VS, met de
Amerikaanse president aan de nucle
aire drukknop, behalve Engeland,
waar de Britse premier de vinger aan
de atoomtrekker houdt voor zover het
de Britse kernwapens betreft.
JERUZALEM (AFP. Reuter? Bij
de toegang tot de oude stad van Jeru
zalem is dinsdag omstreeks twaalf uur
een granaat ontploft. Meer dan twin
tig mensen liepen verwondingen op.
Twee werden ernstig gewond. Er ont
stond kort na de ontploffing paniek.
Over het onderzoek van de politie is
nog niets bekend gemaakt.
In noordelijk Israël zijn in de nacht
van maandag op dinsdag enkele ne
derzettingen vanuit Libanon bescho
ten. Daarbij zou niemand gewond zijn
geraakt. De Israëli's hebben het vuur
beantwoord. Aan het Syrisch front
bleef het gisteren, na drie dagen van
gewelduitbarstingen, rustig. Er waren
enkele bestandsschendingen zonder
betekenis. Aan het front met Egypte
waren verscheidene schietpartijen van
korte duur. Eén Israëlische soldaat
werd gewond.
ill Tc
27
15.15
25
21.05
en
LOESAKA (ANP, Reuter)
Zambia gaat vandaag naar de
stembus voor de eerste algeme
ne verkiezingen sinds het land
een jaar geleden afscheid nam
van het op Britse leest geschoei
de parlementaire stelsel en
overschakelde op de een-partij-
staat.
De proclamatie van de regerende
partij UNIF (United National Inde-
pendance Party) tot eenheidspartij
is formeel geen inzet van de verkie
zingen. Maar de verkiezingsuitslag
zal toch een belangrijke graadmeter
zijn waaruit blijkt of deze ingreep
de steun van het volk heeft.
Behalve een nieuw parlement moet
vandaag ook de president worden
gekozen. Voor het presidentschap is
de huidige president, Kenneth Ka
oenda, de enige kandidaat. Voor de
parlementszetels zijn in de 125 kies
districten maximaal drie kandidaten
gesteld. Die kandidaten zijn geselec
teerd in de voorverkiezingen die
eerder deze maand binnen de UNIP
zijn gehouden.
De verkiezingscampagne is tot dus
ver rustig verlopen, enkele plaatse
lijke incidenten daargelaten. 'In de
zuidelijke plaats Livingstone zijn de
gemoederen verhit door ruzies tus
sen de Lozi en de Tonga-stam, hoe
wel de plaatselijke kandidaten de
bevolking op het hart drukten niet
te stemmen op basis van stam-lid-
maatschap. In het koper-bekken, het
economische hart van Zambia, zijn
hier en daar aanplakbiljetten met de
afbeelding van dr. Kaoenda afge
scheurd.
Kaoenda Voert geen speciale verkie
zingscampagne met redevoeringen,
maar hij maakt wel een reis door
het land. Zijn partij heeft wel ge
zorgd voor een lawine van affiches,
hemden, petten en stickers met het
opschrift 'stem op K.K.'. Het partij
kader doet alle moeite om een grote
opkomst aan te moedigen.
Kaoenda moet meer dan vijftig pro
cent van de stemmen krijgen. In het
zeer onwaarschijnlijke geval dat hij
daar niet in zou slagen moet er een
algemeen partijcongres bijeengeroe
pen worden om een nieuwe presi
dentskandidaat aan te wijzen, waar
na nieu?/e verkiezingen volgen.
Maar alles wijst op een massaal 'ja'
voor de president, mogelijk wel 90
procent van de stemmen. De 49-jari-
ge Kaoenda besloot begin 1972 van
Zambia een één-partij-staat te maken
omdat het land verlamd dreigde te
raken door stammentwisten die in
de politiek werden uitgevochten.
Stammenstrijd
Zelf stelde Kaoenda, in zijn land en
ook in de rest van Afrika een geres
pecteerd staatsman, zich steeds bo
ven de stammenstrijd. Zijn afkomst
- Kaoenda's vader kwam uit Malawi
- vergemakkelijkt dat.
Sinds Zambia in 1964 onafhankelijk
werd probeert Kaoenda onder het
motto 'één Zambia, één natie', de
stammentegenstellingen te overbrug
gen. Zijn ideaal, het 'Zambiaanse
humanisme' is een nieuwe maat
schappij, waarin socialisme samen
gaat met traditionele Afrikaanse
waarden. Hij streeft naar een multi-
raciale, klasseloze maatschappij,
waarin de mens centraal staat. Dat
ideaal is nog lang niet bereikt, zoals
hij zelf volmondig toegeeft. Het tra
ditionele model van de westerse par
lementaire democratie heeft hij
slechts .na lans aarzelen laten varen.
Kaoenda zei altijd liever te zien dat
de oppositie door de kiezers uit het
parlement wordt gestemd, dan dat
de oppositie door wetgeving van het
toneel moet verdwijnen.
Uiteindelijk besloot hij begin 1972
toch dat Zambia een één-partij-staat
zou worden. Daarbij liet de presi
dent zich mede inspireren door het
voorbeeld van het bevriende buur
land Tanzania, dat al langer volgens
dit systeem werkt. Aandrang uit zijn
eigen partij ernstige economische
moeilijkheden veroorzaakt door een
scherpe daling van de koperprijs,
een steeds massaler trek van het
platteland naar de stad en groeiende
spanningen tussen enkele stammen
brachten hem tot dit besluit, dat
een slagvaardiger bestuur mogelijk
moet maken.
De dreiging van de oplaaiende stam-
veten was acuut geworden na een
splitsing in de UNIP, in 1971. De
voormalige vice-president Simon
Kapwepwe richtte toen met een aan
tal stamgenoten van zijn Bemba-
stam een oppositiepartij op. de UPP
(United Progressive Party). Daar
mee deed het tribalisme openlijk
zijn intrede in de politiek, met het
gevaar dat stammen-vetes in de poli
tiek uitgevochten zouden worden.
Kapwepwe
In februari 1972 werd Kapwepwes
UPP verboden. Hijzelf werd. met
een honderdtal andere leidende par
tijleden gearresteerd. Begin dit jaar,
nadat het parlement zijn goedkeu
ring had gehecht aan de wetgeving
die van Zambia een één-partij-staat
maakte, kwamen Kapwepwe en de
meesten van zijn medestanders weer
op vrije voeten. De andere opposi
tiepartij, het ANC (African National
Congress) van Harry Nkoemboela,
liep bij deze stemming uit protest
weg uit de vergaderzaal. Deze partij
had onvoldoende zetels om goedkeu
ring van de wet te verhinderen. De
UPP had geen parlementszetels ge
had, omdat ze nog niet bestond bij
de laatste parlementsverkiezingen,
in 1968.
De meeste afgevaardigen bleken ech
ter van oordeel dat het land zich de
luxe van het 'politieke gehakketak'
niet langer kon veroorloven, en dat
de ontwikkeling van het land werd
belemmerd door een dreigende pola
risatie van de stammentegenstellin
gen, die vorm kregen in de politieke
partijen.
Toen de ANC er niet in slaagde de
ëén-partij-staat tegen te houden,
sloot deze partij zich toch aan bij de
UNIP. Nkoemboela, met Kaoenda
één van de voorvechters voor Zambi
a's onafhankelijkheid van Engeland,
President Kenneth Kaoenda: gezaghebbend demo
craat werd autoritair leider.
verklaarde dat hij niet werkloos kon
blijven toezien, en stapte met zijn
volgelingen over naar de UNIP.
Nkoemboeia is in het zuidelijk kies
district Bwengwa kandidaat voor het
parlement, en is vrijwel zeker van
zijn verkiezing.
In sommige districten is maar één
kandidaat, hetzij omdat zich geen
andere kandidaten meldden, hetzij
omdat het centraal comité van de
JJNIP andere kandidaten als onge
schikt afwees.
De UNIP-b-den roepen hun landge
noten op om president Kaoenda een
duidelijk mandaat te geven voor de
komende mji jaar. Er zijn anderhalf
miljoen modellen van stembiljetten
uitgereikt, waarop wordt uitgelegd
hoe men voor Kaoenda kan stem
men.
De kiezers krijgen een biljet waarop
de naam van Kaoenda staat, plus de
woorden 'ja' en 'nee', die aange
kruist moeten worden. Voor de anal
fabeten staat op het biljet ook een
adelaar, voor 'ja' en een hyena voor
'nee'.
De verkiezingscampagne is geken
merkt door twee opmerkelijke ge
beurtenissen. Het centraal comité
van de UNIP heeft een 'leider
schapscode' opgesteld, die schoon
schip wil maken met regerings- en
partijfunctionarissen die buitenspo
rige persoonlijke rijkdommen verga
deren. En, als tweede punt, presi
dent Kaoenda heeft gedreigd met af
treden als de Zambianen zich niet
wat matigen in het drankgebruik.
De leiderschapscode heeft betrek
king op zo'n 200.000 mensen, van
ministers tot politie-agenten. Ze mo
gen naast hun salaris geen andero
inkomstenbronnen hebben, en niet
meer dan 10 hectare land bezitten.
Inkomsten uit bezit van huizen en
winkels zijn verboden, evenals ande
re neven-inkomsten. De betrokkenen
hebben drie maanden tijd gekregen
om te kiezen tussen hun zakelijke
belangen en hun politieke positie.
De code is in sommige kringen met
gemengde gevoelens ontvangen.
Maar toch is de code vrij algemeen
begroet als een positieve maatregel,
die gehandhaafd moet worden.
De drankzucht van do Zambianen,
door Kaoenda 'schandelijk' genoemd,
is inderdaad een ernstig probleem.
Dronkenschap is niet alleen de oor
zaak van veel verkeersongelukken,
maar ook van een arbeidsverzuim
dat hoger is dan normaal. Kaoenda,
zelf geheelonthouder, waarschuwde
dat het land naar de bliksem gaat als
het bierverbruik niet wat aan ban
den wordt gelegd. Volgens onofficië
le schattingen gaan er gemiddeld
per dag een miljoen flesjes bier
door de dorstige kelen van de 4.5
miljoen Zambianen.
Gezag gedaald
Noch de leiderschapscode. noch de
oproep tot matiging in het bierver
bruik heeft Kaoenda's populariteit
aangetast. Zijn aanzien steeg tijdens
het conflict met Rhodesië. Rhodesië
sloot de grens voor de in- en uitvoer
van Zambia, met een uitzondering
voor koper, dat de belangrijkste in
komstenbron voor het Rhodesisch
vrachtvervoer is. De maatregel was
bedoeld als repressaille voor de
Zambiaanse steun aan de Afrikaanse
guerillastriidcrs in Rhodesië.
Maar Zambia zette ook de uitvoer
van koper via Rhodesië stop. En
drie weken later, toen Rhodesië de
grens weer opende, had Zambia via
Tanzania. Kenia. Mozambique en
Angola alternatieve in- en uit-voer-
routes gevonden. De moeilijkheden,
die deze omvangrijke operatie met
zich mee bracht, zijn nu grotendeels
overwonnen. En bovendien zijn de
economische vooruitzichten aanzien
lijk rooskleuriger geworden door
een ongekend sterke stijging van de
koperprijzen. Koper haalde onlangs
een recordprijs van 1.000 pond ster
ling per ton, terwijl hel in 1971
slechts 400 pond sterling per ton op
bracht. De Zambiaanse economie is
erg afhankelijk van het koper, dat
95 procent van de export vormt. De
sterke schommelingen van de koper-
prijzen op de wereldmarkt geven
dan ook een onstabiele basis aan de
Zambiaanse economie.
Bij de stembus zullen de Zambianen
zich waarschijnlijk Kaoenda's 'over
winning' op de blanke buurman wel
herinneren, evenals zijn recente aan
kondiging dat Zambia meer greep
wil krijgen op de kopermijnen,
waarin het al een aandeel van 51
procent hef .ft. De volledige verkie
zingsuitslag wordt twee dagen, of
nog later, na 5 december venvacht,
afhankelijk van de weersomstandig
heden in het natte seizoen. De presi
dent zal de zitting van het nieuwe
parlement openen op 13 december.
