Pronk fel tegen knijpen
in ontwikkelingshulp
als gevolg van oliecrisis
Ga eens kijken
of er een lamp uit kan.
:4>:
Joodse beschrijft haar onderduikjaren
Scheuring als EEG
last niet meedraagt
Vrouw (26) zou miljoen hebben verduisterd
>irishmossc
Commissie-Claus
blijft bestaan
Total heeft fiat voor
raffinaderij in Sioegebied
Engeland komt benzine tekort
Plan om boek van Nederlands-Amerikaanse te verfilmen
Bovenkamer
in Usselo
nog intact
Den Uyl: 'Altijd
boven onze
stand geleefd'
Defensieministers
bespreken opvolging
van Starfighters
Uw giro-kado
voor 'Ermelo'
IlROnS" KWARTET WOENSDAG 5 DECEMBER 197.1
BINNENLAND
T3/K5
Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG Een 26-jarige
vrouw heeft tegenover de politie
verklaard voor ongeveer een mil
joen gulden verduisterd te hebben.
Minstens tien Haagse zakenmensen
zouden benadeeld zijn door mejuf
frouw A. B., die voor effcctenspe-
culatics kapitale bedragen bij hen
had losgekregen.
Aanvankelijk verliepen de specula
ties gunstig. De vrouw beschikte
over een behoorlijke basis-kennis
over speculatie omdat zij geruime
tijd heeft gewerkt op een bank,
waar ze vaak in aanraking kwam
met effectentransacties. Enige
maanden geleden begon zij de ver
worven kennis te gebruiken door
bij vrienden en bekenden geld te
lenen voor speculatieve doelein
den. De vrouw beloofde hen het
geld op korte termijn terug te be
talen en het bedrag aan te vullen
met een winstpercentage van circa
zes. Het aantal belangstellenden
voor haar aktiviteiten groeide snel
en uiteindelijk wilde ook een
groep mensen uit de zakenwereld
van haar diensten gebruik maken.
Het succes van de speculaties ver
anderde in een debacle toen de
koersen van veel aandelen snel
daalden als gevolg van de oliecri
sis. Op een gegeven moment kon
de vrouw niets anders doen dan
het ene speculatiegat met het an
dere dichten, waardoor de financië
le misère nog groter werd. Dit re
sulteerde in een enorme schuld,
die volgens de Haagse politic onge
veer een miljoen gulden zal bedra
gen.
Vrijdag werd de vrouw aangehou
den naar aanleiding van geruchten
dat zij betrokken zou zijn bij een
verduislenngsschandaal van kleine
re omvang. Na langdurige verho
ren gaf de vrouw toe het geleende
geld voor speculatieve doeleinden
te hebben gebruikt zonder het tc-
r.ug te kunnen betalen.
'Het gaat om enige stagnatie in economie'
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG Minister Pronk (ontwikkelingssamenwerking) is er fel op tegen, dat als gevolg van
tie oliecrisis bezuinigd zal worden op de hulp aan de derde wereld. 'Het gaat om een stukje stagna
tie van de economische groei in dit land,' zei hij gisteren in de Tweede Kamer. 'Maar in de ontwikke
lingslanden worden de mensen getroffen, die aan de rand van het bestaan leven.'
Tóch hield de minister een slag om
de arm. Hij achtte het mogelijk, dat
door niet direct economische factoren
van buiten tot bezuining moet worden
overgegaan.
In de ministerraad moet trouwens
nog worden onderhahdeld over de be
zuinigingen op de verschillende be
grotingen. Maar de prioriteit voor
ontwikkelingssamenwerking moet blij
ven bestaan. In de eerste plaats omdat
het niet juist is de mensen in de ar
me landen de dupe te laten worden
van onze moeilijkheden. In de tweede
plaats, aldus minister Pronk, is op de
begroting 1974 de post voor ontwikke
lingssamenwerking niet sterk ver
hoogd.
De minister verzette zich dan ook te
gen het voorstel van de WD om
liefst maar 137 miljoen gulden te be
zuinigen. Het doel blijft, dat straks de
"ontwikkelingshulp 1.5 procent van het
netto nationaal inkomen zal bedragen.
Het voorstel van de WD brengt het
5-jarenplan en continuïteit van het
beleid in gevaar.
Deze continuïteit was voor minister
Pronk, die veel waardering kreeg
voor zijn betoog in de Tweede Kamer,
ook de reden waarom er geen nieuw
beleid wordt gevoerd. Het is een
voortzetting van het beleid van minis
ter Boertien, gaf de minister toe. Gro
te wijzigingen zijn niet mogelijk.
Verontwaardigd wees de minister
Pronk het verwijt van de WD en
SGP van de hand, dat door het ont
wikkelingsbeleid van de laatste maan
den schade is toegebracht aan de Ne
derlandse positie in het buitenland en
dat Nederland' zich door dit beleid
heeft vervreemd van vrienden en
bondgenoten.
In een zeer lang, maar niettemin
soms boeiend betoog legde minister
Pronk uit, dat de hulp in de eerste
plaats niet rechtstreeks van land tot
land (bilateraal) maar via de interna
tionale organisaties (multilateraal)
moet worden verleend. Deze hulp
moet goed verlopen. 'Daarom', aldus
de minister, 'is een lekker progressief
beleid alleen in een land als Neder
land voor de ontwikkelingslanden niet
zo interessant'. Bij de multilaterale
hulp moet het accent worden gelegd
op de ontwikkeling van de kleine
landbouw, van het onderwijs en voor
al van de werkgelegenheid.
Minister Pronk zei de indruk te heb
ben gekregen, dat de hulp aan Indo
nesië ook in deze richting wordt be
steed. Zijn reis naar dit land had hem
geleerd, dat het bewind kleine ope
ningen biedt. Het land is minder in
de greep van de militairen. De stu
denten mogen weer kritisch zijn.
Overigens moest de bewindsman toe
geven, dat voor hem het probleem
van de politieke gevangenen in Indo
nesië niet is opgelost. Hij is met twij
fels weer teruggekeerd in Nederland.
Maar de hulp aan Indonesië gaat
door.
Voor de hulp aan Chili wil minister
Pronk vooral samenwerken met parti-
ADVERTENTIE)
SIK
culiere organisaties als de Wereldraad
van Kerken. Maar dan moeten wel
concrete projekten in het belang van
de bewoners worden aangegeven. Zo
als bekend is de algemene hulp aan
Chili na de omwenteling bevroren.
Een uitdrukkelijke voorwaarde voor
het verlenen van steun aan bevrij
dingsbewegingen in Afrika is, dat er
geen wapens voor het geld worden ge
kocht. Minister Pronk wenst, dat hier
een regeling voor wordt gevonden. De
Scandinavische landen hebben bij
voorbeeld dergelijke verzekeringen ge
kregen. Ook de Wereldraad van Ker
ken heeft als donor hierover afspra
ken gemaakt met de bevrijdingsbewe
gingen.
Deze soort van hulp is alleen bestemd
voor het welzijn van de bevolking van
de bevrijde gebieden. Het is niet uit
gesloten, nu de hulp via de Verenigde
Naties niet gemakkelijk is (Engeland
en de VS werken niet mee), dat de
hulp meer via andere kanalen wordt
verleend. In aanmerking komt het
program van de Wereldraad van Ker
ken ter bestrijding van het racisme.
Het gesprek hierover ds bijna afge
rond.
Minister Pronk verzekerde overigens
zeer kritisch te zijn bij het verlenen
van deze hulp. Hij voelt er niets voor
allerlei akties te bestempelen als be
vrijdingsbewegingen.
De heer S. Keuning was dooT dit ant
woord niet overtuigd. Hij diende een
motie in, gesteund door de WD,
waarin de hulp aan de bevrijdingsbe
wegingen wordt veroordeeld en alleen
hulp wordt toegestaan aan de bevol
king van een nog niet erkend land.
(ADVERTENTIE)
t Ivo wuAü"
tXv
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG Minister Pronk van
ontwikkelingssamenwerking heeft gis
teren in de Tweede Kamer bevestigd,
dat de nationale commissie voor ont
wikkelingsstrategie, (met prins Claus
als voorzitter) blijft bestaan. Naast
deze commissie wordt een tweede
commissie van deskundigen geïnstal
leerd, die de adviezen van de commis
sie-Claus beoordeelt en prioriteiten
vaststelt.
De Tweede Kamer zal in een brief
nog precies op de hoogte worden ge
steld van de taak en de structuur van
de commissie-Claus. De commissiele
den en de déskundigen moeten in
zicht hebben in de vraagstukken van
de derde wereld. Verder blijft de taak
bestaan de bewustwording in het ei
gen land te bevorderen. De hcrstruc-
tuering ook va*n de binnenlandse eco
nomie en die van de derde wereld is
een van de onderwerpen, waarvoor de
aandacht zal worden gevraagd. Oolè
het proces van de bewustwording ver
eist veel deskundigheid.
Zoals bekend had het vcrige kabinet
besloten, dat de nationale commissie
per 2 december naar huis zou worden
gestuurd. Dit gaat nu niet door, tot
grote spijt van de WD-er Waalkens,
die sprak over dat 'stelletje mensen,
dat moet bepalen hoe we moeten her
structureren'.
MIDDELBURG Gedeputeerde sta
ten van Zeeland hebben Total Neder
land gisteren de drie aangevraagde
hinderwetsvergunningen verleend
voor de raffinaderij van de maat
schappij in het Zeeuwse Sioegebied.
Direct nadat de directie van Total te
lefonisch hiervan op de hoogte was
gesteld, werd begonnen met het over
pompen van 55.000 ton olie uit de gis
termorgen aangekomen Griekse tan
ker Olysses. Woordvoerders van Total
wilden niets zeggen over de herkomst
van de aangekomen olie. Ondanks de
afgegeven vergunningen toonde men
zich niet optimistisch over de toe
komst.
Ook in Engeland wordt het gebrek aan brandstof voor auto's steeds
meer merkbaar. Bij de tankstations die nog open zijn staan lange
rijen, terwijl diverse andere stations de deuren gesloten hebben.
Van der Stoel waarschuwt:
BRUSSEL Minister Van der Stoel van buitenlandse zaken heeft er
voor gewaarschuwd, dat de EEG zou kunnen scheuren als de lidstaten
niet bereid zijn de gevolgen van de olieboycot naar billijkheid mee
te dragen.
Een dergelijke scheuring zou 'hoogst
ernstige consequenties hebben, zo zei
hij gisteren na afloop van een beraad
ADVERTENTIE
Alleen als in
het klein bespaart,
kunnen we samen
in het groot be
sparen. Thuis.
Maar vooral in de
zaak waar u werkt.
Beperk daarom
uw verlichting.
Gebruik zwak
kere lampen.
Haal één buis uit
'n dubbele TL-
verlichting. Doe 't
licht uit als u de
kamer verlaat.
Want bedenk
wel: er is gas en
olie nodig om elek
triciteit voor u te
maken.
Uw aardgas-en
elektriciteitsleveran
ciers hebben deze
en andere tips verza
meld in een vouwblad,
dat voor het einde
van het jaar huis aan
huis zal worden
bezorgd.
Deze publikatie is
tot stand gekomen in
overleg met het
Ministerie van
Economische
Zaken.
Afhankelijk
door Jac Lelsz
USSELO Zo mogelijk beginnen na Oud en Nieuw in de Twentse buurtschap
Usselo de opnamen voor tie verfilming van het boek 'The upstairs room', nu een
bestseller in Amerika. In het boek, dat enigszins een pendant zou kunnen worden
van Anne Franks 'Het Achterhuis', beschrijft de nu in New York wonende Annie
de Leeuw haar lotgevallen in de oorlogsjaren "40'45 en speciaal in de tijd waar
in ze met haar negen jaar oudere zusje Sind bij het boerengezin van Johan en
Dientje Oosterveld was ondergedoken.
Shaving Stick.
Schuimrijke scheerzeep in
stevige staafvorm met 'n pittige,
opwekkende geur. Pak dat
's in 'n Sinterklaaspakje! 3.25
Het initiatief tot verfilming
van het boek 'The upstairs
room' (De Bovenkamer) is ge
nomen door de ook in Usselo
wonende Gert Timmerman,
die ons gistermiddag vertelde
dat hij de financiering het
gaat om ongeveer een half
miljoen gulden praktisch
rond heeft. Gert Timmerman,
die grote affiniteit met deze
geschiedenis heeft, omdat de
joodse meisjes ook nog kort
ondergedoken zijn geweest in
het huis dat hij nu met Her-
mien in Usselo bewoont, (des
tijds was de aannemer Gerrit
Hannink, die bij de onder
grondse was, erin gevestigd)
zou zegt hij het door
Van Ditmar in Amsterdam
geïmporteerde boek ook het
liefst zelf in het Nederlands
vertalen.
Johan en Dientje Oosterveld
kunnen het boek helaas niet
zelf lezen, omdat ze het En
gels niet machtig zijn. Naar
wat ze ervan gehoord hebben
moet het een waarheidsgetrou
we beschrijving zijn van de
gebeurtenissen, die zo'n dertig
jaar geleden plaats vonden
Juist door de eenvoud, waar
mee deze te boek zijn gesteld,
zou het ook een menselijk,
ontroerend document zijn ge
worden.
Een van de meest ontroerend
ste pagina's is die. waarin An
nie de Leeuw, die afgelopen
zomer met haar dochtertjes
July en Kathy op de boerderij
in Usselo logeerde, vertelt hoe
ze de meisjes de schuilplaats
liet zien. 'Kijk, daar moest ik
altijd inkruipen, zei ik tegen
de kinderen. Probeer eens of
je 't nog kunt, zeiden ze. Ik
voldeed gehoorzaam aan hun
verzoek, ging op de knieën
ligen en probeerde in het gat
te komen, totdat ik niet ver
der kon. Kijk eens. zeiden ze
tegen Johan, moeder huilt
Johan en Dientje hebben het
bovenkamertje volledig intact
gelaten. Midden in het schuin
afgetimmerde kamertje staat
een hoog, twee-persoons ledi
kant met een witte, gehaakte
sprei. De wanden van het ka
mertje zijn groen geschilderd
en langs de muren staan ou
derwetse toilettafels met spie
gel en lampetkan.
Hachelijke situaties
Annie de Leeuw en haar zusje
Sini, toen respectievelijk ne
gen en achttien jaar, zijn de
dochters van een Winterswijk-
se veehandelaar. Ongeveer
twee en een half jaar waren
ze bij de Oostervelds onderge
doken. Behalve Johan en zijn
vrouw Dientje was er ook
opoe, die de joodse meisjes
varkensbouillon voorzette en
die om de bezwaren te be
zweren deze sikkensoep
noemde. Hachelijke situaties
waren er meer dan genoeg: zo
hebben de Duitsers een poosje
kwartier gemaakt in de boer
derij, terwijl boven hen de on-
derduiksters sliepen.
Sini woont nu in Schevenin-
gen, Annie vertrok na de oor
log naar Amerika. Zij schreef
haar herinneringen aanvanke
lijk op voor haar kinderen.
Met de Usselose boerrnfamilie
bleef een innige band bestaan.
Verschillende kerei. is Annie,
getrouwd met dc Amerikaan
Jim Reiss maar inmiddels we-
du we. terug geweest. Behalve
'The upstairs room' wil Annie
ook nog eens een boek schrij
ven 'over de periode direct na
de oorlog.
'The upstairs room' zal wel
licht op korte termijn door
Carpenter Productions (de
platenmaatschappij van Gert
Timmerman) - verfilmd wor
den. De film begint met
Kerstmis, want in die tijd zijn
de meLjes in Usselo gekomen.
Aap Annie de Leeuw is schrif
telijk toestemming gevraagd,
ook Van Ditmar is reeds bena
derd. De familie Oosterveld is
bereid mee te werken indien
de opnamen de bedrijfsuitoe
fening niet verstoren. Johan
en Dientje spelen er zelf mis
schien ook even in mee. Dat
ze intussen zo'n dertig jaar
ouder zijn geworden, is al
dus Gert Timmerman geen
bezwaar, want ze zien er nau
welijks anders uit als in 1945.
Voor de rol van de onlangs op
93-jarige leeftijd overleden
opoe denkt hij aan Beppie
Nooy. Als Duits officier speelt
mogelijk Gert Fröbe mee. Ta-
mar Baruch, die ook een rol
had in De Kleine Waarheid,
wordt vermoedelijk Annie.
Voor de rol van Sini wordt
aan een joods meisje uit En
schede gedacht Ook zal een
aantal inwoners van Usselo
meespelen.
In de film worden ook enkele
kleine documentaires ver
werkt. De in het Nederlands
gesproken film met een
paar Twentse woorden
krijgt een Engelse na-synchro
nisatie. Het wordt een zwart
wit film. hetgeen, denkt Gert
Timmerman, de in dit ver
band vereiste sfeer ten goede
zal komen. Hij wil de winst
van de firma ter beschikking
stellen van kindertehuizen in
Israël Op de vliering van zijn
•huis in Usselo heeft hij nog
een papieren koffertje, afkom
stig van de meisjes De Leeuw,
teruggevonden.
'Moeilijk 't publiek
ervan te overtuigen'
AMSTERDAM Premier Den Uyl
heeft in een interview met het Duitse
weekblad Der Spiegel van difce
week benadrukt dat het 'zeer, zeer
moeilijk* zal worden om het publiek
in de westerse industrielanden duide
lijk te maken, dat het altijd boven
zijn stand heeft geleefd.
Doelend op het in het vooruitzicht ge
stelde proces van bezuiniging in ver
band met de energiecrisis, zegt de
premier: 'De gewone mensen werden
nooit betrokken bij de beslissingen,
die werden genomen door de olie
maatschappijen, de technocraten, de
grote industrieën en de regeringen,
dit' ook aan de onbegrensde mogelijk
heden van de economische groei heb
ben geloofd. En de man, die zich voor
het eerst een kleine wagen heeft aan
geschaft, zal het eenvoudig niet gelo
ven, wanneer hem nu wordt verteld:
'Neem ons niet kwalijk, maar u bent
te laat hiermee, dit gaat nu niet meer.'
Op de vraag van Der Spiegel hoe de
premier dit dan wel duidelijk wil ma
ken aan het publiek, antwoordt deze:
'De boodschap, dat de gedroomde
groeimogelijkheden er doodgewoon
niet meer zijn, is alleen geloofwaardig
te maken, als de leidende klassen, de
elite/van de grote industriestaten zelf,
de consequenties trekken. Als er min
der te verdelen is, moeten de bevoor
rechten eerst een offer brengen. Als
energie moet worden gespaard, moet
bijvoorbeeld eerst een punt worden ge
zet achter de grote auto's, die zeer
veel benzine gebruiken en achter veel
prettige dingen'.
EEG
Over de solidariteit van de EEG-lan-
den met Nederland, zegt de premier,
dat 'indien de Europeanen niet ge
meenschappelijk onder de olieboycot
willen lijden, de EEG-topconferentie
in Kopenhagen een 'grote teleurstel
ling' wordt. 'Niemand kan nog in het
bestaan van een Europese gemeen
schap gelovem, als een land olie in
overvloed heeft en een ander lid van
de gemeenschap helemaal niets'.
over het olievraagstuk door de minis
ters van financiën en buitenlandse za
ken van de negen EEG-landen.
Hoewel geen officiële verklaringen
over het beraad zijn gegeven en be
slissingen worden uitgesteld tot de
EEG-topconferentie op 14 december in
Kopenhagen, hebben waarnemers sterk
de indruk, dat de door Nederland zo
sterk bepleitte solidariteit weinig kans
maakt.
Vooral Frankrijk en Engeland zouden
het totstandkomen van zo'n eenheid
belemmeren doordat zij bilaterale re
gelingen met de Arabische landen
zouden hebben getroffen. In Europese
kringen in Brussel is men ervan over
tuigd. dat president Pompidou toen
hij de olieministers Yamani (Saoedi-
Arabië) en Abdessalem (Algerije) ont
ving, in ruil voor olieleveranties ver
gaande toezeggingen inzake wapenle
veranties heeft gedaan.
Engeland zou gezwicht zijn voor de
bedreiging van de Arabieren, dat zij
hun Sterling-tegoeden bij Britse ban
ken zouden terugnemen. Een ingreep,
waardoor Engeland in ernstige moei
lijkheden zou kunnen worden ge
bracht
Een van de weinige positieve gelui
den, die ten aanzien var^ de Neder
landse problemen werden gehoord,
was de uitlating van de Franse minis
ter van financiën Giscard d'Estaing,
die de nadruk legde op de onderlinge
afhankelijkheid van de EEG-lidstaten.
Hij zou verklaard hebben, dat die af
hankelijkheid zo groot is, dat vrien
den van de Arabische staten geen re
sultaat kunnen boeken met maatrege
len, die ingegeven zijn door nationa
lisme en egoïsme.
In diplomatieke kringen meent men,
dat dit erop kan wijzen, dat Neder
land bij zijn aandringen op Europese
solidariteit meer steun van Frankrijk
kan gaan krijgen dan tot nu toe. Dit
zou bijvoorbeeld ook kunnen verkla
ren, waarom minister Duisenberg (fi
nanciën) genoegen heeft genomen met
een anti-inflatieresolutie, waartegen
hij zich eerst verzette.
Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG De Navo-defensiemi-
nisters gaan morgen en overmorgen
in Brussel praten over onder meer de
vervanging van de Honest John-raket
door de Amerikaanse Lance en de op
volger van de Starfighter. Tevens zal
de taakverdeling van de landen bin-
nen de Navo aan de orde komen.
Zowel de vervanging van de Neder
landse, in Duitsland opgestelde, Ho-
nest Johns als die van de Starfighter
zijn voor Nederland hete hangijzers.
Het huidige kabinet heeft al te ken
nen gegeven de vervanging van de
Honest John (voor de korte afstand)
door de lange afstands Lance en de
aankoop van nieuwe straaljagers een
wel erg kostbare zaak te vinden.
Te verwachten is dan ook, dat minis
ter Vredeling er op zal aansturen, dat
de Duitsers (die al voor de Lance
hebben gekozen) in het kader van de
taakverdeling met hun Lances de taak"
van de Nederlandse Honest Johns-
overnemen. Het is echter de vraag of
de Duitsers daarmee akkoord gaan en
wat daarvoor wordt teruggeëist.
Wat de vervanging van de Starfighter
betreft, is bekend, dat Nederland zich
meer wil gaan toeleggen op de steun
aan grondtroepen. Wanneer de andere
Navo-landen daarmee akkoord gaan,
betekent dit, dat Nederland naast de
Franse Mirage, de Zweedse Saab-Vig-
gen en de Amerikaanse Cobra ook de
keuze krijgt uit andere typen van ae
vliegtuigindustrie.
Sint ijvert vurig voor 'n kado
voor de duizend in Ermelo
Een eigen centrum voor patiën
ten
Het einde van inconveniën-
ten
Een gift voor 's Heerenloo-Lo-
zenoord
Daarom uw giro snel aange
boord,
en de balpunt aangezet
Voor d' actie van Trouu>-Kwar-
tet
Een f75.000,- is het streven
Wie nu ontvangt, wil stellig ge
ven!
Giro-overmakingen zijn welkom
op de gironummers van de B.
V. De Christelijke Pers te Am
sterdam. Postgiro 26.92.74. ge
meentegiro Amsterdam en omge
ving: 500. Of via de rekening
van de Nederlandse Midden-
standsbank in de hoofdstad met
vermelding van het rekening
nummer van de Chr. Pers:
69.73.60.678. Wilt U vermelden:
'Actie Ermelo'.
RITA
'Pap, breng gauw een zaag.
Deze verf droogt heel erg
snel.'
