Jverbod lichtreclame zou
egen grondwet ingaan
0
Doe als 182.792
goeie vaders
Synode roept op
tot versobering
ereformeerden
louwen nu alléén
lienstencentrum
Voor 'Ermelo' nu
al vijftien mille
Almere wordt vooral
stad voor mensen
met kleinere beurs
mco
CS1 CONCORDIA
"frijheid van meningsuiting ook op 'commercieel' gebied
Ook Europees
verdrag maakt
het onmogelijk
Rectificatie
Kaas
met ster-allures
Wanneer u als automobilist 100 km/u rijdt, dan levert u
daarmee al een belangrijke bijdrage aan de brandstofbesparing.
Maar rijd nu eens 100 km/u in een Mercedes Diesel en zie wat
u dan bespaart. Een Mercedes Diesel bespaart u namelijk al 30%
door het grotere rendement, dat de motor uit de brandstof haalt.
Dat is één. En een Mercedes Diesel bespaart u dan bovendien
nóg eens zo'n 25% als u niet harder dan 100 km rijdt. Dat is twee.
Daarbij komt dan nog dat u in een Mercedes Diesel niet alleen
bijzonder zuinig rijdt, maar bovendien bijzonder veilig en
comfortabel. Reden genoeg om 'ns te gaan praten met een
dealer over alle voordelen van een Mercedes Diesel.
Mercedes Diesel. Klasse als geen ander.
OUW/KWARiTET ZATERDAG 24 NOVEMBER 1973
BEWENLAiND/KERiK
T9/®RiLll
het toegestaan lichtreclames te verbieden? Ziehier een vraag die in de energiecrisis actueel kan
rden.
st antwoord is tweeërlei: het kan, hoewel het verbod in strijd zou zijn met de Grondwet. Maar het
ig niet in verband met het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fun-
mentele vrijheden, van 1950.
vraag of reclames verboden mogen
rden is in het verleden een paar
n de rechtspraak behandeld,
nvincies bezitten vaak landschaps
ordeningen waarin het verboden is
lame te maken. Dit ter bescher-
ng van het landschapsschoon. Deze
boden zijn steeds door onze hoog-
rechter ongeldig verklaard wegens
ijd met de grondwettelijk gewaar-
•gde vrijheid van meningsuiting,
tikel zeven van de grondwet luidt:
;mand heeft voorafgaand verlof no-
om door de drukpers gedachten of
roelens te openbaren, behoudens ie-
verantwoordelijkheid voor de
L
moeten het hier eerst over 4 din-
n hebben. Wat is de wet, wat is de
ikpers, wat zijn gedachten of gevoe-
is. wat is de verspreiding? Maar
st: artikel 7 is een censuurverbod.
leen achteraf kan iemand er verant-
ording worden geroepen voor wat
heeft gezegd, geschreven, in het
emeen: in de openbaarheid heeft
tracht. Geen preventief, slechts re-
sssief toezicht.
drukpers wordt door de Hoge
ad ruim geïnterpreteerd zodat wel
geveer alle communikatietechnie-
o eronder vallen: de stencilmachi-
het fotokopieerapparaat en ook:
onbuizen.
ider wet moet in het kader van de
indwet verstaan worden: de formele
t, dat wil zeggen, die welke door
ning en Staten-Generaal tot stand
gebracht. Dus niet: wet in materië-
zin, dat wil zeggen elk algemeen
ndend voorschrift van een lagere
tgever (dat zijn onder meer de
oon, de minister, de provinciale
de gemeenteraad). De me-
ïgsuiter kan dus alleen ter verant-
woording worden beroepen wegens
eventuele schending van een wet die
door het parlement is aangenomen.
Met name moet gedacht worden aan
belediging, smaad, opruiing. Er zou
van de grondwettelijk gewaarborgde
meningsvrijheid weinig terecht komen
als lagere wetgevers verantwoording
zouden kunnen afdwingen door on
welgevallige meningen te verbieden.
Recht
Ook 'gedachten en gevoelens', de me
ning", moet ruim geïnterpreteerd wor
den. Het recht van meningsuiting be
schermt niet uitsluitend meningen
van politieke, religieuze, morele, filo
sofische, wetenschappelijke, kortom
van intellectuele aard, maar ook com
merciële meningen als: mijn wasmid
del wast witter dan het jouwe.
Tot hier lijkt er geen vuiltje aan de
lucht. Maar nu de verspreiding. Aan
pamfletten heb je niets als je ze niet
mag verspreiden. Aan de meningsvrij
heid zit dan ook verbonden het ver-
spreidingsrecht: om zonder vooraf
gaand verlof van de overheid, door
verspreiden, openlijk tentoonstellen of
door enig ander middel de inhoud
van gedrukte of geschreven stukken
of afbeeldingen, aan het publiek in
het openbaar bekend te maken. Dit
(ADVERTENTIE)
182.792 goeie vaders zijn al beter af
met een Concordia levensverzekering.
Omdat daar de winst niet naar aandeelhouders
gaat, maar naar de polishouders, naar u.
Voor 100%De moeite waard om 'ns te onder
zoeken voor u zich elders laat verzekeren.
Neem contact op met Concordia,
Oudenoord 10, Utrecht, Tel. 030-333433
leeft met u mee
in een onzer verslaggevers est
JNTEREN De gereformeerden gaan, zonder de hervormden, een
ntraal gebouw vestigen in Leusden: daarin worden alle diensten
"als kerkelijke bureau, zending, diaconaat, evangelisatie, die nu in
^aalf gebouwen verspreid zitten, ondergebracht.
recht nu kan wel door de lagere wet
gevers beperkt worden, maar nooit zo
ver dat zo'n middel van bekendmaking
in het algemeen wordt verboden. In
dit verband moet de strijd van de ge
meente Utrecht tegen de plaatselijke
muurkrant gezien worden. Niet alleen
aanplakken is daar verboden, ook het
lopen over straat tijdens nachtelijke
uren met stijfsel en witkwast is ver
boden!
In de jaren zestig zijn enige provinci
ale landschapsverordeningen gesneu
veld wegens strijdigheid met artikel 7
van de grondwet met toebehoren. De
bekendste zaak was wel die van 'Ne
derland ontwapent* in neonletters op
de toren van een hoesttablettenfa-
briek in Naarden.
Wat de rechter wel mag met regels
van lagere wetgevers, mag hij niet
met regels afkomstig van de Koning
plus Staten-Generaal, de 'formele' wet
ten: hij mag niet kijken of deze wet
ten in overeenstemming zijn met de
grondwet, hij mag ze niet aan de
grondwet toetsen.
Als morgen de Kroon zou besluiten
om lichtreclame te verbieden dan mag
de rechter dit besluit wèl aan de
grondwet toetsen, maar als overmor
gen het Parlement op initiatief van
de minister van economische zaken
strafbaar zou stellen het gebruik van
verlichting voor het mededelen van
een mening, om het even of het de
naam van een theater, restaurant of
van een krant is, of het beelden zijn
van een fles die zich omkeert en een
glaasje vult, of het een kruis is op
een kerk, dan mag de rechter dit ver
bod niet aan de grondwet toetsen. De
gewone wetgever in Den Haag kan
met simpele meerderheid van stem
men de grondwet om zeep brengen,
zonder voor rechterlijk ingrijpen we
gens schending van de grondwet bang
te hoeven zijn. Een rare situatie, dat
wel, en er wordt dan ook voor gepleit
de rechter die toetsingsbevoegdheid
wel te geven.
Europees verdrag
Maar hoger dan onze grondwet staat
het Europees Verdrag. Aan dit ver
drag mag de rechter onze wetsproduk-
tie wel toetsen. Artikel tien garan
deert de vrijheid van meningsuiting.
Beperkingen mogen alleen bij de wet
worden aangelegd mits ze in een de-
mokratische samenleving nodig zijn
in het belang van onder meer 's lands
veiligheid, de openbare veiligheid of
de bescherming van de openbare orde.
We beperken ons tot deze drie meest
nabijliggende gronden. Valt het eco
nomisch welzijn van het land onder
een van deze drie gronden? Nee. Als
grond is in het Europees verdrag het
economisch welzijn bekend, namelijk
bij het recht op privacy, artikel acht.
Artikel acht en tien hebben een vrijwel
identiek lijstje uitzonderingsmogelijk
heden. Juist aan het ontbreken van
de uitzonderingsgrond: economisch
welzijn, in het lijstje van artikel tien,
de meningsvrijheid, moet bijzondere
waarde gehecht worden* Daarom mag
het economisch welzijn dus niet als
beperkingsgrond voor de meningsvrij
heid gelden.
En gesteld even dat economisch wel
zijn wel een acceptabele beperkings
grond voor de meningsvrijheid was in
het Europees Verdrag (wat het niet
is) dan is nog de simpele mogelijk
heid dat een lichtreclameverbod goed
is voor 's lands economie niet genoeg:
het verbod moet ook nodig zijn. Dit
leidt dan tot de vraag of het bij
schaarste van een immens veel ge
bruikte grondstof nu juist nodig is
om tot inperking van een fundamen
tele vrijheid te komen. Zijn er niet
veel meer voor de hand liggende be-
zuinigingsmogelijkbeden (om maar
eens wat te noemen: plasticproduk-
tie), die géén grondrecht om zeep
brengen.
gereformeerde synode besloot
irtoe gisteren met achtenvijftig te
il vijftien stemmen. Het gebouw,
it rond vijf miljoen vergt, kan, als
les meeloopt, eind 1975 klaar zijn.
mgelijkheid dat hervormden als-
g inhaken, blijft nog open, maar
n zal dat wel vrij snel moeten wor-
0 gezegd.
it was het resultaat van ten dag ge-
chtenwisseling over een project dat
van 1965 loopt. Een resultaat, dat
ede een gevolg was van de uitste-
nde documentatie in het rapport
enstencentrum de naam van het
euwe gebouw dat de synodeleden
lor zich hadden.
eleurstelling klonk bij velen door
er de gewijzigde houding die de
irvormde kerk heeft gemeend te
oeten innemen. Drs. E. Hazelaar, de
gemeen secretaris van de gerefor-
eerde kerken, tevens directeur van
t algemeen kerkelijk bureau, die als
grote man van het project kan
orden beschouwd, vertelde hoe dat
toegegaan: 'Over het beleid waren
het samen eens geworden. Tot de
ouwe scriba van de hervormde kerk,
A. van den Heuvel de beleidsas-
cten weer anders ging belichten, op
ond onder meer van zijn ervaringen
1 de Wereldraad van Kerken in Ge-
ive. Samengevat was zijn mening:
lever maximale creativiteit van on-
rdelen, dan samenwerking in hiër-
lie. Een vals dilemma', vond drs.
»zelaar, 'want je kunt creativiteit
k volledig beleven als je meer sa-
enwerkt. Maar goed, het was een
spectabel standpunt. Wat ons alleen
Tbaast, was', zo zei hij, 'dat die me
ng in eens bij de hervormden tot
logste waarheid werd verheven,
aar, de deur is nog niet dicht, hoe-
el de kansen voor samenwerking wel
t miniem lijken te zijn geworden.'
tCTIES
'et zo zeer voor hiërarchie als wel
»r fricties in de persoonlijke sfeer
Zo stelt men zich in 's Heerenloo de totstandkoming van een
bezoekers- en recreatiecentrum voor, als aanbouw aan de kerk
van de inrichting. Een centrum met een terras.
AMSTERDAM Een girogift van
duizend gulden uit Drente, reeksen
vijfentwintigjes, tientjes, rijksdaal
ders Er is nu 15.000 gulden
ontvangen. Uit alle delen van het
land stromen de giften voor de
Trouw-Kwartet-Sinterklaasactie 'Er
melo' binnen. En Sinterklaas móét
nog verjaren
Al meer dan twintig jaar wordt in
deze krant gevraagd om een hand
reiking naar de kinderbescher
ming, de kinderzorg. Daarvoor
hebben binnenlandse en buiten
landse projecten dienst gedaan.
Nu gaat het om een bedrag van
75.000 gulden voor de oude protes
tants-christelijke inrichting 's
Heerenloo-Lozenoord', in Ermelo,
waar duizend patiënten worden
verpleegd, van wie een groot aan
tal volwassenen, die kinderen zijn
gebleven
Ouders van de patiënten en andere
meelevenden met dit medisch-soci-
ale werk (ook langdurige verple
ging en arbeidstherapie) hebben
reeds 75.000 gulden bijeengebracht
om te komen tot een broodnodig
ontvangstcentrum voor bezoeken-
den. Een eigentijds gebouw, dat te
vens kan dienst doen als notspan-
ningscentrum voor lopende patiën
ten en zij. die gereden kunnen
worden. Bij de grootscheepse ver
nieuwing van paviljoens en zuster-
verblijven, moest de totstandko
ming van een dergelijk centrum
voorlopig achterwege blijven. Er is
ongeveer 150.000 gulden nodig.
Trouw-Kwartet vraagt z'n lezers
kring de helft van dit bedrag bijeen
te brengen. De aanzet daartoe is
beloftevol gegeven.
Wij wekken scholen, kerkeraden,
verenigingen, bedrijven, gezinnen,
alleenstaanden op te doen wat hun
hart hun ingeeft Een bijdrage
voor Ermelo is welkom via:
Giro De Christelijke Pers - Am
sterdam - postgiro: 26.92.74. Voor
Amsterdam en omgeving: Amster
dam X 500. Voorts: Nederlandsche
Wlddenstandsbank NV Amsterdam,
rekeningnummer Trouw-Kwartet:
69.73.60.768. Vermelding: 'Actie Er
melo'.
(ADVERTENTIE)
In onze recensie van het concert door
de H.C.O.V. in Haarlem werd gisteren
abusievelijk vermeld dat Elisabeth
Lugt voor de pauze de solopartij in
Satie's 'Mort de Socrate' had gezon
gen. De soliste in dit stuk was de so
praan Marian Kweksilber.
(ADVERTENTIE)
ZATERDAGAVOND 7.30 UUR
bijz. Pinkstersamenkomst in
„Aanloopcentrum" (wijk Meer
zicht te ZOETERMEER.
Getuigenis van
EX-ALCOHOLIST.
Spec, voorbede voor zieken
en verslaafden,
liedereen hartelijk welkom.
Inl.: Stadhoudersring 210.
N.V.
A. Sluyter Zn.
Ludolf de Jongstraat 25
Rotterdam. Tel. 373207-373428
Verzorgt al uw transporten
door geheel Nederland.
(ADVERTENTIE)
AMSTERDAM Almere, de nieuw te bouwen stad in zuid-oost
Flevoland, moet vooral een stad zijn voor mensen met lage inko
mens. Zeventig procent van de woningen is bestemd voor mensen
met een inkomen van minder dan achttienduizend gulder per jaar.
Van deze woningen is dan veertig procent bestemd voor mensen die
minder dan twaalfduizend gulden per jaar verdienen.
Dit zegt ir. D. H. Frieling, hoofd
het projectbureau Almere, in een arti
kel in het weekblad van de vereni
ging van Nederlandse gemeenten.
De plannen voor Almere zijn de laat
ste jaren nogal gewijzigd. Aanvanke
lijk was het de bedoeling om zeker
in de beginfase vooral te mikken
op een betrekkelijk welgesteld pu
bliek. Dat zou de aantrekkingskracht
van de nieuwe stad voor mensen in
het Gooi en Amsterdam verhogen
De verhouding tussen de aantallen
huizen voor de hogere, midden- en la
gere inkomensgroep werd eerst ge
schat op 40:40:20. Nu streeft het pro
jectbureau naar een verhouding van
10:20:70. !4
Ir Frieling vindt dat de trek uit de
grote steden nu teveel een voorrecht
is van welgestelden. Door de nieuwe
opzet van Almere wil hij deze eenzij
dige verhuis-stroom doorbreken.
Almere wil zich ook vooral richten op
ouderen en gezinnen met oudere kin
deren. Ook daarmee wijkt het plan af
van veel andere nieuwbouwplannen
die vooral mikken op jonge gezinnen
die een iets ruimere portemonnee
hebben.
De heer Frieling heeft hoge verwach
tingen van de saamhorigheid van
mensen met lage inkomens: 'Van die
groep venvacht ik persoonlijk meer
initiatief en burgerzin dan van mid
den- en hogere inkomensgroepen. Dat
de nieuwe stads- en dorpsuitbreidin
gen vaak zo sfeerloos zijn, komt vol
gens mij ook niet door de zogenaamde
monotonie en steriliteit van deze wij
ken, maar veel meer door de aard van
de mensen.'
Het is niet waar, meent hij, dat de la
gere inkomensgroep minder mobiel is
en daarom niet wil verhuizen uit de
oude binnensteden. 'Kijk maar eens
hoeveel van deze mensen er in het
weekend op uit trekken. Het buiten
wonen kan niet het voorrecht blijven
van mensen met hogere inkomens',
zegt hij.
Met deze filosofie doorbreekt de heer
Frieling ook de oude doorstromings
gedachte. 'Ik zou het onmaatschappe
lijk vinden', zegt hij, 'als mensen van
bijvoorbeeld de buitenste woongordel
van Amsterdam plaats zouden moeten
maken voor mensen voor wie in de
oudere negentiende-eeuwse wijken
geen plaats meer is. Misschien hebben
die mensen helemaal geen zin om
door te stromen. We moeten zuinig
zijn op de bestaande evenwichtige
wijksamenlevingen. Met een te sterke
doorstroming bereik je alleen maar
dat hele stadsdelen als doorgangs-
buurt gaan functioneren. Het lijkt
mij een misverstand te veronderstel
len, dat grote groepen voortdurend
willen verhuizen.'
(ADVERTENTIE)
met vergeten.Jiico eten
LTjWTEREN De gereformeerde synode gaat de gemeenteleden
oproepen tot een bijbelse bezinning op hun levensstijl. De synode;
acht versobering noodzakelijk ten behoeve van de minder bedeelde;
mens en ter bevordering van het welzijn van alle mensen.
Evangelist BEN HOEKENDIJK
Bekend van zijn strijd tegen oc
cultisme, sex en drugs enz.
spreekt 29 en 30 november en
1 december in Aanloopcentrum
ZOETERMEER.
Een onbegrensde welvaartsdrang leidt
volgens de synode tot een uitputting
van energie en andere hulpbronnen,
waarop de welvaart en de wereldvoed
selvoorziening gebaseerd is. Ook
brengt ze een toenemende milieuver
vuiling met zich mee. De verdeling
van de materiële hulpbronnen over de
wereldbevolking verscherpt de on
rechtvaardige verdeling van de wel
vaart, omdat handhaving van onze
welvaart alleen mogelijk is ten koste
van de minder bedeelde en onderont
wikkelde mens. De boodschap van het
rijk van God, aldus de synode, stelt
ons voor de eis rentmeesters te zijn
en dringt ons daarom tot verant
woord beheer van de goederen der
aarde.
Algemeen was in de synode de wens,
dat de oproep (er wordt gedacht aan
een brochure, uitlopend in een kan-
selboodschap) zo concreet mogelijk
zal zijn. Verschillende synodeleden
vroegen zich wel af, of het nu wel het
geschikte moment was, in de tijd van
de olieboycot, om met een dergelijke
oproep te komen.
Maar, zo zei drs. C. H. Koetsier, de al'
gemene trend blijft toch gebaseerd op
groei en welvaartsbevordering eit
prof. dr. J. Verkuyl wees erop, dat de
oproep juist tegen deze achtergrond
meer reliëf krijgt. 'Nu beseffen we al
lemaal, dat we blind waren en onver
vangbare hulpmiddelen der aarde ver
morsten. God gebruikt de boycot aU
een zweepslag, om onze ogen te ope*
nen en te leren wat verantwoorde
consumptie is', aldus prof. Verkuyl.
Het jongste synodelid is de 24-jarigé
Rotterdamse student economie A. Eij»
kenaar. Hij is speciaal tot ouderling
bevestigd met als opdracht de afvaar
diging naar de synode. Hij vond het
niet ver genoeg gaan, om alleen over
versobering te spreken. Wat doen wö
met het geld, dat we uitsparen? Prof.
Verkuyl had afkeurend gesproken
over het verlangen naar steeds meer
economische macht, maar die macht
is volgens de heer Eijkenaar niet ven
keerd. We moeten alleen trachten een
formule te vinden, om die macht zo
verantwoord mogelijk te gebruiken.
Wiegel-ideologie
(ADVERTENTIE)
en mogelijke bureaucratie, was een
aantal synodeleden beducht. 'Ja maar
er komt gezamenlijk leiderschap', zo
zei deputaat, ir J.Eggink uit Eindho
ven, van financiën en organisatie, die
de coördinatie-voordelen en ook de
besparingen (op den duur werken alle
bureau's in Leusden goedkoper) nog
eens accentueerde.' Samenwerking
blijft overigens altijd een kwestie van
geven en nemen. En wat de bureau
cratie betreft, die kan je in een klein
bureau ook hebben.'
Dr. J. C. Gilhuis van het Zendingscen
trum zei dat de zending loyaal tegeno
ver de reorganisatie staat, al doet het
pijn om het Zendingcentrum in
Baarn, waaraan men in gereformeerde
kring zeer gehecht is 'Baarn' is
een begrip te moeten verlaten. Ook
voor de medewerkers, maar dat geldt
natuurlijk voor alle bureau's.
Een belangrijk punt vonden velen
'hoe zal de achterban, het kerkvolk
deze beslissing opnemen?' Zal die
worden begrepen? Maar het is toch
verantwoord, aldus deputaten. De op
brengst van de oude gebouwen en de
reserves laten het toe zonder dat er
iets anders door in gevaar komt. Ds.
P. Schravendeel uit Middelharnis wist
een heel goed en overtuigend bewijs
voor de kerkmensen: Zet alle oude ge
bouwen op een foto en in het midden
het nieuw. Daaronder: 'Ziehier hoe de
synode versobert.'
Nadat in het begin een aantal spre
kers zich nogal gereserveerd toonde,
bleek naarmate de discussie vorderde,
dat een grote meerderheid zich voor
het nieuwe dienstencetrum zou uit
spreken. Het centrum zal behalve kan
toorruimten, ook vergaderruimten,
onder meer voor deputaatschappen en
conferenties hebben, alsmede een ka
pel een kantine-ruimte. Er zullen
honderdveertig mensen gaan werken.
Ten gevolge van de concentratie zal
neimand ontslagen worden. Wel zul
len bepaalde vacatures niet steeds ver
vuld worden.
A propos: Mercedes Diesel zuinigheid houdt niet
op bij de eerste eigenaar. De meeste Mercedes dealers
kunnen u zeer interessante aanbiedingen doen voor
goede, gebruikte Mercedes Diesels: zgn.„Steroccasions".
Informeer ook hierover 'ns bij de Mercedes dealer.
Imp. AGAM B.V.,
Reactorweg 25, Utrecht, tel. 030 - 45 1911
Voor dr. H. B. Weijland uit Arnhem
was het nog maar de vraag, of verso
bering economisch, maar ook ethisch
gezien de juiste oplossing is. Zondag
42 van de catechismus spoort juist
aan om harder te werken en meer te
verdienen om zo wat over te kunnen
hebben voor de minder bedeelde.
Prof. Verkuyl antwoordde, dat hij dat
beschouwde als 'goede oude calvinisti
sche wijsheid, die nu echter gevaar
loopt in Wiegel-ideologie te ontaar
den.' Tegen de heer Eijkenaar zei
prof. Verkuyl, dat het de theologische
ketterij van het pelagianisme is, als
we onze zucht om macht te gebrufi
ken, zouden onderschatten.
Fel keerde de hoogleraar zich tegen
ouderling S. Buikema uit Uithuizen,
die gezegd had, dat de kerk beter in
haar oproepen kon versoberen, dat
het haar taak was om de blijde bood
schap te prediken en niet om uitspra
ken te doen over onvervangbare
grondstoffen. Prof. Verkuyl: 'De pro
feten hebben juist vele hoofdstukken
gesproken over zulke materiële zaken.
Het evangelie is niet alleen een blijdq
boodschap, maar een boodschap van
oordeel en behoud: het 'wee u' over
hen, die naar zelfvernietiging toewen
ken en het 'zalig* over hen, die hon
geren en dorsten naar gerechtigheid
Een kerk, die dit 'wee u' niet durft
zeggen, is Gods kerk niet', aldus prot
Verkuyl.
(ADVERTENTIE)
Begrofenis-
crematieverzorging
A. W. v. Mourik
Dr. Zamcnhofstraat 71,
Rotterdam-16
Tel. 136468-208884-209536
Dag en nacht te ontbieden.
Rouwkamers beschikbaar in
alle stadsdelen.
