Suriname onafhankelijk in
omende regeringsperiode
Voor lezen heb je
tijd nodig!
itvoering Honeggers
eanne d'Arc
tas indrukwekkend
Luchtmacht overweegt
aankoop nieuw soort bom
Personalia
proep tot erkenning van
uinee Bissau
Twee jaar geëist
voor vervoer van
materiaal bommen
Theater Kikker
blijft nog even
'Gebruik dimlicht'
Eén van de drie Nederlanders
koopt nooit of te nimmer een
boek.
Daar heeft-ie immers geen
tijd voor. Het leven is al druk
genoeg. Met werken. Met televisie
kijken. Met naar het viswater
staren. Of zomaar uit het raam.
Met liggen woelen in bed, wach
tend op de slaap. Met dommelen
in de tram. Met wachten bij de
dokter. Met invullen van toto
formulieren. Met ruziemaken met
de buren. Met bezoeken
aan schoonouders.
Een mens anno
1973 zit gevangen in zijn
besognes.
Je zou natuurlijk al
die drukke bezigheden
even kunnen vergeten.
En op je gemak een
boekhandel binnen
wandelen. Maar daar zou
je dan wel de tijd voor
moeten nemen.
Om eens met de boek
handelaar te praten.
Omdat hij je de weg kan
wijzen naar een wereld,
waar diktator Haast zijn
ijzeren regime nog niet
uitvoert.
Een wereld, waar je nog gewoon
plezier kunt hebben. Waar je
kennismaakt met nieuwe ideeën.
Waar jouw eigen problemen
veel helderder en dus beter oplos
baar zijn.
Waarom zou je levenslang
veroordeeld zijn tot de zorgen en
zorgjes van alledag? Zolang er
nog boeken zijn.
Een boek werkt
bevrijdend.
f,1'
JIW/KWiARTET VRIJDAG 23 NOVEMBER 1973
BINNENLAND
iders Nationale Partij Kombinatie:
een medewerker in Paramaribo
HA(MAlRIBO De onafhankelijkheid van Suriname zal binnen
omende regeringsperiode worden gerealiseerd.
lebben mr. Eddy Bruma en Henk
n, resp. leider van de Partij Nati-
i Republiek en de Nationale Par-
uriname in Paramaribo gezegd op
persconferentie. De PNR en de
werken samen in de Nationale
j Kombinatie, die bij de parle-
sverkiezingen van maandag een
overwinning heeft behaald,
de telling van de stembusuitsla-
is beëindigd, staat vast dat deze
tenminste 23 zetels zal bezetten,
bij de berekening van een restze-
C~3
alleen vanwege de hoge techni-
eisen die het stelt, maar ook om-
een groot aantal vocale solisten
igageerd moet worden voor het
olken van de hoofdrollen in dit
>ewogen muzikale drama,
de HCOV waren dit kennelijk
onoverkomenlijke bezwaren het
nogeens tot uitvoering te bren-
Het is een indrukwekkende pres-
geworden die de zaal bijna drie
rtier in de ban heeft gehouden
de sterke beeldende kracht waar-
Honeggers muziek de poëtisch-ex-
che, maar soms ook realistisch-
sche tekst van Paul Claudel een
reliëf verleent. Dat dit oratori-
de mens van deze tijd zo sterk
preekt, ligt weliswaar voor een
in de herkenbaarheid van de si-
tie waarin hier een (éénpersoons-
derheid) door een corrupte over-
wordt gemanipuleerd; maar dat
zich daarvan tijdens het luiste-
zo sterk bewust wordt, moet wor-
toegeschreven aan de wijze waar-
lonegger met een feilloos gevoel
contrastwerking, en een trefzeke-
ïanier van voorbereiden en opbou-
van climaxen, op de gegeven
t een beweeglijk, meeslepend en
oerend muzikaal fresco heeft ont-
)en. In zekere zin 'manipuleert'
met de macht van zijn muzikale
delen het publiek, dat zich niet
onttrekken aan de overtuigings-
ht van de effecten die hij met
ende, schreeuwende en declame-
ie vocalisten (in koorverband of
itisch) en met een uitgebreid or-
apparaat weet te bereiken. In de
s filmisch aandoende montage van
ïlf scènes uit het leven van Jeanne
herkent men de virtuoze vak
die met zijn kunde epateert;
r ook de bewogen mens Honegger
in direct aansprekende muziektaal
ontroering overdraagt,
zowel het een als het ander
nsdagavond in de vertolking door
HCOV te horen was, pleit voor het
iau waarop deze uitvoering stond.
Pasveer begrip heeft voor de
st en de stijl van het werk, kon
vorige keer al opgemerkt worden,
kon hij dit in het klinkende resul-
nog duidelijker laten horen. Het
was kennelijk helemaal ver-
iwd met zijn partij, het reageerde
bracht de nodige spontaniteit en
leid op, en kon ondanks te weinig
inenstemmen een goed klankeven-
ht handhaven.
inks een toch vaak te onbeheerste
ïlproduktie heeft het Noordhol-
ls Filharmonisch Orkest het in-
mentale aandeel voortreffelijk
zorgd. Elisabeth Lugt (die voor de
55
en-
een onzer verslaggevers
'ERDAM In een pagina-grote
'tentie, gisteren geplaatst in vijf
•laden en ondertekend door 3500
n, heeft het Angola-comité het
iment en de regering opgeroepen
uit te spreken voor erkenning
de nieuwe staat Guinee-Bissau.
le advertentie zegt het Angola-co-
dat internationale erkenning
deze nieuwe staat, en mogelijke
iating tot de Verenigde Naties de
[niale oorlog kan bekorten. Onder
L van de nieuwe situatie zal Por-
tot onderhandelingen moeten
Zo zal voorkomen kunnen
len, dat de bevrijdingsbeweging
Portugezen ook met geweld uit de
jgi len moet verdrijven. Deze plaatsen
vele mensenlevens kunnen zo wor-
gespaard.
er dan zestig landen hebben de
uwe staat Guinee-Bissau nu er-
De westerse landen ontbreken
maar juist die landen kunnen
r een dergelijke stap Portugal on
druk zetten.
Nederland erkent in feite nog
Portugese koloniale regiem in
m inee-Bissau', aldus het Angola-comi-
'Laat de Nederlandse regering de
bondenheid met NATO-partnei
meren dat hij niet bereid is na zijn
tweede ministeriële periode in deze
ondergeschikte positie terug te keren.
tel kan in deze stand geen wijziging
komen ten nadele van de NPK.
Premier Sedney, wiens Progressieve
Nationale Partij is weggevaagd, heeft
in een vraaggesprek meegedeeld nog
niet te weten of hij zich verder actief
met de Surinaamse politiek zal blij
ven bezighouden. Voorlopig zal hij
een jaar met verlof gaan om daarna
te bekijken wat hij zal doen. Sedney
is namelijk nog steeds in de ambtelij
ke hiërarchie als hoofdambtenaar ter
beschikking. Hij liet echter doorsche-
Stakingen
Dr R. N. Degens
kRLEM De Heemsteedse Christelijke Oratorium Vereniging
ft woensdagavond in een tot de laatste plaats bezette Haarlemse
certgebouwzaal Arthur Honeggers 'Jeanne d'Arc au bücher' uit-
oerd. In januari 1970 waagden Jan Pasveer en zijn koor zich voor
eerst aan dit uit 1935 stammende werk, dat zelden door amateur-
in wordt uitgevoerd.
Het verlies van de PNP is voor een
groot deel te verklaren uit het feit
dat vooral deze regeringspartner is
verantwoordelijk wordt gehouden
voor de februari-stakingen en de forse
prijsstijgingen in de sector van de
eerste levensbehoeften. Door onhan
dig manoeuvreren van ex-premier
Sedney is de aandacht ten onrechte
verplaatst van het onloochenbare feit,
dat het vooral minister Radhakishun
van financiën is geweest die de massa
le stakingen heeft uitgelokt. Radhaki
shun weigerde immers in de laatste
weken van januari overleg te plegen
met de bond van douane-ambtenaren.
Een figuur uit de oude garde die met
deze verkiezingsuitslag ook zijn poli
tiek leven beëindigd ziet, is Just
Rens, minister van economische za
ken. Voor Rens is deze uitslag een
ware debacle, omdat hij geen maat
schappelijke carrière heeft opge
bouwd. De PNP miste ook de wer
vingskracht van een figuur als dr. ir.
Frank Essed, minister van opbouw,
die zich niet beschikbaar gesteld had
voor een staten- of ministerszetel.
Tenslotte had de PNP te kampen met
interne partij-schandaaltjes en de re
putatie van grove corruptie.
De vakbeweging die de gehele afgelo
pen regeringsperiode in de clinch ge
legen heeft met Sedney c.s. is binnen
het NPK-blok vertegenwoordigd door
twee militanten, onder wie de voorzit
ter van de Centrale Organisatie van
Landsdienaren, Harold Rusland.
Raciaal
Uit alles blijkt dat voor de kiezers ra
ciale motieven hebben gegolden. Uit
de uitslagen in Suriname's grootste
kiesdistrict (kieskring 2) met ruim
zeventigduizend kiesgerechtigden is af
te leiden dat de kiezers zich raciaal
hebben opgesteld.
Typerend voor de afgang van de rege-
ring-Sedney is dat in dit kiesdistrict
dat altijd een Hindostaans bolwerk is
geweest, ditmaal de Nationale Partij
Kombinatie drie van de zes zetels
heeft behaald. De raciale opstelling
van de kiezers en dus ook die van
hun leiders is bijvoorbeeld geble
ken uit het feit dat de verkiezingso
verwinning onder het goedkeurend
oog van de NPK-bestuurders gevierd
werd met een grote optocht door de
stad. Hierbij werden kransen, vlaggen
en bloemstukken geplaatst bij het
standbeeld van Kwakoe in het cen
trum van de hoofdstad. Het stand
beeld van Kwakoe is een jaar of vijf
geleden geplaatst ter ere van de moe
dige negerslaven die de vrijheid in de
bossen verkozen.
Verwacht wordt dat gouverneur Fer-
rier vandaag een formateur of infor
mateur zal benoemen. Uiteraard zal
deze opdracht gaan naar Arrom. die
als leider van de Nationale Partij Su
riname het grootste aantal zetels in
de nieuwe regeringscombinatie verte
genwoordigt.
Van een verslaggever
DEN BOSCH Verdacht van het
vervoer van materiaal voor het ver
vaardigen van bommen, is gisteren
voor de rechtbank te Den Bosch tegen
de 27-jarige G. F. uit Amsterdam twee
jaar gevangenisstraf met aftrek geëist.
De verdachte was op 15 juni op het
station van Einhoven aangehouden
terwijl hij een koffer bij zich had
waarin materiaal zat waarmee bom
men kunnen worden gemaakt. Het
zou om bommen gaan zoals in Eind
hoven en Rotterdam zijn gebruikt,
maar van deze aanslagen zijn de da
ders nooit opgespoord.
De verdachte zei niet te hebben gewe
ten wat zich in de koffer bevond. Hij
hield het daarbij en beantwoordde
verder geen vragen. Het gerechtelijk
laboratorium ontdekte op een krant
die uit de koffer kwam sporen die
overeenstemming vertoonden met vin
gerafdrukken van de verdachte. De of
ficier van justitie, mr. Peynenburg,
zei in zijn requisitoir dat in de koffer
voldoende materiaal had gezeten voor
het vervaardigen van twee bommen.
Bij de verdachte thuis werden verder
wat aanwijzingen gevonden.
De raadsvrouw van verdachte, mr.
Oliveira -Prakken zei onder meer dat
de gevonden buizen te nauw waren
voor de bedoelde bommen en dat in
de koffer bovendien geen ontstekers
waren getroffen. Ze beriep zich op de
jurisprudentie uit de jaren twintig,
waarbij verklaard is dat afzonderlijke
materialen ofnonderdelen niet onder
de vuurwapenwet vallen. De recht
bank zal op 6 december vonnis wij
zen.
Mansholt in Spreekuur
HILVERSUM In het KRO-radio-
programma 'spreekuur' heeft Fons
Disch vanmiddag een gesprek met
oud-minister van landbouw dr. Sicco
Mansholt. De uitzending is om vier
uur op Hilversum 2.
TPNOU.S8/K13
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG De luchtmachtstaf in Den Haag overweegt een totaal
nieuw soort bom aan te schaffen. Het gaat om de Britse 'clusterbom',
bestaande uit een soort moederbom die bij ontploffing een groot aan
tal kleine bommetjes uitstoot. De luchtmacht heeft met deze bom in
oktober proeven genomen op de schiettereinen op de Wadden. De re
sultaten van deze proefneming worden thans bekeken.
De internationale staven van de NA
VO, die zich met name met de ont
wikkeling van nieuwe wapens bezig
houden, hebben de NAVO-lidstaten
positief geadviseerd over de aankoop
van de 'clusterbom'. Deze bom heeft
een grote vernietigingseffectiviteit en
is speciaal te gebruiken voor aanval
len op tactische doelen, zoals een col-
lone pantservoertuigen.
De bom zou daarom goed passen in
de specialisalie die Nederland op het
terrein van de luchtmacht wil berei
ken. Zoals bekend wordt momenteel
in Brussel een studie verricht over de
taakverdeling tussen de NAVO-part-
ners. Voor c'e taakverdeling tussen de
NAVO-luchtmachten zijn al concrete
voorstellen geformuleerd. Nederland
wil zich specialiseren op de zogenaam
de 'ground support', de luchtsteun
aan grondtroepen, waarbij het ge
bruik van dr clusterbom van groot
nut zou zijn.
De internationaoe NAVO-staven bestu
deren ook een nieuw soort Ameri
kaanse bom, de zogenaamde 'smart'
(pientere) bom, die door middel van
laserstralen naar het doel geleid kan
worden. Volge'ns het Birtse persbu
reau Reuter zouden Amerikaanse re
geringsfunctionarissen er gisteren
hun teleurstelling over hebben uitge
sproken dal de Europese NAVO-part-
nërs nog niet positief hebben gerea
geerd op het Amerikaanse aanbod de
ze 'smart' bom aan de Europese part
ners te willen verkopen.
Een luchtmachtwoordvoerder reageer
de hierop door te zeggen dat van een
copcreet aanbod geen sprake was. Hij
wees erop dat deze bom in de NAVO,
zoals bij alle nieuwe wapens gebeurt,
wordt bestudeerd maar dat een even
tuele beslissing nog lang op zich kan
laten wachten omdat het advies van
uit de NAVO-staven nog lang niet
klaar is. Overigens zou deze 'smart'
bom, die Amerika ook in Noord Viet
nam heeft gebruikt, veel minder goed
in het Nederlandse luchtmachtpakket
passen dan de Britse clusterbom. De
'smartbom' is erg duur en moet vanaf
grote hoogte worden afgeworpen. Ne
derland heeft bijvoorbeeld helemaal
geen bommenwerpers die vanaf grote
hoogte opereren. De taken die door
Nederlandse jachtbommenwerpers
worden uitgevoerd kunnen evengoed,
met normale, relatief goedkope bom
men gebeuren
Pensioen Aan de directeur van het
instituut voor rassenonderzoek van
landbouwgewassen (IVRO) te Wage-
ningen, ir. J. A. Hogen Esch, is met
ingang van 1 januari 1974 eervol ont
slag verleend wegens het bereiken
van de pensioengerechtigde leeftijd.
Ir. Hogen Esch was onder meer ook
secretaris en technisch leider van de
commissie ter bevordering van het
kweken en het onderzoek van nieuwe
aardappelrassen.
de Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek)
pauze ook de solopartij in 'Mort de
Socrate' van Eric Satie had gezongen)
is bekend om haar intelligente vertol
king van de Jeanne-partij. Zij was dit
maal wat bitser en minder genuan
ceerd dan anders in haar, overigens
weer bewonderenswaardige, creatie.
Bernard Kruysen was naast haar een
zeer milde, sonore Frère Dominique.
Manus Willemse was wegens zijn ge
sluierde stem een weinig markante re-
citant. Uitstekende vertolkingen van
diverse partijen gaven Marius van Al-
tena (tenor). David Johnston (tenor)
en Henk Smit (bas). En de 'hemelse
stemmen' kwamen geloofwaardig en
welluidend van Christine Harvey, Ma
rian Kweksilber en Wilhelmina Mat-
thes. De koorschool van St Bavo ten
slotte completeerde het grote aantal
medewerkenden aan de indrukwek
kende vertolking van dit ook nu weer
ontroerende oratorium.
UTRECHT Deze week zou 'Tejater
Kikker' in Utrecht sluiten wegens
geldgebrek. Op het laatste moment is
dat voorkomen, doordat van het mi
nisterie van CRM een toezegging is
verkregen dat het exploitatietekort
van 1973 (maximaal ƒ70.000,-) door
de overheid zal worden gedekt Over
garanties voor 1974 zijn nog geen con
crete toezeggingen gedaan, maar er
zijn mogelijkheden daarover verder te
praten, aldus zakelijk leidster Margje
Duursma.
Unieke tentoonstelling
van 550 kerststallen
UTRECHT De zeldzame internatio
nale privé-verzameling kerststallen die
ex-museumdirectrlce dr. M. E. Houtza
ger (Centraal Museum Utrecht) bij
eenbracht, zal van 12 december tot 21
januari worden tentoongesteld in het
Philips Ontspanningsgebouw in Eind
hoven. De verzameling van dr. Hout
zager, opgebouwd sinds de oorlogsja
ren, omvat stukken uit alle wereldde
len, behalve Australië, en is uniek. Er
zijn enkele bij die uit meer dan 100
objecten bestaan. Pronkstuk is een
Napolitaanse Kerststal van één bij
twee meter. Dr. Houtzager stelt de
tentoonstelling zelf samen, verzorgt
de catalogus, zorgt voor de goede
overkomst van de kostbare stukken
naar Eindhoven en houdt voordrach
ten over kerststallen in Eindhoven en
Antwerpen.
Portugal zwaarder wegen dan de unie
ke kans Om het zelfbeschikkingsrecht
van een onderdrukt volk kracht bij te
zetten? Volkenrechtelijk bestaat er te
gen erkenning volgens diverse des
kundigen geen bezwaar. Politiek is er
alles voor te zeggen. Nederland kan
op deze wijze een wezenlijke bijdrage
leveren tot het beëindigen van een
van de drie koloniale oorlogen, die
Portugal dn Afrika voert*.
Van een verslaggever
DEN HAAG De Nederlandse Vere
niging Bescherming Voetgangers
heeft de automobilisten gevraagd 's a-
vonds met dimlicht te rijden, omdat
hun voertuigen op die manier beter
zichtbaar zijn, onder andere voor be
jaarden. De Vereniging is met dit ver
zoek gekomen, nu in diverse gemeen
ten de straatlantaarns uit bezuiniging
later ontsteken en vroeger doven.
