Werblowsky doet felle
aanval op de kerken
Scherpe uitspraken met
korreltje zout nemen
ilisiliat
Geref. synode krijgt
verslag uit Pakistan
Vandaag
Dl ie uwe boe ke
Trouw
K wart et
Opbrengst Pit-collecte
Verkuyl geeft andere slotzin voor troonrede
AFRIKA MAP
stekbandJË)
TS-BANDENSEKVICE
Bestsellers
TROUWKWARTET VRIJDAG 16 NOVEMBER 1973
KERK
T2/1
Predikanten bijeen in Den Haas
an een onzer verslaggevers
DEN HAAG De Jeruzalemse hoogleraar dr. Zwi Werblowsky
heeft op een in Den Haag gehouden bijeenkomst van predikanten
uit verschillende kerken een felle aanval gedaan op de kerken
vanwege hun houding tijdens de op Grote Verzoendag uitgebroken
oorlog in het Midden-Oosten.
Prof. Werblowsky vertelde, dat hij na
het uitbreken van deze oorlog, op
doorreis naar ons land, in Genève een
gesprek had gehad met dr. Philip Pot
ter van de Wereldraad van Kerken.
Werblowsky heeft Potter gezegd, dat
hij de kerk voortaan alleen nog maar
kon zien als een politiek verschijnsel,
zoals de Verenigde Naties, de EEG of
de Sowjet-Unie: door te zwijgen toen
Israël op Grote Verzoendag door een
enorme overmacht overvallen werd
had de kerk ieder moreel en religieus
gezag verspeeld, en als zij een dialoog
met dode Joden wilde, hadden leven
de Joden daar geen belangstelling
meer voor.
Werblowsky, die zei de dialoog met
individuele Christenen te willen
voortzetten, stelde'in Den Haag, dat
er twee axiomatische gegevens zijn:
het Joodse volk heeft als vólk een re
ligieuze diepte-dimensie, en dit volk
is verbonden met zijn lind: we leven
nu in een tijd, waarin gepleit wordt
voor het zelfbeschikkingsrecht der
volkeren, maar waarom gunt men de
Joden niet, wat men de Zambianen en
de Oegandezen wel gunt? Daarin ligt,
aldus Werblowsky, de fundamentele
oneerlijkheid van de wereld, en ook
van de kerk.
Hij zei zelf indertijd bij de regering
van Israël in een geharnaste brief ge
protesteerd te hebben tegen het vesti
gen van nederzettingen in de bezette
gebieden, toch wilde hij geen 'duif
en geen 'havik* heten, en hij noemde
Israëls minister van buitenlandse za
ken Abba Eban een 'papegaai', omdat
deze in de afgelopen jaren onophou
delijk had gezegd, dat hij bereid was
zonder voorwaarden vooraf met de
Arabieren te onderhandelen. Christe
nen, die op wilen komen voor de
rechten van de Palestijnen wees Wer
blowsky erop, dat Ben Goerion al in
1947 de rechten van deze Arabieren
had erkend, door het plan van de VN
voor de deling van Palestina in een
Joodse en een Arabische staat te aan
vaarden.
Synodale brief
Verder werd er van Joodse zijde com
mentaar geleverd op de antwoorden
van de gereformeerde en hervormde
synodes op de brief van de rabbijnen.
Gezegd werd, dat men 'de verbonden
heid met het Joodse volk' waarover
de synodes schrijven, had kunnen ac
cepteren, als deze synodes zelf tijdig
het initiatief genomen hadden om de
ze verbondenheid uit te spreken.
'Toen wij op Grote Verzoendag over
vallen waren, meenden wij te mogen
verwachten, dat wij deze keer niet al-
De redactie behoudt zich bet recht voor haar
ter opname In deze rubriek toegezonden me
ningsuitingen verkort weer te geven. Bij pu-
blikailc wordt met de naam van de Inzender
ondertekend. Brieven kunnen worden ge
stuurd aan het secretariaat hoofdredactie
Trouw/Kwartet, postbus 839, Amsterdam.
Olieboycot (16)
'De Arpbieren manipuleren met de
olie die wij nodig hebben. Wij moe
ten iets terug doen Wij sturen hun
de gastarbeiders terug, terug in de
werkelijkheid, terug in uitzichtloze
armoede'. Zo verstond ik de gedach-
tengang van de heer Hofstra in Tr.-
Kw. van 10-11. Er is een groot ver
schil tussen het mini puleren met din
gen en het manipuleren met mensen.
Manipuleren met mensen is per defi
nitie onzedelijk. De raadgeving van de
heer Hofstra werd waarschijnlijk even
argeloos neergeschreven als zij wordt
overgenomen. Daarom: Pas op. Hier
overschrijden wij de grens, op weg
van kwaad tot erger. Op die manier
betreden wij het gebied van wat Vis
ser 't Hooft noemde de praktische
ketterij
Amsterdam
J. J. Klijn
Olieboycot (17)
De heer Hassanis-Heikal schreef in
het Egyptische dagblad Al-Ahram:
Het Arabisch front heeft twee doel
einden: a. de consequenties elimine
ren van agressie van 1967 door het
volledig terugtrekken der Israëli's uit
de bezette gebieden; 2. de sporen uit
te wissen van de agressie van 1948
door Israël met wortel en al uit te
roeien. Welnu, daar heeft Israël vier
oorlogen voor gevoerd om dit laatste
te voorkomen. Zij hebben terecht hun
tanden laten zien. In een televisie-op
name zei de vice-premier van Israël,
nadat bekend was geworden dat de
Arabische landen de olieboycot tegen
Nederland hadden ingevoerd, o.a.:
Tiet is te hopen dat Nederland niet
buigt voor deze chantage. Doet Neder
land dit wel. dan zullen de oliesheiks
niet eerder rusten dan dat Nederland
beloofd heeft elk jaar hun de meisjes
te leveren voor hun harems'. Jammer
Jongeling (1)
De Rotterdammer
Nieuwe Haagse Courant
Nieuwe Leidse Courant
Dordts Dagblad
Uitgaven van
B.V. De Christelijke Pers
Directie:
Ing. O. Postma,
F. Diemer.
Hoofdredactie:
J. Tammlnga.
Hoofdkantoor ü.V. De
Christelijke Pers: N.Z.
Voorburgwal 276 - 280,
Adam. Postbus 859.
Telefoon 020-22 03 83.
Postgiro: 26 92 74. Bank:
Ned. Midd. Bank (rek.nr.
69 73 60 768). Gem.giro
X 500.
Dhr. Jongeling bracht de olieboycot
in verband met de straffende hand
Gods die een streep door onze wel
vaart haalt. Dat vind ik een moedig
getuigenis. Den Uyl heeft verklaard
dat het kabinet niet de functie heeft
om in God te geloven, ook niet Gods
zegen te vragen. Men ziet het dan ook
dat ons volksleven, los van Goddelijke
waarden, wegzinkt in nihilisme en de
zonden ten hemel rijzen. Nu staat er
in Ps. 89: 'Dan zal ik hen die dwaas
en wrevelig overtreen, bezoeken met
de roe er tegenheen'. God heeft ons
land bezocht met slagen maar ze heb
ben geen pijn gevoeld. Er is geen we
derkeer tot de God onzer Vaderen.
Maar als Gods machtige hand het wil,
staat het raderwerk der welvaart stil.
Moge er in ons land nog zulke moe
dige getuigenen zijn als Jongeling, die
oproepen tot gehoorzamen aan Gods
geboden. Dan is er hope dat God ook
nog eens ons land bezoeken zal met
zijn zegen.
Rotterdam
A. Jobse
Jongeling (2)
Jongeling (3)
leen zouden staan, maar er kwam
geen echte veroordeling*. Op de verga
dering las ds. Frits Kuiper een op
roep voor, waarvan de aanwezigen
hoopten, dat die ruime bekendheid
zou krijgen. De predikanten formu
leerden tenslotte een negental stellin
gen, die aan de synodes en aan de
classicale vergaderingen van de her
vormde kerk en de gereformeerde
kerken toegezonden zullen worden.
Tot degenen die deze stellingen on
dertekend hebben behoren de her
vormde predikanten P. F. Th. AaJ-
ders, L. M. W. Schoch, A. A. Spijker
boer, en L. de Ru; de gereformeerde
predikanten R. Strijker en Joh. Heu-
le; de doopsgezinde emeritus Frits
Kuiper, de chr. geref. prof. dr. M.
Boertien, de chr. geref. ds. L. S. den
Boer en diens hervormde zoon ds. M.
G. L. den Boer.
Stellingen
dat Nederland toch gebukt is voor de
ze chantage.
Hoogeveen
M. v. d Veen
Olieboycot (18)
Laat de regering zijn uitspraak her
zien en de Arabieren het land uitzet
ten, de goeden uitgezonderd, en boy
cotten waar enigszins mogelijk. In het
verre Oosten hebben we vrienden die
ons willen helpen. Laten we een voor
beeld geven aan West Europa. West
Duitsland heeft ook nog iets goed te
maken.
Nljkerk
J. v. d. Zwaag
Olieboycot (19)
Naar werk, kantoor en school met
openbaar vervoer. De rijtijden van
het openbaar vervoer verlengen tot
bv. 2 uur 's nachts en/of een beperkte
dienstregeling in te voeren voor de
nachtelijke uren op die plaatsen waar
daar behoefte aan is. Aangezien er
toch een einde moet komen aan de
steeds toenemende vervuiling, verkeers
ongevallen enz-, ligt hier een unieke
kans dit alvast gedeeltelijk waar te
maken. Met tijdelijke ontheffingen be
reikt men in de toekomst niets en
heft men de werkelijke problematiek
niet op Maak van dé nood een deugd
en laten wij de landen die ons van
olie uitsluiten dankbaar zijn omdat zij
ons, ongewild, een les lezen.
Poeldijk
J. C. Kohier
Olieboycot (20)
Vpnmiddag liep ik rond zes uur langs
rijksweg 13. Eén onafgebroken rij au
to's, mensen die van hun werk in
Rotterdam naar huis, richting Den
Haag reden. Bijna zonder uitzonde
ring met maar één persoon in de au
to. Halverwege ging ik onder het via
duct door. Daar hetzelfde beeld, van
Den Haag naar Rotterdam. Wat een
benzine-vermorsing!
Rotterdam
L. Kalmijn-Hebly
De bijbel zegt: 'Wie God verlaat,
heeft smart op smart te vrezen'. Het
Nederlandse volk heeft door en in
zijn regering - waaronder ook christe
lijke ministers - God 'buiten de deur
gezet' (God is dood). Uit de slotzin
van uw artikel blijkt dat u geen reke
ning hebt gehouden met het feit dat
God in in het O.T. meermalen de hei
denen heeft gebruikt om Israël te
straffen voor zijn zonde.
Amstelveen
G. E. Zevenbergen
AMSTERDAM De jaarlijkse straat
collecte voor het Pit (protestants in
terkerkelijke thuisfront) bedroeg niet
zoals gisteren is geschreven, anderhalf
miljoen, maar ruim een half miljoen
gulden bruto.
Van een onzer redacteuren
AMSTERDAM De Amsterdamse hoogleraar prof. dr. J.
Verkuyl stelt in het VU-Magazlne een nieuwe formule
voor in plaats van de weggelaten heilbede aan het eind
van de troonrede.
Prof. Verkuyl vindt het niet erg dat de oude bede is ver
dwenen, 'maar wij zuilen wel moeten zoeken naar ecu
herformulering'.
Hij stelt de volgende voor: 'Met de bede, dat de arbeid
van de Regering en de Staten Generaal moge geschieden
In verantwoordelijkheid tegenover God, het Nederlandse
volk en de volkerensamenleving, verklaar ik deze zitting
van de Staten Generaal voor geopend.'
Prof. Verkuyl baseert zich bij deze formulering op de
oecumenische notie van de 'verantwoordelijke maatschap
pij', die een driezijdige verantwoordelijkheid Inhoudt:
tegenover God, tegenover alle leden van de samenleving,
en tegenover de zwakken.
'In een dergelijke formulering wordt iedere gedachte, dat
God wordt uitgenodigd onze politieke programma's te ze
genen met Zijn bijstand, losgelaten en wordt de nadruk
gelegd op de verantwoordelijkheid van regering, volk»
vertegenwoordiging en volk tegenover God en de samen-
'eving', aldus prof. Verkuyl.
Prof. Soedarmo tot geref. synode:
Van de negen stellingen laten we er
hier vijf volgen:
Stelling 1: Willen wij als christenen
een bijdrage leveren tot vrede en ver
zoening in het Midden-Oosten, dan
moeten wij ons ondubbelzinnig voor
het veilig bestaan van Israël uitspre
ken. Niet minder dan voor de rechten
van de Palestijnen. Blijven wij in ge
breke dit te doen, dan mogen wij wel
iswaar te schijn van onpartijdigheid
hebben gewekt, maar hebben wij onze
morele en religieuze geloofwaardig
heid in de ogen van Israël en de we
reld onherroepelijk verloren.
Stelling 2: Overeenkomstig de alge
meen menselijke waarde die wij als
christenen met vele anderen gemeen
hebben, verklaren wij dat het joodse
volk evenals alle andere volkeren, een
recht heeft op een veilig en erkend
bestaan; op een leven dat niet onzeker
wordt gemaakt door voortdurende of
periodieke bedreigingen, van uitroei
ing; en op zelfbeschikking als volk.
Wij verwerpen elke poging deze rech
ten aan andere volken toe te kennen,
maar deze aan het joodse volk te ont
zeggen.
Stelling 4: Als christenen hebben wij'
de plicht met volle sympathie te luis
teren naar de wijze, waarop het jood
se volk zijn eigen bestaan interpre
teert en daarvan getuigenis aflegt.
Het is voor ons onaanvaardbaar, dat
christenen de joden het recht op ei
gen zelfbestemming zouden ontzeggen
en pogen hun definities aan hen op te
dringen. Bijvoorbeeld, dat de joden
een louter godsdienstige kerkgemeen
schap zouden zijn en derhalve geen
nationale aspiraties zouden mogen
hebben.
Stelling 7: Als christenen uit de vol
keren zijn wij voor altijd met het
joodse volk verbonden door Jezus
Messias, die tot dit volk behoort.
Daarom zien wij in de voortgaande
geschiedenis van het joodse volk in
zi.in wonderbaarlijk overleven met
zijn Tora, profeten en geschriften, on
danks alle pogingen om het te verdel
gen, en in zijn unieke strijd om zijn
naakte existentie een feit van Gods
heilshandelen. Wij zijn van mening
dat hieruit thans het bestaansrecht
van de staat Israël voortvloeit. Wij
verwerpen echter elke beschouwing
van de staat Israël als een met een
soort goddelijk gezag bekleed politiek
verschijnsel. Israël is een staat zoals al
le andere staten, met dezelfde morele
plichten en rechten, dus ook het
recht op zelfbehoud. Maar als een
staat, waarin het joodse volk poogt
zijn ballingen weer in te zamelen, en
waar het als volksgemeenschap weer
wortel schiet in het land, waarvan het
weet dat God het hun in een eeuwig
durend verbond heeft toegezegd, dient
dit fenomeen voor christenen een
voorwerp van gelovige bezinning te
zijn. In onze verbondenheid met Israël
verweren wij ons tegen elke voorbari
ge politisering van theologie. Maar
wij verzetten ons evenzeer tegen elke,
niet minder politieke, verwerping van
Israëls bestaan onder het mom van een
zogenaamde a-politieke theologie.
Stelling 9: Onze solidariteit met Is
raël houdt niet in, dat wij het op alle
punten met het door de Israëlische re
gering gevoerde beleid eens zouden
zijn. Onze solidariteit met de Palestij
nen wier nood en aspiraties dringend
een constructieve oplossing eisen se
dert het verdelingsplan van de Vere
nigde Naties (nov. 1947) door hen
werd verworpen, doet ons met des te
grotere klem pleiten voor wederzijdse
erkenning en aanvaarding. Slechts op
deze wijze kan de basis worden gelegd
voor wederzijdse onderhandelingen en
een rechtvaardige vrede.
(ADVERTENTIE)
VREDESPRIJS
HELDER CAMARA
GIRO 1604400 LEIDERDORP
Van een onzer verslaggevers
LUüNTEREN Toen gisteren ter gereformeerde synode het zendingsrapport aan de orde kwam, zei
prof. dr. iR. Soedarano uit Djakarta dat wat hem betreft de zending allerlei scherpe uitspraken uit de
derde wereld best met een korreltje zout mocht nemen. Wat Indonesië aangaat, wij hebben zendings
predikanten van u nodig, aldus prof. Soedarmo, óók als de eerste dringende behoeften voorbij zijn.
Zijn er dan bijvoorbeeld nooit moei
lijkheden met zendingsmensen in In
donesië? Zeker wel, maar dan waren
dat meestal moeilijkheden met perso
nen, zei prof. Soedarmo. Hij zou wil
len adviseren 'de keuze van de mensen
die naar ons komen, hier zo te doen
en de vooropleiding hier zo in te
richten, dat uw mensen niet bij ons
met Hollandse klompen gaan lopen.
Zij moeten zich mentaal in onze zo
heel andere omstandigheden kunnen
verplaatsen en hun taak aanvatten uit
liefde voor Christus. Is aan die voor
waarde voldaan, dan kunnen wij nog
lang uw mensen gebruiken en wij zul
len dan ook niet aarzelen er steeds
om te blijven vragen', aldus deze
hoogleraar, die o.m. ook lid is van het
dagelijks bestuur van de raad van
kerken van Indonesië.
Daaraan voegde een ander Indone
sisch delegatielid, dr. Sutarno, rector
van de christelijke universiteit in Sa-
latiga toe, dat de kerkelijke betrek
kingen Indonesië-Nederland een bete
re vertaling nodig hebben. Als we
spreken over wederzijdse assistentie,
zo zei hij, dan moet er ook meer we
derzijds begrip zijn. Verschillende fi
guren menen, dat ze goede vertalers
zijn, maar ik heb het nog wel eens
anders ervaren. Ik zou voor een be
vordering van het wederzijds elkaar
beter begrijpen een speciaal overleg
orgaan in het leven geroepen willen
zien, een idee dat in onze hele delega
tie leeft. (Daar wordt aan gewerkt, zo
blijkt uit het verdere verloop van de
ADVERTENTIE
Dokumentatieset boordevol
gegevens over
BIJBEL en ZENDING
ln Afrika.
Bestelnummer 10.51.48
Prij»: 7,50
(incl. verzendkosten).
Verkrijgbaar bij:
Nederlandse Zendingsraad
Pr. Hendriklaan 37
AMSTERDAM
Tel.: 020 717 654
giro 493248.
Nederlandsch Bijbelgenootschap
Postbus 620
HAARLEM
Tel.: 023-258 201
giro 63635.
gedach tenwisseling red.).
Refererend aan de scherpe uitlatingen,
gedaan op de zendingsconferentie in
Bangkok, vroeg hij zich af, of daar
de wederzijdse contacten in de toe
komst mee zijn gediend. Onze samen
werking is immers gebaseerd, moet
gebaseerd zijn, op de eenheid van on
ze kerken m Christus, Termen als
partnership en samenwerking geven
niet voldoende goed het karakter van
deze basis weer. Dr. Sutarno vond1 de
kwalificatie 'solidariteit* veel beter.
Dit begrip geeft zijns inziens ook be
ter weer wat in de bijbel met eenheid
wordt bedoeld.
De eenheid van alle protestantse ker
ken in Indonesië is het voornaamste
doel van de Indonesische raad van
kerken, waar nu 44 kerken bij aange
sloten zijn, zei vervolgens ds. W. Ru-
mambi, pas in ons land gearriveerd
als vertegenwoordiger van deze raad.
Tot zover de Indonesische bijdrage
aan de gedachtenwisseling naar aan
leiding van het zendingsrapport dat
op de synodetafel lag.
Suriname
Ds. A. Vos van het zendingscentrum
ging in op vragen van enkele synode
leden over de moeilijkheden die met
het Zeister Zendingsgenootschap be
staan en die nog steeds niet zijn opge
lost. Jarenlang hebben de kerken fi
nanciële medewerking aan het Zeister
zendingsgenootschap gegeven, onder
meer via het Idenburg Fonds voor
het zendingswerk in Suriname. Al ge
ruime tijd bestan er onzerzijds bezwa
ren, zo zei hij, vanwege de zendings
strategie en de methode van fondsen
werving door het Zeister zendingsge
nootschap. Inmiddels is een herstruc
turering aan de gang en beraden her
vormden en gereformeerden zich over
nieuwe samenwerking. Vanuit Surina
me heeft de Broedergemeente daar
gevraagd om rechtstreekse relaties on
der meer ook met de gereformeerde
kerken. De moeilijkheid is echter, dat
dit niet buiten Zeist om kan gebeu
ren. Het punt is op het ogenblik dat
onzerzijds graag medewerking gegeven
wordt, echter niet op persoonlijke ti
tel maar als gereformeerde kerken.
Daarover moet eerst overeenstemming
worden bereikt Van de verdere ont
wikkeling zal het afhangen, of onzer
zijds de gelden worden overgemaakt
via Zeist, zoals tot nu toe, of recht
streeks naar Suriname.
Over wederzijdse assistentie tussen
kerken uit de Derde Wereld en die in
Nederland is deze opmerking uit de
synode vermeldenswaardig: kunnen
bijvoorbeeld de Indonesische kerken
zoiets van hun kant wei gaan doen in
Nederland met hun schrijnende tekor
ten aan mankracht daar? zo vroeg ds.
C. Ch. Griffioen te Woerden. 'Dat
moeten wij niet zeggen, dat hebben
zij te beslissen', reageerde dr. J. C.
Gilhuis, voorzitter van deputaten
daarop.
Hieraan werd later in ander verband
door ds. A. de Bruin, Den Haag, van
het Indonesië-orgaan toegevoegd, dat
Haar echtgenoot is rector van het
Murray College in Sialkot en beiden
spelen een belangrijke rol in het ker
kelijk leven daar. Mevrouw Khair Ul-
lah houdt zich daar vooral met jeugd-
en vrouwenwerk bezig.
In haar toespraak gaf zij een indruk
van de grote problemen waarvoor de
kerk in Pakistan staat. De christenen
omvatten samen slechts één procent
van de Pakistaanse bevolking, die ver
der geheel islamietisch is. En dat éne
procent is dan weer voor de helft pro
testant en de andere helft rooms-ka-
tholiek. Door de jongste politieke ont
wikkelingen (de afscheiding van
Bangla Desj, het voormalige Oost-Pa-
Is het niet opmerkelijk dat ruim een
maand nadat de regering te kennen
heeft gegeven het wel zonder God te
kunnen, de boel al spaak loopt? Laten
we als gemeente van Jezus Christus
onze taak ten opzichte van de over
heid (1 Timotheils, 2, vers 1 en 2) en
t.o.v. Israël (psalm 122: 6a en Rom.
11:11b) toch verstaan!
Yelp
J. C. v.d. Stocp-Hogervorst.
Meer brieven op pagina T15/K13.
(ADVERTENTIE)
Alphen a/d Rijn Amersfoort Amsterdam Apeldoorn Arnhem Bergen op Zoom Drachten Ede
Emmen Enschedé Gorinchem 's Gravenhage Groningen Helmond Kampen Leiden-Meppel
Middelburg Naarden Nijmegen Roosendaal Stadskanaal Terneuzen Tilburg Vlaardiagen
een goed begin zou zijn als er pasto
rale zorg kwam onder de vele Indone
siërs die in Nederland verblijven. Al
leen in Den Haag al zijn rond hon
derd jonge vrouwen in opleiding bij
ziekenhuizen. Er zijn verder vele In
donesische studenten en hele Indone
sische gezinnen hier die geen enkel
kerkelijk onderdak hebben. Ds. A.
Hofman, die onder Afro-Aziatische
studenten in Nederland werkt, kan
dit werk er allemaal niet bij aan.
Hier ligt een geweldig arbeidsterrein.
Het zendingsbeleid -werd tenslotte
goedgekeurd alsmede de daarbij beho
rende voorstellen. In die voorstellen
staat centraal een verder streven naar
een volwassen verhouding tussen de
kerken hier en overzee en in het alge
meen de voortgaande bezinning op
het wezen van de zendingsopdracht.
Open bleef nog de kwestie van het al
of niet zenden van medisch personeel
naar zendingshospitalen in Zuid-Afri-
ka. Deze zaak komt later opnieuw aan
de orde.
(ADVERTENTIE)
NIET LOSLATEN
Toch eenmaal met Kat (P. Pzm,
belsche uitdrukkingen en spreeb
zen, zie gisteren) in de hand bied
even doorbladeren. Ik werd getroi
door de uitdrukking: Bezit uw zi
in lijdzaamheid. Wij kennen die
drukking, dacht ik, vandaag nog:
moet je ziel maar in lijdzaamheid
zitten. We bedoelen dan zoiets ah
moet maar afwachten totdat de
beurtenissen of de omstandighe
een gunstiger wending nemen, 't 1
in de buurt van berusten. Kat
wijst terecht naar Lukas 21, 19, \i
de Statenvertaling heeft: Bezit i
zielen in uwe lijdzaamheid. Lett«
staat er: In uw volharden zult gij
zitten uw zielen. De NBG verta
heeft hier: Door uw volharding
ge uw leven verkrijgen. Wat deze
talers onder dit laatste verstaan
gaat mij. Je leven heb je al. Je
een nieuw leven krijgen, maar
gaat het nier niet over. Je kunt je
ven verliezen, behouden, heb
maar verkrijgen? Je ziel bezitten t
kent m.l. zoiets als: je in een bep
de situatie bevinden, je tot de
standigheden verhouden. Het gaal
Lukas over de laatste dingen. Ji
spreekt van vervolging, arrestatie
verhoren voor 'tegenstanders',
maal situaties die we uit de oo
kennen. Hij troost zijn discipt
Doch geen haar van uw hoofd zal
loor gaan. En dan komt dat wg
van die lijdzaamheid. Nu is het du
lijk dat het woord lijdzaamheid te
woordig niet meer verstaan wordl
de zin van volhouden, volharding,
is het minder goed te gebruiken
Heer bedoelt allerminst berustin
lijdelijkheid, maar een aktief aam
den van de toestand en er positii
staan, dat is: volharden. In die vo
ding zullen de discipelen hun ziel
zitten, hun leven bezitten, ja, hoe
gen wij dat? Zullen ze er doorl
komen, zal het ze niet klein krij
hun ziel afhandig maken. Nee, ze
len hun leven bezitten, behouden,
die buurt ligt het. Waarschijn
kunnen we er zo wat meer mee,
met die door ons misverstane lijdzi
heid. We verstaan wat bedoeld w
het komt erop aan om ook als i
tegen zit moed te houden en niet
los te laten. Er wordt wei op gew
dat je het los zult laten, maar je n
't vooral niet doen. Je leven is er
gemoeid.
LUiNTiERiEN Behalve de Indonesische delegatie was er gisteren
nog een belangrijke gast in de gereformeerde synode aanwezig; me
vrouw (Khar Ullah uit Sialkot, West-Pakistan, die de verenigde kerk
van Pakistan vertegenwoordigde en eveneens de gaste is van de ge
reformeerde kerken.
kistan) is West-Pakistan islamieti-
scher geworden dan ooit. Daarvan
heeft de kerk ook de gevolgen van on
dervonden, omdat in 1972 alle christe
lijke scholen zijn genationaliseerd. De
vrees bestaat, zo zei zij, dat al deze
scholen straks zullen zijn ontkerstend.
De kerk heeft weinig uitzicht op sterk
leiderschap, omdat veel christen-afge
studeerden geen werk kunnen vinden
en naar het Westen uitwijken.
De kerk van Pakistan concentreert
zich daarom op de toerusting van de
gezinnen. Want als op de scholen het
christelijk onderwijs vervalt, dan zal
de christelijke vorming uitsluitend in
de gezinnen gegeven moeten worden.
Daarvoor benadert men dan vooral de
moeders van de gezinnen. Verder
wordt hard gewerkt in jeugdgroepen
en op zondagscholen aan de christelij
ke opvoeding. Kortom, er worden al
lerlei nieuwe wegen gezocht 'om ui
dit islamietische land te kunnen over
leven'. Aan het eind van haar toe
spraak merkte zij op: 'Toch werkt
God, omdat pas nog weer enkele isla
mieten christen geworden zijn. Want
zo is de situatie: men is al verheugd
in de Pakistaanse kerk als daar per
jaar enkele volwassenen worden ge
doopt.'
1GEEN STIJFSEL IN
MIJN DOKTERSJAS
Joyce Delaney
Uit het leven van een Ierss vrouwelijke
erts. j 16,90
2LE0NIDAS
P
PRIJSCOURANT 1913
Van atoommachlentjea voor 85 cent tot
„*cherts"-artikaleneen kostelijke
facsimile uitgave van een postorder
catalogus uit 19131 14,90
3TUINIEREN ZONDER GIF
Alwfn Selfert
Al dan niet volgens ds blologlsch-
cfynamlsche methode. 4e herziens druk
14 foto'*, ƒ12,90
4GROOT INDONESISCH
KOOKBOEK
BebVuyk
Bijna 600 bekende en onbekende
Indonesische gerechtenl Met 150
Illustraties en kleurenplaten.../29,90
5 DE VADERLANDSE
GESCHIEDENIS
IN EEN NOTEDOP
Cor Steentje*
Een gejellig instructief boek, vlot
geschreven, prettig om te lezen voor
Jong en oud. 3e druk, 110 tekeningen.
12,50
6 DE NIEUWE CENTURIONS
Joseph Wambeugh
Polltle-roman spelend in de harde,
maar levende stad Los Angsles. 22,90
7 DE WERELDGESCHIEDENIS
IN EEN NOTEDOP
V. M. Hlllytr
Boelend door de originele opzet.
10e druk, 110 tekeningen, 12,50
8210.000 PUZZELWOORDEN
Dr. H. J. Verschuyl
Een puzzeltyoordenboek. waarin tevens
veel gevraagde rubrieken warden
opgenomen. 14,90 tot 20 nov.. daarna
18.90
9 DE DIERENWERELD IN EEN
NOTEDOP
E. G. Huey
Esn overzicht van haal het dierenrijk In1
korte, levendige en ook voor Jonge
mensen begrijpelijk geschreven
hoofdstukken. 8e druk.
67 foto'e en 213 tekeningen, 14,90
•fA IK EIS DE DOODSTRAF
Itf HsInzaKonsslIk
Een boelend werk over één der
beklemmendste problemen dorheden-
daagse rechtspraak. 18,90
LAATSTE
BOEKENNIEUWS
LEGENDEN VAN DE ZEE
Michael Brown
Over zeemeerminnen en zeemonsters,
bijgeloof en legenden en zeereizen en
avonturen. Geïllustreerd, ƒ19,76
Uit da Skarabee Facsimile-reeks:
[DE LONDENSE] VRIJ NEDERLAND
GEÏLLUSTREERD POLITIENIEUWS
21,60
VOLK EN VADERLAND/2i,5o
EEN DAG OORLOG
IN ZUID-LIMBURG 1940
Majoor E. H. Brongers
De geschiedenis van het gewapend
verzet van een gering aantal mansan
tegen een glgantleche overmacht.
Met foto'e en kaarten, 9,75
Uit de Gourmet-reeks:
KOKEN IN DE ROMEINSE POT/e,90
HAPJES BIJ EEN GLAASJE
BIJ Iedere boekhandel verkrijgbaar I
•Uitg.: Hollandia-Lultingh-Skarabee
NED. HERVORMDE KERK
Beroepen te Beerta-Nieuw-Be<
Nieuwe-Schans (toez.): drs. A.
Weelden, kand. te Aalsmeer.
Aangenomen naar Nieuw-Loosdre
T. Poot te Groningen.
Beroepbaar m.i.v. 1 maart '74: k
J. E. A. Moolenaar, Kerkstraat 5,1
Afscheid op 18 nov. van Kootwijk
Kolijn, ber. te Krimpen aA LJssel,
tengewone wijkgem. t.b.v. de ge
bond.
Intrede op 17 nov. te Houten, bui
gewone wijkgem. In wording: karn
D. Heijbroek te Culemborg; te
gentheim: kand. J. H. van Hunni
Veenendaal.
Bevestiging te Veenhuizen tot p
voor buitengewone werkzaam!*
(geest, verzorging bij de inrichtii
v.h. Ministerie van Justitie te V
huizen): S. Oenema te Oosteri
(N.B.).
GEREF. KERKEN
Afscheid van Noordwijk: C. Wai
ber. te Barendrecht; van Vlissin
J. W. Genuït, ber. te Delft-Abtswo
Bevestigd op 11 nov. te Huizen
pred. met bep. opdracht t.b.v. g.o
derwijs aan 'Stad en Land': G. J.
Burgh, voorheen pred. te Lexmoni
Ameide.
GEREF. KERKEN (VRIJGEM.)
Intrede te Marum en Kolhorn: If
W. Scherff te Wittewierum (Gr.).
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen te Apeldoorn: J. W. Vei
te Hendrik Ido Ambacht
Bedankt voor Gorinchem en Wage
gen: J. van Haaren te Amersfi
voor Zaandam: Ch. v.d. Poel te Y<
ke.
Intrede op 21 nov. te Terneuzes
Ch. van Ravenswaaij te Arnhem.
Proeve van een orthopedagogisch
orie-concept, door prof. dr. W.
Horst Uitg. Kok, Kampen. 122 I
9.90.
Sociale arbeidspsychologie, dooi nl
Wiegersma. Uitg. De Toorts, Haar !jj
258 blz - 27.
Motorische oefeningen voor gczoi 'e
en gehandicapte kinderen, door '0I
L. Speth en drs. M. v. d. Hoven. 1 111
De Tijdstroom, Lochem. Eerder
schenen als scriptie voor het diee
raal-examen opvoedkunde, 64 bfei
ƒ8,.
The other Side of criminology,
G. P. Hoefnagels. Uitgeverij Hi "e
te Deventer geeft de door J, G *r
la
Hulsman gemaakte Engelse
van Beginselen van Criminologie
181 blz -130.
Bij uitgeverij Ploegsma te Amstei
is. verschenen de 8ste druk van
zier met papier, (96 blz - ƒ7,90)
de 4e druk van Avonturen met pi
(84 blz - 7,90).
Spelend zingen,
methode voor muziekonderwijs op1
basisschool. Ondenvijzersboek en
lingeoiboekje voor het derde jaar j;
de basisschool door Chr. Raby,
Smith. Uitg. De Toorts, Haarlea
onderwijzersbHoek bevat 40 blada n
en kost 7.50 het leerlingentx
heeft 19 pagina's en de prijs hit
is 4,50.
Meer nieuws over boeken op pifec?
T15/K13.
