Stroom klachten over
ontheffingenbeleid
rijverbod predikanten
Doek gevallen in generaalsconflict
MIJN POES
HEEFT CUP-KOORTS
WAT NU?
T\
Minister voelt niets voor
inspraak keuze burgemeesters
Ook kamerlid Van Houwelingen
vraagt nu om soepeler
toepassing van de richtlijnen
a
Speciale bril tegen verveling
Beleid
ontheffingen
uniform
'Banden met Israël
verbreken in ruil
voor olieleveringen'
Oer-Hollands drama in drie bedrijven
HAL verwacht
fors verlies
Amendement
van Schouten
haalt het niet
TROUW/KWiAiRiTET WOLVsLiAG 7 \LM iv.lliuK iy,;i
BINNENLAND
T3/K5
ADVERTENTIE
CL
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG Over liet al of niet verlenen van ontheffingen van
het rijverbod aan predikanten, die afgelopen zondag in een andere
gemeente moesten voorgaan, is een stroom van klachten losgeko
men. Het Tweede-Kamerlid van de AiRP de beer J. van Houwelin
gen is van plan mondeling vragen te stellen over de verschillende
behandeling Aan de predikanten door de bureaus van de rijksver
keersinspectie.
Inmiddels heeft de staatssecretaris
van verkeer en waterstaat een adres
ontvangen van het Interkerkelijk
l overleg in overheidszaken, waarin met
klem wordt aangedrongen op een soe
pele toepassing van de richtlijnen
voor de 'bedienaren van de gods
dienst'.
Zoals bekend heeft de heer C. N. van
Dis, het lid van de Tweede Kamer
voor de SGP, over deze zaak vorige
week een motie ingediend. Deze is
-niet in stemming gebracht, maar door
1' de heer Van Dis aangehouden, nadat
minister-president Den Uyl had ver
jaard het zeer te betreuren, wanneer
de Kamer juist over deze motie zou
gaan stemmen.
De heer Van Dis zei gisteren, dat hij
'bijzonder jammer* vond, dat de
ARP met hem geen contact had opge-
lomen alvorens de vragen, die reeds
schriftelijk zijn ingediend, op te stel
en. Het Kamerlid van de SGP is ze-
cer van plan te vragen de motie in
itemming te laten brengen, wanneer
•r geen bevredigende oplossing voor
le predikanten wordt gevonden. Nog
•egelmatig bereiken hem klachten
iver het toewijzingsbeleid. Overigens
wilde de heer Van Dis geen politiek
umt van deze kwestie maken. 'Het is
:en zaak, die even belangrijk is voor
«falie kerken en denominaties', zei hij.
'nVerschillen
draaien. Ook predikanten hebben het
recht 's zondags in hun gezin te zijn.
Onaanvaardbaar
In de brief van het Interkerkelijk
overleg in overheidszaken wordt het
onaanvaardbaar genoemd, dat door
overheidsmaatregelen wordt ingegre
pen 'in de regeling van de arbeid, en
wel van een zo wezenlijk onderdeel
als het houden van kerkdiensten op
zondag.' Van de staatssecretaris wor
den duidelijke richtlijnen gevraagd
aan de instanties die de vrijstellingen
verlenen.
De staatssecretaris wordt er nog aan
herinnerd, dat vele 'bedienaren', die
moeten voorgaan in kerkdiensten,
zich beroepshalve moeten verplaatsen.
Veel kerken op het platteland zijn va-
kant en juist daar is het openbaar
vervoer gebrekkig. Het vervoer per
C. N. van Dis
taxi biedt niet altijd een redelijke op
lossing (het werkt nauwelijks benzi-
nebesparend). Bovendien zien de ker
ken en predikanten zich geplaatst
voor aanzienlijke financiële lasten,
schrijft het interkerkelijke overleg.
igjDe vele klachten waren er de oorzaak
n; ran, dat het ontheffingsbeleid speciaal
gisteren door de fractie van de ARP
s besproken. Het bleek, dat vooral
te door de bureaus in Zwolle, Utrecht,
Amsterdam, Rotterdam en Dordrecht
te een zeer strak beleid is gevoerd. De
et de klachten kwamen tenminste uit
0;(de omgeving van deze bureaus. Meer
ij dan eens zaten de kerken zonder voor-
'e ganger.
)s Modderaar uit Waddinxveen kreeg
.bijvoorbeeld geen ontheffing om naar
H. I. Ambacht te gaan, omdat er op
i: een of andere manier toch nog een
busverbinding bleek te bestaan. Ge-
st lukkig bood het damesvoetbal-elftal
uit Waddinxveen, dat van de moeilijk-
deden van de predikant had gehoord,
hem aan met de autobus mee te rij
den, omdat ook de dames 's morgens
in H. I. Ambacht moesten optreden,
zij het dan op het voetbalveld. Zo
kwam de predikant uit de moeilijkhe
den.
De heer van Houwelingen dringt er
in zijn vragen op aan. een einde te
maken aan de ongelijkheid van behan
deling van de predikanten. Tot slot
waagt hij een algemene ontheffing
van het rijverbod voor predikanten en
•riesters, die buiten hun eigen stand
plaats hun ambt moeten vervullen.
Vorige week heeft de heer Van Hou
welingen in de Tweede Kamer gezegd
dat, als het om het rijverbod op zon
dag gaat, de kerken juist een voor
beeld moeten geven. In geen geval, al
dus een toelichting op zijn vragen,
wil hij een bevoorrechte behandeling
voor de predikanten bepleiten. Maar
aan de andere kant moet voorkomen
worden, dat de gemeenten in moei
lijkheden komen, omdat reeds maan
den geleden gemaakte afspraken niet
kunnen worden nagekomen, aangezien
de voorganger geen ontheffing kreeg.
In het. verleden gingen predikanten
die elders een dienst hadden, zaterdag
- al op reis. De heer Van Houwelingen
vindt het niet juist van de dominees
nu te verlangen, dat ze de klok terug-
Twaalf verpleegsters van de Amerikaanse luchtmacht liggen in het
belang van de wetenschap een week of wat op hun rug, in het kader
van proeven die ruimtevaart voor vrouwen moeten openstellen. Dat
stil liggen imiteert een van de aspecten van langdurige gewichtloos-
heid. Opdat ze zich niet al te vreselijk zullen vervelen, hebben de
dames speciale brillen met prisma's gekregen, waarmee ze 'om een
hoekje' kunnen lezen zonder hoofd of armen op te tillen.
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG De rijksverkeersin
spectie zal voor de komende zondagen
met een rijverbod een uniform ont
heffingsbeleid gaan voeren. Dat is gis
teren afgesproken in het topgesprek
op het ministerie van verkeer en wa
terstaat tussen de rijksinspecteurs en
de directeur-generaal voor het ve-
keer.
Er wordt één lijn getrokken voor het
gehele land. Voorkomen zal worden
dat men in de ene provincie voor een
bepaald geval wel ontheffing krijgt en
in de andere provincie niet. Over de
ongelijke behandeling (met name van
predikanten) zijn gisteren door de
heer J. van Houwelingen van de ARP
in de tweede Kamer gisteren schrifte
lijk vragen gesteld, (zie elders in deze
krant)
BUITENLANDERS
Vermoedelijk al aanstaande zondag
maar in ieder geval zondag over een
week zal ook een rijverbod van kracht
zijn voor de buitenlanders. Ook deze
weggebruikers komen voor een ont
heffing in aanmerking. Het is de be
doeling om op iets grotere schaal al
gemene ontheffingen te verlenen.
Verder worden er verfijningen aange
bracht bij het verlenen van ontheffin
gen van bepaalde categorieën aanvra
gers.
De conclusies van de rijksinspecteurs
moeten nog met het ministerie van
Economische Zaken worden bespro
ken. Het is de bedoeling dat vanavond
een nieuwe lijst wordt gepubliceerd
van categorieën die voor een vrijstel
ling in aanmerking komen. De rijk
sinspectie heeft voor afgelopen zondag
veel aanvragen moeten afwijzen om
dat de gegevens, die werden verstrekt
onvolledig waren. Achteraf is geble
ken dat bij een volledige informatie
vaak wel een ontheffing zou zijn ver
leend.
BEIROET Als Japan op de lijst van
de meest begunstigde landen van de
Arabische olieleveranciers wil komen,
moet het de diplomatieke banden met
Israël verbreken. Dat is de wens van
Saoedi-Arabië. volgens het gezagheb
bende blad Middle East Economical
Survey. In het algemeen geldt, aldus
het blad, voor ieder land dat de status
van meestbegunstigde wil verwerven,
dat het zijn betrekkingen met Israël
niet alleen verbreekt, maar dat het
ook economische sancties tegen Israël
moet nemen en de Arabische landen
'enige' militaire steun moet verlenen.
DEN HAAG Minister De
Gaay Fortman (binnenlandse
zaken) A'oelt niets voor een werts-
voorstel op korte termijn waarin
het recht van aanbeveling Avordt
vastgelegd voor gemeenteraden
en provinciale staten bij de be
noeming van resp. burgemeesters
en commissarissen der Koningin.
Hij ontraadde de Kamer dan ook
een motie van mej. Goudsmit
(D"66) gesteund door PvdA en
PPR. die dit inhield.
De bewindsman noemde als argument
hiervoor de problemen, die zo'n recht
zou geven voor de bewindsman om af
te wijken van een bepaalde aanbeve
ling. In dat verband wees hij naar
Eindhoven, waar de benoeming van
burgemeester Van der Lee een teleur
stelling betekende voor de raad en ve
le emoties heeft opgewekt.
De hele problematiek van een benoe
ming of verkiezing van commissaris
sen van de koningin en burgemeesters
verwees hij naar eind volgend jaar,
als de wijzigingen van de grondwet
ingediend zullen worden. 'In dat ka
der dienen deze problemen bekeken
Mej. A. Goudsmit
te worden, omdat de grondwet nu een
verkiezing in plaats van een benoe
ming niet toelaat'.
Ook een tussenoplossing van de heer
Jurgens (PPR) om de raad en staten
(ADVERTENTIE)
Vanavond maar 'ns warm voor de buis, Mevrouw K. te B.,
morgen weer over. Mocht u overigens ook wat willen weten
over haar eten, vraag dat dan bij de dierenspecièèlzaak.
Alleen daar ligt trouwens het uitstekende Witte Molen
VLEESMENU, nieuwe knabbelbrokjes van puur-natuur en
boordevol eiwit. Vleesmenu heeft de wereldcup!
Voedert al wat blaft, mauwt, piept, fluit, koert of knort.
DEN HAAG 'Het generaalsconflict' een oer-Hollands drama in drie bedrijven
Avaarin nu (voorlopig?) liet doek is gevallen met het heengaan van een der hoofd
rolspeler®. Zo zou men de ontwikkelingen in de landmacht kunnen omschrijven
die nu geleid hebben tot de ontslagaanvrage per 1 december van de chef generale
stiaf, liiitemamt-generaal IJsselstein.
ROTTERDAM De Holland Ameri
ka Lijn (HAL) moet rekening houden
net een aanzienlijk bedrijfsverlies
over 1973 en een voorstel tot dividend-
riUcering mag niet worden verwacht.
Dit heeft de Raad van Bestuur dins
dag meegedeeld. Over 1972 werd een
bedrijfsresultaat behaald van 8.5
nln en kon 9 pet dividend worden
uitgekeerd.
Het verlies is volgens de Raad van
Bestuur veroorzaakt door negatieve
resultaten in de groepen toerisme en
transport. Toerisme had ernstig te lij
den van de gewijzigde valutaverhou
dingen en de nog voortdurende over
capaciteit aan cruisetonnage. Trans-
Port zal negatief zijn door de valuta
verhoudingen en door een ontoerei
kend peil van de vrachttarieven in de
lijndiensten.
De groepen handel en overige bedrij
ven zullen een positieve en hogere
bijdrage leveren aan de resultaten
over 1973 dan vorig jaar het geval
was.
De generaal liet minister Vre-
deling maandag weten zijn
functie niet langer verant
woord te kunnen uitvoeren,
gezien de gang van zaken rond
het beruchte generaalsconflict.
Kernbezwaar van de generaal
is dat minister Vredeling
heeft nagelaten de comman
dant van het eerste leger
korps. generaal Meiinderts wé-
'rnr d e :s 'misdraf'-gen' te
ontslaan, maar integendeel
htrm en zijn medestander, ge
neraal Clumpkens, de gelegen
heid biedt hun positie te ver
sterken.
Een toneelschrijver had voor
een generaalsdrama geen bete
re tegenspelers kunnen beden
ken dan deze twee generaals.
IJsselstein, een bekwaam orga
nisator genoemd, maar ander
zijds een van politiek wars
zijnde, aarzelend optredende
man, die daaraan de bijnaam
'twijfelstein' heeft overgehou
den. Meijnderts daarentegen
een rondborstige typische
troepenofficier, dit' kernachti
ge uitspraken en de politieke
kronkelpaden niet schuwt.
Conflicten
De zakelijke en persoonlijke
tegenstellingen tussen Meijn
derts en IJsselstein kwamen
het eerst duidelijk naar bui
ten in mei 1972. Toen stuurde
dp generaal Meijnderts een
nota op diens verzoek naar
minister-president Biesheuvel
met voorbijgaan van de toen
malige minister van defensie
De Koster en de chef generale
staf, waarin een ernstige kri
tiek op het functioneren van
de militaire top in Den Haag
en ideeën over wapenaanko-
pen, diensttijdverkorting en
paraatheidsregelingen naar vo
ren werden gebracht De sfeer
tussen Den Haag en het leger
korps raakte al aardig vertroe
beld.
Het tweede bedrijf in dit con
flict speelde zich in de lente
van dit jaar af. Meijnderts
deed mededelingen naar bui
ten over het vertrouwelijk be
raad dat in de zogenaamde
'bloedraad', bestaande uit IJs
selstein. Meijndt'rts, Van Rijn
(voorzitter comité verenigde
chefs van staven) en de opper-
officier materieel Antonissen,
over belangrijke benoemingen
was gehouden. Twee onderge
schikte generaals van Meijn
derts, Clumpkens en Bentjnck,
bleken niet voor rtoe bena
mingen in aanmerking te ko
men. Het optreden van Meijn
derts was voor de drie andere
leden van de 'bloedraad' en de
opperofficier personeel Berg-
huys, reden inet hun ontslag
te dreigen als minister De
Koster Meijnderts niet de laan
zou uit sturen. Zij trokken dit
dreigement voorlopig in, toen
de minister een commissie
van onderzoek aan het werk
zette. Deze commissie rappor
teerde aan de nieuwe minister
Vredeling, dat Meijnderts zich
onjuist had gedragen, maar
adviseerde de generaal tóch te
laten zitten, hetgeen geschied
de. Generaal Berghuys nam
alsnog ontslag, generaal Van
Rijn ook, maar meer wegens
zijn kritiek op het algemene
defensiebeleid, en de gene
raals IJsselstein en Antonissen
bleven zitten.
Maat vol
De maat voor generaal IJssel
stein raakte echter vol door
de laatste ontwikkelingen
rond de 'zwemvdsttheorie'.
Voor zijn defensienota, die be
gin volgend jaar verschijnt,
had de minister aan de gene
rale staf opdracht gegeven
plannen voor diensttijdverkor-
t ng u't te werken, die geen
extra geld zouden kosten en
waarin de ideëen uit de nota
Meijnderts moesten worden
vprwerkt. De generale staf liet
Generaal IJsselstein
echter weten, niets van een
'plan Meijnderts' af te weten.
De minister wilde echter snel
over alternatieve mogelijkhe
den tot diensttijdverkorting
beschikken en gaf Meijnderts
daarom de opdracht zijn idee-
en dan zelf maar uit te wer
ken. Dit zal nu door generaal
ri'imofeens pehetiren. Deze
zou volgens een voorstel van
Meijnderts hiertoe aan de per
soonlijke staf van de minister
toegevoegd moeten worden,
een voorstel dat minister Vrc-
d't'ling echter in een 'pittig'
gesteld antwoord afsloeg, om
dat hij vond dat Meijnderts
zelf de verantwoordelijkheid
voor deze studie moest behou
den.
Politiek
Van defensie-ingewijden ver
namen wij, dat generaal IJs
selstein zijn eigen staf mans
genoeg acht om plannen tot
diensttijdverkorting uit te
werken. Hij meent dat de op
dracht aan Meijnderts-Clump-
kens is gegeven uit politieke
overwegingen, om de KVP on
der de kin te strelen. Volgens
de KVP-defensiespecialist, ge
neraal b.d. Van Eisen is de
•zwemvesttheorie' een oud
KVP-plan, dat door de KVP-er
Clumpkens nu wordt uitge
werkt Desondanks ontkent hij
met nadruk dat er aan deze
affaire, waarover hij inmid
dels vragen heeft gesteld aan
de minister, een politieke
kant zit. 'Het is gewoon een
burenruzie op hoog niveau,
die jongens kunnen het niet
hebben dat een ander door
hun tuintje loopt. Het is toch
logisch dat de minister wil
weten wat voor ideeën Meijn
derts heeft. De gevolgde pro
cedure is misschien wel on
juist, maar dat mag toch geen
reden zijn voor generaals, ont
slag te nemen, temeer niet
daar Vredeling tot nu toe een
zeer redelijk beleid heeft ge
voerd. De generaals bekom
meren zich kenndijk niet om
het belang van de krijgs
macht. Iedere goedwillende
Nederlander moet toch wel de
indruk krijgen dat het bij die
landmacht een zootje is', zegt
het Kamerlid Van Eisen.
Als enige oplossing voor alle
moeilijkheden ziet hij de be
noeming van een opvolger van
IJsselstein die zowel in Den
Haag als bij Meijnderts ver
trouwen geniet. Hij heeft de
minister daartoe inmiddels
enige namen in het oor 'ge
fluisterd'.
het recht tc geven drie kandidaten
naar voren te schuiven, waaruit één
moet worden benoemd, wees de mi
nister af. Hij meende, dat dit tot een
'geruisloze overgang' zou leiden naar
een gekozen burgemeester en commis
saris.
Vandaag zal de Kamer over de moties
stemmen. Het is dubieus of de motie-
Goudsmit het zal halen. I."VP en ARP
zijn in elk geval tegen. De laatste
hoofdzakelijk om politieke redenen,
aldus de heer Schakel. Hij noemde
het onverstandig deze materie u te
behandelen omdat de wonden van de
KVP na de affaire Eindhoven nog
niet zijn geheeld. Eerst zou hiervan
afstand genomen moeten worden.
De heer De Gaay Fortman ontraadde
de Kamer eveneens de motie-Jurgens
(PPR) gesteund door PvdA en D'66,
waarin gevraagd wordt de nota oA'er
de grondwetsherziening volgend jaar
tegelijk aan de beide Kamers en de
raad van state aan te bieden. De mi
nister wees erop dat het de bevoegd
heid is van de regering advies te vra
gen aan de raad van state wanneer zij
dat wil. Door een afwijkend advies
van de raad van state zou de nota ge
wijzigd kunnen worden eer deze aan
de beide Kamers wordt voorgelegd,
wat bij gelijktijdige indiening niet
zou kunnen. Wel wilde hij met de
raad van state overleggen of deze be
zwaar heeft tegen het publiceren van
het advies bij de nota. De minister
noemde zichzelf een voorstander van
de openbaarheid van dergelijke advie
zen.
De PAK-fraktie in provinciale staten
van Noord-Brabant heeft intussen sa
men met de fractie van D'66, het ini
tiatief genomen om te komen t»H een
overlegssfeer voor een nieuwe kandi
daat voor de post van commissaris
van de koningin in die provincie, nu
prof. Van der Grinten zich voor deze
post heeft teruggetrokken.
Het PAK en D'66 erkennen het recht
van de christendemocratische fractie,
verreweg de grootste in de staten, om
een kandidaat te stellen. Wel wil de
PAK-fractie en ook D'66 dat ervan
wordt uitgegaan, dat de kandidaat ie
mand moet zijn, die de belangen van
Noord-Brabant duidelijk zal kunnen
behartigen.
Naar de mening van het PAK, ken
baar gemaakt in een brief aan de an
dere fracties en aan de minister van
binnenlandse zaken, moet het moge
lijk zijn een moderne, progressieve fi
guur te vinden, die voor een ieder
aanvaardbaar is.
De twee fracties hebben de andere
fracties uitgenodigd om nog vóór vrij
dag bij elkaar te komen om over een
nieuwe kandidaat te overleggen.
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG De Tweede Kamer
heeft gisteren het amendement van de
heer Schouten (ARP) verworpen om
alleen voor Rijnmond en niet voor de
rest van de Randstad een vergunning
verplicht te stellen voor de vestiging
van een bedrijf. Minister Lubbers van
economische zaken had dit wijzigings
voorstel onaanvaardbaar genoemd,
omdat juist door een vergunningen
stelsel de vinger beter aan de pols
kan worden gehouden voor de be
scherming van het milieu. Tegen het
voorstel-Schouten stemden de PvdA,
PPR, D'66, CPN, PSP, het GPV en 13
leden van de KVP-fractie onder wie
fractievoorzitter Andriessen.
Meer succes had dr. Verbrugh van het
GPV met zijn amendementen. Zijn
voorstel om de gronden (de criteria),
waarop een vergunning wordt gewei
gerd vast te leggen in een algemene
maatregel van bestuur werd met
slcjhts .le stemmen 'an de PvdA te
gen aangenomen. Zijn amendement
deze gronden later door de Tweede
Kamer te laten goedkeuren kreeg
zelfs alle stemmen.
Het amendement A'an de PvdA om de
Haagse agglomeratie vrij te stellen
van de extra heffingen op de investe
ringen haa'de het niet. Speciaal voor
Den Haag namen het op de PvdA,
CPN, SGP, de Boerenpartij en de he
ren Schakel (ARP) en Du Chattnier
(KVP). De stemming leverde gisteren
verder als resultaat op, dat naast ker
ken (voorstel Verbrugh) en bezin-
ningsgebouwen ook veilinggebouwen
en gebouwen voor veemarkten worden
vrijgesteld van vergunningen.
ADVERTENTIE
/\vw^O 4u
i
