Gereformeerd rapport
vóór kindercommunie
ipg
flisuhslil
Kerk in de wereld
Suriname: het land
van de stok
die het niet deed
Kohlbrugge herdrukt
Vandaag
Trouw
Kwartet
Geertsema wordt
Gelders commissaris
Autoloze zondag in
de Zendingsweek
Zendingsbureau Oegstgeest
giro: 6074
Priesters steken
gevangenis in brand
I&'
Kerkdienst bij
vredescongres
Nieuwe boeken
T'RiOLW/KiWiAiiiTET WOENSDAG 7 NOVEMBER 1973
KERK/BINNENLAND
T2/K:
Van «en onzer verslaggever*
'AMSTERDAM Een studiedeputaatsehap in de gereformeerde kerken pleit voor de invoering van
kinderoommunie. In zijn rapport aan de generale synode vraagt liet deputaatschap aan de synode,
de kerkeraden op te wekken "allen die gelovig kiezen voor Jezus Christus als hun Verlosser, na ge
sprek toe te laten tot de deelname aan het Heililig Avondmaal, ongeacht hun leeftijd'*.
Vorig jaar stelde de synode een de
putaatschap in voor de bestudering
van het vraagstuk van de kindercom
munie. In een 'tussentijds rapport' is
dit deputaatschap tot een aantal voor
lopige conclusies gekomen. Volgens de
bijbel veronderstelt de deelname aan
het avondmaal geloof in Jezus Chris
tus. Maar de bijbel vraagt niet, dat de
kinderen op dezelfde wijze als de vol
wassenen geloven om deel te kunnen
namen. Een kind mag geloven op de
wijze van een kind. De gereformeerde
kerken hebben dan ook nooit een be
paalde leeftijdsgrens gesteld voor deel
name aan het avondmaal.
Het deputaatschap waarschuwt tegen
een overhaast concluderen vanuit de
oudtestamentische paasmaaltijd naar
het avondmaal. Het ene is een gezins-
maal, het andere een maaltijd van de
gemeente.
Het acht op de weg naar het avond
maal onderricht ln de betekenis ervan
allereerst noodzakelijk. Hierbij tekent
het deputaatschap ('tot onze schande')'
aan, dat de gemeente van vandaag be
zig is, in deze haar roeping te verza
ken. 'Waar zijn thans de vaders en
moeders, die zelf hun kinderen onder
wijzen in de leer van Gods Woord?
Men vraagt zich af, of niet eerst re
formatie van onze gezinnen nodig is,
voor we de kwestie van de kindercom-
Boek (2)
INAS (slot)
De Rotterdammer
Nieuwe Haagse Courant
Nieuwe Leidse Courant
Dordts Dagblad
Uitgaven van
B.V. De Christelijke Pers
Directie:
Ing. O. Postma,
F. Diemer.
Hoofdredactie:
J. Tammlnga.
Hoofdkantoor d.V. De
Christelijke Pers: N.2.
Voorburgwal 276 - 280,
A'dam. Postbus 859.
Telefoon 020-22 03 83.
Postgiro: 26 92 74. Bank:
Ned. Midd. Bank (rek.nr.
69 73 60 768). Gem.glro
X 500.
maar gepreekt op de zondag na Pasen
of op oudejaarsavond.
Alphen a.d. Rijn
H. Wiegman
Nobel vredesprijs (3)
Mijnheer W. J. Scholtz jr. uit Amster
dam wil. dat Nixon de vredesprijs
krijgt die Le Due Tho geweigerd
heeft Weet u wel dat Nixon en Kis
singer nog miljarden dollars Vietnam
inpompen zodat Thdeu in staat is
200.000 mensen te folteren. De USA
stuurt ook nog steeds tijgerkooien
naar Zuid-Vietnam. Huldle aan Le Due
Tho voor weigering van deze Nobel
prijs zolang er geen echte vrede in
Zuid-Vietnam is
Arnhem
D« redactie behoudt rleh het recht voor baar
tor opname In deze rubriek toegezonden me
ningsuitingen verkort weer te geven. BI) pu-
bllkatle wordt met de naam van de Inzender
ondertekend. Brieven kunnen worden ge
stuurd aan het secretariaat hoofdredactie
Trouw/Kwartet, postbus 859. Amsterdam.
Boek
Toen ik het stukje las van de 'Bond
tegen het vloeken', die protesteerde
tegen de titel van het boek 'Mijn God.
wat een dórp', deed mij dat goed. Hoe
kunnen christenen een boek met
een dergelijke titel aanbevelen.
Den lip
A. Molenaar-Gons
Wel indroef als te Oud-Beijerland een
boekje verschijnt over die gemeente
met een titel 'Mijn God, wat een
dorp'. Ik zou nog gezwegen hebben
als dit boekje verscheen in een ge
meente die niet rechts is. Maar nu!!!!
Het is afschuwelijk!
Bruinisse
J. M. de Waal
Na de publlkatie van het Zwartboek,
zijn er enkele punten waarop ik wil
inhaken. Hebben de samenstellers van
het boek het dan zó slecht getroffen
met de begeleiding van hun stageperi
ode? Mag ik ook eens van een goede
begeleiding spreken? Wat de erken
ning van het diploma betreft, dit is
wel degelijk erkend. Hoeveel gediplo
meerde Inassers. met goede cijfers,
worden er niet o.a. verpleegkundige?
Het werk in inrichting en huishou
ding heeft naast prettige ook minder
prettige kanten. Welke opleiding
heeft dat niet? Het heeft mij veel
mensenkennis en ervaring geleerd.
Over de vergoeding van het werk zijn
wij het allen eens, dat is woinig.
Hoek van Holland
M. v. Eendenburg
Lege kerken (4)
Dat kerkgang vermindert door het
prediken uit het oude testament is
volslagen uit de duim gezogen. Aange
zien ik nergens bij aangesloten ben
en gaan en staan kan waar ik wil, be
zoek ik vele malen de geref. gemeente
in West en Zuid. Ook de chr. geref.
kerk, waar ook uit het oude testament
geprdikt wordt, maar ledige kerken?
Nee, eerder vol, niet alleen 's morgens
maar ook 's avonds
Rotterdam
D. Th. Schouten sr.
Lege kerken (5)
Wie gewend is van jongsaf aan elke
zondag naar de kerk te gaan, moet
zich wel stomverbaasd de ogen uit
wrijven als hij leest, dat prediking uit
het Oude Testament bij velen de
kerkgang zou doen vermindx'ren.
Werd er maar wat meer uit het O.T.
gepreekt! Het is een zeldzaamheid als
dat gebeurt; zelfs op bede- en dankda
gen; uit het boek Job wordt alleen
munie behandelen.' Ook de katechi-
satie zou eerder moeten beginnen,
minstens met twaalf jaar, voor het
verlaten van de basisschool.
Wanneer dan jongens en meisjes uit
eigen beweging uitspreken, dat zij het
avondmaal in het geloof mee wensen
te vieren, dient er volgens deputaten
een gesprek met de kerkeraad plaats
te vinden. Het besluit van de kerke
raad tot toelating dient aan de ge
meente te worden medegedeeld, opdat
zij mee verantwoordelijkheid kan dra
gen voor de opname bij de viering
van het avondmaal.
Deputaten willen, dat de synode nu
al kindercommunie aanbeveelt en het
overleg doet voortzetten. Daarbij zou
dan met name het instituut van open
bare belijdenis nader moeten worden
bezien.
In het deputaatschap zitten ds. B. J.
Aalbers, mevrouw M. H. J. Brink-
Bijleveld, prof. dr. G. P. Hartvelt. me
juffrouw drs. T. de Jong en dr. A. G.
Luiks.
DEN HAAG Oud-minister mr. W. J.
Geertsema is thans, zoals reeds ver
wacht werd, benoemd tot commissaris
van de Koningin in Gelderland. De
benoeming gaat in op 16 november.
Hij is de opvolger van mr. H. W.
Bloemers, die sinds 1957 commissaris
werd.
ADVERTENTIE
Arie de Boom
Rode school (2)
Met bijzonder veel Instemming las ik
het ingezonden stukje van de Christe
lijke Mavo te Emmen, waarin kritiek
wordt geleverd op het streven naar
gelijkschakeling bij onderwijsmetho
den. Het bestuur van deze school zal
er zich van bewust zijn, hiermee in te
gaan tegen de tendens naar gelijk
schakeling op velerlei gebied, welke
in onze tijd merkbaar is. Zij zondigt
hiermee tegdn een soortgelijk taboe
als bestaat ten aanzien van het ont
werp waarmee prof. A. D. de Groot
zich het ongenoegen van de 'gelijk
schakelaars' op de hals haalde. Ik
vraag mij af of het niet hoog tijd
wordt, ook voor mensen die op ande
re terreinen van het maatschappelijk
leven werkzaam zijn, hun stem eens
te laten horen. Laten ook zij de moed
hebben, op te komen voor de realiteit
van de natuurlijke, enorme ongelijk
heid van mensen. Men mag deze be
treuren, maar ze is een feit en nie
mand is ermee gediend te doen alsof
grote ongelijkheid in aanleg, intelli
gentie, allure en andere karaktereigen
schappen niet zou bestaan.
Zeist
IL Krocse
Rode school (3)
'Als christenen onderschrijven wij de
gelijkwaardigheid van alle mensen
voor God, maar niet dat alle mensen
gelijk zijn', zegt het personeel van de
christelijke mavo te Emmen in
Tr./Kw. van 29 oktober.
Mijn vraag is kort, maar ik zou willen
schreeuwen: 'Dekt deze vlag uw la
ding?' Sprekend uit eigen ervaring
ben ik van mening dat u met een der
gelijke vege moraal uw kinderen met
opzet weerhoudt van een werkelijk in
zicht in de verwarring van een samen
leving waarin tot nu toe slechts se
rieus rekening werd gehouden met
mensen die een uitgesproken talent
hebben, hetzij in zakelijk, hetzij in in
tellectueel, hetzij in kunstzinnig cp-
zicht. U laat de kinderen van jongsaf
wennen aan het principe: Jan heeft
een 10, ik heb een 5, dus Jan is de
baas.
Driebergen
W. Haalboom
Rode school (4)
Personeel en bestuur van de MAVO
in Emmen wil ik even een zin uit
Keerpunt '72 onder de aandacht bren
gen en wel deze: Voor alle deelne
mers worden gelijke ontwikkelings-,
kansen geschapen, afgestemd op hun
persoonlijke vermogens. Inzenders be
pleiten dus hetzelfde als de minister
in de PvdA!
Soest
D. de Haan
Links-rechts (2)
Als een partij naar links afglijdt, wil
dat niet altijd zeggen dat zij daarvóór
rechts was. Men kan nl. ook Van mid
den naar links afglijden, hetgeen bij
de 'confessionelen' het geval is. De
heer De Vries had zich dan ook moe
ten afvragen waarom midden 'christe
lijker' is dan links. Dat maakt de
vraag aanzienlijk duidelijker en het
antwoord eenvoudiger!'
Amsterdam
W. J. Scholtz jr.
Midden-Oosten (50)
Gezien de toenemende benzineschaar-
ste is het te voorzien, dat de Navo-le-
gers.en speciaal de Europese be
standdelen ervan, zomer 1974 defini
tief zonder brandstof (dus geen lucht
macht, tanks of gemotoriseerde infan
terie meer effectief inzetbaar) rullen
zijn geraakt Men dient dus nu nog de
olie (goed* of kwaadschiks) te gaan
halen, waar deze is. Wil men deze
weg niet volgen, dan ware thans reeds
pogingen aan te wenden om met het
pact van Warschau tot overeenstem
ming te geraken met betrekking tot
de wijze waarop men van die zijde
het onverwachte, maar het hun daar
om niest minder gaarne gegunde, stra
tegische voordeel van de oliecrisis, in
bv. gebiedsuitbreiding naar het Wes
ten, gerealiseerd wenst te zien. Neder
land. dat altijd zo gaarne in alles
voorop en vooruit wil lopen, zou hier
best eens niet op zijn bondgenoten
hoeven tc wachten maar zeer wel
kunnen beginnen zelf alvast enige ini
tiatief te nemen. Laten we de conse
quenties blijmoedig aanvaarden.
Amsterdam
W. Wilbrink
Wat dacht U? Schaadt het of baat het?
Zou bet baten? Niet gebruikt benzlnegeld in de
zendingscollecte?
Zou het schaden? Veel minder mensen in de kerk?
In elk geval: voor een storting per giro is geen
benzine nodig.
(Weet U er is nog drie miljoen nodig dit jaar om
alles te betalen wat wij toegezegd hebben. Vorig
jaar lukte het!!)
Nog maar vijf jaar geleden
verscheen de derde druk van
Kohlbrugges preken over de
Heidelbergse Catechismus on
der de titel: 'De eenvoudige
Heidelberger' en nu komt uit
gever Wever in Franeker al
met de vierde druk! Is er dan
zoveel propaganda voor dit
boek gemaakt? Nee, dat echt
niet, maar er zit in ons kerke
lijk leven blijkbaar een niet
eens zo zwakke onderstro
ming, die deze preken graag
leest.
Dat ds ook geert wonder, want ze
zijn scherp en ze dringen diep tot
de zielen door. Neemt U bij voor
beeld dit ene citaat: met al
mijn tranen, met al mijn voorne
mens, met al mijn ijver vermag ik
niets, ik kan het heir van duivelen
en geestelijke boosheden in de
luoht, dat mij omzwermt als milli-
oenen vliegen, niet van mij afhou
den; ik vermag den duivel geen
haar te krenken, ik vermag niets,
ik ben niet in staat om de dood
onder ogen te zien, ik kan niet
vertrouwen, niet geloven. Vrees
niet dat te belijden en houd u aan
het kruis(Zou je nu eigenlijk
politiek geëngageerd raken van dit
soort preken, van diit vasthouden
aan het Woord alleen? Dat zit er
wel in, en dan ga je nog een heel
bepaalde kant op ook, maar welke
kant dat ds verklap ik niet, want je
kunt het er niet de hele dag over
hebben.)
De uitgever vraagt excuses omdat
hij de spelling van het boek niet
heeft kunnen moderniseren. Het Is
namelijk niet opnieuw gezet, maar
foto-mechanisch herdrukt. De uit
gever had geen excuses hoeven te
vragen: men denke zich deze pre*
Dr. II. F. Kohlbrugge
ken in een hyper-moderae spelling
in Het zou geen gezicht zijn, en
Kohlbrugge zou er uitzien alsof hij
een coltrui aanhad. Maar hij
preekte in een statige pandjesjas
en daarom hoort deze spelling, net
zoals zijn wijdlopige stijl, bij deze
preken. Misschien betekent dat
voor deze of gene moderne lezer
wel een horde, maar zulke hordes
zijn toch moeiteloos te nemen?
Wie vóór 15 december intekent op
dit prachtig uitgegeven boek van
472 pagina's betaalt 24,50, daarna
wordt het 29,50 en dan is het
nog pure genade.
A. A. SPIJKERBOER
MADRID (UPI/Reuter) Zeven
priesters, die in Spanje gevangen zit
ten, hebben gisteren een vergeefse
poging gedaan, hun gevangenis in
brand te steken. Zij zijn daarna in
hongerstaking gegaan. Zij maakten
gebruik van dekens, matrassen en
boeken, maar volgens de gevangenis
autoriteiten kon het vuur reeds na
tien minuten worden gedoofd. De ze
ven, die straffen uitzitten van tien
tot vijftig jaar, verblijven in een ge
vangenis in Zamora, die krachtens het
concordaat tussen Spanje en het Va-
ticaan speciaal bestemd is voor r.k.
geestelijken. De priesters willen naar
gewone gevangenissen. Zes van de ze
ven zijn Basken, die zich schuldig
zouden hebben gemaakt aan terroris
tische activiteiten.
'De mensen denken nog teveel dat je in Suriname maar een stok in
de grond hoeft te steken om er wat te laten groeien. Maar Suriname
is het land van de stok die het niet deed'.
Dit zegt ds. Piet Jansen, predikant na
mens vier kerken onder de Surinaam
se studenten in ons land. Samen met
zijn vrouw heeft hij in opdracht van
het interkerkelijke vredesberaad en
drie andere kerkelijke organisaties
een brochure geschreven 'arm Surina
me, land van onmogelijkheden. Zij
gaat over de armoede in Suriname en
over Nederlands ontwikkelingshulp.
Het is overdadig gedocumenteerd met
cijfers en statistieken. "Als je wat
over Suriname wil zeggen, moet je
goed gedocumenteerd zijn', vindt ds.
Jansen.
De brochure is goed bruikbaar als
zondag Suriname-zondag wordt gehou
den. Aan de Suriname-zondag doen de
kerken officieel niet mee. Dat lijkt
vreemd, want het had voor de hand
gelegen dat de kerken een stuk on
recht dat vlak bij huis bestaat aan de
kaak zouden willen stellen. De zondag
wordt georganiseerd door de katholie
ke en de hervormde jeugdraad, die
hiermee bewijzen dat er meer leven
zit ln de kerken dan oppervlakkige
beoordelaars wel eens menen. Zij stel
len dezelfde thema's aan de orde,
waar in het kader van de Surinameac-
tie 1973 door een zevental andere or
ganisaties ln Nederland ook in ander
verband aandacht voor gevraagd
wordt
De speciale Surinamekrant die de
jeugdraden hebben uitgegeven is in
korte tijd aan een derde druk toe.
Toch stuiten zij hier en daar op te
genwerking. Ook bij de kerkleiding.
De leiding van de hervormde en ka
tholieke kerk zouden weinig voelen
voor de onvermijdelijke reacties wan
neer de kritisch gerichte Suriname-ac-
tie officieel door hen 'gedekt' zou
worden. Daarbij kwam dat in beide
kerken op 11 november de zondag al
voor een ander doel was 'afgestaan'.
Nü
Terug naar Ds. Jansen. Als privé-per-
soon stelt hij zich achter de twee
hoofdthema's van de actie: 'Suriname
vrij nu' én een radicale ombuiging
van het ontwikkelingshulpgebied ten
aanzien van Suriname. Het Zeister
Zendingsgenootschap, dat van alle ker
ken het diepst in Suriname betrokken
is, vindt wél dat Suriname vrij moet,
maar voorlichter Johan van der Veer
twijfelt of dat ml moet, zoals de jeugd
raden willen. 'In grote lijnen heeft
ds. Jansen wel gelijk, maar hij draaft
door' vindt van der Veer.
Ds Jansen (43) is hervormd. Hij stu
deerde in Leiden ('Ik probeer een
goede leerling van Miskotte te zijn)
was predikant in Wagenborgen en
Wormeneer en vertrok voor het Zeis-
ter Zendingsgenootschap in 1969 naar
Suriname. Na zijn terugkeer loste hij
de gereformeerde drs. A. Brouwer af
als predikant onder de Surinaamse
studenten. Dit werk doet hij in op
dracht van de hervormde, gerefor
meerde en lutherse kerken en van de
evangelische broedergemeente.
Vlucht
In Suriname stuitte hij op de armoe
de. Die is veel groter dan algemeen
gedacht wordt Driekwart van de
400.000 Surinamers leeft in krotten.
Zestig procent van de Surinamers
leeft onder de armoedegrens van
tweehonderd gulden per maand. En
het inkomen daalt elk jaar sinds 1969.
De oorzaak daarvan is niet in de laat
ste plaats gelegen in de band met Ne
derland' zegt ds. Jansen. Tenminste
dertig procent van de beroepsbevol
king is werkloos. 'In Suriname bete
kent werkloosheid dat je bent overge
leverd aan de bedéling. Sociale voor
zieningen zijn er niet. De toestand
wordt steeds onhoudbaarder. Voor
steeds meer Surinamers Is de enige
uitweg de vlucht naar Nederland. De
laatste maanden zijn gemiddeld 2.000
Surinamers per maand naar Neder
land gekomen. Dat is 70 per dag. Er
zijn nu tussen de zestig tot tachtig
duizend Surinamers in Nederland
dat is bijna een vijfde van de Suri
naamse bevolking'.
De vlucht naar Nederland vindt zijn
beginpunt op het Surinaamse platte
land. De boerenbevolking trekt naar
Paramaribo. Dat wordt steeds meer
een doorgangshuis. Want er is weinig
werk voor de nieuwe stedelingen. De
meesten zijn op de bedéling aangewe
zen. Dat wil zeggen dat zij een 'inko
men' hebben van vijftien tot twintig
gulden per maand.
Honger
Hoe leven zulke mensen? Ds. Jansen:
'Wij kwamen nog al eens bij een
groot gezin 13 kinderen soms
haalde de moeder grote bergen was
goed op bij de buren. In ruil voor het
doen van de was kreeg zij dan zes of
zeven boterhammen. Zo scharrelt men
op alle mogelijke manieren zijn eten
bij elkaar. Kinderen komen 's och
tends vaak op school zonder te heb
ben ontbeten'.
Suriname is vruchtbaar. Maar de
landbouw is er op de behoeften in
Nederland en de Verenigde Staten ge
richt. Voor de bevolking zelf moet
steeds meer voedsel worden ingevoerd
uit het buitenland. De landbouw is
overwegend in handen van buiten
landse ondernemingen, zoals de HVA
en de United Fruit Company, die vrij
wel uitsluitend produceren voor de
,-.j %ks..
ïi.:.--*'.-V' r--
Ds. Piet Jansen
export 'Hoe scheef de verhoudingen
liggen wordt duidelijk als U nagaat
dat elf grootlandbouwondernemingen
evenveel grond bezitten als 11.000
kleine landbouwers. Niet minder dan
61 procent van de grond die ooit in
gebruik is geweest ligt nu braak'.
Voor de kleine boeren blijven steeds
minder mogelijkheden over. Woonde
een vijftien jaar geleden nog 50 pro
cent van de Surinamers op bet 'platte
land', nü is dat nog maar een 25 pro
cent. De oorzaak is voor een belang
rijk deel dat de gelden van de Ne
derlandse ontwikkelingshulp nooit be
steed zijn aan voorzieningen voor de
ze kleine landbouwers, maar uitslui
tend voor de grote buitenlandse
ondernemingen. Deze ondernemingen
bieden in de regel maar weinig werk
aan de Surinaamse bevolking. Zij ont
nemen meer mensen hun werk dan
dat zij mensen werk geven.
Een voorbeeld: na de tweede wereld
oorlog is met geld van ontwikke
lingshulp ln Suriname 's werelds
grootste rijstbedrijf (Wageningen) op
gericht. De Nederlandse regering in
vesteerde er tenminste honderd mil
joen gulden in. Er is maar werk voor
negenhonderd mensen. Naarmate Wa
geningen groter werd en de rijst-
markt meer ging beheersen werden
de mogelijkheden voor de Surinaamse
rijstboeren kleiner: tenminste 3500
moesten in de loop van tien jaar hun
bedrijfje verlaten. Er zijn er nu niet
meer dan 10.000 over.
Opzet
Wat zijn de oorzaken dat de Hulp van
MOSKOU Aan de zaterdag gehou
den kerkdienst ter gelegenheid van de
opening van het wereldvredescongres
in Moskou hebben 500 personen deel
genomen. De preek werd uitgesproken
door dr. Herbert Mochalski uit West-
Duitsland, vl ce-voorzitter van de
Praagse vredesbeweging. Hij zei onder
meer dat christenen thuis horen bij
een vredescongres, omdat daar over
het evangelie wordt gesproken. De
bijbellezing werd onder meer ver
zorgd door kannunlk Burgess Carr, de
secretaris van de Afrikaanse raad van
kerken. Aanwezig waren in de kerk
verder de Hongaarse bisschop Tibor
Bartha en de Moskouse patriarch Pi-
men.
RADICALISERING
Radicalisering kan een goed ding zijn.
In een diskussie krijg je nooit de
werkelijke betekenis van een stand,
punt op tafel als je het niet een ogen.
blik radicaliseert. Radicaliserinj
houdt vaak in dat je de werkelijkheid
of wat je daarvoor aanziet een ogen
blik meer waarde geeft dan wat bezig
is te gelden in wet of overeenkomst
of leerstelling. Je laat met dat radica
liseren even zien hoezeer de wet, de
overeenkomst of de leerstelling toch
onvolmaakt is, het leven niet dekt,;
niet voorziet in de behoeften van de
praktijk. Het ligt op het vlak van de
wet en de geest van de wet. Het kan
ook geïllustreerd worden aan de ge-
rechtigheid. Gerechtheid is dat ieder
een recht gedaan wordt, om het even
praktisch te formuleren. Daarvoor
zijn wetten en bepalingen. De zaak
lijkt eenvoudig: pas die toe en je bent
er. Ga daar niet meer marchanderen
want dan krijg je chaos en willekeur
en de weg naar voorkeurbehandeling
en dergelijke is open. Daarom moet
die man die midden in de nacht, ook
na omzichtig om zich heen gekeken tt!
hebben en er zich van vergewist te
hebben dat er niets en niemand aan
komt, omdat hij op weg Is naar het
ziekenhuis vanwaar hij een telefoon
tje gekregen heeft dat zijn kind er bij
zonder slecht aan toe is, toch met zijn
fiets door het rode licht heen rijdt,
bekeurd worden, 't Is een heel lange
zin geworden, maar dat komt ervan
als je begint te radicaliseren, d.w.z,
aan de werkelijkheid toetsen. Want
wettelijk is er niets anders aan de
hand dan dat de man door een rood
licht heenrijdt en dat is bekeurens-
•waardig, amen en uit. En tegelijker-
tijd voelt iedereen dat er iets niet
klopt. Ik denk aan het programma
van Ab van Eijk: Zijn wij er voor de
lampjes of zijn do lampjes er voor
ons. Een vraag die je niet alleen op
de elektronika hoeft toe te passen.
door Aldert Schipper
Nederland Suriname zo van de wal in
de sloot geholpen heeft?
t Ds. Jansen gelooft niet dat de hulp
opzettelijk de armoede heeft vergroot.
'Men dacht en denkt nog steeds dat
steun aan de grote firma's de juiste
weg is om de armoede terug te drin
gen.
Maar dat is niet gebeurd. De hulp
van Nederland aan Suriname is steeds
duidelijker gaan werken als een nieu
werwetse financiering van een ouder-
wetse koloniale politiek. Men ging
en gaat niet uit van wat de Surina
mer kon maar van wat de Nederland
se ondernemer wilde. De Surinamer
werd gedegradeerd tot wat hij altijd
voor Nederland geweest is: een goed
kope arbeidskracht'.
De Nederlandse ontwikkelingshulp
heeft ervoor gezorgd dat waar de Né-
derlanders en andere buitenlanders
kwamen en de markt veroverden, de
Surinamers moesten verdwijnen. Dat
is zo gegaan in de landbouw, maar
ook met de bauxietbouw, die duizen
den bosnegers terwille van de aanleg
van een stuwmeer uit hun dorpen
verdreef. Precies zo ging het met de
bosbouw: toen Bruynzeel na de twee
de wereldoorlog de houtkap in han
den kreeg, verloren de bosnegers deze
bestaansmogelijkheid. 'Bruynzeel doet
het momenteel voorkomen als of hij
grote verliezen lijdt in Suriname. Mis
schien is dat waar. Maar wie contro
leert Bruynzeel? Heit is een gesloten
familie vennootschap. Bruynzeel heeft
nu onder het dreigement uit Surina
me te zuilen vertrekken met de Suri
naamse regering een joint venture af
gesloten: de Nederlandse regering wil
daar eveneens Instappen en uit de pot
ontwikkelingshulp niet minder dan
een zes miljoen gulden er in stoppen.
Dat dreigement: we gaan weg als het
niet gaat zoals wij willen en we niet
krijgen wat wij hebben willen noem
ik gewoon chantage'.
Bewust
Wat is voor verandering nodig? De
huidige toestand wordt behalve door
de semi-koloniale relatie met Neder
land en door de rol die de Nederland
se en Amerikaanse bedrijven in dit
verband spelen ln stand gehouden
door een lokale corrupte bovenlaag.
In Suriname neemt het verzet hierte
gen steeds toe. Er zijn dit voorjaar
grote en langdurige stakingen ge
weest. Er is een sterk bewustwor
dingsproces op gang gekomen. De vak-
oentrales winnen in kracht en beteke
nis. Groepen die tot voor kort tegeno
ver elkaar stonden, hebben nu de
handen ineen geslagen in het zoeken
naar een nieuw beleid. 19 november
zal bij de verkiezingen in Suriname
blijken of hun kansen meer waren
dan de 50 procent die hun nu worden
toegeschreven.
Intussen blijft de vraag waarom de
kerken voor Suriname géén zondag
overhadden open. Ds. Anton Dronkers
van de hervormde jeugdraad meldt
dat het voorstel niet officieel gedaan
is aan de synodelelding. In de leiding
van de synode wordt er op gewezen
dat zondag 11 november reeds bezet
was door de zending. Zending en
Jeugdraad samen roepen in een geza
menlijke brief dat de Suriname-zon
dag ook wel op een andere dag zou
kunnen zijn gehouden. En zo blijft de
vraag onbeantwoord.
NED. HERV. KERK
Beroepen: te Monster: H. Jongerden
te Veenendaal; te Zoetermeer: P.
Vroegindewey te Oudega (W); te
'sGravenpolder c.a.: V. Staniek, kand.
te Rotterdam.
Aangenomen: het beroep der gen. syn,
als pred. voor bgw. werkz. (geest,
verz. inrichtingen van justitie te
Veenhuizen): S. Oenema te Ooster
hout.
GEREF. KERKEN
Beroepen: te Harlingen: J. Rutgers te
Kóllum.
GEREF. KERKEN (VRIJG.)
Beroepen: te Waardhuizen: H. Fol-
kers, kand. te Ommen; te Aduard: J.
Hoorn, kand. te Sappemeer.
Bedankt: voor Leek: W. Wierenga te
Berkel-Rodenrijs.
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen: te Rotterdam-Centrum: W.
C. Lamain te Grand Rapids: te Her-
kingen: H. Rijksen te Zoetermeer.
GEREF. GEMEENTEN IN NED.
Bedankt: voor Barneveld: F. Mailan te
Vlaardingen.
De Nederlandsch Centraal spoorweg
maatschappij, deel 2 in de serie spoor-
wegen in Nederland door N. J. van
Wijck Jurriaanse. Uitg. Wytt Rotter
dam. 122 blz, 9.50.
Van tweedekker tot DC-10, de KLM in
vogelvlucht door B. v.d. Klaauw. Uitg.
Becht, Amsterdam. 191 blz, 15.90.
Help! allereerste hulp bij ongevallen
in en om het huis, een leidraad voor
het voorkomen van ongevallen. Uitg.
Amsterdam Boek, Amsterdam. Dit
boek is tot stand gekomen met advie
zen van de Koninklijke Nationale
Bond voor Reddingswezen en EHBO
'Het Oranje Kruis', 124 blz, 6.20. De
tekst is van Tine Pollmann.
Mijn ponyboek, houding, verzorging,
africhten, door R. Lengstrand en R.
Rolèn. Uitg. Becht, Amsterdam. Prijs
14,90.
Mythen en sagen van dc Griekse we
reld, door dr. S. Ramondt. 5d druk.
Uitg. Unieboek, 342 blz, 9.90.
Antiek speelgoed, door A. Burkij-Bar-
telink.2e druk. Uitg. Unieboek, Bus- j
sum 103 blz, 5.90.
Reisgids voor Israël, door D. Nir,
Uitg. Becht, Amsterdam. 316 blz,
17.90.
De wijzen uit het westen, kerstverha
len en gedichten. Samengesteld onder
redactie van J. van Dorp-Ypma, D.
Winsemius en J. Zijlstra. Uitg. Boe
kencentrum, Den Haag, 175 blz,
12.50. De inleiding is van dr. A.
Jelsma.
Het dagboek van een kamermeisje,
door O. Mirbeau. Vertaling M. Ros, 9e
druk. Uitg. Arbeiderspers, Amster
dam, 335 blz, 17.50.
Kristin Lavransdochter, door S. Und-
set. 7e druk. In deze trilogie zijn
opgenomen de boeken 'De Bruids
krans', 'Vrouw' en 'Het Kruis' .Uitg.
Veen, Wageningen. 1020 blz, 24.50.
Bij uitgeverij Zomer en Keuning te
Wageningen verschenen weer 3 deelt^
jes in de serie 'Vaardige Handen'.
Houtspaan cn houtband door E. Ham
mer, (32 blz, 4.50). Het nieuwe
macramé-boekjc, door G. Thieme'
Shielde (32 blz, 4.50) en Spelen met
vouwblaadjes door A. Brouwer (32
blz, 4.50).
