Politie
aantal
tevreden over
overtredingen
op autovrije zondag
Leraren werken mee
aan experiment
Staatssecretaris
wil studieloon
Toch gesprek over
Centraal akkoord
'Tijdperk
van olie
voorbij'
Als een senoritas met zoveel
ambachtsliefde wordt vervaardigd, dan
verdient die senoritas de naam
Chérie van La Paz: ongematteeid en
zeer geliefd, 27ct.
Genootschap ergert zich aan 'idealistische
kletspraat'
VREDESPRIJS
HELDER CAMARA
GIRO 1604400
LEIDERDORP
Toch veel doden
in het weekeinde
WOUW/KiWAKflHT JMlAMXAG 5 NOVEMBER 1973
BINNEXLANÏD
T3/X5
Vervolg van pagina 1
AMSTERDAM Vermoedelijk niet meer dan enkele tientallen automobi
listen hebben gisteren het rijverbod overtreden. De politie hield weinig over
treders op de grote wegen aan, maar meer in de grote steden.
Bij het ter perse gaan van deze editie
had Rotterdam gisteravond twintig
overtredingen geteld, Amsterdam 19,
Utrecht 4, Den Haag 2, Haarlem 2,
Eindhoven 7, Dordrecht 5, Apeldoorn
1, Groningen 5 en Zeeland 10.
De overtreders voerden soms de
vreemdsoortigste argumenten voor het
autogebruik aan. In Enschede werd
een man aangehouden, die in een pan
een paar gebraden haantjes vervoerde.
Wellicht was de overtreder bang dat
bij een ander soort transport de
haantjes op weg naar huis koud zou
den worden.
In Apeldoorn hield de politie een
man aan, die 'een pakje sigaretten
moest gaan halen'. In Utrecht hield
een man bij hoog en laag vol nog
nooit van een autorijverbod gehoord
te hebben. In Barendrecht werd een
Nederlandse huurauto met een bui
tenlander daarin aangehouden. Vol
gens de politie viel deze man ook on
der het autorijverbod.
In Breda werd een trekker met aan
hangwagen aangehouden. Op de wa
gen had de bestuurder een bankstel
neergezet, waarin de hele familie zat.
Trekker, aanhangwagen en bankstel
werden in beslag genomen.
In Haarlem werd een auto van een
luchtvaartmaatschappij aangehouden.
De bestuurder beschikte over een ver
gunning, maar bevond zich zeer ver
buiten de op het gele papier aangege
ven route. Op Texel werd zondagmor
gen om vier uur een jongen aange
houden, die zijn meisje naar huis had
gebracht, 'en wat verlaat was'.
Per huifkar
De eeste overtreders hadden niet 'op
zettelijk' gehandeld, meende de poli
tie gisteren. In Zeeland was er niet
één, die zonder reden in de auto was
gestapt. In de vroege ochtenduren
zijn op tal van plaatsen autorijders
betrapt, die te laat van een feestje
waren weggegaan. Om dit te voorko
men, vervoerde een Haarlemse café
houder zijn gasten gisternacht in een
huifkar naar huis.
In sommige gevallen reden de autorij
ders opzettelijk door de verlaten stra
ten en wegen. In Maasdijk trof men
voor de kerk een auto aan, die op de
voorruit een papiertje had geplakt
met de mededeling: 'Ik kom al zeven
jaar elke zondag met de auto naar de
kerk, en dat doe ik nu ook'. De man
reed via de Westlandse binnenwegen
naar huis, zonder bekeurd te worden.
In bepaalde plaatsen stond de politie
niet-vergunninghouders toe de auto te
gebruiken. In Leiden kreeg een vader,
wiens kind door een hond was gebe
ten, toestemming het kind naar het
ziekenhuis te rijden. Voor de politie
vormde het verwijsbriefje van de huis
arts een overtuigend bewijs van ur
gentie.
In Noordwijk mochten de ouders van
een kind, dat bij een val ernstig letsel
ADVERTENTIE
DEN HAAG Staatssecretaris Klein (hoger onderwijs) wil aan de
Kamer voorstellen alle studenten een basisstudieloon te geven. Het
idee van een academici-belasting heeft hij voorlopig laten varen.
De heer Klein bevestigde zaterdag het
bericht, dat hij nu denkt aan een ba
sisstudieloon dat ongeveer even groot
is als de totale drievoudige kinderbij
slag en kinderaftrek, die ouders nu
voor een studerend kind krijgen. Dat
zou dan ongeveer drieduizend gulden
zijn.
Daarbovenop zouden studenten van
minder draagkrachtige ouders dan een
bedrag als beurs kunnen krijgen. Bij
voorbeeld (maar het kan ook anders)
nog eens maximaal drieduizend gul
den. Zuinige studenten met weinig ex
tra kosten zouden daarvan (gerekend
naar de huidige prijzen) bijna rond
kunnen komen. Wie iets meer nodig
heeft zou nog een klein bedrag kun
nen lenen, bijvoorbeeld maximaal dui
zend gulden. Die laatste mogelijkheid
zou ook open staan voor studenten
van meer draagkrachtige ouders. Deze
'top'-leningen zouden rentedragend
zijn. De beurs voor de student van
minder welgestelde ouders zou echter
gratis zijn.
Dr. Klein wil deze gedachten uitwer
ken in de nota die hij over enige tijd
aan de Tweede Kamer zal aanbieden.
De genoemde bedragen zijn alleen
nog maar om de gedachten te bepa
len'. Ook de verdere uitwerking van
het voorstel i snog ter discussie. Veel
zal volgens dr. Klein afhangen van de
manier waarop de studenten zelf dit
voorstel invullen. Naarmate zij een
groter bedrag als studieloon eisen,
zullen zij meer rekening moeten hou
den met een soort terugbetaling na
hun studie.
Het kan zijn dat het nu voorgestelde
systeem voor een student van ouders
die zelf helemaal niets aan de studie
kunnen betalen gunstiger uitkomt
dan het huidige systeem. Of dat wer
kelijk zo is. hangt af van de concreti
sering van het voorstel.
Dr. Klein zegt te streven naar een zo
eenvoudig mogelijk systeem.
(ADVERTENTIE)
De nu voorgestelde oplossing is overi
gens nog altijd ingewikkeld genoeg, al
was het alleen maar omdat de kinder
bijslag (uitgekeerd door de raden van
arbeid) en de kinderaftrek (een soort
'schade'-post voor de belasting) niet
zomaar over te hevelen zijn naar de
beurzenpot van het ministerie van on
derwijs. Daar zijn ingrijpende wijzi
gingen van de bestaande wetgeving
voor nodig.
aan het been had opgelopen, eveneens
de auto nemen om het kind naar het
ziekenhuis te transporteren. Dat niet
alle overtreders van het autorijverbod
een reden hadden om te rijden, bleek
wel uit het agressieve gedrag, dat
hied en daar geconstateerd werd.
In Eindhoven reed een 23-jarige man
tweemaal op een politie-controlepost
in. De tweede keer kon de politie het
kenteken van de auto noteren. DE au
to werd later onbeheerd teruggevon
den, de man is gistermorgen in Weert
gearresteerd.
Tevreden
Over het algemeen toonde de paliiitie
zich echter tevreden, zoals in de pro
vincie Groningen. De rijkspolitie had
daar tot gisteravond nog niet één
overtreding geconstateerd. 'Het is fan
tastisch gegaan', aldus een brigadier.
De auto's waren gisteren dus goed
deels van de wegen verdwenen, maar
dat wil niet zeggen, dat die wegen
leeg waren. Fietsers en bromfietsers
hadden zich al vlug van de snelwegen
meester gemaakt. Kinderen maakten
tekeningen op straat.
Op het grote verkeersplein De Beren
kuil bij Utrecht had een groepje men
sen een voetbalwedstrijd georgani
seerd. Bij Amersfoort, op de Stichtse
Rotonde, moest de politie een eipde
maken aan een wielerwedstrijd. In
Amersfoort gingen mensen midden op
de straat liggen. Veertig jongeren van
het jeugdhuis De Bajes in Amstelveen
hadden 'ter viering van de autoloze
zondag' een picknick georganiseerd op
twee van de zes rijbanen van rijksweg
6, tussen Amsterdam en Schiphol. Er
werd thee gezet, en na het ontbijt
speelden da jongeren een spelletje
dammen. De politie maakte er een
eind aan.
Naast de fiets, de bromfiets, de rol
schaatsen en de autoped (in Noord-
wijk werd een volwassene op een au
toped aangehouden, die op een autos
nelweg stepte) maakten vele mensen
gisteren gebruik van een ouderwets
transportmiddel: paard en wagen. Dat
laatste vervoersmiddel bleek niet in
alle gevallen veilig te zijn. Op de Van
Brienenoordbrug in Rotterdam sloeg
een koetsje om: de vijf inzittenden
raakten gewond en een paard moest
worden afgemaakt.
Het kerkbezoek is op de autoloze zon
dag nagenoeg gelijk gebleven aan dat
op andere zondagen. Vrijwel alle on
dervraagde pastoors waren verbaasd
over dit resultaat.
De horeca was minder tevreden over
de autoloze zondag. Het Nationaal Bu
reau voor Toerisme heeft becijferd,
dat op deze autoloze zondag in verge
lijking met andere zondagen door de
Nederlanders ruim twaalf miljoen
gulden minder is uitgegeven voor uit
stapjes dan op andere zondagen. Met
name de café's en restaurants, die ver
van de stad afliggen, klaagden over
een geringe drukte. Andere restau
rants, die op 'fietsafstand' van de ste
den liggen, spraken over een record-
drukte.
In de meeste steden heerste gisteren
een gezellige drukte. De autoloze zon
dag is in Amsterdam bijna uitge
groeid tot een nationale feestdag: de
politie, vergeleek de drukte met die
van een Koninginnedag. In de hoofd-
stas deden zich gistermiddag enige
moeilijkheden voor. Vele fietsers ver
keerde iin de veronderstelling dat ze
toegang hadden tot de IJtunnel. Een
dergelijk verzoek is wel door het D'66
raadslid Wim Wessels aan B. en W.
van de hoofdstad gedaan, maar niet
gehonoreerd. In de middag vormde
zich een groepje fietsers, die met bak
stenen naar autobussen en taxi's be
gonnen te gooien. De groep die uit
ongeveer honderd personen bestond,
werd door twaalf agenten uiteenge
jaagd, waarbij van de gummiknuppel
gebruik is gemaakt.
Kans op succes gering
Van onze sociaal-economische redactie
DEN HAAG Het Centraal akkoord 1974, dat vorige week na de
mislukte besprekingen in de Stichting van de Arbeid (het overkoe
pelende orgaan van de drie vakcentrales en de centrale werkgevers
organisaties) als afgeschreven kon worden beschouwd, staat opnieuw
ter discussie.
Ouderwetse kerkgang op deze bijzonder rustige zondag.
bestaande uit minister-president Den
Uyl, minister Duisenberg (financiën),
Lubbers (economische zaken) en
Boersma (sociale zaken) kreeg de par
tijen zaterdag na een bespreking van
ongeveer een uur met de voorzitters
van de drie vakcentrales en een bespre
king van ruim drie uur met vertegen
woordigers van de centrale werkge
versorganisaties zover 'alle in het ge
ding zijnde punten van het centraal
accoord' opnieuw onder ogen te zien.
Het gesprek hierover is vanmorgen
hervat.
De basis voor het hernieuwde overleg
is uitermate wankel, want zowel de
voorzitter van het NW, de heer Wim
Kok, als de vice-voorzitter van het
Verbond van Nederlandse Onderne
mingen, mr. Chr. van Veen, verklaar
den na afloop van de besprekingen
met de kabinetsdelegatie dat er aan
hun standpunten niets is veranderd.
De 'opening' voor de nieuwe bespre
kingen moet daarom vooral in de
psychologische sfeer worden gezocht.
Drs. Den Uyl vestigde er vrijdagavond
al de aandacht op dat de verschilpun
ten tussen werkgevers en werknemers
in feite niet zo gek groot zijn. Het
eisenpakket van de vakcentrales be
tekent een loonkostenstijging van 10,3
pet terwijl de werkgevers iets bene
den de 10 pet zitten. De vakcentrales
bleken bovendien bereid nog kleine
concessies te doen.
Het grootste struikelblok vormen de
nivelleringseisen van de vakcentrales.
Naar eerst nu Wijkt hebben de
(ADVERTENTIE)
Ggarros Autentico?
Van onze onderwijsredactie
HILViERiSUM Het Nederlands genootschap van leraren wil positief meewer
ken aan verantwoorde experimenten in liet onderwijs1 maar zit tegelijkertijd boor
devol ergernis over de idealistische 'kletspraat' van veel onderwijskundige stuurlui
op de wal. Minister Van Kemenade heeft zaterdag op de jaarvergadering van deze
v.w.o.-, havo-leraren in Hilversum een poging gedaan hun ergernis te verminde
ren door de toezegging dat hij een openbare discussie met liet genootschap wil hou
den.
'U kunt de vernieuwing van
het onderwijs tegenhouden,
als u niet meewerkt. Minder
negatief gezegd: uw ervaring
en inzet zijn nodig om deze
vernieuwing te doen slagen',
aldus Van Kemenade.
De minister herleidde een
deel van de kritiek die de
scheidende voorzitter R. J.
Noorman aan het adres van de
vernieuwers had geuit tot
'misverstanden'. Het is begrij
pelijk, zei hij, dat leraren zich
wel eens ergeren aan de te
moeilijke woorden die vaak
gebruikt worden. Maar daar
mee kun je de discussie over
de verandering van onderwijs
en maatschappij niet afdoen.
De minister beloofde, dat hij
het reeds bestaande overleg
met de leraren nog verder zou
verbeteren.
Om elkaar goed duidelijk te
maken wat zij bedoelden ge
bruikten de NGL-voorzitter en
de minister allebei een para
bel. De heer Noorman vertel
de van een man die altijd le
ren schoenen had gedragen,
maar door zijn regering bij
wet verplicht werd plastic
schoeisel aan te schaffen. Na
enige jaren kwam er een nieu
we wet die bepaalde dat voort
aan iedereen te grote of te
kleine klompen moest dragen.
Geen wonder, aldus de heer
Noorman, daarbij doelend op
de door leraren eens gekriti
seerde, maar in het perspec
tief van de middenschool hoog
geprezen mammoetwet, geen
wonder dat deze man toen in
eens erg aan zijn pastic
schoeisel gehecht bleek.
De minister antwoordde daar
op met een verhaal over een
land, waar sommige mensen le
ren schoenen hadden, en an deu
ren niet. En die leren schoenen
kreeg je zo ongeveer door ge
boorte. Maar wat bleek nu?
Wel, andere mensen zouden
ook graag passend schoeisel
dragen in plaats van te grote
of te kleine klompen. En toen
kwam er een minister, die sa
men met de mensen van dat
land ging proberen voor al die
mensen passend schoeisel te
maken, voor ieder schoenen
op zijn eigen maat, maar wél
voor iedereen van leer.
Kritiek
De heer Noorman hekelde de
'aanhoudende stroom van kri
tiek op de leraren'. Men stelt
het voor alsof de school niets
anders doet dan de prestatie
zucht aanwakkeren en alsof er
ln tijden niets is veranderd.
Minister Van Kemenade
Van onderwijsvernieuwing
wordt alle heil verwacht. Door
de school te veranderen wil
men betere mensen kweken,
met het ideaal voor ogen van
een grote vriendenkring die
mandoline-spelend en nauwe
lijks werkend bijeen zal zitten
in de malse klaverwei van de
toekomst'.
Vooral zulke wrange opmer
kingen oogstten luidde bijval
van de zaal, en daardoor vie
len dc minder spottende uit
spraken van de heer Noorman
niet zo op. Toch verklaarde
hij duidtflijk dat ook het ge
nootschap graag wilde mee
werken aan verantwoorde ex
perimenten met de midden
school. Alleen vindt het NGL
wel dat naast de middenschool
andere wegen in het voortge-
',et onderwijs open moeten
blijven, bijvoorbeeld terwille
van de leerling die op zijn
twaalfde al wel precies weet
welke kant hij uit wil. De
heer Noorman zei ook te ho
pen dat zoveel mogelijk kinde
ren uit de zogenaamde lagere
milieus naar het algemeen
vormend onderwijs konden
gaan. Maar dat zou er niet toe
mogen ldiden dat voortaan ie
dereen elk gewenst en dus
waardeloos geworden diploma
kon krijgen. De intellectuele
kwaliteiten zijn in het verle
den wel overschat, aldus de
heer Noorman, maar dat bete
kent niet dat je nu de intel
lectuele ontwikkeling van
mensen moet gaan beperken.
Weektaak
In de discussie over het rap
port inzake de weektaak van
de leraar bleek dat de afdelin
gen van het genootschap voor
al bezwaar hadden tegen de
voorgestelde autonomie van
scholen. Vooral voor kinderen
die verhuizen en voor leraren
die van school veranderen
ontstaat grote onzekerheid
wanneer elke school vrij is
het onderwijs naar tfigen goed
dunken in te richten.
Een van de opstellers van het
rapport, dr. M. A. M. J. Mat-
thijssen, verdedigde deze grote
zelfstandigheid van de school
door te wijzen op het knellen
de keurslijf van voorschriften
dat scholen nu dwingt óf min
der ver te gaan dan zij willen
óf juist verder verder te gaan
dan zij juist achten. Grotere
vrijheid van de scholen zal in
derdaad wel problemen ople
veren. maar die zijn overko
melijk. Bovendien hoeft niet
alles vrijgelaten te worden.
Tenminste het eindniveau van
een school zou landelijk vast
gesteld en misschien ook ge
toetst kunndn worden.
werkgevers hierop nogal paniekerig
gereageerd. Door in te stemmen met
het centraal accoord vreesden zij zich
voor een reeks van jardn uit te
spreken voor een stukje nivellering
waarvan zij de juistheid eerst nog
aangetoond wilden zien. Zij weigerden
daarom een discussie over het 'aftop
pen' van de hogere inkomens en an
dere zaken die door de vakcentrales
aan de orde waren gesteld. Daarbij
komt nog hun bezwaar tegen het
strakke prijsbeleid van minister Lub
bers. Vooral het midden- en kleinbe
drijf voelt zich hierdoor regelrecht in
zijn inkomenspositie aangetast. In de
besprekingen van zaterdag heeft de
regering op dit punt echter geen
nieuwe feiten naar voren gebracht
Van onze fin. economische redactie
DEN HAAG 'Dit is de ernstigste
crisis op energiegebied sinds de twee
de wereldoorlog'. Zo kenmerkt een
zeer invloedrijke topman van een der
grote oliemaatschappijen die voor
lopig anoniem wil blijven dc hui
dige situatie. Als de boycot langer
dan een half jaar voortduurt (en dat
is volgens onze zegsman goed moge
lijk, want de Arabieren zijn 'zeer
vastberaden') worden de gevolgen
voor de wereldeconomie naar zijn me
ning acuut. De vrees voor een soort
gelijke crisis als in de jaren dertig is
dan niet ongegrond. Als de boycot
korter dan drie maanden duurt, val
len de gevolgen verhoudingsgewijs
mee, 'maar we hebben dan wat ge
leerd'.
De topman meent dat het huidige em
bargo versnellend werkt omdat het
eens te meer de kritieke toestand
waarin onze energievoorziening ver
keert duidelijk maakt. 'De schaarste is
alleen gekomen op een onverwachte
manier en op een onverwacht vroeg
tijdstip. Maar dat neemt niet weg dat
het olietijdperk is afgelopen. Naar
zijn mening nemen de olielanden een
unieke plaats in de wereldgeschiede
nis in. 'Zij bezetten een monopolie-po
sitie die nog nooit eerder is voorgeko
men'.
Naarmate de olievoorziening nijpen
der wordt en de prijzen hoger, speu
ren de oliemaatschappijen koortsachti
ger naar andere nieuwe energiebron
nen. Nieuwe methoden zijn door de
hoge olieprijzen veel eerder concurre
rend dan algemeen werd verwacht
Steenkool
Met de zeer kostbare winning van olie
uit de teerzanden in Noord-Amerika
is een begin gemaakt, de aandacht
voor kern- en zonne-energie neemt
snel toe en ook de ontwikkeling van
steenkoolreserves wordt aangevat. Eén
der grootste oliemaatschappijen gaat,
zo wordt binnenkort aangekondigd, vie
ontwikkeling van reusachtige steen
koolreserves in Zuidoost Azië ter
hand nemen. Hier kunnen miljarden
tonnen steenkool worden gewonnen
meer dan in de Verenigde Staten
terwijl de technieken om kool
vloeibaar te maken of gasvormig ie
maken, steeds verder worden vervol
maakt.
Overigens benadrukt de olicindustrie
de naar verhouding geringe vooruit
zichten die de Noordzee biedt. De oor
spronkelijke verwachtingen zullen
niet worden bewaarheid.
Duurder
Volgens onze zegsman 'hebben we
door alternatieve energiebronnen: red.
de zaak op lange termijn in de
hand'. Een beperking van het energie
verbruik acht hij echter onontkoom
baar. 'We zullen met minder zekerheid
verhoudingsgewijs minder energie
moeten gebruiken en er veel meer
voor moeten betalen'.
DRIEBERGEN De zondag met rij
verbod heeft geen dodelijke slacht
offers geëist. Gewoonlijk vallen op
zondagen dat gereden mag worden ge
middeld vijf h tien dodelijke slacht-
offers. Wel vond gisteren in Valkens-
waard een botsing plaats tussen een
Duitse en een Belgische auto. De in
zittenden van de Duitse auto, man,
vrouw en kind, raakten ernstig ge
wond.
In het weekeinde, voorafgaande aan de
zondag met rijverbod zijn veel slacht
offers gevallen in het verkeer. In Mill
(NB) vielen drie doden en vier zwaar
gewonden, toen zaterdag een busje uit
de bocht vloog. De namen van de dode
lijke slachtoffers zijn: J. Verhoeven, G.
van Aalst en J. van Dale, allen achttien
jaar en allen afkomstig uit Uden.
Verder kwamen in het verkeer om het
leven: P. Boxum (30) uit Weiteveen
(gem. Schoonebeek), Petronella A. W.
Bangma (1) uit Bolsward, mevr. E. A.
M. M. Boeding uit Axel, de 25-jarige
Turk M. Smerzioglu uit Uden, A.
Slaats (28) uit Helmond, mcj. K. Ste-
geman (18) uit Staphorst, J. Nieuwen-
huyzen uit Kamerik, II. J. Aarts (56)
uit Budel, mej. N. Hakkert (16) uit
Deil en de 18-jarige mej. P. J. H.
Hutjes uit Roermond.
