Spanning groeit
in Midden-Oosten
In Suez kan het na één
schot weer losbarsten
Op weg naar Cairo
ontluikt kameraadschap
Cairo blokkeert
zeeweg naar Eilat
Kopenhagen wil
volgende maand
EEG-topoverleg
De correspondenten Thomas Cheatham en
Thomas Ackerman van het persbureau United
Press International geven hierbij elk hun in
drukken van de bestandslijn ten Westen van
het Suezkanaal, in de stad Suez, zowel als daar
buiten.
Uheeftmaar
één crème
nodig. LdB
geeft uw huid
de zuivere
Zweedse
zachtheid
van Pierre
Robert.
TROUW/KWARTET ZATERDAG 3 NOVEMBER 1973
BUITENLAND T7/K9
Arabische landen houden rekening met nieuwe strijd
CAIRO, TEL AVIV, WASHINGTON (AP, AFP, Reuter, UPI) De bij de
crisis in het Midden-Oosten betrokken Arabische landen houden ernstig
rekening met de mogelijkheid dat de strijd wordt hervat
i De mogelijkheid van een hervatting
van de gevechten zou ook zijn bespro
ken door president Sadat op de Arabi
sche top, die donderdag in Koeweit is
j gehouden en waar Sadat met de Koe
weitse leiders en de Syrische presi
dent Hafez Assad heeft gesproken.
Daarop trok Sadat naar Saoedii-Arabië
om met koning Fedsal overleg te ple
gen.
Hoofdredacteur Hassanein Heikal van
het Egyptische dagblad Al Achram
heeft in een commentaar geschreven
dat hervatting van de strijd volgens
hem waarschijnlijker is dan een inter
nationale vredesconferentie. 'Vrede is
/nog ver, ver weg. Zelfs de weg naar
verde is nog ver verwijderd', aldus
Heikal. Het Iraakse dagblad Al Thaw-
ra schreef gisteren dat alle pogingen
tot een vreedzame regeling tot falen
-doemd zijn. Ook Syrië zou on ver-
ij delijk' nieuwe vijandelijkheden
ezen omdat niet gerekend zou kun
nen worden cp terugtrekking van Is
raël uit de in 1967 bezette Arabische
gebieden. Voorts duiden de uitlatin-
~en van premier Golda Meir in Wash-
'ngton volgens de Arabische landen
iet op een verandering in de Israëli
sche houdinig, die een sfeer voor on-
"erhandeliingen zou scheppen,
e Israëldscne generaal Bar-Lev heeft
gisteren verklaard dat Cairo geen
kans heeft weer een oorlog te begin
nen omdat de Israëlische troepen ten
'esten van het Suezkanaail staan. 'Als
de Egyptenaren weer beginnen te
vechten dan staan zij in een positie
waarin zij geen schijn van kans heb
ben,' aldus Bar-Lev.
Al Achram heeft gisteren op de voor
pagina bericht dat premier Meir bij
Nixon druk heeft uitgeoefend om de
Veiligheiidsniadresolutie, die het be
stand van 22 oktober bewerkstelligde,
'te beïnvloeden'. Tegelijkertijd meldde
Davar, het blad dat de regerende Is
raëlische Arbeiderspartij welgezind is,
dat de besprekingen van Golda Meir
met Nixon geenszins het einde van de
strijd betekent. 'Voortdurende paraat
heid is de orde van de dag,' aldus Da-
var.
Egypte heeft gisteren de voorstellen
van mevrouw Meir in Washington tot
een 'nieuwe verdeling' van Israëlische
en Egyptische troepen ten westen van
;het Suezkanapi te komen, verworpen.
LONDEN (Reuter) De Syrische
ambassade in Londen heeft in een
verklaring gezegd dat Syrië een lijst
met Israëlische krijgsgevangenen zal
overhandigen mits Israël onmiddellijk
de Geneefse conventies toepast, die
dit land heeft geschonden. Volgens
Syrië heeft Israël in strijd met de
vierde conventie niet de levens van
burgers in oorlogstijd beschermd.
Syrië eist bovendien dat Israël de li
chamen van gesneuvelde Syrische sol
daten teruggeeft en Syrische burgers
laat terugkeren naar de woonplaatsen
vanwaar zij zijn verdwenen.
Mevrouw Meir, die zich er niet over
uitliet of dit het einde van de omsin
geling van hei derde Egyptische leger
zou betekenen, zei daarmee tot een
betere bestandslijn te kunnen komen.
De Egyptische regeringswoordvoerder
Machmoed Amr zei de uitlatingen van
mevrouw Meir op de donderdag ge
houden persconferentie te verwerpen.
Op de persconferentie, na haar .be;
sprekingen met Nixon en minister
Henry Kissinger, had mevrouiv Meir
verklaard dat de Amerikaanse presi
dent haar heeft verzekerd dat de vei
ligheid en het welzijn van Israel één
van Amerika's grootste zorgen blijven.
Noch Nixon noch Kissinger hadden
enige druk uitgeoefend om de Israëli
sche troepen terug te trekken op posi
ties waarop zij zich volgens Cairo op
22 oktober bevonden, aldus mevrouw
Meir. Niemand weet waar. de be
standslijnen van 22 oktober precies
liggen, zo vervolgde zij. 'Wij kunnen
ons niet terugtrekken op een lijn
waarvan zelfs een VN-woordvoerder
dezer dagen zei dat hij niet wist waar
zij loopt. De kwestie van deze lijn is
op het ogenblik de geheimzinnigste
zaak ter wereld.'
De VN-woordvoérder waar mevrouw
Meir op doelde is de Zweedse verbin
dingsofficier kolonel Ake Bendrik.
Bendrik is inmiddels ontslagen (vol
gens de VN heeft hij 'om zijn repa
triëring gevraagd') en aangenomen
wordt dat dit is gebeurd wegens zijn
uitlatingen van maandag.
Op de persconferentie verklaarde
mevrouw Meir voorts dat Israël bereid
is tot vredesonderhandelingen met de
Arabieren zelfs in Cairo, als de Ara
bieren die eis zouden stellen. Maar de
onderhandelingen moeten worden ge
houden zonder dat voorwaarden voor
af worden gesteld. Israël zal niet op
nieuw toestaan dat Jeruzalem een in
tweeën gedeelde stad wordt of de sta
tus van Israëls hoofdstad verliest, die
het sinds de oorlog van 1967 geniet,
aldus mevrouw Meir.
Volgens mevrouw Meir 'wil Amerika
wel vrede, maar heeft het geen gede
tailleerd plan'. Over de krijgsgevange
nen vertelde zij dat zij 'optimistisch
gestemd is nu ik vandaag president
Nixon heb gesproken'. Mevrouw Meir
zei gekant te zijn tegen deelname van
Europese landen aan een eventuele
vredesconferentie, omdat het overleg
niet moet worden bijgewoond door
mensen die wellicht iets voor zichzelf
zouden willen bereiken.
Het Israëlische dagblad Maëriv heeft
gemeld dat mevrouw Meir Nixon
blijkbaar heeft voorgesteld dat de Is
raëli's zich van de westelijke Suezka-
naal-oever terugtrekken als de Egypte-
.naren van de oostelijke oever verdwij
nen.. Volgens het blad bedoelde me
vrouw Meir dit toen zij sprak over de
'nieuwe verdeling', om tot betere be
standslijnen te komen.
Arabische top
President Sadat van Egypte is giste
ren in Cairo teruggekeerd na zijn
plotselinge reis naar Koeweit en Saoe-
di-Arabië. Donderdag werd op het
Koeweitse vliegveld in het diepste ge
heim overlegd tussen Sadat, sjeik Sa-
bah van Koeweit en president Assad
van Syrië. Het nieuws hierover lekte
voortijdig uit. Sadat vloog na het top-
beraad door naar Riad in Saoedi-
Arabië om met koning Feisail te spre
ken. Het Koeweitse dagblad Al-Rai al
Aam berichtte dat het gerucht de ron
de deed dat ook deLibische leider
Moeammar Khaddaffi present was ge
weest.
Volgens Egyptische functionarissen
hebben de Arabische leiders een ge
meenschappelijke strategie besproken
voor de twee volgende mogelijkheden:
een strategie voor eventuele vre
desbesprekingen; en
een strategie voor het geval de
strijd wordt hervat.
door Thomas Cheatman
SUEZ Het feit dat de Israëli's
en de Egyptenaren in de buiten
wijken van de gehavende stad
Suez elkaar van nog geen twintig
meter afstand in de ogen kijken
heeft een soort dierentuin-situa
tie geschapen. Van binnen naar
buiten kijken duizenden humeu
rige, hongerige en dorstige Egyp
tische soldaten. En van buiten
naar binnen kijken jolig doende
Israëlische soldaten die eten en
drinken te over hebben.
Tussen die legers in die elkaar zó
weer kunnen bespringen lopen
Finse militairen van de noodstrijd-
krachten der Verenigde Naties, die
zich ervan bewust zijn dat de gekooi
de Egyptenaren voldoende fanatiek
zijn geworden om uitbraakpogingen te
blijven doen tot de laatste druppel
bloed vergoten is. Langs een VN-con-
trolcpost rijdt een Rode Kruis-truck
die twee Israëlische officieren naar de
Egyptische zijde vervoert. Zij schud
den de hand met twee Arabische offi
cieren die vervolgens instappen en
meerijden voor nieuwe onderhande
lingen over de uitwisseling van ge
wonde krijgsgevangenen. Groepen tot
een sterkte van 50 Egyptische solda
ten staan aan de overkant van (ie
straat toe te zien hoe de Israëlische
soldaten een nieuwe doorgang naar
een bunker graven en deze met ch-
mouflagenetten tegen de zon afscher
men. Uit de door kogels en granaten
pokdalig geworden gebouwen aan bei
de zijden van dit niemandsland kijken
overal infanteristen van vijandige le
gers op elkaar neer en naar elkaar op.
Er valt geen woord tussen hen. Eén
schot van een der beide kanten zou
het hele bestand kunnen opblazen.
Bezoekers
'Ik wil gewoon naar huis, naar Tel
Aviv', zegt een der Israëli's, van
wiens pet de klep is gedecoreerd met
het vredesteken. Hij wil wèl weten
dat hij deze pet vóór de jongste oor
log al had. De soldaat heeft zich inge
graven, helemaal aan de spits van de
Israëlische vorderingen in deze haven
aan de zuidkant van het Suezkanaal.
Verbaasd slaat hij gade hoe een hele
bus met functionarissen van het
Joods Nationaal Fonds zich vlakbij
ontlaadt en de inzittenden uitzwer
men om de posities der Israëli's op 'e
nemen, tot aan de controlepost van de
VN toe. Een soldaat grijpt zijn meisje
(een kaptein) om het middel en
neemt haar mee naar de frontlijn,
waar hij vervolgens tegen de achter
grond van een grote groep duidelijk
verstoorde Egyptenaren een bezoeker
vraagt een foto van hen samen te ma
ken. Slechts een of twee van de Egyp
tenaren aan de overkant draagt een
vuurwapen.* Af en toe maken kleine
groepen zich uit deze groep los om
naar het centrum van de stad te slen
teren. Witte voertuigen met de blau
we vlag van de VN rijden voortdu
rend van de éne controlepost naar de,
andere. De Israëli's doen geen moeite
om vo >r hun tegenstanders te verber
gen dat zij water en voedsel genoeg
hebben. Maar een geschat aantal van
tienduizend Egyptenaren zit in Suez
opgesloten met een minimum aan
eten en drinken. De vredebewaarders
van de VN doen trouwens ook niet al
te veel om de Egyptische gemoederen
tot iust te brengen wanneer zij fris
dranken uit hun koeltassen halen en
die luid klokkend leegdrinken temid
den van het stof dat hun auto's doen
opwaaien.
'Die ogen'
Een hunner, luitenant Ilkka Ohberg,
beschrijft de Egyptenaren als 'fana
tiek Die ogen!Ze zijn klaar om
er weer op los te gaan tot de laatste
druppel bloed. Dat hebben ze me .zelf
ook gezegd. Zij geven zich niet over
en hun moreel is hoog'Hij vertelt
dat sedert zondag tientallen trucks
met water en voedsel en medische
voorzieningen de omsingelde soldaten
bereikt hebben. Zondag was de dag
waarop de 220 Finse waarnemers van
het VN-leger de stad binnentrokken.
Ohberg zelf was een paar nachten ge
leden in een netelige positie, toen hij
op straat ineens door een gewapende
Egyptische soldaat werd benaderd,
die de veiligheidspal van zijn geweer
terugduwde en zijn vinger aan de
trekker bracht. 'Had je die ogen van
die man moeten zien', zegt hij. Op het
laatste moment was een Egyptische
officier op de soldaat afgekomen om
hem tot rede te brengen. 'Dfe jongens
hebben al die tijd onder vuur gelegen
'en nu zitten ze zonder yoedsel en wa
ter.
Als zulke dingen gebeuren word Je"
kwaad en haatdragend. Dat is wat ik
zie bij de Egyptenaren. In het begin
hebben ze misschien gedacht dat we
aan hun kant kwamen vechten en dan
moeten ze wel teleurgesteld zijn ge
weest. Maar nu zien ze ons toch nis
redders, want het enige water rn
voedsel dat ze deze week gehad heb
ben hebben wij voor hen aange
voerd'
L J
PIERRE ROBERT
ADVERTENTIE
Israëlische en Egyptische legerofficieren praten met elkaar terwijl een konvooi met voedsel en water
voor het belegerde Derde Egyptische Leger passeert bij kilometerpaal 101 op de weg van Cairo naar
Suez.
door Thomas Ackerman
EGYPTE Midden op de woes-
tijnsnelweg tussen twee róllen
prikkeldraad hebben donderdag
een Israëli en een Egyptenaar di
recte onderhandelingen afgeslo
ten over de bestemming van een
krat sinaasappelen. De Israëli's
zeiden, dat zij de ontmoeting als
een bemoedigend teken voor de
toekomst zien. De Egyptenaren
wilden hun mening niet kwijt.
Maar hun uitingen van kame
raadschap op het gebarsten asfalt
hebben iets veelbelovends.
Het was een korte tijd van loven en
bieden. Tenslotte gaf een Israëlische
majoor zich gewonnen aan een onver
zettelijke Egyptische kolonel en aan
vaardde het fruit als een blijk van
dankbaarheid. De dankbetuiging gold
de snelheid waarmee achttien vracht
wagens met hulpgoederen uit Cairo
werden onderzocht door de Israëli's
voordat ze de 32 km lange tocht naar
het Suez-kanaal konden beginnen.
Daar laadden meer dan vijftig onge
wapende Egyptische soldaten honder
den kratten met voesel en kannen
met water over op amfibie-vaartuigen
voor de oversteek over de waterweg
naar het Egyptische derde leger, dat
reeds tien dagen ingesloten ligt op de
Sinai-oever. Noch aan de bestandslijn,
noch aan de oever van het kanaal, wa
ren aanwijzingen te vinden voor de
wanhopige positie, waarin de Egypte
naren zouden verkeren. Volgens het
Israëlische commando ondernam het
derde leger in de vroege morgen nog
een poging om zijn omsingeling in
het zuiden van de Sinai te doorbre
ken. Journalisten, die op dat moment
in de omgeving van het kanaal waren,
konden slechts een paar salvo's luch
tafweergeschut horen, kennelijk af
komstig van Israëlische kanonnen op
de westelijke oever.
Ongelofelijk
'De kameraadschap tussen de Israëli's
en de Egyptenaren is ongelofelijk', zei
kolonel Mosje, een Israëlische tran
sportofficier, nadat hij had gesproken
met zijn collega's te velde bij kilome
terpaal 101, het demarcatiepunt van
de bestandslijn op de weg van Cairo
naar Suez. 'Zij wisselden ideeën uit,
zij spraken met elkaar, zij luisterden
samen naar de radio en enkele van de
Egyptische officieren spraken He
breeuws. Zij zijn niet zo goed, maar
zij leren het op hun academie'.
Een jonge Israëlische infanterist, met
een bakkebaard van een week, zei:
'We vergelijken onze insignes en de
officiersterren. Alles om de tijd te do
den'. Een tent van de Verenigde Na
ties, opgezet tussen twee tegenover el
kaar liggende prikkeldraad-versperrin
gen, wierp zijn schaduw over gen Ara
bische en een joodse officier. Israëli's
in khaki cn Egyptenaren in beige ver-
mengdenf zich met de blauwgehelmde
Zweedse 'en Finse VN-troepen, terwijl
de vrachtwagens van Tsjechische ma
kelij werden doorzocht.
Andere VN-soldaten namen plaats
achter het stuur en één voor één
ronkten de gele vrachtwagens langs
de weggetrokken Egyptische barrica
den over de 50 meter niemandsland
en stopten opnieuw aan de andere
kant van de Israëlische barricaden.
Daarna ging het richting-Suez-kanaal
in eén traag rijdend konvooi, aange
voerd door een Israëlische jeep.
Bij de splitsing van Kibrit, halverwe
ge de stad Suez, passeerde de stret
een plek vol puinhopen, waar twee
dagen geleden nog een lijkengeur
hing. Merkwaardigerwijs was de stank
nu verdwenen. In de berm van de
weg had iemand een bordje met He
breeuwse lettertekens geplaatst. 'Be
graafplaats' stond erop.
WASHINGTON (AP, Reuter) Twee Egyptische oorlogsschepen
een torpedobootjager en een fregat 'patrouilleren' in de
Straat van Bab-el-Mandeb aan het uiteinde van de Rode Zee. Zij
beletten schepen door te varen naar de Israëlische haven Eilat in
de Golf van Akaba. Dit is gisteren uit Amerikaanse bron in
Washington vernomen.
Juridische experts van het Ameri
kaanse ministerie van buitenlandse za
ken hebben verklaard dat de Straat
Van Bab-el-Mandeb een internationale
waterweg is en dat een blokkade in
breuk zou zijn op het internationale
recht.
De zaak is echter ingewikkeld omdat
in de Straat twee kleine eilanden lig
gen met een strook territoriaal water
van 12 zeemijlen die door de Repu
bliek Zuid-Jemen als nationaal zeege
bied wordt beschouwd. Daardoor zou
bij de eilanden nauwelijks of geen
strook internationaal vaarwater zijn,
waardoor schepen ongehinderd de
Straat van Bab-el-Mandeb kunnen pas
seren.
Egypte heeft de blokkade donderdag
bevestigd en verklaard dat 'de Straat
van Bab-el-Mandeb is gesloten voor al
le schepen die op weg zijn naar Israël,
waarender olietankschepen'.
Egypte heeft gisteren bij VN-secreta-
ris-generaal Waldheim geprotesteerd
tegen het verjagen van de bevolking
van zes Egyptische dorpen en steden
door Israëli's op de westelijke Suezka-
naaloever. Volgens Cairo zijn 6000
burgers door Israëli's in een kamp ge
plaatst.
Een door kogels doorboord Israëlisch stopbord aan het Sinai-front.
Ook het wapen van de olieboycot en
de financiering van de eventuele
strijd zou zijr. besproken.
Volgens waarnemers heeft de crisis in
het Midden-Oosten de Arabische lei
ders dichter bij elkaar gebracht dan
ooit.
Zo werd gisteren bekend dat presi
dent Assad van Syrië voor het eerst
sinds vele jaren (na zijn besprekingen
in Koeweit) naar de Iraakse hoofdstad
Bagdad is gegaan voor overleg met de
Iraakse leiders. Dit gebeurde ondanks
de al jaren durende onenigheid tus
sen de twee landen.
Eerder nad Irak reeds troepen naar
het Syrische front gestuurd om tegen
de Israëli's te vechten. Assad zou naar
Syrië zijn gegaan om de verzekering
te krijgen dat Irak weer zou meevech
ten in geval van een hervatting van
de strijd.
In Cairo is gisteren de Algerijnse pre
sident Hoeari Boumedienne aangeko
men voor overleg met president Sa
dat. Aangenomen wordt dat zal wor
den gesproken over het houden van
een Arabische top die eerder door
Marokko was voorgesteld. Algerije'
heeft donderdag de Afrikaanse landen
bijeengeroepen voor een topconferen
tie over de crisis in het Midden-Oos
ten.
Liberia
Liberia heeft gisteren als 25ste Afri
kaanse staat de diplomatieke betrek
kingen met Israël verbroken.
KOPENHAGEN, BRUSSEL (AP,
Reuter, UPI) De Deense pre
mier Amker Jörgensen heeft de
regeringsleiders der acht overige
EEG-landen uitgenodigd op 15 en
16 december in Kopenhagen een
topconferentie te houden.
De Deense premier reageerde hiermee
op de oproep die deze week is gedaan
door de Franse president Pompidou.
Op de top zal onder meer de oliecrisis
en de situatie in het Midden-Oosten
aan de orde komen. Tevens zal wor
den overlegd over het houden van re
gelmatige EEG-topconferenties, waar
toe door Pompidou was opgeroepen.
De Franse president stelde voor snel
een topbijeenkomst te houden nu de
VS, samen met de Sowjet-Unie, in ac
tie zijn gekomen voor een vredesrege
ling voor het Midden-Oosten zonder
daarbij de Europese landen te betrek
ken. Naast de regeling van de Europe
se politieke samenwerking zullen ook
algemene EEG-kwesties in Kopenha
gen moeten worden besproken, aldus
Jörgensen.
Volgende week maandag en dinsdag
komen in Brussel de ministers van
buitenlandse zaken van de EEG bij
een voor politiek overleg over het
Midden-Oosten en andere Europese za
ken. Ook de kwestie van de Atabische
olieboycot komt in Brussel ter sprake.
Nederland heeft rerds een formeel
verzoek om solidariteit van de EEG-
partners ingediend nu Nederland door
de Arabieren van de oliestroom wordt
afgesneden.
Uit Beiroet is vernomen dat de Arabi
sche landen nu ook maatregelen tegen
Portugal overwegen omdat dit 'het
enige NAVO-land was dat de VS
openlijk heeft gesteund door tijdens
de oorlog wapens naar Israël te zen
den'. Het Libanese blad An Nahar
schrijft dat de Arabische landen in
hun plannen tegen Portugal worden
gesteund door 'het succes van de olie
boycot tegen Nederland en de hou
ding van Lissabon in Afrika'.
De Japanse minister van internationa
le handel en industrie Yasoehiro Na-
kasone heeft er bij premier Tanaka
op aangedrongen dat Japan de Arabi
sche eisen inzake terugtrekking door
Israël uit de bezette Arabische gebie
den zal steunen. Japan is voor zijn
energie uiterst afhankelijk van de
Arabische olietoevoer.
VS
De Amerikaanse senator Edward Ken
nedy heeft gisteren zware kritiek ge
leverd op Nixons beleid, jegens Euro
pa. Kennedy beschuldigde Nixon er
van dat hij onnodig een crisis in de
NAVO heeft uitgelokt door Ameri
kaanse troepen in de gehele wereld in
paraatheid te brengen zonder zijn Eu
ropese bondgenoten daarover te raad
plegen. 'De regering heeft ons gehol
pen de crisis in het Midden-Oosten op
te lssen. maar tijdens de procedure
heeft zij onnodig een crisis in het At
lantische bondgenootschap gecreëerd'.
Bondskanselier WLlly Brandt van
West-Duitsland heeft een brief van
Nixon ontvangen waarmee het geschil
tussen Bonn en Washington is bijge
legd. Dit heeft de Wesgduitse rege
ringswoordvoerder bekendgemaakt. De
brief was 'vriendelijk en ter zake' al
dus de woordvoerder. Washington was
onlangs boos op Bonn omdat serd ge
weigerd Amerikaanse wapenzendingen
via de Bondsrepubliek naar Israël te
laten gaan. Daarop kwam Washington
met een reeks felle reacties over Wes-
teuropese NAVO-bondgenoten die de
VS tijdens een crisis in de kou heb-
benlaten staan.
