Invloed van tv-geweld op
kind blijft open vraag
Men heeft omroep op
politieke gronden
willen kapittelen
dsgpecepï
AVONTUUR
IN KARINTHIË
Mary Stewart
Ac I Ar 4 f M
'IJsspelenshow' op televisie
Weggelopen jongen
TROUW/KWARTET WOENSDAG 31 OKTOBER 1973
BINNENLAND/RADIO EN TV T4,
Europese kinderen kijken vijfentwintig uur
LOWIETJE
Van onze radio- en tv-redactie
HILVERSUM De vraag welke invloed geweld (op de televisie) lieeft op het kind, wordt regelma
tig gesteld, zonder dat over liet antwoord iets zinnigs bekend is.
De directeur van de Tros mr. J. M.
Landré meende onlangs, dat een on
derzoek moest worden ingesteld. Daar
bij bleef het. Bij de TROS verscheen
weer de kinderserie Arthur, met een
record aan zweepslagen over slaven-
ruggen.
Uit een artikel van Ad Kooyman
(socioloog en perschef van de VPRO)
in Vrije Geluiden blijkt, dat men in
Amerika verder is, zoals bijvoorbeeld
blijkt uit de cijfers van een Ameri
kaans student.
Deze berekende dat veertienjarige
Amerikaanse kinderen gemiddeld
19.000 televisiedoden achter de rug
hebben. Volgens deskundigen zitten
de Amerikaanse kinderen even lang
voor televisie als op school. De cijfers
in Europa liggen lager. 61 procent
van de kinderen tussen 2 en 16 jaar
kijkt twintig tot vijfentwintig uur
per week naar de televisie.
Als het medium televisie zo'n belang- kers kregen.
rijke plaats inneemt in het leven
van kinderen dan lijkt het mij onzin
nig te zeggen dat dit geen invloed
heeft op het gedrag en de ontwikke
ling van het kind', meent Ad Kooy
man.
Hij voegt eraan toe, dat we maar
ontzettend weinig weten over die in
vloed. 'Er zijn legio theorieën, maar
niet voldoende feiten bekend om ook
maar één theorie te ondersteunen'.
Er is in Hilversum dagelijks een hele
staf bezig met studieonderzoeken, zo
dat we regelmatig op de hoogte wor
den gehouden hoeveel mensen naar
voetbalwedstrijden hebben gekeken en
hoeveel naar programma's, waarvan
we van tevoren wel wisten dat legio
mensen daarvoor aan de buis gekluis
terd zouden blijven. Verder weten we
met grote precizie hoe hoog het cijfer
is dat deze programma's van de kij-
Over achtergrondstudies, die wat te
maken hebben met praktische psycho
logie van de kijker en in dit geval de
jeugdige kijkers hoor je nagenoeg
niets. 'In Amerika zou echter geble
ken zijn dat 'televisie programma's
met veel geweld en agressiviteit wei
nig of geen invloed op het gedrag van
de jeugdhebben'. Zo luidt tenminste
een van de conclusies van een door
de Amerikaanse overheid ingestelde
commissie van psychologen en sociolo
gen, die de regering van advies moest
dienen.
Andere mening
'Een flinke knokpartij op film of
televisie is voor jonge kinderen een
leerschool in de agressiviteit. Ze kij
ken de kunst af en spelen na wat ze
gezien hebben. De neiging om liet
agressieve gedrag na te bootsen wordt
sterker als de hoofdpersoon in de
film wordt beloond en wordt minder
als hij voor zijn hardhandig gedrag
wordt gestraft'. Dit is de mening van
David A. Hamburg, hoogleraar aan de
Stanford universiteit in Californië.
Twee tegenstrijdige meningen Ad
Kooyman: 'Dit soort aan elkaar tegen
gestelde conclusies over de invloed
van televisie op kinderen treft men
regelmatig aan in wetenschappelijke
verhandelingen'. Hij meent daarom
dat de waarheid wel in het midden
zal liggen.
'Op sommige kinderen hebben ver
schillende televisieprogramma's onder
bepaalde omstandigheden een negatip-
ve invloed. Op andere kinderen heb
ben dezelfde programma's onder de
zelfde omstandigheden een positieve
invloed'.
Ad Kooyman berust dan maar met de
opmerking 'er valt nauwelijks een
valide antwoord te geven op de vraag
of televisie in het algemeen een posi
tieve of negatieve invloed heeft op
kinderen'.
VPRO in beroep bij Raad van State:
DEN HAAG Het besluit om de VPRO vorig jaar te berispen voor
een uitzending van de Barend Servet-show, is geen bestuurlijk, maar
een politiek besluit geweest. Men heeft de VPRO op politieke gron
den willen kapittelen.
Ra<Jrc vandaag
B
Pfc0
Rients Gratama en Bueno de Mesquita presenteren de 'IJsspelenshow' waarmee
de AVRO vanavond begint. Als vooravond-programma voor de jeugd worden
verschillende van deze shows uitgezonden.
Niet zwichten
In zijn gesprek met Ben Eikerbout
van VARA's Achter het Nieuws heeft
de Israëlische generaal Allon zich in
feite tot het hele Nederlandse volk
gericht. Hij bezwoer ons als het ware
niet te zwichten, voor de Arabische
oliesjeiks en hun boycot. Als Neder
land niet zwicht voor wat de generaal
regelrechte chantage noemde, dan kan
die olieboycot niet lang duren. Gaan
we daarentegen wel door de knieën,
dan eisen ze volgende keer Nederland
se meisjes voor hun harems, liet Allon
er beeldend op volgen.
De heer Allon vergeleek de neutralis-
tische instelling van de meeste Euro
pese landen met de vooroorlogse men
taliteit die Chamberlain er toe bracht
knievallen te maken voor Hitler en dp
weg vrij te geven voor agressie en
chantage. Hij vindt dat deze landen
slap-egoïstisch en onverantwoordelijk
handelen.
In zijn voorlopig laatste uitzending
van het Tel Aviv via de satelliet sprak
Eikerbout ook nog met de jonge Ne
derlandse arts Michael Cohen over
diens ervaringen bij de verzorging van
gewonden. Meer nog dan een gesprek
werd het een registratie van emoties,
overwegingen en bange voorgevoelens
met betrekking tot het uiteindelijk lot
van de staat Israël. Een indrukwekken
de afsluiting van een journalistiek uit
stekend verzorgde reeks televisiever-
slagen.
Door de dagelijkse confrontatie met
wrang-realistische beelden van de
jongste oorlog, doen de massa-scènes
in de Britse superproduktie Oorlog en
Vrede aan als romantische vechtpar
tijen tussen jongens in potserige uni
formen. Wel knap geregiseerd en ver
nuftig gemonteerd, zodat het soms lijkt
te wemelen van de soldaten, maar de
harde werkelijkheid van vandaag
maakt deze reconstructie ongeloofwaar
dig
Als vervolg op verscheidene program
ma's over dc gezondheidszorg heeft de
KRO dc wijkverpleging doorgelicht.
Een verdienstelijke schets van de oude
situatie en van in gang zijnde veran
deringen. De zoon gaf een goede in
druk van de scliakelroi die dc wijkver
pleegkundige als 'soliste' had en in de
gewijzigde organisatorische opzei ook
kan hebben. Persoonlijke aspecten en
haperingen in de onderlinge verhou-
Dit zei prof. mr. Van Maarseveen
gistermorgen bij de openbare behan
deling van het beroep van de VPRO
door de afdeling geschillen van de
Raad van State in Den Haag. .Zoals
bekend werd de VPRO destijds be
rispt door minister Engels voor een
uitzending op 14 september 1972 van
het programma 'Barend is weer be
zig'.
De landsadvocaat mr. Drooglever For-
tuijn voerde aan dat de openbare orde
en meer nog de goede zede in gevaar
waren gebracht. Hij zei dat in de
gewraakte uitzending koningin Julia
na op onwaardige en ridiculiserende
wijze tot voorwerp van een platvoerse
komedie was gemaakt. Aan de konink
lijke waardigheid werd daarbij af
breuk gedaan, aldus de landsadvocaat.
Prof. Van Maarseveen die de omroep
vereniging vertegenwoordigde zei gis
teren dat de VPRO graag een positie
ve motivering had gezien van wat nu
eigenlijk de bezwaren zijn die de
uitzending heeft opgeleverd voor de
openbare orde. (In de berisping wa
ren termen gebruikt als 'naakt' en
'obsceen').
Van Maarseveen betoogde verder dat
de beschikking van de minister (de
berisping dus) in strijd is met de
omroepwet en met het verdrag van
Rome over de vrije meningsuiting.
Dat zijn twee gronden voor vernieti
ging van de beschikking, aldus mr.
Van Maarseveen. Hij legde er de na-
zou hebben opgelegd. Dat betekent in
feite dat de politieke kleur van het
toevallig zittende kabinet beslissend is
voor een tuchtrechtelijke beoordeling.
In dit verband zag mr. Van Maarse
veen het beroep van de VPRO meer
als een politiek dan als een bestuur
lijk beroep.
De omroepwet heeft tuchtrechtspraak
opgedragen aan een politiek orgaan.
Zoals dat nu wordt gehanteerd is het
politieke rechtspraak, aldus prof. Van
Maarseveen. Hij maakte de minister
weliswaar geen verwijt, maar wees op
de niet zo plezierige consequentie dat
een anders geaarde minister een (an
ders) hem onwelgevallige omroep,
met hetzelfde politieke middel te lijf
kan gaan.
Prof. Van Maarseveen merkte nog op
dat grondrechten betreffende de vrije
meningsuiting niet van belang zijn
voor m.ensen of instellingen die het
eens zijn met de heersende politieke
overtuigingen. Die rechten zijn echter
van overwegend belang voor mensen
die een afwijkend standpunt innemen.
Voor hen pogen die grondrechten eni
ge bescherming tegen het politieke
gezag te verwerven. Minister Engels
had er dan ook naar de mening van
prof. Van Maarseveen rekening mee
moeten houden dat "hij te doen had
met een politieke minderheidsgroepe
ring. Juist daarbij zou de tolerantie
zorgvuldig en ruimhartig in acht moe
ten worden genomen.
RADIO NEDERLAND
HILVERSUM I
VARA: 7.UCI Nws. 7.11 Ochtendgymn. 7.20
(SAki.show. (VPRO: 7.45 Deze dag: 8.00-
8.11 Nws). 9 35 Waterst. 9.40 Schoolradio.
10 00 (S> Radioweekblad. 1100 Nws 11.03
V.d. kleuters. 11.15 (S) Melodieënboeket:
licht muz progr. 12 Oo Hulst - Centraal: ge
sprekken. 13 00 Nws. 13.11 Dingen v.d. dag.
13.25 (S) Een middagje Stoomradio, progr.
vol goede jeugdherinneringen. 16.00 Nws
16.03 Kunt u morgen terugkomen? 16.35 (S)
Melodieen Expres. 16.55 (S) VARA-Dansork.
met solisten. 17.25 Prom. Ork. en zangsolis
ten. amusem.muz. 17.55 Med.
18.00 Nws. 18.11 Dingen v.d. dag. PP: 18.20
Uitz. v.d. V.V.D. VARA 18 30 Licht Instru
mentaal trio met zangsolisl: intern, volks
liedjes. EO: 19 00 Klankbord: act.. Inf. en
comm. 19.15 (S) Gramm.muz. 19.30 (S) Re
formatie-herdenk. 20.45 (S> Woensdagavondfi
nale. gevar. progr. TROS: 21.30 <S) Speciali-
leiten a la Carte verzoekpl.progr. 22.20 Ak-
tua. 22.30 Nws. 22.40 De tunnel der duister
nis (XXV) 23.05 iSln Pim Jacobs' noten-
bar. 23.55-24.00 Nws
HILVERSUM II
TROS: 7.00 Nws. 7.02 (S) Ontbljt-Soos: ge-
var. progr. niet 7.30 Nws; 7.41-8.00 Aktua:
8 30 Nws; S.36-8.45 Gymn. v.d. huisvr. 10.00
(S> Kaboutertijd. 10.30 Nws. 10.33 (S) V.d.
vrouw. 11.30 Aktua. KRO: 11 45 Bejaarden-
progr. 11.55 Med. 12."00 <S) Van twaalf tot
twee pauzeprogr. met o.a. 12.26 Med. t.b v.
land- en tuirfb.; 12.30 Nws; 12.41-12.50 Echo;
13.00-13.05 Raden maar 14.00 Huisbezoek,
gesprek. NOS: 14.10 Vonken onder de as: Ne-
derl. volksverh. en volksgcbr. 14.30 <S) As
pecten v.d. kamermuz 15.30 Nws. 15.33 Spie
gel van Duitsland: lnf. en muz. uit de BRD.
16 00 Meer over minder de stem v.d. spre
kende minderh. 17 20 Overheidsvoorl.Mens
en samenleving Uitz. v.h. min. van C.R.M.
17.30 Nws. NCRV: 17.32 (S) Hier en nu.
18.00 Jazz uit het hist. arch. 18.30 Nws.
18.41 Spiegel van Gr.-Britt. 19.00 (S) Openb
Kunstbezit. RVU: 19.10 Muzikaal Spectrum.
Muzikaal progr. over muz. uit ontw.landen.
19.30 Laten we het werk verdelen: arbeids
verhoudingen en grondstoffenovereenkomsten
in het kader van een tweede multi-mediaal
proj. over ontw.landen. NOS: 19.50 Den Haag
vandaag. 20.00 Nws. 20.05 (S) Woensdaga
vond muz.magazine. 23.55-24.00 Nws.
HILVERSUM III
AVRO: 7.00 Nws. 7.02 Steevast. (8.00 Nws:
8.02-8.05 Radiojournaal.) 9.00 Nws. 9 03 De
negen-uur-show. 10.00 Nws. 10.03 (S) Ar-
biedsvltaminen: popul. verzoekpl.progr.
(11.00 Nws.) 12 00 Nws. 12.03 Radiojourf
12.06 (S) Zet 'm op. (13.00 Nws.) 14.00tj]
14.03 De hit-visser: top-popprogr. 15.00 r
15.03 Cees van Zijtveld 16 00 Nws.) Iff
Nws. 17.03 Radiojournaal. 17.05 Postbus!
verzoekpl progr. M,
NOS: 18.00 Nws. 18.02 Joost mag nietf"
19.00 Nws. 18 02 Popfantasie op HllvJ
20 00 Nws. 20.02 Vincent van Engelen,
en 22.00 Nws.) 22.55 Med. 23 00 Nws.
Metro's Midnight Music. 24 00 Nws. 0.01
lem Ruys en Joop van Thijn 2.00 Mr
Vries. 4.00-7.00 Felix Meurders.
BELG1E 324 m NED. lu*
12.00 Nws en med. 12.08 Lichte muz. r
Buitenl. persoverz 13 00 Nws. act.,
en toneelagenda.) 13.55 Beursber. 14.00fbi
14.03 Schoolradio. 14.23 Intermezzo.
Jeugduitz. 14.50 Lichte muz. (15.00 I
15 30 Schoolkoren, 16.00 Nws en beu# 11
18.10 Lichte muz. 16.15 V.d. kinderen.)
Nws en med. 17.10 Lichte ork.muz. I
Weegscha
18.00 Nwr. 18.05 V d. soldaten. lS.n
kenmoraal en -filosofie. 18.45 Sport. L
Taalwenken. 18.57 Lichte muz. 19 00 Ni
act. 12.30 Lichte muz. (19.40 Keurig Enf
20.00 Sport en muz. 22.00 Nws. 22.05 1
sein.progr.. 23.00 Nws. 23.05 Liedjes fy.
23.45 Nws.
TV vandaag
druk op dat geen zinnig mens kan
veronderstellen dat het huidige kabi- V06tD3lWGQStnjCl
net voor hetzelfde feit een berisping 3
dingen teerden niet onder tafel ge
schoven Ze lijken mij wel een kwets
bare plek te kunnen vormen in de
nieuwe groepspraktijk.
In samensprekingen van omvangrijke
teams schuilen niet alleen de gevaren
van wijdlopigheid en het lang stilstaan
bij kleinigheden, maar ook de botsin
gen van zovele meningen en karakters.
Daar moeten dan weer relatie-deskun
digen aan te pas komen, wat allicht
nog meer discussies tot gevolg heeft
Ik aenk dat ook dit programma nog
een vervolg verdiend. De drastische
veranderingen waaraan men bezig
roepen waarschijnlijk meer problemen
op dan we in de film hebben gezien.
De titel luidde: 'De zuster op de kof
fie' Dat begrip is naar twee kanten
uitlegbaar.
Het interessantste onderdeel van het
Vara-jeugdprogramma met die onmo
gelijk lange naum vind ik de reacties
van kinderen op vragen van Aart
Staartjes. Ik begrijp best dat ze passen
binnen het behandelde thema deze
keer de eenzaamheid maar ze zijn
vaak zo puur en waardevol dat je ie
graag nog wat serieuzer uitgediept zou
willen horen.
TON HYDRA
MEUWESCHANS De rijkspolitie
van he t Grcninger Nieuweschans
heeft gisteren de 14-jarige A. B. uit
Rotterdam aangehouden, die op weg
was naar Noorwegen. De jongen had
voordat hij van huis wegliep, van zijn
broer 250. -ontvreemd. Van dit geld
had hij zich reeds gymschoenen aan
geschaft.
Europa-Z.-Amerika
HILVERSUM In AVRO's Sportpa-
norama wordt vanavond een reportage
opgenomen van de voetbalwedstrijd
tussen een Europees en een Zuidame
rikaans team. Nederland 2 van 20.21
tot 22.15 uur.
Dit gebeurt ter gelegenheid van de
wereldvoetbaldag, die dit jaar voor
het eerst wordt georganiseerd. In Bar
celona wordt de wedstrijd gespeeld.
NEDERLAND I
TELEAC
10.00 Landbouw - les 1
(herh.)
NOS NOT
11.10-12.00 Schooltelevisie
AVRO
17.00 Kinderprogramma
NOS
18.45 Ti-ta-tovenaar
18.55 Journaal
19.05 Van gdwest tot ge
west
19.50 Uitz. Stichting
Socutera
20.00 Journaal
PP
20.20 Uitz. v.d. B.P.
NOS
\20.30 De stuiter
20.40 De leerling Sein
huiswachter
21.45 Panoramiek
22.10 Studio Sport
22.35 Den Haag vandaag
22.45 Journaal
NEDERLAND II
NOS
18.45 Ti-ta-tovenaar
18.55 Journaal
AVRO
19.0!j IJsspelienshow
NOS
20.00 Journaal
AVRO
20.21 Verslag v.d. voet
valwedstrijd Europa-
Zuid-Amerika te Bar
celona
IKOR KRO RKK
22.15 K°nmerk
NOS
22.40 Journaal
DUITSLAND I
10.00 Journaal. 10.05 Journaal van gistera
vond. 10 25 Filmrep. over alcoholisten 10 50
Cult, magazine 11.35 Morgen kommt die Ko-
nigln. 12.20 Akt. magazine. 12.50 Persoverz.
13.00-13.20 Journaal. 16.15 Jourqaal. 16.20
Elena Sullotls, protrot ln muz. 17.05 V.d.
kinderen. 17.40 V.d. kinderen. 17.55-18.00
Journaal.
(Reg. progr.: NDR: 9.30-10.00 Sesamstrassc.
18.00 Cult.spiegel-magazine. 18.30 Akt. 18.45
Zandmann. 18.55 Nordschau-magazine. 19 26
Alarm 19.59 Progr.overz. WDR. 8.05, 8.20 en
8."55 Schooltelevisie. 9.30-10.00 Sesamstrasse
10.30 en 11.00 Schooltelevisie. 18.00 Nws uit
Noordr.-Westf. 18.05 V.d kleuters. 18.15 Toni
und 1 eronika. 18.40 Hier und heute. 19 '10
.Wie schuldig ist der Schuldige?: Horst Hub-
ner 20 00 Journaal en weerber. 20.15 Po-
kern um Sicherheit. doe. 21.00 Friihbespre-
chung. Das Grüne Nummemschild. 22.00 Mu-
sikladen: pop. jazz en onzin. 22.45 Journaal,
comm. en weerber. 23.05 Meditatie t.g.v
Hervormingsdag.
DUITSLAND II
15 00 Der kleine Lord. 16 35 Gymn voor
kinderen. 16.45 V.d. kleuters. 17.15 Heule.
7 45 Ak||*
tan. 19 oer,
nm. 20.00 Joip
eriment Erzlef'
ten, doe. film.f
15-22.55 Wie ij
I
17.20 Lassies Abenteuer. 17.4
muz.
18.20 Filmrep. over Afghanistan,
te. 19.15 Gesprek. 19 30 Sport. 20.15 Iq
meningen over akt. onderwerpen. 21.00,*.
te. 21.15 Auf den Spuren von Richard. 6
ners Tristan und Isolde. 22.55 Journaal.' i
DUITSLAND III WDR te
9 30 Sesamsirasse.
18.00 Sesamstrasse. 18.30
19 00 Zandmann 19 05 Voor S
19 15 Handel en verkeer
Noordr.-Westf. 19.55 Comm. 20.'
en weerber. 20 15 Experiment
21.00 Zwischen zwei Weiten, V"
Magazine v.d. dag. 22.05-2"
man eine Heiligen.
DUITSLAND 111 NDR
8 05 tem 12.10 en 16.00 t.e.m. 2
Schooltelevisie. lit
18.00 Sesamstrasse. 18.30 Skigymn.u.
19.00 Betreft: Gesundhelt - Eerste hulp
19.30 Selbstverteidigung (6). 19.45 Ween)
naai in het Engels. 20 00 Journaal en K(
ber 20.15 Die Welt des Schalls (3). i
21.45 Journaal 1870-71.
BELGIE FRANS
13.00 Schooltelevisie. 16 45 JeugdprogEj
18.25 V.d. kleuters. 19 00 Jean Pinot,
cln d'aujourd'hui. 19.30 Nws uit Wa
19.45 Journaal en weerber. 20 15 Tel
venance. 20 35 Schulmelster. l'espio
1 Smpereur 21.25 Wedstrijdspel v.d.
schapsamateur Aansl.: Journaal.
BEI.GTE NEDERLANDS
16 30 Jevanjong.
18 53 Vernieuwd wisk.-onderw. (-1).
Klucht. 19.Zoeklicht 19 40 Med en
bcr 19 45 Journaal. 20 10 Toespraak dl
heer P. Vandenbussche dir -gen v.d.
Aansl.: Galaprogr. 21 00 20 jaar tclevi
22.20 Journaal.
22.30-24.00 20 jaar t<
Noedenschotel
met groenten
300 gram noedels
4 preien
500 gram gehakt
1 pak diepvriestulnboontjes
1 groene paprika
2 eetlepels boter
peper, zout
tomatenketschup
De prei en paprika wassen en in
kleine stukken snijden. Het gehakt
kruiden met peper en zout. Verwarm
de boter in een koekepan en bak
daarin het gehakt in kleine stukjes.
Haal daarna het gehakt uit de pasn.
Bak daarin dan de papruka en de prei
op een laag vuurtje tot de groente
paar is. Kook intussen de noedèls in
ruim kokend water met wat zout
(ons. een kwartier). De diepvries
tii'nboonties bereiden volgens de aan
wijzing op het pak. Als de boontjes
klaar zijn, deze vermengen met de
andere proenten en het gehakt. Goed
warm laten worden. De paargekookte
noedels op een schaal doen en daaro
ver het groente-mengsel. Garneren
met wat tomatenketchup. (Recept van
mej. L. van der Gaag uit Delft).
Memitip: Kop tomatensoep, noedel
schotel met groenten, gebakken aar
dappelen. kwark met bramensap.
(ADVERTENTIE)
—23
'En die andere man? Er was er toch
nog een. zei je?'
'Hij had niets te maken met het
circus. Hij heeft waarschijnlijk ook
Franzl ergens ontmoet en is met hem
meegegaan naar zijn woonwagen,
waarschijnlijk om een praatje te ma
ken en iets te drinken, begrijp je''
Maar wij wisten niet dat' hij iemand
op bezoek had. Ze hebben oom Franz'
er nog uit kunnen halen.Hij heeft
nog even geleefd, een paar minuten
maar. Toen de woonwagen bijna hele
maal afgebrand was, ontdekte men
dat er nog een tweede in had ge
zeten'.
'Juis'. Ik zweeg even. Misschien mi est
ik er niet zo op doorgaan, maar
ofschoon ze vrij terneergeslagen was.
geloofde ik niet dat het haar te zeer
aangreep. Ze moest hetzelfde verhaal
deze week al honderd keer verteld
hebben. 'Is men er al achter gekomen
wie die andere man was?'
Ze knikte. 'Het was een Engelsman
Hij heette Paul Denver en werkte
voor een andere Britse firma, die een
vestiging in Wenen heeft. Wat het
precies voor een zaak is, weet ik niet.
ik dacht dat het iets met landbouw te
maken had. Mijn vader had nog nooit
van hem gehoord, en we weten niel
hoe en waar oom Franzl hem heeft
ontmoet. Je moet weten dat we die
zelfde dag in Oberhausen waren aan
gekomen. Gewornlijk geven wij zon
dags geen voorstelling, men denkt dus
dat oom Franzl die avond is uitge
gaan om ergens iets te drinken. Daar
heeft hij die man ontmoet, is met
hem aan de praat geraakt en samen
zijn zij naar oom Franzls woonwagen
gewandeld.Daar hebben ze mis
schien tot diep in de nacht zitten
praten en nng wat gedronkenJe
kunt je die situatie wel voorstel
len...
Zij zweeg. Ik merkte op: Ja. ik kan
me die situatie maar al te goed voor
stellen. Een woonwagen die in lichter
laaie staat en daarnaast de stallen. In
mijn geest hoor ik de stampvoetende,
in doodsangst verkerende paarden, het
gekrijs uit de menagerie en al die
docr elkaar schreeuwende mensen
Het kwam door een lamp die viel,
zei ze. Naderhand heeft men de haak
gevonden waaraan hij hing. Hij was
gebroken. Het lawaai van de paarden
was voor ons het alarmsignaal. Er
begonnen mensen te roepen dat er
nog iemand anders in de woonwagen
was, maar het vuur was te hevig op
dat ogenblik. Toen kwam er plotse
ling een andere Engelsman uit de
duisternis tevoorschijn. Hij hielp mee
hem eruit te halen. Het bleek dat hij
hem kende: hij was naar Oberhausen
gekomen om hem te ontmoeten.
Die andere Engelsman? vroeg Ti
mothy.
Ja. Hij werkt voor dezelfde firma.
Hij kwam net uit Wenen. Toen hij
Oberhausen binnenreed, zag hij dat er
brand was en kwam ons te hulp.
En wanneer is hij vertrokken, vroeg
alweer Timothy.
Vertrekken? zei Annalisa. Hij is nog
altijd hier. Hij... Ze onderbrak haar
relaas en glimlachte. Haar gespannen
blik verdween nu en haar ogen be
gonnen weer te glinsteren. Ze keek
over mijn schouders heen naar ie
mand die de straat kwam aflopen.
'Nou, dat is toevallig; daar komt hij
juist aan', zei ze.
De man was reeds tamelijk dichtbij.
Toen hij bij de notebomen was geko
men bleef hij even staan en keek in
de richting van ons tafeltje. Mij niet
bekommerend om wat Annalisa van
me zou denken, was ik al half van
mijn stoel opgesprongen. Vaag hoorde
ik Timothy mij iets vragen. De pas-
aangekomene kwam nu naar ons toe.
Ik ontmoette zijn ogen, die geen
enkel teken van herkenning verrie
den, al meende ik er wel een lichte-
lijke verbazing in te bespeuren.
Ik geloof dat ik tegen Timothy zei'
'Nee, hij is het niet'.
Tegelijkertijd riep Annalisa: 'Kom er
bij zitten. Lee!'
De man stond nu naast de stoel van
Annalisa, en wij werden aan elkaar
vocrgesteld.
'Lee, dit is Vanessa March. Vai*
Mr .Elliott.En dit is Tim'.
Ik mompelde iets, terwijl de L
mannen elkaar een hand gaven!
Elliott schoof een stoel naast de^
ne- I
'Ik neem aan dat u pas aangekifi
bent, anders hadden we wel ovfc
gehoord. In een dorp als Oberhat
wordt alles namelijk onmiddÈ
doorverteld'.
De komst van 'de andere Engels'
had mij in verwarring gebrach
deed alle moeglijke moeite mijn
vertrouwen te herwinnen en ze'
leefd: 'Och ja, dat heb je gauw ir
dorp. We zijn inderdaad pas een
uuï hier. We zijn vandaag me
auto uit Wenen gekomen'.
'En wat voert u naar Oberhausen
'O.we rijden maar wat ronc
ving Timothys blik en zag dat hij
zelfs terwijl hij commentaar gi
een opmerking van Annalisa, be;
en vragend aankeek. Ik probeerd
over een andere boeg te gooien
genlijk horpte ik hier mijn mi
ontmoeten.dat wil zeggen,
Grazmaar toen we daar aai
men hoorden we dat hij niet
komen. Maar dat geeft ons er
van weerhouden een tochtje dofl
omgeving te maken. Het is i
prachtig, vindt u niet?'
'Inderdaad. Blijft u hier in hetj
logeren?'
'Voor één'nacht. ja. Hier in de
weiss hebben we onderdak gevoj
Morgenvroeg gaan we weer weg
wil Piber nog aandoen om e:
Lpizzaner stallen te bezichtigen
zullen dus daarover terugrijden
lang ik niets van mijn man hoor
ik tijd genoeg'.
Ondanks het feit dat ik mijn g
lens angstvallig verborgen trachl
houden, moet hem iets van wat
mij omging, zijn opgevallen. Hi
op een toon waarmee hij me k
lijk op mijn gemak wilde stellei
weet zeker dat uw man niet zo
meer op zich zal laten wachten'.
(wort ver
