Zolang Fiolet het kerkelijk
wetboek nog niet verbrandt
'Rome heeft gesproken,
de zaak blijft open'
fllsillallt
Uit de kerkbladen
Conferenties
Vandaag
Trouw
Kwartet
Nieuw blad over
kerk en Israël
Paters gaan terug
naar Chili
Nieuwe boeker
R!
Gastpredikant
moet zich aan
regels houden
TRiOUW/KWARi tl M.A VvwAG 29 OKTOBER 1973
KERK Ï2/K]
Van een onzer redacteuren
DEN HAAG - Als de Haagse hervormde predikant L. Lagerweij zijn zin kreeg, dar
gaat prof. dr. H.A.M. Fiolet deze week het r.k. kerkelijk wetboek verbranden op het
Utrechtse Domplein. 'Dat zou pas een daad zijn. Men wil toch zo graag Luther
eren? Laat men hem daar dan eens in navolgen.'
Ds Lagerweij ziet dat zo een, twee,
drie nog niet gebeuren. Daarom zet
ten de woorden van de Nederlandse
progressieve r.k. theologen voor hem
niet zoveel zoden aan de dijk. En zo
lang heeft de onlangs vijftig jaar ge
worden vereniging Protestants Neder
land, waarvan hij de actieve voorzit
ter is, nog steeds bestaansrecht.
Protestants Nederland (PN) stelt zich
ten doel, het protestants besef te ver
levendigen. Ds. Lagerweij meent, dat
de woorden van dr. K. H. E. Grave-
meijer, tien jaar geleden bij het veer
tigjarig bestaan uitgesproken, nog
niets van hun actualiteit verloren
hebben: 'Als Protestants Nederland
nog niet bestond, zou ze onmiddellijk
opgericht moeten worden'.
Protestants Nederland keert zich te
gen een zoeken van de eenheid, waar
bij de waarheid tekort komt Het doet
dat door zijn maandblad, door herden
kingssamenkomsten bij bijzondere ge
legenheden zoals elk jaar de 31e okto
ber, door soms een open brief de we
reld in te sturen. En dan is het bij
zonder blij met de medewerking van
mevrouw dr. J. C. de Meyere, deskun
dige op het gebied van het r.k. kerke
lijk recht.
Muurvast
Er is wel veel veranderd Ln de r.k.
kerk, maar fundamenteel is er niets
veranderd, kan er ook niets verande
ren, zegt ds. Lagerweij. Rome heeft
zich muurvast gemanoeuvreerd door
de uitspraken van het camcölie in 1870
over het primaat van de paus en de
onfeilbaarheid van pausen en conci
lies. Deze uitspraken zijn door Vatica-
num II bevestigd. Zelfs paus Johannes
zag eenwording alleen mogelijk, als
de protestanten zouden terugkeren 'n
de 'ene schaapstal van Christus' en
kardinaal Bea stelde als duidelijke
voorwaarde, dat de protestanten daar
bij de uitspraken van het concilie van
Trente (waarin de protestanten op ve
le punten vervloekt zijn) zouden moe
ten aanvaarden. Men kan dus niet
zeggen, dat Rome niet duidelijk is.
Ook kardinaal Alfrink heeft duidelijk
gezegd, dat concilie-uitspraken niet
herroepen kunnen worden. Daarom ci
teert ds. Lagerweij met instemming
een uitspraak van prof. dr. A. J.
Bronkhorst uit 1962: 'Wie met Rome
contact zoekt, weet dat er maar één
weg is, die van onderwerping'. Is het
daarom zo onredelijk, zegt ds. Lager
weij, dat wij van PN aan de oecume-
nici blijven vragen: wat willen jullie
eigenlijk met Rome?
In Nederland zou het anders liggen.
Wij zeggen: jullie willen toch zo mon
diaal denken? Schei dan uit met dat
provinciaal gemier. Zie het mondiaal,
dan is het duidelijk, dat er geen we
zenlijke toenadering tussen Rome en
de Reformatie mogelijk is.
Trapezewerk
Formeel klopt dat natuurlijk als een
bus. Maar heeft ds. Lagerwey toch
niet de indruk, dat de praktijk veel
beweeglijker is? Hebben sommige r.k. V6rd06Zelen
theologen niet een grote virtuositeit
ontwikkeld in het interpreteren van
de 'onfeilbare' uitspraken van het ver
leden? Dat, aldus ds. Lagerweij, is te
vergelijken met iemand, die met zwa
re ketenen geboeid is en nu met zijn
handen probeert zich los te maken.
Zoals Schiilltebeeckx de leer der trans-
subtantiiatie geherinterpreteerd heeft,
is een indrukwekkend stukje trapeze-
werk, maar wat haalt het uit? Het is
uiteindelijk toch door Rome veroor
deeld. Küng met zijn beschouwingen
over het pausschap dito.
En laten we toch goed bedenken, Ne
derland zet internationaal geen zoden
aan de dijk. Alfrink en Fiolet kunnen
mooie dingen zeggen, maar het zijn
maar persoonlijke uitspraken, die de
leer der kerk niet veranderen.
In Nederland is de r.k. kerk dan Lid
van de raad van kerken, maar het is
volgens ds. Lagerweij geen'eenheid in
geloofswaarheid. Een bewijs is voor
hem wel, dat men het zoeken naar
een gemeenschappelijke beginselver
klaring heeft opgegeven en nu de een
heid zoekt in praktisch bezig zijn.
Daar heeft FN bezwaar tegen. Het is
een goede zaak, samen wat aan de no
den in de wereld te doen, maar doe
dat dan niet als teken van eenheid,
zegt hij. In de oorlog konden zelfs
communisten en christenen samen
werken tegen de vijand. Dat zegt dus
nog niets.
Het jubilerende PN heeft bezwaar te
gen allerlei experimenten, die de te
genstellingen verdoezelen, zoals bv.
gemeenschappelijke avondmaals- en
eucharistievieringen. De paus heeft
immers nog onlangs in Mystenium fi-
dei weer nadrukkelijk gezegd, dat het
offericarakter van de mis nooit verlo
ren kan gaan. 'Ons standpunt lijkt
misschien wel star. Maar het is meer
een reactie op de al te grote soepel
heid van de oecumenisten\
Protestants Nederland vindt zijn aan
hang voornamelijk in het rechtse deel
van de hervormde kerk, in de gerefor
meerde gemeenten en onder de chris
telijke gereformeerden. Met In De
Rechte Straat (het werk van ds. H. J.
Hegger) bestaan goede contacten.
De redactie behoudt zich bet recht voor haar
ter opname ln deze rubriek toegezonden me
ningsuitingen verkort weer te geven. BIJ pu-
bllkatle wordt met de naam van de Inzender
ondertekend. Brieven kunnen worden gc-
«tuurd aan het secretariaat hoofdredactie
Trouw/Kwartet, postbus 859, Amsterdam.
Mr. Herzberg
In de herfstvakantie was één van onze
kleinzoontjes bij ons gelogeerd. Hem
heb ik toen het verhaal voorgelezen
van de profeet Elisa. De dienstknecht
van God brengt daar het grote toen
ook vijandelijke, Syrische leger als
willoze schapen binnen de muren van
Samaria. Dan beveelt hij de koning
van Israël om de gevangen Syriërs van
eten en drinken te voorzien en ze ver
volgens vrij te laten gaan. Het gevolg
ls: vrede. Mr. Herzberg toonde zich te
genover zijn kleinzoon ontvankelijk
voor een ook door Jezus gepropageer
de wijze van verzoening. Hij is daarin
meer christelijk dan sommige christe
nen die menen dat vrede alleen maar
op toepassing van recht gebaseerd kan
zijn.
Baarn
H. J. Zweers
Midden-Oosten (24)
Joods zijn wil zeggen: weten te lijden,
te dragen en te verduren met blijmoe
dig Godsvertrouwen, geduldig wach
tend op de Messias.
Amersfoort
Hetty Meyer
Midden-Oosten (25)
De heer Voogd te Amste.dam besluit
zijn in gezonden stuk over het Israë
lisch - zionistisch onrecht en het Pa
lestijnse recht met de opmerking: 'de
ze weg loopt dood'. Tenzij ook de God
van Israël dood is, meen ik dat zijn
opinie er naast is.
Haarlem
D. J. D. du Fossé
Rode school
In uw commentaar van 4 oktober ci
teert u minister Van Kemenade. 'Er
bestaan grote verschillen in bezit en
inkomen, er is ongelijkheid in zeggen
schap, en ook de mogelijkheden tot
persoonlijke ontplooiing en maat
schappelijke stijging zijn ongelijk ver
deeld. Het onderwijs bevordert die
ongelijkheid nog steeds'.
De Rotterdammer
Nieuwe Haagse Courant
Nieuwe Leidse Courant
Dordts Dagblad
Uitgaven van
B.V. De Christelijke Pers
Directie:
Ing. O. Postma,
F. Diemer.
Hoofdredactie:
J. Tammlnga.
Hoofdkapioc- d.V De
Christelijke Pers: N.2.
Voorburgwal 276 - 280,
Adam Postbus 359.
Telefoon 020 - 22 03 83.
Postgiro: 26 92 74 Bank:
Ned. Midd. Bank (rek.nr.
69 73 60 768). Gem.giro
X 500.
Ja natuurlijk bevordert het onderwijs
die ongelijkheid. Het zou slecht on
derwijs, nog sterker, het zou helemaal
geen onderwijs zijn, als het dat niet
deed.
De gaven en capaciteiten van kinde
ren zijn verschillend, al vanaf de ge
boorte. Dit valt niet te ontkennen,
ook al wordt het rapport van prof. dr.
A. D. de Groot 'Selectie voor en in
het hoger onderwijs' dood gezwegen
In de gedachtengang van uw commen
taar zal men de meest begaafde niet
meer te verwerken moeten geven, dan
de minst begaafde kan verwerken. Zo
als het door anderen kernachtig is
uitgedrukt: 'Wat Jan niet leren kan,
mag Piet niet meer leren'. En niet al
leen op het terrein van de in onze
progressieve tijd zo verguisde intellec
tuele ontwikkeling, maar ook wat be
treft de emotionele, creatieve en ex
pressieve kwaliteiten. De leerling die
'het in zijn vingers heeft' zal zich niet
verder mogen ontplooien voordat ook
de 'onhandige sukkel' althans de tech
niek onder de knie heeft. Anders zou
het onderwijs de ongelijkheid bevor
deren. Is er in uw commentaar geen
sprake van ontstellende verwarring
van de begrippen 'gelijkheid' en 'ge
lijkwaardigheid?' Als christen onder
schrijven wij de gelijkwaardigheid
van alle mensen voor God, maar niet
dat alle mensen gelijk zijn.
Emmen
bestuur en personeel
christelijke mavoschool
Euthanasie
Zeer veel ongeneeslijk zieke en zwaar
lijdende patiënten wensen euthanasie,
ja, zij smeken er dikwijls om. Dit
blijkt o.m. uit de talrijke brieven en
telefonische vragen om inlichtingen
die regelmatig bij het secretariaat van
de Nederlandse Vereniging voor Vrij
willige Euthanasie binnenkomen.
Naarmate onze vereniging meer be
kend wordt neemt het aantal daarvan
zelfs nog steeds toe. Een ook door ons
niet vermoede zee van schrijnend, on
nodig en onmenselijk leed is hierdoor
aan het licht gekomen. Euthanasiever
klaringen worden door onze vereni
ging beschikbaar gesteld. Het aan
vraag adres luidt: Nederlandse Vere
niging voor Vrijwillige Euthanasie,
Zuiderweg 42 te Vinkega, post Noord-
wolde (Fr.).
Delft
D. van der Keilen
Kunst en christendom
In uw editie van 15 okt. j.l. werden
uw lezers, onder de rubriek 'kunst'
verrast door een uitgebreid verslag
over het optreden van de popgroep:
'The Rolling Stones'. De toegangsprij
zen bedroegen wel ƒ40,- 50,- doch
ongetwijfeld zullen een aantal jonge
lezers van uw blad genoten hebben
van het optreden en van het hiervan
door u gegeven verslag; al zullen de
zelfde jonge lezers de betaling van
het abonnementsgeld voor uw blad
wel aan hun ouders overlaten. In de
zelfde editie een halve pagina over
Rob de Nijs, welke volgens uw woor
den, 'weer eens terug schijnt te zijn'.
Fijn voor Rob. Waarom worden er zo
bitter weinig verslagen in uw blad op
genomen van concerten welke gege
ven werden door met name chr. zang
en muziekverenigingen. In Nederland,
maar ook in de volgens sommigen de
meest goddeloze stad van ons land
Amsterdam, zijn er nog zeer velen
welke hiervan bijzonder genieten en
het op hoge prijs stellen, wanneer het
Chr. dagblad Trouw hieraan enige
aandacht zou willen schenken. Uw re
dactie zou er goed aan doen zich te
realiseren, dat velen welke hun ge
noegen beleven aan het beoefenen en-
of beluis.teren van bedoelde kunstma
nifestaties, behoren tot de trouwste
lezers van uw blad.
Amsterdam
T. Cardol
Dr. Houtepen in proef schrift:
Zigeuners
Het artikel in Tr./Kw. vermeldt, dat
de zigeuners, in Ruigoord, in Joego
slavië trekkende zigeuners zijn en der
halve in dat land tot een niet gewaar
deerde bevolkingsgroep behoren. Dit
argument lijkt mij sterk genoeg om
deze groep asiel in ons land te weige
ren. Nederland heeft al een woonwa
genbewoners probleem en het zou wel
van een onwijs beleid getuigen als de
regering dit probleem nog groter
maakt. Overigens is het een prachtige
humane aktie om deze mensen weer
eens ruim in de spullen te steken; het
loopt tenslotte tegen sinterklaas.
Amsterdam
11. W. Berkhout
NIJMEGEN 'Rome heeft ge
sproken, de zaak is open'. Dit kan
volgens de promovendus A. W. J.
Houtepen terecht gesteld worden.-
Het eerste Vaticaanse concilie
(1870) kondigde weliswaar de
'pauselijke onfeilbaarheid' als
dogma af, maar bedoelde daar
mee wat anders, dan wat er later
van gemaakt is.
Dit staat in het proefschrift 'Onfeil
baarheid en hermeneutiek; de beteke
nis van het infallibilitas concept op
Vaticanum I', waarop drs. Houtepen
tot doctor in de godgeleerdheid is ge
promoveerd aan de katholieke univer
siteit van Nijmegen. Promotor was
prof. dr. E. Schjllebeeckx.
Volgens dr. Houtepen heeft hét eerste
Vaticaanse concilie geen of nauwelijks
aandacht gewijd aan de vele vragen,
die thans gesteld worden, zoals of ge-
loofsformuleringen niet aan slijtage
onderhevig kunnen zijn, zodat ze op
de duur veranderd moeten worden en
of ze na verloop van tijd zelfs niet
onjuist kunnen blijken. Op grond van
de conciliedocumenten concludeert dr.
Houtepen, dat het in 1870 om heel an
dere problemen ging, met name om
de verhouding tussen paus en conci
lie.
Toen het concilie in 1870 de paus on
feilbaar verklaarde bij bepaalde uit-
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM Een nieuw blad is
verschenen, dat zich beweegt op het
terrein van het contact tussen joden
dom en christendom. Het heet 'ver
kenning én bezinning'. Het is een
vrucM van samenwerking tussen de
kerkelijke Israël-organen van de her
vormde gereformeerde en christelijke
gereformeerde kerken.
Aanvankelijk was Verkenning en Be
zinning een driemaandelijkse perio
diek uitgegeven door het Bureau
Evangelie en Israël van de Gerefor
meerde Kerken. Toen de reeks Minia
turen uitgegeven bij het maandblad
Kerk en Israël door de Raad voor
Kerk en Israël van de Nederlands
Hervormde Kerk niet langer kon ver
schijnen, werd aan het eind van 1971
besloten de redactie van Verkenning
en Bezinning uit te breiden met ver
tegenwoordigers van genoemde Raad
voor Kerk en Israël en afgevaardigden
van de Christelijke Gereformeerde
Deputaten voor Israël. Op deze wijze
ontstond een brede redactie waarin
nu zitting hebben: ds S. Gerssen en
prof. dr. A. F. J. Klijn (hervormd),
ds C. B. Bavinck, ds B. D. Smeenk,
prof. dr J. L. Koole en prof. dr J.
Verkuyl (gereformeerd), prof. dr M.
Boertien en prof. dr B. J. Oosterhoff
(chr. geref.). De redactie deelt mede
dat de leden het onderling niet steeds
eens zijn over de verschillende kanten
van het vraagstuk Israël. Maar zij
stellen zich wel gezamenlijk op het
standpunt 'dat het een plaats in Gods
heilsplan heeft en dat de staat Israël
hiervan niet kan worden losgedacht'.
De uitgever is Kok in Kampen. De
abonnementsprijs bedraagt thans nog
7,50.
Van een verslaggever
NIJMEGEN Zaterdagmorgen is de
Nederlandse Pater Leo Pennings uit
Lent bij Nijmegen teruggekeerd naar
Chili. Tot op de valreep hebben leden
van de Zuid-Amerikagroep Nijmegen
hem trachten te bewegen zijn (posi
tieve) visie op het nieuwe bewind in
Chili te herzien, niet terug te keren
en het reisgeld te storten in het
strijdfonds Chili te Odijk. Behalve de
heer Pennings keert nog een aantal
Nederlandse paters naar Chili terug.
men, dat de kerk monddood zou kun
nen worden, wanneer staatkundige en
maatschappelijke ontwikkelingen het
houden van concilies eventueel onmo
gelijk zouden maken.
Volgens dr. Houtepen vecht Hans
Kiing dan ook tegen windmolens, als
hij in zijn boek 'Onfeilbaar?' voor
stelt, het dogma van 1870 te herzien
en van de aanspraak op onfeilbaar
heid voor paus en kerk af te zien. An
derzijds zou het volgens hem ook on
juist zijn, wanneer Rome Küng zou
veroordelen met een beroep op Vati
canum I. De huidige vragen en twij
fels bij de onfeilbaarheid waren in
1870 niet in geding.
Wel wil de jonge doctor de vragen
anders stellen, dan Küng heeft ge
daan. Het gaat niet alleen om de
juistheid of onjuistheid van leerstelli
ge formuleringen, maar het gaat om
de vraag, of de geloofsgemeenschap
koersvast en trefzeker haar weg gaat
in de navolging van Christus en of
daarvoor maatstaven kunnen worden
aangegeven.
Navolging
Hans Küng
spraken, bedoelde het niet, dat deze
uitspraken eens en voor altijd zo en
niet anders geformuleerd kunnen
worden, en evenmin dat deze uitspra
ken absoluut waar zijn. Het concilie
bedoelde alleen, dat er van deze uit
spraken geen hoger beroep mogelijk
is. Het pauselijk oordeel kan in be
paalde gevallen ook zonder de officië
le goedkeuring van het wereldepisco
paat het laatste woord zijn. Er is in
de kerk geen hogere rechtsinstantie,
waaraan het pauselijk oordeel onder
worpen zou kunnen worden.
Noodrecht
Dit dogma verklaart dr. Houtepen te
gen de achtergrond van de situatie
toen. Hij spreekt van een bepaling
van 'noodrecht'. Men wilde voorko-
In het christelijk geloofsbesef gaat
het immers niet alleen om de juiste
interpretatie (van het vroeger gezegde,
in bijbel of dogma b.v.), maar veeleer
om het juiste handelen, ter navolging
van Jezus, in wie God zijn plan met
de geschiedenis heeft ontvouwd. Aan
een dergelijke vraagstelling is Vatica
num I niet toegekomen, maar het is
goed om te weten, dat deze vraagstel
ling door dit concilie op geen enkele
wijze is uitgesloten, aldus dr. Houte
pen.
Dr. Houtepen (33) is bisschoppelijk
gedelegeerde voor oecumenische aan
gelegenheden van het bisdom Breda.
De laatste twee jaar werkte hij boven
dien mee aan het studieproject 'theo
logie van het saeculum' van het inter
universitair instituut voor missiologie
en oecumenica te Utrecht. Hij is lid
van het hoofdbestuur van de Sint
Willibrordvereniging.
Jubileum Wereldgesprek der gods
diensten op donderdag en vrijdag 1
en 2 november in de Internationale
school voor wijsbegeerte in Amers
foort. Spreker onder anderen dr. R.
Boeke. De conferentie wordt besloten
met een in ter-religieuze dienst. Infor
maties postbus 52005 te Rotterdam.
Samenkomst van iZelzorgers en art
sen op zaterdag 3 november in de Jo-
hanneskerk, Arnhemseweg 15 te Apel
doorn. Aanvang kwart óver tien. The
ma De functie van de gemeente in de
moderne westerse geneeskunde. Spre
kers: dokter K. Zuidema en ds D. van
Keulen. Belangstellenden welkom.
Luther verbrandt de pauselijke bul, en een soortgelijke bezigheid
zou ds. Lagerweij van prof. Fiolet willen verwachten.
Daarentegen kan PN zich helemaal
niet vinden irn de meer synthetische
methode van benadering in 'Tenmin-"
ste', het blad van de evangelische
maatschappij en de gereformeerde de
putaten 'Reformatie-Rome'. Met welke
groep in de r.k. kerk vindt PN het
meeste contact?
Ds. Lagerweij: In 1971 publiceerden
wij een Open Brief. We waren er
toen wel wat verlegen mee, dat wij
sympathiebetuigingen kregen uit de
Confrontatie-hoek. Toch is dat ook
wel te begrijpen, omdat wij duidelijk
de r.k. kerk hidden aan haar legitie
me posiitie. Maar overigens is het
maar lood om oud ijzer. De progres
sieven zijn soepeler, humaner. Je
kunt er gemakkelijk mee praten, maar
ops bezwaar is, dat zij geïnfecteerd
zijn door de moderne theologie, zie die
nieuwe catechismus maar.
Toegegeven, wij wekken wel eens de
schijn, meer sympathie te hebben
voor de conservatieven. Maar met hen
ben je binnen een kwartier uitge
praat, omdat zij zich star blijven vast
pinnen op de stellingen van Trente.
Wij mikken met onze publikaties
vooral op die rooms-katholieken, die
streven naar vernieuwing, met de bij
bel als uitgangspunt. Maar dat is
maar een heel kleine, niet georgani
seerde groep.
Oecumene betekent voor ons: samen
rond de open bijbel gaan zitten. Wij
willen oecumene zoeken met allen,
die het gezag van de Schrift willen la
ten gelden. Daarbij hebben wij geen
reden, een grote mond op te zetten.
Wij voelen zelf, dat ons getuigenis
aan geloofwaardigheid verliest door
de verdeeldheid van de protestanten
onderling. Ons past bescheidenheid.
Wat doet PN? Ds. Lagerweij: Wij zien
nu vooral uit naar het nieuwe r.k.
kerkelijk wetboek en hopen, dat me
vrouw De Meyere nog de kracht zal
hebben, daar haar aandacht aan te
wijden. En dan verschijnt dezer dagen
bij Kok in Kampen onze jubileum
bundel 'Reformatie: blijvende op
dracht'. Aan deze paperback (kosten
9.90) hebben meegewerkt: prof. dr.
C. Graafland, drs. K. Exalto, prof. dr.
W. H. Velema, dr. C. A. Tukker,
mevr. De Meyere, prof. dr. ir. H. van
Riessen, Jac. Kruidenier, J. K. Ovur-
beeke, drs. J. J. Tigchelaar en ds. J.
W. Verhey.
'NU KAN IK STERVEN'
Met zeventig is Jakob uiteimdelij
naar Egypte vertrokken. Als de
vaan in de buurt is wordt Juda vot
uitgezonden om Jozef van de koms
van vader Jakob op de hoogte te sta
len. De ontmoeting ds ontroerend. Ji
kob krijgt zijn zoon bij wijze vaï
spreken uit de doden terug. Als ee
levemsvorst, die voedsel uitdeelt is hj
uit al zijn beproevingen te voorschijl
gekomen. En dan ineens een bijzo(
der begrijpelijke uitspraak van Jako\
Nu kan ik sterven. Het wil niet' zei
gen dat hij nu wil sterven, maar J(
kob spreekt hiermee uit dat z'n levé
tot een zekere volheid gekomen ij
Wat hem al dlie jaren heeft dwars gé
zeten, het onbekende lot van zij
zoon, dat is nu weg. Want dat moet
geweest zijn. dat al zijn dagen mij
troostig maakte, dat hem zond*
vreugde naar de pracht van de avonj
hemel deed staten. Waar is Jozef
Hoe is het met hem gegaan? Eesn will
beest! Zo was het hem gezegd. Heel
hij daaraan wel eens getwijfeld en gj
probeerd onder de neergeslagen bliiï
ken van zijn zonen hun ogen te zien.
Wat heeft hem gekweld dat hij dl
hier zegt? Het leven is voor heA
doorzichtig geworden in dieze bijzo?
dere zegan van God. Hij omarmt hid
die man, die eens als een jongen aat
zijn kmiiie stond en naar hem ludsterdJ
Die man die dood moest zijn en n£
leeft. Hot lieven iis goed geworden. Ni
alles wat er gebeurd is. Ik kan ste*
ven. Het kan afgesloten worden. Eej
begrijpelijk woord. Hoe kan een mei)
daardoor niet gegrepen zijn, een g*
dachte dat het. nog niet af is, dat a
nog iels opgelost moet worden, dat e
nog iets moot worden opgeklaard. lei
dat ontbreekt. Zoals diie oude priest^
in Boeit van Leeuwen's 'De eerst,
Adam' bidt: God, maak van mij eej]
mens voordat ik sterf'. Hier staand;
bij Gods overweldigende goedheid li
genover al zijn tekort verklaart hiff
een mens zijn dankbaarheid. God, ha
is genoeg. Het doet denken aan Simi
on in de tempel: Laait uw knecht nj'
heengaan in vrodie, mijn ogen hebber
uw zaligheid gezien. Dan is het level
ook echt mensenleven geworden, al
het dit geznen heeft, en de belofte om
helsd, zoals de schrijver van de brie
aan de Hebreeën dat noemt. (Genesf
40,8-34).
Kerstverhalen - Zespeka-Prisma-Ie_
tuurvoorziening. Uitgave: Bosch
Keuniug NV Amersfoort Prijs: 7,9'
Zespeka zes protestantse instellit,
gen voor kinderbescherming 1
Amersfoort heeft dn samenwerkdnf
met Prisma-lectuurvoorziening een pi,,
perback met tien kerstverhalen uitge
geven. D. van der Stoep heeft de vei
halen uit de bestaande literatuur gt
selecteerd. In de uitgave komen eii
stukken voor van o.m. Aart Romijr
Mies Bouhuys, Gertie Evenhuis, W
G. van der Hulst, Anthony van Kan
pen en Jacoba M. Vreugdenhdl. Bef
Kouman verzorgde de omslagtekendrf
en een illustratie bij elk verhaal. P
het voorwoord wordt de uitgave dod
een orgaan voor kinderbeschermirf
uiteengezet. Het boek 160 paginal
kan besteld worden door ove.t
schrijvinig van ƒ7,90 op gironumme1
418100 ten name van Zespeka Amerj'
foort, met vermelding: Kerstverhalen]
(Het bureau Zespeka Johan vaF
Gldenbarnevelt 44, Amersfoort behaf
tigt de belangen van: Valbenheidf
Heldring Stichtingen,Neerboscf
Rijnstroom, 'Hoenderloo' en Nedes
lands Mettray).
Cantor-organist Hans Kriek wil, dat
er synodale richtlijnen komen ten
aanzien van de verplichtingen van
gastpredikanten jegens de gemeenten,
waarin zij voorgaan. Hoe sommigen
nu met plaatselijke liturgische ge
woonten omspringen, 'tart werkelijk
elke beschrijving', schrijft hij in
'Woord en Dienst'. Hans Kriek:
'Veel gastpredikanten zijn ook tegen
het gebruik van formuliergebeden
(alsof de psalmen en het Onze Vader
dat niet zouden zijn!). Waar wij op
bepaalde plaatsen in onze liturgie ge
woonlijk een sober formuliergebed
mogen meebidden, worden we door
veel gastpredikanten vergast op de
wonderlijkste privé-creaties. En zo
blijkt menig gastvoorganger zijn spe
cifieke 'spontane' gebedsvormen te be
zitten. Er is één dominee bij. die
steevast bij de voorbeden voor zieken
de naam èn het volledige adres van
de zieke noemt; zo van: 'Here God,
wilt u zijn met mevrouw v.d. Berg uit
de Beethovenstraat nummer 65'. Alsof
dit soort mededelingen voor de ge
meente (want ze zullen wel niet voor
de Heer-zelf zijn bedoeld) in het ge
bed zouden horen, inplaats van er
vóór. Een ander bad onlangs voor die
mensen, die voornemens zijn om voor
de gaskraan te gaan liggen of om
zichzelf te gaan ophangen en riep ver
volgens met luide stem: 'Here God,
draai de kraan dicht, snijd het touw
door'! Dezelfde voorganger heeft al
eens eerder in zijn gebed de Here
God bedankt voor het feit, dat Hij
punt. Laat men dit weten als men de
ze maatstaf hanteert. Overigens in een
'niet op zijn achterruit had geschre- kerk met richtingen bij een hoogle
ven: Houd afstand, maar dat Hij op
zijn heerlijke rug dat is het Heilig
Evangelie had geschreven: Komt
allen tot Mij'! Aangezien deze 'sponta
ne' gebedstaai ook namens mij-ge
meentelid geschiedt, heb ik het recht
om er bezwaar tegen te maken. Beseft
men wel, dat men namens een ge
meenschap staat te spreken tot Dege
ne, waarvoor de heilige engelen vol
gens Jesaja in diepe eerbied driemaal
heilig zingen?'
Te links
De Delftse studentenpredikant Rens
Kopmels schrijft in 'In de Waag
schaal' over de opvolging van prol'.
Van Niftrik en houdt een pleidooi
voor dr. G. H. ter Schegget:
'Toch vrees ik, de hervormde kerk
een beetje kennende en afgaande op
wat me ter ore komt, dat Ter Scheg
get niet zonder slag of stoot die
plaats van Van Niftrik krijgt aangebo
den. Waarom niet? Het antwoord
luidt: omdat hij 'te links' is of, God
betere het, niet wetenschappelijk ge
noeg, uit bepaalde hoeken. Samen te
vatten in het argument 'niet netjes
genoeg'. Het eerste argument, dat van
de linksheid, is nogal onzakelijk,
maar tenminste eerlijk. Het zal dan
ook buiten de kring van de Gerefor
meerde Bond en de Konfessionelen
niet gebruikt worden. Goed, Ter
Schegget is wat je noemt links in de
politieke zin, bepaald niet in leerstel
lige zin, maar dan links zoals Karl
Barth en Eduard Thurneysen het wa
ren en Miskotte en Gollwitzer het
zijn. Links vanuit het horen van het
evangelie en het verstaan van wet en
profeten en niet vanuit een idologi-
gisch-religieuze binding aan een stand-
raars benoeming een oneigenlijk kri-
terium m.i. Een tweede Van Ruler
zou onmiddellijk benoemd moeten
worden, evenals een tweede Abraham
Kuyper als die zich onder ons bevon
den, geheel afgezien van hun theologi
sche en zeker politieke richting. We
zijn per slot geen politieke partij,
maar een kerk met richtingen, waar
van de één de ander uitnemender
acht dan zichzelf. Op het mogelijke
argument van gebrek aan wetenschap
pelijkheid ga ik niet in ernst in. Het
is waarschijnlijk hoogst hypokriet of
op z'n best onhanteerbaar, werkend
met een wetenschapsopvatting, waar
aan geen twee systematische theolo
gen, beiden voldoen. Was Van Niftrik
wetenschappelijk? Zijn Berkhof, Has
selaar. Strijd, Berkhouwer. Kuitert,
Schillebeeckx of Sperna Weiland het?
Ze zijn het in ieder geval op een nog
al verschillende wijze, meen ik te mo
gen zeggen. Mijn hoop met dit artikel
is dat de benoeming niet al te zeer
wordt beïnvloed door onzuivere argu
menten, oncontroleerbare geruchten
en gesjoemel achter de schermen,
maar dat men in synode en fakulteit
tot een goede en eerlijke beslissing
komt.'
Kruitdamp
In 'Centraal Weekblad' reageert prof.
dr. K. Runia op de jongste oproep
van de vereniging van verontrusten
in de gereformeerde kerken. Hij
vraagt, zonder dat alles geaccepteerd
moet worden, elkaar toch tot het ui
terste te blijven zoeken:
'Dat laatste mis ik toch wel heel erg
in deze Oproep. Ze ligt geheel in de
strijdsfeer. Je ruikt gewoon de kruit
damp! Nogmaals, ik kan me voorstel
len, dat de verontruste broeders eii
zusters soms tot in het diepst va'
hun hart gekweld en gekwetst zijn. Zi
hebben ook elk kerkeklijk recht oA
met kracht te protesteren tegen wi:
zij in strijd achten met Schrift en bi!
lijdends. Maar het zou toch te betrei
ren zijn, als hun bijdrage zou verzai
den in louter protest. Wat onze ke
ken vandaag boven alles nodig hebbe
is een positief worstelen met de mi'
derne problemen, die van alle kante,
op ons afkomen. Die worsteling
niet eenvoudig, maar vraagt de inzi
van ons allemaal, ook van hen di
zich verenigd hebben in 'Schrift e
Getuigenis'.
Dezelfde God?
En tenslotte ditcitaat van dr. C. A
Tukker in het jongerenblad 'Op wei
(van de hervormd-gereformeerd
jeugdbond): t
'Vaak hoor je een rooms-kathoLiek tli
gen een protestant zeggen: 'Och, wi
aanbidden toch dezelfde God'. DS|
klinkt aardig, maar het is geraden oij
er niet al te happig 'ja' op te zeggej,
Is een God Die vrede op aarde sticl^
bij mensen 'van goeden wil', dezelfc^
God als Die vrede op aarde sticht ty
mensen van het (nl. Gods) welbehji
gen? Is een Christus, tot Wie Mari)j
de heiligen der kerk toegang verschat
fen, net zo'n Middelaar als Hij Die a|
leen alles volbracht heeft en doa
Wie alleen en volkomen de toegaiu
tot de Vader gegeven wordt? Is d
Heilige Geest Die in de kerk spreek'
dezelfde Geest als Die vrij door hf
Woord tot ons spreekt en als instrf
ment kiest wie en wat Hij wil? Hf
zijn schijnbaar oude vragen, ma?
zeer wezenlijke, waarmee een roomf
katholiek en een protestant evenzeff
gediend zijn. En ze blijken in alt
verwarring hoogst aktueel.'
