osygin praat met Sadat ver staakt-het-vuren Linkse Chilenen proberen ondergronds te overleven op-de-centen alter? orlog zonder olie is riskant' Israël roogte niet alleen irzaak van honger zes Sahel-landen Eenheidsfront van derde wereld tegenover de EEG LI DERK DE VRIES Twee leden van Nobelprijscomité zijn afgetreden Meningsverschillen in linkse kamp na coup niet verdwenen '/KWARTET VRIJDAG 19 OKTOBER 1973 BUITENLAND T7/K9 EN (UPI) De olicschaarste een ernstige bedreiging voor biliteit en vrede in de wereld cft ook gevaarlijke gevolgen de oorlogvoering. Dit schrijft ofdredacteur van Jane's Wea- jystems, een in Engeland ver end jaarboek waarin een over- wordt gegeven van nieuwe wa- stemen. In een voorwoord op immer van 1973, dat nog voor abische olie-actie werd geschre ven, zegt de hoofdredacteur dat zo als de zaken er nu voorstaan het wegvallen van op aardolie gebaseer de brandstoffen 'in enkele gevallen' de beweeglijkheid van de mogendhe den met 90 procent zou verminderen en in de overige gevallen met 99 procent. 'Dit opent het uitzicht op bizarre militaire scenaria: aan het ene uiteinde van de schaal door kern energie voortbewogen duikboten en aan het andere uiteinde troepen te paard en op de fiets. De 'arme bloe dige infanterie' zit in het midden, waar zij altijd heeft gestaan', aldus de hoofdredacteur. De aardolie- schaarste opent tevens de mogelijk heid van chemische en biologische oorlogvoering, zo vervolgt hij. 'Het uitvallen van tanks, vliegtuigen, na palm, het grootste deel van het scheepsvermogen en de mogelijkheid zich snel (gemotoriseerd) te ver plaatsen kan leiden tot een onfor tuinlijke opwaardering van chemi sche en biologische oorlogvoering. Als de mogelijkheden voor conflict verminderd zijn tot beperkt contro leerbare uitwisselingen van kernra ketten of de moeizame loopgraven oorlog, dan zou voor bepaalde krin gen een chemische en biologische krijg aantrekkelijker worden.' ADVERTENTIE i, LONDEN (AP, Reuter, De Russische premier Kosygin bevindt zich in en heeft er drie 1-angdu- >preikken gevoerd met de jsclie president (Aniwar al- Aangenomen wordt dat n met Sadat praat over ogelijk stiaakt-het-vuren in jd in het Midden-Oosten. ander is gisteren officieel be- naakt door het persbureau voor Iden-Oosten. Er is niet meege- iinds wanneer Kosygin al in ad eerder deze week reeds een aangeboden in zijn réde maar de voor Israël nauwelijks dbare eis verbonden dat de moeten worden teruggetrok- ter de grenzen van voor de ju- g van 1967. Britse Lagerhuis zei minister i-Home gisteren dat het er egint uit te zien 'dat er een an hoop is dat sterke krachten en met pogingen een wapen en vredesregeling te bewerk- Sir Alec zei dat de Lager- :n wellicht hadden gelezen dat in Cairo was en vervolgde: lof dat hij daar op een vredes- 's.' Sowjet-Unie is gisteren het stilzwijgen bewaard over pre- osygin. Berichten dat de pre- Cairo is werden bevestigd nog iden heeft een hoge communis- diplomaat details bekendge- van wat volgens hem een Rus- redesplan voor het Midden-Oos- Moskou stelt, aldus de diplo- voor dat Israël alle Arabische opgeeft dat het in 1967 heeft Een gevangen genomen Israëlische militair wordt hier behandeld in een Egyptisch ziekenhuis. veroverd. Voorts zou een gemengd Russisch-Amerikaanse grensbewaking voor de Arabisch-Israëlische grens moeten worden ingesteld. Het Russi sche plan zou eerst oproepen tot een staakt-het-vuren in de oorlog onder toezicht van de VS en de Sowjet-Unie en met internationale steun. Het plan zou betekenen dat Amerikaanse poli tiebewaking zou worden ingesteld aan de Israëlische kant van de grenzen, terwijl Russische politietroepen aan Arabische zijde zouden optreden. Westerse diplomaten ln Londen gelo ven niet dat het Russische plan ook maar in de verste verte voor Israël aanvaardbaar is. Het zou bovendien het risico van een rechtstreekse con- ERDAM In de Sahel-landen, de zes Afrikaanse landen, oor volgende week in Nederland een hulpactie wordt gehou- mtbreekt alles wat nodig is voor een goede ontwikkeling. id in deze straatarme streek is jzonder schrijnend geworden e jarenlange droogte. In onge- es jaar is er hier vrijwel geen gevallen. De bodem is daardoor erd in een woestijn. Dat is lig voor de bevolking, die het geheelmoet hebben van de uw. Van de 26,5 miljoen men ie hier wonen worden er nu miljoen direct met de honger- edreigd. SBAAR deze noodtoestand is niet alleen ten aan de jarenlange droogte, ijk heeft de natuurramp alleen duidelijk gemaakt hoe ontzet- wetsbaar deze landen zijn door olkomen achtergebleven ontwik- De Sahal-landen (Mauretanië, Boven-Volta, Niger, Tsjaad en al) behoren tot de armste van reld. Niger en Mauretanië heb- at mijnbouw, maar verder ont- in deze streek elke vorm van rie. De landen zijn geheel af- lijk van de landbouw. En voor twikkeling tot een economie met at bredere grondslag ontbreken ucturen. Om dit te kunnen ver moet men terug naar de tijd &e landen nog Franse koloniën Dat is nog niet zo lang gele- alle zes landen zijn pas sinds onafhankelijk. Tot die tijd heeft rijk niets gedaan aan een even- ge ontwikkeling. De landbouw- ktie werd eenzijdig gericht op 'oer van produkten, die Frank- eld opleverden. zoveel oud-koloniën zijn ook de anden blijven zitten met een cultuur. Frankrijk heeft ver in deze gebieden de voorwaar- o scheppen, die nodig zijn voor sterkere economische ontwikke- Er is geen kader, er zijn geen oolde arbeidskrachten en er is een geld voor investeringen. Om te krijgen zou de export van ouwartikelen moeten worden op- rd. De kennis om de landbouw- «tie op te voeren is er echter Geprobeerd wordt de oppervlak- sndbouwgrond uit te breiden, "oor moeten grote stukken bos !'i gekapt, maar dat heeft weer ev°lg dat de streek nog kwets- cr wordt in tijden van grote 'te. Door het kappen van de bo- Kfijgt in feite de woestijn de hch uit te breiden. De Sahara steeds verder op naar het 'De zes Sahel-landen zitten ge- n in een vicieuze cirkel van ar- c. Een cirkel, die alleen doorbro- ;sn worden indien vanuit de bui- jceid daadwerkelijk hulp wordt 'en,' aldus de organisaties, die in r|<jnd de hulpactie organiseren, oden een grootscheepse actie op u°ment noodzakelijk, maar voe gen daaraan toe: 'Zij vormen ook het bewijs voor het falen van de hulp die deze landen totnutoe hebben ontvan gen. Het is duidelijk, dat alle'en maat regelen op lange termijn kunnen voorkomen dat zich in de toekomst nogmaals een ramp zoals nu voor doet.' frontatie tussen de VS en de Sowjet- Unie vergroten. De communistische diplomaat had echter verklaard dat Moskou in Duits land het voorbeeld zag van een vrede die door de VS en de Sowjet-Unie is gehandhaafd door tussen beide delen als 'politieman' op te treden. De Sow jet-Unie zou op voorbeeld van Duits land een oplossing voor het Midden- Oosten voorstaan. Maar Jeruzalem is een apart probleem, aldus de diplo maat, die daar niet over uitweidde. Aangenomen wordt dat Jeruzalem dan een soort 'Berlijn' van het Midden- Oosten zou moeten worden. De Amerikaanse minister van buiten landse zaken Henry Kissinger heeft verklaard dat hij de pogingen de oor log in het Midden-Oosten te beëindi gen beschouwt als 'een test van de werkelijke betekenis van de ontspan-, ning' tussen de VS en de Sowjet-Uriie. In een rede voor dé 'Vereniging voor het Amerikaanse Leger', waar hij de George Marshall-prijs 1973 ontving, zei Kissinger dat de VS proberen deze moeilijke situatie op te lossen met een. combinatie van diplomatie en vastberadenheid. Het moet duidelijk zijn dat wij proberen onze natie te vrijwaren van oorlog, maar niet tot de prijs dat de rest van de wereld aan oorlog wordt blootgesteld. De oorlog in het Midden-Oosten stelt de ont spanning ernstig op de proef. Maar ondanks de moeilijkheden van het ogenblik heeft de verbetering van de betrekkingen tussen Washington en Moskou het gevaar op oorlog in dn wereld verminderd, aldus Kissinger. Robert McCloskey, de woordvoerder van Kissingers ministerie, heeft giste ren verklaard dat de VS en de Sow jet-Unie met elkaar in contact staan om een einde te maken aan de oorlog. McCloskey voegde er echter aan toe dat ondanks deze contacten er nog ..geen' uitzicht was op een oplossing. Deze uitspraak was aanzienlijk minder optimistisch dan die van de Britse mi nister Douglas-Home, die verklaarde dat er hoop op een vredesregeling is. Gerald Warren, de woordvoerder van het Witte Huis, heeft meegedeeld dat de VS in delicate diplomatieke onder handelingen verwikkeld is met de bij de oorlog betrokken partijen en met de grote mogendheden. De VS willen een snel einde aan de strijd en een atmosfeer scheppen, die helpt een di plomatieke regeling tot stand te bren- gen, aldus Warren. President Nixon heeft ondanks de Amerikaans-Russische tegenstellingen in verband met de oorlog, er opnieuw bij het Congres op aangedrongen, de Sowjet-Unie de status te geven van meest-begunstigde ten dienste van de •Amerikaans-Russische handelsbetrek kingen. Nixon herhaalde zijn verzoek woensdagavond. Coalitie in Turkije? ANKARA (DPA) De Turkse Repu blikeinse volkspartij (RVP) is na de verkiezingen van zondag met 185 ze tels in het parlement in staat een coa litieregering te vormen met de Partij tot nationale redding. De RVP is een socialistisch-democratische partij naar Westeuropees voorbeeld en de met 48 zetels naar de derde plaats opgerukte Partij tot nationale redding wordt we gens haar streng-religieuze wereldbe schouwing als rechts gekwalificeerd. Volgens politieke waarnemers staat ze echter met haar economisch en soci aal program nog linkser dan de RVP. Vervolg van pagina 1. Egypte zal de tankslag in de Sinai be slissend kunnen zijn in de oorlog. Volgens de Amerikaanse militaire au toriteiten hebben de Israëli's in de tankslag het initiatief in handen. Maar de belangrijkste vraag is te we ten of Israëli's en Arabieren de strijd zullen willen uitvechten tot de totale nederlaag van een der partijen of dat zij een oplossing aanvaarden die elk der partijen de mogelijkheid biedt de overwinning voor zich op te eisen, al dus de Amerikaanse militaire zegslie den. Volgens het Pentagon kunnen de ver liezen in de strijd als volgt worden begioot: 3000 gewonde Israëli's, 13.000 gewonde Egyptenaren en Syriërs en een paar honderd gewonden bij Irake zen, Jordaniërs en Marokkanen. Tanks: Israël verloor er 760, Syrië 860, Egypte 580, Irak 125 en Jordanië 20 tct 30. Vliegtuigen: Israël verloor er een honderdtal, Syrië 155, Egypte 110 en Irak 21, aldus de Amerikaanse schattingen. Volgens het Russische persbureau TASS heeft Israël in totaal 269 vlieg tuigen verloren, 15 helikopters. 492 tanks en 15 raketlanceerinstallaties. Het Amerikaanse ministerie van de fensie heeft gisteren meegedeeld dat binnen de 'afgelopen 24 uur' een aan tal Noordkoreaanse piloten heeft deel genomen aan gevechtsmissies tegen Is raëlische vliegtuigen. William Beech- er, woordvoerder van het Pentagon, zei dat ongeveer 30 Noordkoreanen op de Russische Mig-21 toestellen vlie gen, die deel uitmaken van de Egypti sche luchtmacht. Beecher weigerde te zeggen hoe hij aan zijn informatie was gekomen. De Noordkoreanen zou den uitsluitend 'defensieve' vluchten maken. Op het Syrische front is de strijd gis teren voortgezet. Ook daar woeden tankslagen voort en maken beide par tijen melding van elkaar toegebrachte verliezen. Er werden geen meldingen gemaakt van belangrijke vorderingen. Het Internationale comité van het Ro de Kruis heeft gisteren in Genève Be kendgemaakt dat Israël een lijst heeft ingediend met namen van 707 Arabi sche krijgsgevangenen. Het aantal Is raëlische gevangenen bedraagt volgens de lijst 'omstreeks 300'. Egypte heeft tot nu toe de namen van 43 Israëli's bekendgemaakt, Syrië heeft geen lijst verstrekt en in Libanon worden twee israëli's gevangen gehouden. Van de Stichting tot steun aan joden in Arabische en Oosteuropese landen is vernomen dat grote ongerustheid heerst over de ongeveer 4500 leden van de joodse gemeenschap in Syrië en de veel minder leden tellende ge meenschap in Irak. In Aleppo zouden alle mannelijke joden in de gevange nis zijn gezet, terwijl de vrouwen er streng huisarrest hebben. Is een Derk de Vries roker een Kom, kom. Er zijn nog ervaren sigarenrokers die op hun eigen smaak en fijne neus vertrouwen» Die roken Derk de Vries omdat die gewoon voordeliger zijn. Kunnen e net iets meer genieten. een warme vriendschap waard! V_ BRUSSEL (ANP) De ruim veertig ontwikkelingslanden waar mee de EEG onderhandelingen voert over toekomstige betrekkin gen, hebben gisteren in Brussel vrij nuchter laten weten dat de ge meenschap wat minder vaag in haar standpuntbepaling moet wor den. OSLO (Reuter) Twee leden van de Noorse Nobelprijscommissie zijn afge treden uit protest tegen het besluit, de Nobelprijs voor de vrede 1973 toe te kennen aan de Amerikaanse minis ter van buitenlandse zaken, Henry Kissinger, en de Noordvietnamees Le Due Tho. Het zijn de liberaal Helge Rognlien en de oud-parlementslid voor de Centrumpartij, Einar Hovd- haugen. Een Noors socialistisch parlementslid, mevrouw Berit Aas, heeft een diep gaand debat geëist over de samenstel ling en functie van de Nobelprijscom missie, waarvan de leden door het Noorse parlement voor een periode van zes jaren worden benoemd. Het voorstel is in overweging genomen. Crisis in IJsland REYKJAVIK (Reuter) De commu nistische partij van IJsland, onmis baar element in de regeringscoalitie, heeft de Britse voorstellen ter beëin diging van de een jaar oude kabeljauw oorlog, afgewezen en zo de regering in Reykjavik in een crisis gestort De Zaïrese (Kongolese) minister van handel, Namwisi Ma Koyi, die namens alle ontwikkelingslanden de gemeen schap een verklaring aflegde zei: 'We verwachten van de EEG een duidelijk standpunt over zulke belangrijke as pecten van de onderhandelingen als de nietwederkerigheid van handels voordelen en stabilisatie van export ontvangsten.' Namwisi Ma Koyi liet er ook geen twij fel over bestaan, dat alles wat verte genwoordigers van de drie groepen ontwikkelingslanden (Afrika, het Ca ribische gebied en de Stille Oceaan) eerder hadden verklaard, nog steeds van kracht is. Dat houdt in. dat de ontwikkelingslanden nog steeds eensge zind zijn in hun afwijzing van de zo geheten wederkerigheid van de han delsvoordelen. Dat houdt echter ook ln, dat de ontwikkelingslanden vrije toegang tot de EEG-markt voor hui» landbouwprodukten willen. Verwijt Maandag beginnen ln Brussel de on derhandelingen tussen de ontwikke lingslanden en de gemeenschap, waar van deze ministersconferentie het offi ciële begin vormde. De eigenlijke on derhandelingen zullen voor de ge meenschap door de Europese commis sie gevoerd worden. De ontwikkelings landen zullen een comité van ambas sadeurs' vormen, dat namens hen al len de gesprekspartner van de Euro pese commissie zal zijn. Het verwijt dat de woordvoerder van de ontwikkelingslanden de EEG maakte over de vaagheid van haar standpunt werd overigens in conferen tiekringen niet al te serieus genomen. 'Als de gemeenschap nu al een krach tig standpunt ingenomen had, was dat misschien uitgelegd als een wilsopleg- ging door de EEG', zo zei een Belgi sche woordvoerder. Crisis Dat de ontwikkelingslanden overigens wel een vastberaden houding zullen aannemen bleek ook uit de laatste passage van de rede van Namwisi Ma Koyi, die grote indruk maakte. De Zaïrees verklaarde dat de wereld op het ogenblik voor een ersis staat in de betrekkingen tussen ontwikkelde en onderontwikkelde landen een crisis die even groot is dan welke zich ooit heeft voorgedaan. Hij legde een niet mis te verstane eis op tafel. 'In een kader, dat voor alle ontwikkelingslanden die hier om de tafel zitten acceptabel is, moet er on derhandeld worden over een toekomst contractueel akkoord op een vaste ba sis. En daarbij moet er een meer be vredigend model uit de bus komen dan alles wat we tot nu toe gehad hebben zo zei hij.' Ook Mitchell vangt bot WASHINGTON (UPI) De vroegere vertrouweling van president Nixon en gewezen minister van justitie der Verenigde Staten, John Mitchell, heeft gefaald in een poging, geluids banden van het Witte Huis gerechte lijk te laten opeisen. Een federale rechter in New York heeft een verzoek hiertoe van Mit chell (die met de gewezen Amerikaan se minister van handel Maurice Stans van meineed en samenzwering be schuldigd wordt) van de hand gewe zen. Het afgewezen verzoek van Mit chell slaat op geluidsbanden, die tus sen november 1971 en januari 1973 zijn opgenomen. Rotsblok op woningen KOEALA LOEMPOER (Reuter) Gevreesd wordt dat gisteren in Malei sië veertig a vijftig mensen levend be graven zijn onder een rotsblok en puin die tijdens een hevige regenbui losraakten en terechtkwamen op wo ningen in de tinmijnstad Ipoh op 166 kilometer ten noorden van Kaoela Loempoer. Een politiewoordvoerder in Ipoh zei dat de meeste bedolven mensen Indis che 'dhobies' kledingwassers wa ren. SANTIAGO (AFP) - Na een maand geleden nog de (betrekkelijke) macht in han den te hebben gehad is links-Chili nu nog slechts een schaduw, die onder gronds poogt te overleven. Een algemene terugtrekking werd bevolen door de leiders van de socialistische en de communistische partij en van de uiterst linkse MIR (Beweging van Revolutionair Links). Na de eerste golf van onderdrukking, die volgde op de militaire staatsgreep van 11 september, werden onmiddel lijk de contacten hervat tussen de sta ven van de verschillende groeperin gen, in een poging een verzetsfront te vormen tegen de nieuwe militaire machthebbers. Het schijnt echter, vol gens uit goede bron ontvangen aan wijzingen, dat de politieke menings verschillen tussen linkse en uiterst- linkse groeperingen, die al tijdens de regering-Allende manifest waren ge worden, in het licht van de nieuwe si tuatie de laatste weken nog zijn ver scherpt. Het verzetsfront, zo heet het, zou on der de huidige omstandigheden niet worden gevormd. Dat wil zeggen, niet voordat de linkse organisaties werke lijk een politieke analyse hebben kun nen maken van de situatie. Er zijn overigens wél twee soorten allianties voorgesteld: één van de Communisti sche Partij, die de oprichting predikt van een 'Democratisch Front', waarin niet alleen de groeperingen van de Unidad Popular vertegenwoordigd zijn, met name de Communistische Partij, de S.- jialistische Partij, de MA- PU 'links, dissidenten van de Chris ten-Democraten) en de Radikale Par tij, maar ook de MIR en enkele Chris ten-Democratische groeperingen on danks hun voorbije oppositie tegen het regime van president Allehde. De MIR, die de steun zou hebben ge kregen van de linkervleugel van de Socialistische Partij en de stilzwijgen de instemming van de Comministi- sche Jeugd, stelde van haar kant de instelling voor van een 'Revolutionair Front', dat uitsluitend zou moeten be staan uit partijen van links en ui terst-links. Overleving De discussie over de vorming van een eenheidsfront tegen de junta zou voorlopig zijn verdaagd om prioriteit te kunnen geven aan de 'overleving' van leiders en militanten tégen dë achtergrond van de scherpe Onder drukking. De linkse partijen zïjri. in verschillende mate flink getroffen door de coup, die hen, volgens talrij ke aanwijzingen, algemeen heeft ver rast door zijn vorm en zijn geweldda dig karakter. De communistische partij, veruit het best georganiseerd al is het niet de grootste groepering, heeft naar het schijnt in de eerste dagen van de machtsovername het minst verliezen geleden. Tegen de middag van de elf de september, toen de bommenwer pers van de Chileense luchtmacht het Moneda-paleis bestookten, waarin zich Salvador Allende bevond, schijnt de leiding van de Communistische Partij aan haar kaders het bevel te hebben gegeven onder te duiken, in de veron derstelling, dat geen enkel verzet mo gelijk was tegen het geweld van de militaire aanval. Intact De 'Comision politica* (Politburo) van de partij wilde op die manier po gen zijn apparaat intact te houden. De communistische arbeiders in de fa brieken, na bijna 12 uur lang te heb ben gewacht met het doel openlijk weerstand te bieden aan de interven tie van de militairen, kregen aan het eind van de dag opdracht zich terug te trekken. Het merendeel van hen zou de maandag na de coup gehoor hebben gegeven aan het bevel van de leiding het werk te hervatten, omdat dit het enige middel zou zijn gegroe peerd te blijven en zich ondergronds te organiseren. Desondanks werd na enkele weken de communistische partijsecretaris Luis Corvalan gearresteerd, tezamen met nog twee leden van het Politburo, ter wijl Enrique Aris, lid van het centra le comité, in het ziekenhuis van San tiago overleed aan opgelopen verwon dingen. Altamirano De Socialistische Partij werd veel zwaarder getroffen. Verscheidene lei ders werden opgepakt, onder wie de socialistische ministers van president Allende. Tijdens de laatste maanden van de Unidad Popular-regering was de partij al verdeeld, maar ze schijnt nu praktisch uiteengevallen, onder meer doordat de linkervleugel zich niet meer aan de leiding wil onder werpen. De socialistische voorman, Carlos Altamirano, de man die door de Chileense militairen het meest wordt gezocht, staat nu zeer dicht bij de militanten van de MIR-beweging. In de socialistische gelederen schijnt behoorlijk verwarring te heersen, niet alleen wegens de leiderscrisis, maar evenzeer door het ontbreken van een organisatiestructuur, wat vanaf de eerste dag van de staatsgreep tot ge volg had dat de krachten zijn versnip perd. De radikale leiding van de MIR-bewe ging daarentegen schijnt praktisch on geschonden uit de omwenteling te zijn gekomen. De beweging was onder de regering-Allende al semi-ender- grond.s en had daarom minder moei lijkheden zich te verbergen met volle dige handhaving van de permanente verbindingen. Wel zou het totaal ont breken van verzet tegen de militaire I!' i Wie niet werd opgepakt, dook onder Junta een morele knak hebben ver oorzaakt in de militante gelederen. Beëindigen De discussies tussen de verschillende leiders hebben, meent men te weten, tot een enkele gezamenlijke beslissing geleid: het beëindigen van elke indivi duele daad van guerrilla-voering, sa- botage-pleging, legging van hinderla gen enz. Elke organisatie zou zich nu bezighouden met het tellen van doden en gevangenen, met het hergroeperen en reorganiseren van ondergrondse structuren die men al vele jaren lang gekend heeft. De moeilijkheden van een onder gronds leven worden nog verdubbeld door het streven naar materiële over leving: talrijke militante en vakbonds kaders, zelfs als ze niet aan vervol ging blootstaan, zijn momenteel zon der werk. De nieuwe arbeidswetge ving van de militaire junta maakt het dan ook bijzonder gemakkelijk alle mensen naar huis te sturen, die poli tiek weinig betrouwbaar worden ge acht.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1973 | | pagina 9