Uit de maandbladen
Confectie van
Jacques Esterel
fe|,ffi330d8|^
dagpece
Recepten
wedstrij
*8
Literatuur
van slaven
uw probleem
ook het onze
kopt en
Moeder Ina s
uit Franeker
Lia Dorana
als boerin
Zanger van 'Zuster Ursula' over: de Bijlmermeer, macro
biotisch eten, onkosten, cabaret en slechte tijden:
TROCiW/KWARTET MAANDAG 15 OKTOBER 1973 BINNENLAND tl
Het september-nummer van het lite
raire maandblad 'Tirade' is gewijd
aan de jonge Surinaamse literatuur.
Zo wordt dat tenminste aangegeven
op de omslag van het blad en die aan
duiding klopt aardig, maar toch niet
helemaal. Jan Voorhoeve namelijk,
die zich bezig houdt met het weten
schappelijk taalonderzoek in Suriname
Schreef voor dit nummer een belang
wekkende beschouwing over de mon
deling overgeleverde literatuur van "de
slaven een literatuur die al meer
dan honderd jaar oud moet zijn. Wat
heet dan jong.
Voorhoeve's verhaal is opmerkelijk
omdat het aan de hand van de verha
len van de slaven zelf een ander
beeld van de slavernij schetst dan het
traditionele. In deze verhalen is de
slavenbevolking geen willops slachtof
fer meer. De slaven stellen zich te
weer. complotteren, vluchten en ge
bruiken magische middelen ter be
zwering.
Die verhalen tasten het beeld van de
slavernij aan, zoals dat bij ons ge
vormd is door de morele verontwaar
diging van de voorvechters van de af
schaffing van de slavernij, maar het
is tegelijk duidelijk dat de inhoudelij
ke waarheid van die verhalen in de
loop van de tijden steeds meer tot
een mythe werd omgevormd. Voor de
slaven zullen deze verhalen dezelfde
psychologisch-morele waarde hebben
gehad als bijvoorbeeld voor de Neder
landers in de tweede wereldoorlog Je
moppen en anecdotes over Hitier,
Goering en Goebbels. Zij zijn illustra
tief om d geschiedenis juist te ver
staan (De Jong nam er dan ook
terecht een aantal op in zijn geschie
denis van de tweede wereldoorlog),
maar zij vormen geen historische
bron en daarom praat Voorhoeve er
in zijn opstel wel wat erg opgewekt
over.
Het nummer bevat verder een inlei
ding tot de na-oorlogse (inderdaad: de
jonge) Surinaamse literatuur door
Hugo Pos, die als gast-redacteur voor
dit speciale nummer optrad. Hij be
gint zijn verhaal met J. A. G. Hoen
ders een man die in het maand
blad 'Foetoeboi' (dat tussen 1946 en
1956 verscheen) het opnam voor het
neger-engels, het Sranan Tongo. Hoen
ders ventileerde in zijn blad beslist
geen revolutionaire ideeën ('een man
die het 'ik zag twee beren broodjes
smeren' in het neger-engels omzet is
geen Che Guevara'), maar zijn in
vloed is zeer groot geweest o.a. op
mr. Eddy Bruma, die nu de linker
vleugel in de Surinaamse politiek ver
tegen woord igt.
Met de positie van dat Sranan Tongo
is het eigenaardig gesteld. De grootste
van alle Surinaamse schrijvers van dit
ogenblik, Dobru, gebruikt voor zijn
verhalen bewust het Nederlands (zij
het een Surinaams-Nederlands) omdat
hem gebleken is dat proza in het Sra
nan Tongo de gemiddelde lezer maar
heel moeilijk bereikt. Immers men
spreekt de taal wel, maar men heeft
haar nooit leren lezen en schrijven.
Echter: voor poëzie geldt die handicap
niet. In het Surinaams geschreven ge
dichten blijken wèl aan te slaan.
Ook Rodney Russel heeft moeilijkhe
den met het Surinaams. 'Als instru
ment om mij uit te drukken is het
voor mij ontoereikend, tenzij ik zelf
allerlei nieuwe woorden ga maken,
maar dan is er van de taal geen spra
ke meer, alleen maar van geheimtaal.
Het Surinaams is mij niet eigen op de
wijze waarin het Nederlands mij ei
gen is, en dat is gewoon een feit waar
mijns inziens al dan niet aanwezige
nationalistische gevoelens verder niets
mee te maken hebben'.
/De Gids' komt in het zesde nummer
'van de 136e jaargang een nadere
datering ontbreekt.nog even terug
op de opschudding die het vorige
Gids-nummer, met documenten over
de Oosteuropese oppositie, hier en
daar had veroorzaakt. In een door
Godfried van Benthem van den Bergh
ondertekende kanttekening wordt
Gids-redacteur Constandse schoon ge
wassen van de blaam die hem was
toegedicht, omdat hij met zijn 'veto'
een aantal hem niet welgevallige be
schouwingen zou hebben getroffen
(o.a. van Nico Scheepmaker). Van den
Bergh neemt de verantwoordelijkheid
voor het weglaten van deze beschou
wingen op zich, met verwijzing naar
allerlei technische en praktische moei
lijkheden. Wèl wordt duidelijk dat
Constandse met zijn 'enerzijds-ander-
zijds beschouwing' over de Oosteuro
pese oppositie binnen de Gids-redactie
alleen staat. Hij heeft gebruik ge
maakt van het recht van elke Gids-re
dacteur: in de Gids te kunnen schrij
ven wat hij wil. De rest van de redac
tie had geen behoefte aan een 'tegen
wicht'.
m i
Brieven die niet zijn voorzien van
naam en adres kunnen niet in behan
deling worden genomen. Geheimhou
ding is verzekerd. Vragen die niet on
derling met elkaar in verband staan
moeten in afzonderlijke brieven wor
den gesteld. Per brief dient een gul
den aan postzegels te worden ingeslo
ten. Adres: redactie Trouw-Kwartet,
postbus 948, Rotterdam.
Vraag: Enige tijd geleden promoveer
de iemand aan een der theologische
hoge scholen op een onderwerp over
de strijd om de vrije wil tussen Cal-
vijn en iemand anders. Onze vraag:
WIE WAS dat en waar is het proef
schrift uitgegeven?
Antwoord: Op 17 april van
promoveerde dr. Melles, emein
dikant te Veenendaal, bij p P
man uit Kampen met als or |P;
van zijn dissertatie: De strij(!e
vrije wil tussen Pighius en ln
De uitgeverij is Kok te Kamp'
Vraag: Welk bedrag is nog vir.
van successierechten bij 1<
aan een kerkgenootschap of
gelijks?
Antwoord: Tot 10.000 guldi"
vrijstelling. Daarboven gel
vrijstelling niet en is er tien s.
successierecht. De notaris is
wezene u verder in te lichten
£aimÊöe&
Kwaliteits-
HANDSCHOENEN
•n -TASSEN
Handzame prijzen.
In Uw omgeving
voorHANDEN.
Een lezeres, ergens in
land verbouwt op haar
of in de tuin paprika
doet ze al vijf jaar en
begin waren de huis]
niet zo dol op deze zelfg
groente. Maar dat is nu
want deze lezeres heeft i
ma soep-recept uitgevom
paprika's en tomaten,
cept drukken we hieroi
alleen de inzendster in
is helaas vergeten haar n
adres op haar brief te
Als ze ons nog even V
wil, via een briefkaart,
krijgt ze de wekelijki
voor het-beste recept: hf
Margriet kookboek,
stuurd.
5 grote tomaten
2 rode paprika's
1 uit
bosje selderij
3 blaadjes laurier
zout
100 gram bloem
100 gram boter
1 liter water
bouillonblokjes
Haal de schil van de
door ze even in heet i
doen en dan te pellen,
fijn, alsmede de paprik!
de ui in stukjes snijden
alles samen met de
blaadjes met een beetj1
opzetten en ongeveer
uur zachtjes laten koke
de massa. Maak een lit<
Ion van water met
Smelt de boter, doe
bloem bij en roer er ve
de bouillon door. Dan
ten-paprika-massa er di
ren en op smaak afmal
zout, peper en een
room.
Heeft u een recept ze!
vonden? Stuur het
Trouw/Kwartet, redact
Maandag, postbus 859,
dam. In de linkerbovenl
cept (P.S.: waarom wo
zo weinig nieuwe visi
ingestuurd?)
«■■■■■■■■■■■■■■■I I
Hier is dan het all
nieuws van het smai
front: moeder Ina uit Fi
Een struise 42-jarige huj"
moeder van drie zoons
dochter die het lied
mannen' op de hitpar
hoog schiet. Moeder In n
in dit lied melding van o
voering van kindere n
vreemde mannen. 'Ik
dat ik nu eindelijk de
krijg, die ik verdien',
struise weduwe uit F
Vijf jaar geleden was
het scherm te zien tijdjsi
imitatiewedstrijd waai
Tante Leen zó prima
dat deze Amsterdamse
zei: als je me maar niet
concurreren! 'Ik heb in
ven wel veel ellende
maakt, maar gelukkig
nooit één van mijn eige 4(
ren ontvoerd'.
De eerste aflevering v
rin in Frankrijk' hebbel
het scherm gehad. Ba
spraken over: een vert,
Bartje. Lia Dorana, de tjj
Frankrijk deert het niet
moe ben ik wel', zegt
lijkt erop of ik al di«a;
twintig jaar uit het bfcr
moeten afwerken, zó t
ben ik bezig geweest n is
rol'. En verder: 'Het toi
heerijke rol. Dat komt:!d
nogal ambachtelijk ingt ie
in de serie heb ik men
uitleven: zelf kaasmak',
kalf halen, melken en
zaken'.
H
ROB DE NIJS IS
WEER EENS TERUG
Hij staat wat verloren tussen de verschrikkelijk hipgeklede popjongens. Zelf heeft hij
nu niet direct en kostuum van Hollenkamp aan, maar toch
Na de groep Heart wordt de band met zijn nieuwe lied gestart Rob de Nijs weer terug in
het popwezen. In drie weken tijd gingen er vijftienduizend exemplaren van 'Zuster Ur
sula' over de toonbank. Dat betekent dat je als artiest in programma's als 'Toppop' en
'Popzien' moet staan. Rob de Nijs draagt het manmoedig, ook al staat er dan al een drie
in zijn leeftijd.
We zijn in de Amsterdamse stu
dio Bellevue, waar de opnamen
worden gemaakt van 'Popzien'.
Rob de Nijs stapt er rond in
zijn gecultiveerde spijkerbroek
met een glimmend zijden jack
waarop een aardbeienmotief.
Zijn haar zit in een keurige
coupe, hij heeft schone nagels,
alleen een weinig baardgroei,
zoals iedere ochtend wanneer
hij uit bed stapt. Deze ochtend
was er geen tijd om zich te
scheren.
De muziek is te horen en Rob
swingt een weinig op de muziek
van Boudewijn de Groot Uit
zijn mond komt zachtjes de
tekst van Lennard Nijgh. Na
één keer repeteren wordt er
met de floormanager overlegd
hoe Rob het beste de tijd kan
doorbrengen wanneer op de
plaat de muzikanten een solo
spelen en hij weinig te doen
heeft. Afgesproken wcrdt dat
Rob dan in de handen zal klap
pen en op de grond zal stam
pen. Einde repetitie.
'Om vier uur is er nog een ge
nerale. Dat had ik niet gedacht.
Nu kan ik niet naar huis om
boodschappen te doen voor
EU.v. Dat verwacht ze, want ze
heeft geen vervoer en moet he
lemaal naar het dorp'. We lo
pen naar de kleedkamers die
onder de grond liggen. Daar
kan worden gepraat. En terwijl
toch de basgeluiden van de Ge
orge Baker Selection tot ons
doordringen zegt Rob: 'Ik ben
deze hele 'sien' een beetje ont
groeid. Ineens zit ik er weer
middenin, door zo'n hit als Zus
ter Ursula. Het begon een paar
maanden geleden al met Jan
Klaassen. Toen dacht ik: zou
leuk zijn als dat een hit werd.
Ja, dat is altijd fijn. Totaal zijn
er daar vijftienduizend van ver
kocht En van 'Zuster Ursula'
in drie weken al dat aantal!'
Hij vertelt dat hij door de mu
sical 'Salvation' met Lennard
Nijgh in contact kwam. Toen
werden de plannen geboren cm
een langspeelplaat te maken.
Maar bij Phonogram zeiden ze
eerst: nou, laat die De Nijs
maar eens bewijzen dat er nog
steeds publiek voor hem is. Zo
doende zijn er eerst twee sing
les op de markt gegooid met dit
verrassend resultaat. Die lang
speelplaat komt een dezer da
gen daarom ook uit. Verder is
Rob aan zijn derde seizoen be
gonnen in het cabaret Tingel
Tangel van Sieto en Marijke
Hoving.
Dertig jaar is hij nu. Met een
tiemer-carrieère achter zich. Met
de wetenschap dat je omhoog
gegooid kunt worden en dat
men vervolgens niet meer naar
je omkijkt zodat je je te pletter
valt. Leuk leventje, lekker idee,
aardig publiek.
Rob de Nijs: 'Dat gebeurt me
nu niet meer. Ik rust op meer
dere pijlers. Het is niet alleen
meer die hitparade. Die is er
nu weer bijgekomen en dat
vind ik leuk. Maar ik heb intus
sen zoveel geleerd en gedaan:
cabaret, musical, televisiewerk
in Oebele en De Weg Naar Ha-
melen. Nee, zo'n doodklap maak
ik niet meer'.
fie van Rob de Nijs uit. Twee
jaar nadat hij ontdekt was tij
dens een talentenjacht waarvan
de finale in het Concertgebouw
te Amsterdam werd gehouden:
'Naam Rob de Nijs, geboren 26
december 1942 te Amsterdam,
zakenadres Phonogram Singel
170 Amsterdam, beroep vader
rij-instructeur, stemtype bari
ton, opleiding HBS academie
voor kleinkunst, zangstudie,
haar donkerblond, kleur ogen
blauw, hobby's pianospelen, mu
ziekgeschiedenis, filmen, schil
deren, ballet, paarden, muzikale
favoriet in Nederland Rita
Reys, buitenland Ray Charles
en Caterina Valente. Naam be
geleidingsgroep The Lords.
N.B.: de naam The Lords is af
komstig van de familienaam
Heeren.
Dan volgen de titels van een
stelletje platen: Linda, Jenny,
Voor Sonja doe ik alles, Trees,
Ritme van de regen, Oh had ik
een hamer, Loop naar de maan,
Iets voor mij en meer van der
gelijk fraais.
Lege huls
Biografie
In mei 1964 gaf platenmaat
schappij Phonogram een biogra-
Rob over die tijd: 'Toen was ik
een lege huls. Nou ja, dat kan
toch ook niet anders? Ik heb de
laatste tien jaar wel het één en
ander meegemaakt, onder meer
dat wegslikken van die bittere
pil van het er ineens niet meer
zijn. Dan leer je je vrienden
kennen hoor, laat ik je dat ver
tellen'.
Even dat verleden snel op een
rij: Rob de Nijs en The Lcrds.
Rob de Nijs en The Lords uit
elkaar. Jumping Jewels met De
Nijs, ruzie met Trea Dobbs,
even later weer opgelost. Tele
visieshows, naar Knokke ('63),
Johnny Lion en Rob de Nijs bij
Boltini ('verschrikkelijk hard
gewerkt en verschrikkelijk veel
gelachen'), in 1964: Rob de Nijs
gaat trouwen met Carla Lipp.
Berichtje in 1968: Rob de Nijs
gaat trouwen met Elly Hesse-
ling. Dót huwelijk gaat door en
bestaat nog steeds.
Maar intussen is de zoon van de
rijschoolhouder allang niet
meer op de hitparade te vinden.
Hij verhuist met zijn kersverse
echtgenote naar Bergen op
Zoom. Daar heeft Elly's vader
een bar-discotheek. Rob gaat
daarin zingen, zo tot het och
tendgloren, slaapt dan een uur
tje en spoedt zich vervolgens
naar Hilversum om te negen
uur een radio-opname te ma
ken. want alles is meegenomen
in die tijd.
Een onbekend verhaal uit die
tijd: Rcb de Nijs zakte volledig
in elkaar, raakte in de vernie
ling en vrouwtje Elly werd
lichtelijk hysterisch. Rob viel
door een raam, rende bloedend
en bloot door de straat. De huis
arts van Elly gaf haar een fik
se klap in het gelaat en toen
was het over. Elly over die tijd:
'Dat had nog nooit iemand ge
daan: me een flinke klap ge
ven'.
De Bijlmer
Het echtpaar De Nijs ziet het
in het geheel niet meer zitten
en het vertrekt naar Amster
dam. Naar een flat in de Bijl
mermeer. Rob gaat opnieuw be
ginnen in de musical van De
Nieuwe Komedie. Elly komt in
eeh bar te werken. Een verslag-
Het is al een tijdje bekend dat de qrote couturiers van
Frankrijk maar iceinig verdienen aan de echte haute cou
ture. Inteqendeel: er wordt soms verlies qeleden op de
grote creaties. Vandaar dat de ontwerpers zich vrijwel al
lemaal op de confectie hebben gestort. Hier twee foto's
van de nieuwste modellen van Jacques Esterel. Een che-
misiervest voor vrouwen in gemengd Indisch schapenleer
in koraalrood. Het getailleerde jasje is voorzien van zak
ken en omslagmanchetten. Een lang vest voor meneer: met
chemisierkraag. Er zitten vier zakken'in, dus geen geklaag
meer over broeken waar geen opbergmogelijkheden inzit
ten. De twee kinderen hebben (links) een ensemble in be
drukte, wasbare jersey. Het rechtermeisje heeft een over-
gooier aan van dralene in de kleuren blue roy en mais.
ner een geweldige fan van me.
En och, ik sta er toch voor me
zelf? Ik ben vrij zeker van me
zelf geworden, maar af en toe
denk ik nog weieens: wat doe
ik hier tussen al die popjon
gens?'
Maar er moet brood op de
plank liggen. Niet meer het mo
dieuze macro-biotisohe gedoe
van de tijd uit de Bijlmermeer,
maar degelijke kost en dat moet
worden betaald.
Dat doet Rob denken aan het
feit dat hij naar huis zou ko
men om boodschappen te doen.
Hij haalt het niet, want om
vier uur is de generale repetitie
en om half acht is de definitie
ve opname. 'Wist ik niks van.
Ik heb nog niet eens een con
tract voor deze tevee'. Hij gaat
bellen en komt na vijf minuten
terug. Bestudeert zich aandach
tig in de spiegel en vraagt zich
af hoe hij van zijn stoppelbaard
kan worden verlost. Wij bieden
aan onze Philishave van thuis
te halen, hetgeen geschiedt.
Kalmer aan
Rob, na het scheren: 'Ik moet
weer wat kalmer aan gaan
doen. We zijn niet met vakantie
geweest. Die verhuizing was
ook zo duur. Zodoende. Maar ik
draai nu een beetje door. Hoe
het mét m'n huwelijk gaat? Ge
weldig! Nee, Elly is niet ja
loers, ze vindt het alleen verve
lend dat ze me zo weinig 's a-
vonds thuis heeft. Kinderen
willen we nog niet. We hebben
een hele grote hond en verder
hebben we erg veel aandacht
van elkaar nodig. Daarin zou
nu een kind niet passen. Via de
luidspreker komt het bericht
dat de generale repetitie begint.
Rob kijkt nog even kritisch in
de spiegel en loopt naar boven.
Daar blijkt dat hij zijn prachti
ge aardbeienjack niet aan mag:
het glimt teveel, zegt de regis
seur.
Rcb: 'De onkosten van een ar
tiest zijn enorm hoog. Neem ie
mand uit Duitsland. Die heeft
dezelfde onkosten als hier, maar
krijgt veel meer betaald. En ik
kan toch niet twee keer hetzelf
de jack tijdens een teeveetje
aanhebben?' Ach, de lieve rest
van Nederland plus zuster Ur
sula zouden het hem best heb
ben vergeven.
Rob de Nijs
gever tekent in die tijd uit de
mond van Rob op: 'Ik ben nu
wel gelukkig, hier in de Bijl
mer. Begrijp jij waar die men
sen over zeuren? Is dit soms
geen prachtige flat? Met m'n
tweedehands Simcaatje zit ik
overal vlakbij: Amsterdam, Hil
versum'.
Rob de Nijs, nu, drie jaar later:
'We werden gek in die Bijlmer
meer. Het is toch zo'n totaal
mislukt plan. Mijn vrouw Elly
werd er compleet ziek: flatneu
rose. We wonen nu in Hoog
land, dat is een dorp bij Amers
foort. Heerlijk: een drive-in-wo-
ning. Open keuken, grote kamel
en een lekker stuk tuin. Heb
ben we van de zcmer zalig in
gezeten'. Behalve het werken
bij Sieto Hoving sjokt Rob nu
alles af. 'Ik ben slechtere tijden
gewend, daarom neem ik nu al
les aan. Nee, geen optredens
meer in de provincie. Maar wel
televisiedingen, zoals dit'.
Voel je je niet ellendig om
bij Vader Abraham in Toppop
te staan?
Rob: 'Toevallig is Pierre Kart-
