ien Amerikaan leerde
ietnamees en raakte
|iet de mensen bevriend
shoestring
lliBlIlSllI
Uit de maandbladen
verwen ze
met
+sla
Emancipatie
en 'nieuwe
impotentie'
Sociologie
Het ik en de afweer
mechanismen
Wie is van hout...
Ikbeno.k.-
Jij bento.k.
Moeten wij haten?
In het land der
blinden
Amboboeken
Nieuwe boeken
%lW/KW..VRlTElT ZATERDAG 13 OKTOBER 1973
BUüTTENiLiAlMD /BINNENLAND T19/K19
jn Luce, een van de deelnemers aan het congres in de RAI m
pr Aldert Schipper
TERDAM 'In 1958 ging ik als een patriottische pas afgestudeerde landbouwkundige naar Viet-
om de Vietnamezen te helpen bij de verbouw van zoete aardappelen. Nu sta ik op het punt om naar
evrijde gebieden in Zuid-Vietnam te vertrekken.' Aan het woord is Don Luce (39), een Amerikaan
iet overkwam dat hij Vietnamees leerde en Vietnamese vrienden kreeg.
Luce is degene, die als vertegen-
diger van de wereldraad van kor.
n 1970 de beruchte tijgerkooien
iid-Vietnams grootste gevangenis
et eiland Con Son ontdekte. In
werd hij 'om bijzondere redenen'
and uitgezet.
udeerde landbouwkunde. Ik wist,
van planten en dieren. Maar ik
;een belangstelling voor politiek,
hij een van de belangrijkste cri-
van de voortgezette financiële
steun van de Verenigde Staten aan de
regering van de Zuidvietnamese presi
dent Thieu.
Hij is hier om tijdens het congres in
de RAI in Amsterdam, dat gisteren
begon en vandaag voortduurt de bie-
de Vietnambeweging informatie te ge
ven over de politieke gevangenen in
Zuid-Vietnam.
In de Verenigde Staten heeft hij sa
men met Vietnamese vrienden het 'In-
dochinese mobiele vormingsproject'
(ADVERTENTIE)
IS!
35,
Want Shoestring is wel even wat anders
dan aardappelen. Shoestring is 't kleine zusje
van de gewone friet en is snel te bereiden:
in de frituur of zónder vet in de oven.
Bovendien kunt u Shoestring kombineren met tal van
groenten - denk daaraan als u straks
boodschappen gaat doenO ja, wist u dat
Shoestring ook een verrukkelijke borrel-snek is?
«-02503-7241
tfllc behoudt zich het recht voor haar
in deze rubriek toegezonden me
en verkort weer te geven. BIJ pu-
pordt met de naam van de inzender
Brieven kunnen worden ge-
het secretariaat hoofdredactie
wartel, postbus S59. Amsterdam.
Rioolbelasting
lMllddierendag
tra reden om goed te zijn voor
en is m.i., dat de dieren niet
en zijn bij de zondeval. Geluk-
ft Jezus Christus door zijn lij
sterven op Golgotha onze zon
iet gedaan. Dit woijdt nog be
door zijn opstanding. De
hiervan is weer dë liefde tot
de naaste. Hiervan zingen wij
[gezang 177 (nieuw liedboek
fct er een tweede Adam kwam,
|s Christus,
ntwrc N. Lammens
legeerte der
idee (2 en slot)
ptie, broeder Van Popta, roept
het beeld op van Jona, zoals
pt het gelijk aap zijn zijde, zat
[ten op de ondergang van de
[arover'hij het wee had gepro-
de benen behaaglijk uitge-
een vuurzee kan een machti-
iievüik bieden de rug gesteund
'kerkelijke trouw' van 1944.
zich met anderen, onder wie
toendertijd hebben vrijge-
Jin de beruchte synodale be-
En e synodale broeders de
niet. Waren wij daarmee zul-
itige lieden, en zij zulke on-
itumperds, over heel de linie?
opgezet om de Amerikanen te helpen
achter de getallen en de statistieken
mensen, hun lijden en hun problemen
te onderscheiden. Het project wordt
gesteund door de grote Amerikaanse
•kerken.
'Ik was dus in 1958 in Vietnam aange
komen om les te geven aan een land
bouwschool en in verschillende dor
pen. Ik dacht oprecht dat ik daarmee
de Vietnamezen kon redden uit han
den van het communisme. In Amerika
was er in die tijd een enorme anti
communistische rage', zegt Don Luce.
En hij vervolgt: 'Het ging goed met
de verbetering van de verbouw van
zoete aardappels. Maar langzamerand
begonnen de Amerikanen met hun
ontbladeringsacties. De aardappelvel
den werden veranderd in Woestijnen.
Ik was in dienst van de internationale
vrijwillige hulpdienst en ik deed miin
werk met steun van de Amerikaanse
overheidshulporganisatie voor Indo-
China AID. Ik vroeg me af. wat ik ei
genlijk aan het doen was'
Con Son
Don Luce zegt: 'Het begon me od te
vallen, dat er nu en; dan. leerlingen
verdwenen. Die wareii door de rege-
rtngspolitie gearresteerd en in de ge
vangenis gezet. Ik bezocht hen daar en
't lukte me om er 'n aantal uit te krij
gen. Op een dag kwamen er Jwee leer
lingen van mij terug uit de'gevangenis
van Con Son, het gevreesde eiland.
Zij vertelden dat zij daar gezéten had
den in cellen van zwaar ijzer met zijn
drieën in een ruimte van anderhalf
bij drie meter. Eerst kon ik het niet
geloven, maar zij maakten een kaart
van het gevangeniscomplex.
Samen met twee Amerikaanse con
gresleden ben ik naar Con Son toe ge
gaan. We vroegen of we kamp vier
mochten zien. Ze brachten ons naar
kamp nummer een. Toen vroegen, we
weer om kamp vier. Toen lieten ze
ons kamp vijf zien. Maar met.de kaart
wisten we kamp vier te vinden. We
waren met de directeur van de gevan
genis. Hij riep in het Engels dat we
kamp vier niet mochten binnen gaan.
We klopten toch aan de deur. En de
bewaker verstond het Engels van de
directeur niet. Hij deed de deur open
(ADVERTENTIE)
In 1970 bezocht Don Luce (links) samen met twee Amerikaanse congresleden de tijgerkooien van Con
Son. I
en wij gingen naar binnen. Wat we
daar zagen wa.,5 verschrikkelijk. Meer
dan 480 kooien in de mannenafdeling.
In elke kooi zat en twee of drie gevan
genen met vastgeklemde benen. Dat
snijdt de bloedsomloop af. Na een
paar maanden lieb je benen als ka
chelhoutjes. Me t alleen nog maar wat
gelei-achtig vle es en huid. Na een
half jaar is je onderlichaam verlamd'.
Don Luxe verte.it dat de gevangenen
hem smeekten oi n water en om eten.
'We spraken met; veel gevangenen in
die korte tijd dat we bij de tijgerkooi
en waren. Wat ojis opviel was de gro
te liefde waarmeo de gevangenen met
elkaar omgingen. Eerst begonnen ze
frans te spreken^ Daarna sprak ik
Vietnamees met h<j-n. Iedereen vertel
de wat met hem was gebeurd. Het wa
ren allemaal politieke gevangenen.
Mensen die een n eutralistisch stand
punt innamen. Of mensen die toeval
lig een lid van hirt bevrijdir.gsfront
hadden gehuisvest'.
'Van de vrouwen teren ongeveer de
helft verlamd. Er was een blinde
vrouw, ze was blind teeworden doordal
de bewakers caustiscW soda van boven
in de tijgerkooi in Itëar ogen hadden
gegooid. Een andenp vrouw yertelde
dat de bewakers van boven op haar
urineerden als zij •'Iveigerde de vlag
van het regime-Thiefii te groeten. Ik
zag daar een meisje bran onze; school,
die in een vredesdemonstratie had
meegelopen', aldus Don Luce.
Hij vertelt zijn reliias misschien al
voor de duizendste maal. Maar op
nieuw raakt hij er '\ïan onder de in
druk. 'Ze gebruiken ^isdadigers om
de politieke gevangenen te bewaken
in de tijgerkooien', zegjk Don Lucc.
Het bericht van de tijgerkooien ging
in 1970-'71 de hele vfereld door. Er
kwam een protestbeweging op gang.
Had dat enig effect? 'De regering in
Saigon beloofde dat zij zou stoppen
met de kooien. Maar twee maanden
daarna gaf zij aan politieke gevange
nen de opdracht nieuwe tijgerkooien
te bouwen als een zelf-hulpproject. Ze
moesten hun eigen kooien bouwen.
Toen heeft Saigon de Amerikanen ge
vraagd de kooien te leveren'. Don Lu
ce toont een fotocopie van een defen
sie contract voor 400.000 dollar. Voor
dat bedrag moest de marine 384 cel
len bouwen, net als de oorspronkelij
ke tijgerkooien, maar een paar centi
meter kleiner.
Schoenpoetsers
In de tijd dat hij voor de wereldraad
in Zuid-Vietnam was, schreef'hij veel
rapporten over de toestand daar. Hij
begon steeds duidelijker in te zien wat
de oorlog Vietnam aandeed. 'Mensen
vluchtten van het platteland naar de
steden. Daar was geen werk. De vrou
wen kregen soms een baantje in een
restaurant. De meisjes verdienden wat
in een bordeel. De jongens van een
jaar of zeven, acht werden schoen
poetser'.
Met de schoenpoetsers kreeg Dor Lu
ce een speciale verhouding. 'Officieel
was het verboden voor kinderen om
dit soort werk te doen. Ze werden
door de politie opgepakt en opgeslo
ten. tenzij ze de politieman een steek
penning konden geven van zo'n 50 pi
asters (een gulden). Soms hadden de
jongetjes niet zoveel geld bij zich.
Dan gingen ze achter de tralies'. Don
Luce haalde ze uit de gevangenis door
nu eens een biertje te gaan drinken
met de gevangenisdirecteur of ook
door hem wat geld toe te stoppen.
Een slof sigaretten werkte soms ook
wel, vertelt Luce. 'Ik bracht de jon
gens dan weer terug naar hun gezin.
Moeilijk was het niet. De directeur
was heel aardig voor me. Wel merkte
ik dat mijn werk het leger irriteerde.
Soms werd ik gevolgd. Maar zc durf
den mij er niet uit te gooien. Ik was
in dienst van de wereldraad van ker
ken. Als ze mij er uit gezet hadden,
dan zou dat teveel reactie hebben ver
oorzaakt'.
Volgens de wapenstilstandsovereen
komst mogen er in Vietnam geen po
litieke gevangenen meer zijn. Don Lu
ce: 'Ze arresteren iemand gewoon als
hij politiek niet meer betrouwbaar is.
Een vriend van mij schreef een arti
kel, waarin hij pleitte voor oen coali
tie-regering. De politie pakte hem.
Maar hij werd officieel beschuldigd
van moord'.
Nog steeds zitten in Zu:d-Vietnam
honderden mensen in tijgerkooien ge
vangen. Mensen die een middenweg
proberen te vinden tussen Thieu en
de communisten. Na een tijdje wor
den ze als mismaakte wrakken vrijgge-
laten om de Vietnamese maatschappij
te waarschuwen. Om de oppositie te
gen Thieu bang te maken. Don Luce:
'Maar de mensen worden tr niet bang
door. Ze worden nog kwader. Dan zijn
er weer nieuwe kooien nodig. Er ont
staat een vicieuze cirkel. In 1963 wa
ren er 16.000 politiemannen. Nu zijn
er meer dan 120.000. Zolang de VS
Thieu blijven steunen, zal dit door
gaan'.
Luce heeft zelf twee vrienden verlo
ren, die in de gevangenis zijn doodge
marteld. Verscheidene van zijn vrien
den zitten nog. Hij is bang dat hun
hetzelfde lot wacht. 'Ik wil alles doen
om te voorkomen dat dat gebeurt',
zegt Don Luce, een Amerikaan die
toevallig Vietnamees leerde en vrien
den kreeg onder de Vietnamezen.
Hun leed en het onze over de scheu
ring hebben wij op die laatste, geza
menlijke vergadering van de vereni
ging uitgeklaagd in Psalm 80, dat de
voorzitter, prof. Vollenhoven, ons
toen op de lippen legde. Nog altijd
gaat het mij door de ziel. Kan het
ook zijn, dat die 'ontrouwe' broeders
toen al een muf luchtje aan ons be
speurden van de ontbinding die in
1967 consequent naar buiten trad?
Kerkelijke trouw die altijd naar het
zelfde jaartal 1944 terug nioet grijpen
om zichzelf te bevestigen, meent dat
zij de tijd stil kan zetten, en daarmee
de machtsoefening van Christus en
Zijn geest. Echt dat Judaïsme van Jo
na, dat zich naast God waant.
Kampen D. J. Buwalda
(Discussie gesloten)
In Gasselte protesteert men, omdat
men daar nu 21 gulden voor rioolwa
terzuiveringsinstallaties moet betalen,
en eveneens rioolbelasting dus een
dubbele aanslag. Waar, moeten wij in
Nunspeet dan ons beklag indienen,
als Avij voor zuiveringsinstallaties 49
gulden en voor rioolbelasting al
34,75 betalen? Dan is het in Gasselte
al aardig verdund!
Nunspeet mevr. M. Groeneveld
VVD
In Tr/Kw van 5 oktober meent de
schrijver van Vandaag dat Wiegel
geen verontwaardiging mag laten gel
den over het slot van de troonrede
('niemand trapt daarin'). Dat is ken
nelijk alleen voorbehouden aan de aan
hangers van christelijke partijen. On
gewild geeft de Vandaag-auteur een
staaltje christelijke arrogantie weg.
Kennelijk verslijt hij de meer dan
één miljoen VVD-kiezers voor heide
nen. Verder schrijft hij dat mevrouw
Van Somerens opmerkingen over
weer een schoolstrijd alleen maar ge
maakt zijn met het oog op 'mogelijke
stemmenwinst in confessionele hoek'.
Dat hoeft mevrouw van Someren hele
maal niet te doen, dacht ik, want die
winst zit er al lang in en is ook verle
den jaar al tot uitdrukking gekomen.
Bovendien kan mevrouw Van Some
ren het voorlopig wel aan die onbe
taalbare Willem Aantjes overlaten.
Hoe dan ook, noch mijn Tr/Kw, noch
Vandaag zou ik graag willen missen.
Lisse J. A. Blom
De uitgave van bladen als het radi-
kaal-feministische Opzij kan bedenke
lijke consequenties hebben, zoals in
het aanzienlijk minder radikale blad
Avenue valt te lezen. In het artikel
'De impotente man' wordt onder meer
gewezen op de barok verwoorde stel
ling van de Amerikaan George L.
Ginsberg dat de emancipatie van de
vrouw geleid heeft tot wat hij 'de
nieuwe impotentie' noemt. De geë
mancipeerde vrouw, meent Ginsberg, is
ook in bed eisen gaan stellen aan de
man, die faalt, uit angst om te falen.
De vrouw zou daarmee wraak nemen
'voor eeuwen van vernedering'. Deze
opvatting van Ginsberg wordt heftig
bestreden, zoals Avenue ook meldt,
door de gezaghebbende seksuoloog Al-
bert Ellis, die van mening is dat we
hier met 'flauwekul' te makën heb
ben: 'Impotentie ïs impotentie. Er is
geen nieuwe impotentie. Dat lijkt
maar zo. Gezichtsbedrog. Wat vroeger
verborgen was, komt nu aan het dag
licht'. De situatie is trouwens al ern
stig genoeg: volgens de Amerikaanse
psychiater David Reuben is waar
schijnlijk vijftig procent of meer van
de mannen chronisch impotent. In
het artikel in Avenue wordt uitvoerig
ingegaan op de oorzaken en soorten
van wat de Belgische seksuoloog Joe
van Ussel smakelijk 'geringe appetijt'
noemt. Over de genezing van impoten
tie valt weinig te zeggen: iedere pa
tiënt moet die, zo leert Avenue, 'in
zichzelf zoeken'.
Heel andere kost biedt Guus Dijkhui
zen, die met drie uit de Tweede Ka
mer verdwenen volksvertegenwoordi
gers sprak. Geïnterviewd werden H.
Kikkert (CHU), J. J. Koningh
(DS'70) en A. W. te Pas (Nederlahdse
Middenstandspartij). Vooral de ge-
dachtenwisseling met Te Pas leverde
tragikomische stof op. In een be
toog over de 'politieke instelling' die
iedereen zou hebben, laat het, overi
gens ongelovige, ex-Kamerlid uitko
men hoe hij het gebed ziet. Als amb
tenaar bij de GGD in Atmsterdam had
Te Pas een gereformeifirde chef die
niet maar iedereen in 'bet ziekenhuis
liet opnemen. Op een dag kwam er
een man van wie niet blekend was of
hij de ziekenhuiskosten ''wel zou kun
nen betalen. 'Mijn chef óverlegde met
de administrateur en lóen moest-ie
nog even bij die man zijn om iets te
vragen en juist op dat ogenblik was
die man aan 't biddenJS Toen mijn
chef die man zag bidólen, zei mijn
chef: we moeten het maar doen. Dat
kwam natuurlijk omdat-dte zelf gere
formeerd was. Van die man hebben
we geen cent gehad. Als <iie vent niet
op dat moment had gej>eden, had
mijn chef de zaak lang nu\t zo gemak
kelijk opgevat'.
Mensen van nu moeten zic^i wat min
der door hun bazen op deJ kop laten
zitten dan hun voorvaderen eeuwen
lang hebben gedaan. In het voor hen
bestemde blad, Mensen van nu, ver
telt drs. N. H. M. Dekker Iten hoe ze
hun bazen eens flink def waarheid
kunnen zeggen. Mensen vitn nu, be
toogt Dekker, 'moeten eens door de
tirannie van het gezag he en breken,
waaraan ze zichzelf hebben .onderwor
pen'. Een van zijn adviezen luidt:
■Drink desnoods een borrel vooraf,
maar als de baas u voor do. zoveelste
keer van uw werw af haall; zeg dan
noeg van om meneer Van .Dalen te
maar eens iets als: 'Piet, ik Tieb er ge
zeggen. Als ik je tutoyeer komt het
bovendien wat makkelijkeruit de
mond wat ik je zeggen wil.] Kijk, ik
barst van het werk en ietffere keer
laat je me maar naar je lpe rennen
voor de problemen die jou .dwars zit
ten. Ik heb vandaag en de r>sst van de
week echt geen tijd meer. Kóm maan
dag maar weer eens terug. Dag Piet'.
En zo dat er al niet toe le)i-dt dat uw
baas zegt: 'Verdraaid, er zit tVx:h meer
pit in die vent dan ik da<ht', dan
lucht het u in ieder geval bar op'.
De vrouwenarts dr. J. J. Bei zet uit
een hoe de dokter te werk, gaat als
hij erachter wil komen of een echt
paar kinderloos zal blijven <»n wat er
aan kinderloosheid te doen is. Henja
Schneider sprak met een kinderloos
echtpaar, dat niet al te zeer lijdt
onder het gemis aan nakoimelingen.
'Het leuke is dat er een hele sleep
kinderen zijn die hier graag; komen.
Ook logeren en zo. En ni'ist alleen
kleine kinderen, maar vooral oudere
kinderen, of. zeg maar liever jonge
volwassenen, zijn hier veel over de
vloer'. Te omvangrijke lezers en leze
ressen van Mensen van nu kunnen
voortaan terecht bij Gratia van der
Oye, die de Club voor slankblijvers
heeft opgericht en gastvrijheid zal ge
nieten in de kolommen van het blad.
Encounter beweging
Mc gen clubs voor slankblijvers alsr
welvaartsverschijnselen worden be
schouwd, ook de zogenaamde encoun-
tergroepen, waaraan Sekstant een kri
tische beschouwing wijdt danken hun
ontstaan en bloei aan de vrede die na
de strijd om het bestaan is gesloten.
De schrijvers van het artikel wijzen
daar ook zelf op: 'Het staat buiten
kijf dat de hele encounterbeweging
niet zo'n vlucht zou hebben genomen
wanneer onze welvaart niet groot ge
noeg was om meer aandacht te kun
nen besteden óan onze psychologische
behoeften. De Amerikaanse psycho
loog Carl Rogers zegt hierover dat de
belangstelling voor encountergroepen
en dergelijke bij arme mensen lang
niet zo groot is als zij in die lagen
van de bevolking, waarin men zich
niet meer zo druk behoeft te maken
over de eerste levensbehoeften'. En-
coutergroepen, die zich met sensiti-
vitytraining bezighouden, roepen nog
al wat bezwaren op. De auteurs on
derscheiden politiek-gerichte kritiek
(merkwaardig genoeg in Nederland
van links en in de Verenigde Staten
van ultra-rechts) en, van psychologen,
kritiek op de doelstellingen, werkwij
ze en zin van groepstrainingen. Hoe
wel ook de schrijvers van het artikel
in Sekstant wel bezwaren hebben, vin
den ze dat encountergroepen van be
lang zijn voor de emancipatie van
mens en gemeenschap en dat daarom
ook de NVSH er niet aan voorbij mag
gaan.
In een nieuwe rubriek, die in de
vorm van een interview wat dieper
zal ingaan op bepaalde ingezonden
brieven, spreekt een vrouw wier hu
welijk strandde, toen ze hoorde dat
haar man een vriendin had, en die nu
zelf met een getrouwde man bevriend
is. Het was verliefdheid op het eerste
gezicht, vertelt ze onder meer; elders
in Sekstant betoogt Anja Meulenbelt
dat niemand toevallig verliefd wordt.
Twee vertegenwoordigsters van de
vrouwenbeweging schrijven 't belang
rijk te vinden dat die beweging zich
met de prostitutie gaat bemoeien. De
eerste zin van hun artikel luidt: 'Het
is voor ons haast onvoorstelbaar dat
het aan het eind van de negentiende
eeuw onfatsoenlijk was om na een
uur of twee 's middags in de Kalver-
straat in Amsterdam te lopen, als je
een nette vrouw was tenminste'. Bij
zo'n zin rijst de vraag of het dan wel
fatsoenlijk was als je geen nette
vrouw was.
PETER L BERGER
EN BRIGITTE BERGER
een biografische opzet
Heel nieuwe inleiding voor iedereen
die belang stelt in sociologie. Opge
zet vanuit het gezichtspunt van de
lezer, die zichzelf en de samenleving
beter wil begrijpen.
336 pagina's - f22,50
ANNA FREUD
Eindelijk een Nederlandse uitgave van
dit klassieke boek, onmisbaar voor
iedereen die inzicht zoekt in leven en
handelen van de mens.
150 pagina's - 14,50
JAN FOUDRAINE
Éénmalige goedkope, onverkorte her
druk van dit opzienbarende boek - uit
gebreid met naam- en zaakregisters.
417 pagina's - 12,50
THOMAS A. HARRIS
In drie maanden drie drukken van het
boek waarvan Foudraine zegt: 'Ik zou
het zonder twijfel aan mensen in grote
verwardheid - en aan alle personen
in hun omgeving - in handen willen
geven.'
295 pagina's - 14,50
MARGARETE MITSCHERLICH
Een onderzoek naar de motleven voor
haat. Geeft de haat bevrijding van
angst- en schuldgevoelens? 'Het con
flict tussen In- en uitwendige realiteit,'
luidt de ondertitel.
250 pagina'3 - 17,50
EVELIEN PAULL
Het veel besproken boek van de Jonge
vrouw, die tegen haar wil vijf Jaar In
psychiatrische inrichtingen door
bracht en in opstand kwam tegen wat
haar werd aangedaan.
224 pagina's - 14,50
In de boekhandel
Wecrkerk. Opstellen aangeboden
aan prof. Dr. Garml Stuiveling ter ge
legenheid van zijn afscheid als hoog
leraar aan de Universiteit van Am
sterdam. Van Gorcum Comp. BV.,
Assen 1973. 286 blz. 35,- (ingebon
den).
Het is gebruikelijk dat een scheidend
hoogleraar als bewijs van dank een
opstellenverzameling wordt aangebo
den door (oud)medewerkers en vrien
den. Ook Garmt Stuiveling, die vanaf
1951 hoogleraar taalbeheersing en
vanaf 1956 bovendien hoogleraar Ne
derlandse letterkunde was, krijgt zijn
weerwerk in de vorm van deze opstel
bundel. Naast een aantal artikelen
waarin wordt ingegaan op Stuivelings
betekenis voor de studie der Neder
landse letterkunde, zijn ijveren voor
goede culturele betrekkingen tussen
Noord, en Zuid, en zijn ontzagwek
kende vloed publikaties (een enorme
bibliografie), treft men in 'Weerwerk'
een kleine twintig opstellen aan over
allerhande onderwerpen, van allerhan
de kwaliteit. Ik noem er enkele, die
niet alleen kwalitatief goed zijn, maar
ook heel interessante kwesties aan de
orde stellen. Herman Pleij maakt aan
'n onbekend historielied over 't beleg
van Poederoijen in 1507 weer eens
duidelijk hoeveel kennis noodzakelijk
is om tekst uit het verleden zó te be
grijpen als hij toenmaals begrepen
moet zijn. Hans van den Bergh pleit
voor bestudering van niet alleen
structuurelementen van een drama
tekst, maar ook van de relatie tekst
werkelijkheid en tekst-publiek. Het
gedegen artikel van E. K. Grootes
over Vondels beroemde 'Aenleidinge
ter Nederduitsche dichtkunste' (1650)
zal menigeen interesseren, omdat
daarin door middel van preciese tekst
analyse en tekstvergelijking een
hecht verband wordt gelegd (hechter
nog dan men dacht) tussen Vondels
ideeën en die van Horatius. Leo Ross
interpreteert een passus uit de Max
Havelaar, K.G. Lenstra het gedicht
'De verjaardag' van Staring. Uitste
kend leesbaar en buitengewoon ver
helderend voor de renaissancistische
denkwereld is het opstel van F. Veen-
stra over 'Harmonieënleer in de Re
naissance'. Ook Enno Endt's interpre
tatie van Gorters welbekende vers 'In
de zwarte nacht is een mensch aange
treden' verdient vermelding. Endt re
lateert dit gedicht dubbel subtiel aan
gebeurtenissen in Gorters werkelijk
heid en weet bovendien allerlei inte
ressante opmerkingen over Gorters
poëzie en poëziebeschouwing in te
vlechten.
Naast deze met name genoemde op
stellen bevat 'Weerwerk' interpreta
ties van Couperus, Van Ostaijen, Nij-
hoff en Mathijs de Castelein. Het
'Schaeckberd' van de laatste - ook al
zo'n classic op de middelbare school,
net als Vondels 'Aenleidinghe' - krijgt
een nieuwe interpretatie van Huib
den Doel. Hij is niet de enige schaker
in deze bundel ook B. Luger doet er
aan. Hij schrijft over de schaakkwali-
teilen van... Multatuli.
T. v. D.
(ADVERTENTIE)
CqlSTEREW WAAR
'T VOETBALLEN
GEWEEST.
IK PEWK,
IK GA EEN
BEETOE VRO&5
PUS OM VSE
OOR STAP IK IN
PE AUTO MET
BEN IK BUMA BU
•HET STAPI ON, STAAT
JAAR-HEEN'
ZE<=iT ME-
JK ZE$
AGENT
WARDAKR '15
HET STAP/ON..!'
Niks mee te
^lAKEN'. ZEcqT 'lE
NIEUWE
REVU,
ALST08UEFT.
EEN ARTIKEL OUER PE
VERKBER5-
\OAAOS Bü
EEN VoET-
BALWEP-
STKUP
