Op papier staan Egypte en Syrië veel sterker
Israël werd
verrast
door oorlog
Onwerkelijk aandoende kalmte
heerst in Cairo en Tel Aviv
Rusland en China
voelen niet voor
beraad in V-raad
Commentaar
Nutteloze oorlog
El Al hervat vluchten
TROUW/K.WAWTET MAANDAG 8 OKTOBER 1973
BUiïïTENliAiND T5/K7
Waarom hebben Egypte en Syrië zo
onverwachts de oorlog met Israël her
vat, terwijl volgens militaire analyses
i in Oost en West (en zelfs in de Arabi-
i sche wereld) de Arabische kansen op
een onverwinning vrijwel te verwaarlo-
zen waren? Het antwoord ligt niet in
ide binnenlands-politieke situatie van
Egypte. Juist de laatste twee maanden
was daar de politieke ster van presi-
dent Sadat weer gestegen, nadat hij de
twee Arabische rivalen, kolonel Khad-
Jdaffi van Libië en koning Feisal van
Saoedi-Arabië, zo vakkundig tegen el
kaar had uitgespeeld, dat beiden hem
I nu helpen zonder al te grote conces-
jej sies zijnerzijds.
Heeft Sadat zijn troepen dan laten
aanvallen, omdat hij een Israëlisch of-
fensief vóór wilde zijn? Ook dat is
zeer onwaarschijnlijk. Israël heeft im
mers geen enkel belang bij hemieu-
t wing van de vijandelijkheden; het zou
juist de militaire en politieke status
quo zoveel mogelijk willen laten be-
I vriezen.
T Niet omdat er oorlog, maar omdat er
vrede dreigde, is Sadat in actie geko-
1 men. De vredeskansen waren de laat-
ste tijd weer toegenomen, sinds de
veelbewonderde Henry Kissinger in
Amerika minister van buitenlandse za
ken was geworden en de Amerikaanse
regering zich steeds openlijker zorgen
was gaan maken over de olietoevoer
uit Saoedi-Arabië. Amerika's belang
rijkste bondgenoot, koning Feisal van
Saoedi-Arabië, zinspeelde er de laatste
weken op, dat hij in de toekomst de
-oliekraan misschien niet zo ver zou
opendraaien als Amerika wel zou wil
len. En tegelijkertijd liet hij de Ameri
kanen weten, dat een 'evenwichtiger'
politiek van de VS in het Midden-
Oosten lees: meer druk op Israël
mede van invloed zou zijn op toe
komstige Saoedische olieleveranties.
In hoeverre Feisal de Amerikanen
werkelijk tegen Israël wil laten optre
den, valt overigens nog te bezien.
Want Feisal mag er dan geen belang
bij hebben, het conservatief geworden
Egypte van Sadat en het nu meer ge
matigde Syrië van Assad al te zeer te
verzwakken, hij is evenmin geïnteres
seerd in een aanzienlijke versteviging
van de positie van Egypte waar
mee hij in Jemen vele jaren indirect
oorlog heeft gevoerd. Vandaar dat hij,
wat de politieke eisen van de Arabie
ren aan het adres van Israël betreft,
een discrete tussenpositie inneemt.
De groeiende Amerikaans-Russische
I vriendschap en de Russische onwil om
die vriendschap terwille van de Ara-
I bierenin gevaar te brengen, hebben
rVan Amerika weer de belangrijkste
politieke machtsfactor in de Arabische
wereld gemaakt. Tegelijkertijd groeide
onder de Arabieren het besef, dat ze
militair niet tegen Israël waren opge
wassen en dus meer dan ooit politiek
aangewezen op de Amerikanen. Daar
door en door de zg. oliecrisis werd
Feisal in enkele maanden tijd de grote
Arabische heerser, op wie alle Arabi
sche hoop gevestigd was. omdat hij
vanwege zijn enorme oliereserves en
zijn goede verstandhouding met de VS
de enige was die het politieke tij kon
keren.
De Saoedische koning nu zou volsens
de Times niet onwelwillend hebben
gereageerd op Amerikaanse vredessug-
gesties die voor Israël niet ongun
stig waren. In deze situatie was het
voor president Sadat noodzakelijk om
tot handelen over te gaan. Zijn poli
tieke uitgangsstelling in eventuele on
derhandelingen met Israël was daar
door uiterst zwak, zeker als hij achter
de schermen niet voor de volle hon
derd procent gesteund zou worden
door Feisal. En zo moet hij tot het
besluit gekomen zijn, de oorlog met
Israël te hervatten.
Als Egypte een stuk van de Sinaï te-
rugverovert en de Veiligheidsraad een
staakt-het-vuren oplegt, zal Sadat een
veel betere onderhandelingspositie
hebben dan vorige week. Mocht hij
echter weer verslagen worden wat
zeer waarschijnlijk is dan kan hij
zijn oorlogszuchtige generaals erop
wijzen, dat h ij althans zijn belofte om
een militaire oplossing te zoeken,
heeft gehouden, en dat nu een politie
ke oplossing moet worden nagestreefd.
Ook een Egyptische nederlaag zou dus
als het bewind van Sadat tenminste
niet omver wordt gegooid een vre
desregeling dichterbij kunnen brengen.
Precies hetzelfde geldt voor president
Assad van Syrië.
Maar voor de Israëlische houding
heeft de plotseling opgelaaide oorlog
geheel tegengestelde gevolgen. De on
verhoedse Arabische aanval, nog wel
op Grote Verzoendag, zal in Israël
drie weken voor de algemene verkie
zingen vrijwel zeker een verdere
verzwakking betekenen van de positie
van die politici die nog tot concessies
aan de Arabieren bereid waren. De
verliezen aan mensenlevens zullen
door de rechtse partijen .geweten wor
den aan 'slap beleid' van de regering.
Zowel in het geval van Israëlisch ter-
reinverlies als bij Israëlische winst in
deze oorlog zal de positie van de 'har
den' dan ook worden verstevigd.
Vandaar dat ook op deze slag tussen
Israël en de Arabieren het aloude
adagium van toepassing is: oorlog lost
niets op. Alleen een pat-situatie met
verscherpte emoties zal er het gevolg
van zijn. Afgezien van het verlies van
vele. vele mensenlevens dat deze nut
teloze oorlog alle partijen kost.
LONDEN (UPI, Reuter) Vol
gens recente militaire overzich
ten over het Midden-Oosten ziet
Israël er nog steeds uit als een
moderne David, die tegen een
Arabische Goliath vecht. Op pa
pier zijn Syrië en Egypte op alle
onderdelen sterker dan Israël.
Maar dat was ook het geval tij
dens de zesdaagse oorlog van
1967, die door Israël overtui
gend en snel werd gewonnen.
Geheel gemobiliseerd hebben Syrië
en Egypte in de lucht een meerder
heid van 2 tegen 1 en kunnen zij ge
zamenlijk een leger op de been
brengen van ruim één miljoen sol
daten en 3.300 tanks tegen Israël
275.000 soldaten en 1.700 tanks, zo
zeggen deskundigen op het gebied
van militaire strategie. Bovendien
beschikken de Arabische legers over
de modernste tanks, geleverd door
de Sow jet-Unie, terwijl Israël ver
trouwt op voor het grootste deel
verouderd materieeil, dat onder
steund wordt door ongeveer
150 M60 geveahtstanks van Ameri
kaanse makelij.
Hier staat tegenover, dat de Israëli
sche troepen beter opgeleid zijn en
dat him stellingen langs het Suez-ka-
naal enorm sterk zijn, aldus de des
kundigen. Om zijn numeriek sterker
'leger in de strijd te brengen, moet
Egypte zijn tanks over het kanaal
zien te brengen en moet het hen
met brandstof bevoorraden per boot
en pontonbruggen, die bloot staan
aan vernietiging vanuit de lucht. De
Israëli's daarentegen hebben als ver
dedigingstroapen waarschijnlijk vol
doende voorraden bij htm tweede
verdedigingslijn om het enkele da
gen uit te houden.
Phantom
De Arabieren hebben daarnaast een
tweede handicap in het feit, dat ok
tober over het algemeen het beste
vliegweer in het Midden-Oosten
biedt en de meeste commentatoren
geloven dan ook dat Israël in staat
zal zijn zijn superioriteit in de lucht
te handhaven, hoewel het numeriek
in de minderheid is. Het internatio
nale instituut voor strategische stu
dies in Londen schatte deze zomer
dat de luchtmachten van Syrië en
Egypte samen 946 aanvalstoestellen
tellen, tegen 488 voor Israël. Dit nu
merieke verschil wordt meer dan
goed gemaakt door de superioriteit
van de Israëlische piloten en het
grotere vliegbereik van Israëls voor
naamste vliegtuig, de F4 Phantom
straaljager, aldus de militaire ex
perts. Met zijn bereik van meer dan
1.600 km kan de Phantom drie keer
langer boven het slagveld actief blij
ven dan de Mig-21, het beste dat de
Arabieren in de lucht kunnen- bren
gen.
De militaire bronnen zeggen dat de
ze factor, gevoegd bij de beweeg
baarheid van de Phantom op lagere
hoogten, van doorslaggevende bete
kenis kan zijn als de strijd voort
duurt. Volgens dezelfde redenering
beweren de militaire deskundigen
dat de Israëli's voor meer moeilijk
heden komen te staan als ze ver in
het Egyptische luchtruim willen
doordringen dan in 1967, toen de
Egyptische luchtmacht op de grond
werd vernield tijdens de eerste uren
van de oorlog. Sinds 1967 hebben zo
wel Egypte als Syrië een omvangrijk
luchtverdedigingssysteem opgebouwd
van Sam 2 en Sam-3-raketten, onder
steund door reeksen batterijen van
traditionele afweergeschut.
Afweergeschut
Militaire deskundigen zeggen dat de
ze raketten de Israëli's zullen dwin
gen laag te vliegen als ze eenmaal
het Egyptische luchtruim zijn bin
nengedrongen, zodat ze bloot staan
aan het afweergeschut, dat opgesteld
staat volgens een systeem dat Hanoi
beschermde togen de Amerikaanse
bommenwerpers tijdens de oorlog in
Indo-China. Dit systeem, dat de Rus
sen als eersten gebruikten om Mos
kou tijdens de tweede 'wereldoorlog
te beschermen, bestaat uit een muur
van massaal afweervuur, dat oorlogs
vliegtuigen moeten zien te doorbre
ken om bij hun doelen te komen, in
plaats van geschut dat steeds op
nieuw wordt gericht op naderende
aanvallende vliegtuigen.
Het Londense instituut voor strate
gische studies schat de sterkte van
de drie partijen als volgt:
ISRAëL:
Het totale potentieel van de Israëli
sche strijdkrachten bedraagt 25.000
beroepssoldaten, 52.000 dienstplichti
gen en een reserve, die in drie da
gen gemobiliseerd kan worden tot
een sterkte van 300.000 man. Dit
omvat leger-, luchtmacht, marine en
para-militaire troepen, zoals grens
wachten en plaatselijke militie. De
marine is uitgerust met twee onder
zeeërs en tenminste een kruiser. De
Israëlische luchtmacht zou over 408
gevechtsvliegtuigen beschikken.
EGYPTE:
De sterkte van de Egyptische strijd
krachten bedraagt in totaal 325.000
man, van wie er ongeveer 285.000
man in het leger dienen. De lucht
macht telt 25.000 man en de marine
15.000 man. De Egyptenaren hebben
620 gevechtsvliegtuigen, hoewel van
dit aantal er ongeveer 200 staan op-
SYRIë:
De totale sterkte van de Syrische
strijdkrachten bedraagt 111.750, van
wie er zo'n 100.000 man in het leger
dienen. Syrië heeft een kleine mari
ne, maar zijn luchtmacht omvat 210
gevechtsvliegtuigen, waaronder 80
Mig-17's en 100 Mig-21's.
TEL A.VIV, CAIRO, DAMASCUS (UPI, Reuter) De nieuwe
oorlog in liet Midden'Oosten is zaterdag om 13 uur begonnen. In
Tel Aviv verscheurden sirenes de plechtige stilte van de grote ver
zoendag. De Israëlische: radio verbrak zijn stilzwijgen en deelde
mee om het kwartier berichten te zullen omroepen.
De eerste gevechten werden gemeld
uit de Golar.-ihoogten, waarboven de
luchtmachten van Syrië en Israël slaags
raakten. Kort daarna meldden de com
mandanten uit de Suezkanaalzone, dat
de Egyptische geniè bruggen had ge
slagen en dat Egyptische tanks de
Sinani-woestijn introkken.
De Israëlische premier Golda Meir
maakte in een radiorede bekend, dat
de inlichtingendienst op de hoogte
was geveest van de op handen zijnde
aanval,,maar dat Israël' niet had willen
aanvallen. Het had tevergeefs be
vriende naties verzocht de vijand te
weerhouden van een aanval. De grote
concentraties van Egyptische en Syri
sche troepen langs de bestandslijnen
had Israël er vrijdag al toegedwongen
het leger in verhoogde staat van pa
raatheid te brengen
Overrompeld
Toch was Israël enigszins overrompeld;
De Egyptenaren konden vrij snel het
kanaal oversteken en de Syriërs
konden kilometers oprukken. Pas lang
nadat de strijd in volle hevigheid
woedde, voerde Israël versterkingen
aan en kwamen de eerste reservisten
zich melden bij hun onderdelen. Bei
de partijen beschuldigden elkaar de
strijd te zijn begonnen. Waarnemers
van de Verenigde Naties meldden dat
die Egyptenaren als eersten het kanaal
overstaken. De Israëlische minister
van defensie. Mosje D-ipn. erkende
dat zijn troepen terrein hadden moeten
prijsgeven en zei: 'Als wij een preven
tieve oorlog hadden ontketend, zou
den wij op dit ogenblik al lang aan
de andere oever van het Suezkanaal
zijn.'
De Egyptenaren, die in 1967 de Israë
li's hun rug lieten zien. vochten dit
maal fel en slaagden erin bruggehoof-
den te vestigen over de gehele lengte
van het kanaal. De coördinatie met
Syrië klopte ditmaal en Syrische pant
sereenheden, die ook in 1967 blijk ga
ven van grote vechtlust waardoor
Syrië de strijd tegen Israël langer vol
hield dan Egypte en Jordanië trok
ken de hoogten van Golan in. Voor
wie nog twijfelen mocht, verklaarde
in Tel Aviv een militaire woordvoer
der: 'Het is oorlog, niet alleen maar
een plaatselijk incident'
Op beide fronten werd zaterdag hard
gevochten. Volgens Israëlische berich
ten waren in het noorden wel 1.000
tanks samengetrokken, terwijl op het
zuidelijke front de Egyptenaren erin
slaagden steeds meer troepen en tanks
naar de oostelijke kanaaloever te
brengen. Volgens Damascus hadden
Syrische troepen verscheidene Israëli
sche steunpunten in de Golan-hoogte
veroverd en rukten ze op naar door
Israël bezet gebied. Minister Dajan
moest toegeven dat 'misschien' een
aantal tanks doorgedrongen waren in
de Israëlische linies, maar maakte zich
kennelijk meer zorgen over de strijd
in de Sinai. 'Aan de Egyptische kant
over het Suezkanaal zijn er ongeveer
een kwart miljoen soldaten. Ik weet
niet hoeveel man ze in de strijd heb
ben geworpen. Ze beschikken over
2.000 tanks en een gelijk aantal ka
nonnen. De strijdkrachten staan in
een verhouding van twee op tien'.
vijf Syrische schepen tot zinken te heb
ben gebacht, maar Damascus deelde
mee vier Israëlische schepen in de
grond te hebben geboord en twee Is
raëlische helikopters omlaag te hebben
gehaald. Tijdens de twee uur durende
zeeslag zou Israël voor het eerst zijn
Gabriëlraketten van eigen makelij heb
ben gebruikt.
In de Golan-hoogte, waar Israëlische
troepen zaterdagavond de Syriërs zou
den hebben teruggedrongen en waar
's nachts de gevechten waren ver
flauwd, woedden gistermorgen weer
hevige tankslagen. Israël berichtte dat
Syrië een groot aantal tanks had verlo
ren (150) en 'zeer zware verliezen'
had geleden, terwijl de eigen verliezen
'licht' zouden zijn. Maar vanuit Damas
cus werden grote vorderingen ge
meld. Buitenlandse verslaggevers zei
den echter dat de Syriërs er niet in zijn
geslaagd één of meer dorpen te bezet
ten.. Palestijnen in Beiroet meldden
dat hun commando's de Israëli's in het
noorden in de rug aanvielen. Ook zou
het eerste Marokkaanse contingent
aan het noordelijke front in actie zijn
gekomen.
Overgave
Militaire communiqués uit Damascus
zeiden gisteravond dat gisteren in to
taal 53 Israëlische vliegtuigen waren
neergeschoten, naast de drie die zater
dag al naar beneden waren gehaald.
De grondtroepen zouden nog steeds
oprukken bij 'heroïsche gevechten'.
Radio-Damascus deed oproepen in het
Hebreeuws, Duits, Engels en Arabisch
aan de Israëlische soldaten en de jood
se bevolking van de Golan-hioogte
'zich over te geven en witte vlaggen
uit te steken en wij beloven u dat u
gêen kwaad zal worden gedaan.' Vol
gens Israël is het Syrische offensief tot
staan gebracht. VN-waarnemers meld
den enige terreinwinst voor de Syriërs.
Een Israëlische reservist, de laarzen over zijn schouders gehangen,
wacht in Tel Aviv tot hij wordt opgehaald om in actieve militaire
dienst te treden.
Israel maakte gistermiddag bekend LllchtlTlRCllt
dat het de tien bruggen die Egypte
over het Suez-kanaal heeft geslagen,
vrijwel geheel zou hebben verwoest.
Ongeveer 400 Egyptische tanks zouden
daarom afgesneden zijn van de hoofd
macht. De verwoesting van de brug
gen zou de positie van de Egyptena
ren ernstig hebben verslechterd, om
dat de strijdmacht in de Sinai bevoor
radingsmoeilijkheden zal krijgen. Maar
Egypte meldde gisteren dat nog
steeds troepen werden overgezet en
een bevestiging (of indicatie) van de
verwoesting van de bruggen werd niet
gegeven. VN-waarnemers zeiden dat
er thans acht of negen Egyptische
bruggehoofden zijn, waarvan sommige
met een diepte van meer dan een kilo
meter.
De Egyptische communiqués spreken
niet over acties van zijn luchtmacht.
Volgens Israël zijn die er ook niet. De
Israëlische luchtmacht ontmoette zo
weinig tegenstand in de lucht, dat ze
zelfs vliegvelden en raketbatterijen in
Egypte had kunnen bombarderen, ter
wijl de Egyptische luchtmacht vrijwel
geen weerstand bood, aldus een leger-
woordvoerder. Hij dacht dat de Egyp
tische vliegtuigen tot dusver buiten
spel bleven ofwel uit angst voor de
superioriteit van de Israëlische piloten
ofwel om in een later stadium Egypte
zelf te kunnen verdedigen als dat no
dig mocht worden. Ook de Syrische
luchtmacht was gisteren, in tegenstel
ling tot zondag geen belangrijke fac
tor, zo zei hij.
Vervolg van pagina 1
en die van de VN gedwarsboomd door
de 'obstructie-politiek' van Israël. 'De
huidige gebeurtenissen zijn dan ook
het rechtstreekse gevolg van de voort
durende agressie van Israël.' Volgens
de erklaring heeft Israël in de afge
lopen dagen aanzienlijke troepen
machten langs de bestandslinies met
Egypte en Syrië samengetrokken, re
servisten opgeroepen en tenslotte mi
litaire operaties ontketend.
Het Israëlische ministerie van buiten
landse zaken heeft in de loop van za
terdagochtend een aantal ambassa
deurs ontboden, en hun meegedeeld
dat er massale troepenconcentraties
aan de bestandslijnen door Egypte en
Syrië werden opgesteld. Een aantal
landen werd verzocht Egypte en Syrië
mee te dielen dat Israël zelf niet van
plan was aan te vallen, maar zijner
zijds iedere aanval krachtdadig zou af
slaan.
Aanvankelijk lieten de VS weinig van
zich horen. President Nixon brak ech
ter later zijn weekeind af in zijn bui
tenverblijf Key Biscane en ging naar
Washington terug, toen men zich in
kringen van het State Department
steeds grotere zorgen ging maken over
de omvang van de oorlog en over het
feit dat meer Arabische landen er
rechtstreeks bij betrokken dreigden te
raken, naarmate hij langer duurt. Van
daar, dat de aanvankelijke Amerikaan
se reserves werden opgegeven om een
zitting van de Veiligheidsraad aan te
vragen.
Eerder hadden regeringswoordvoer
ders slechts laten weten dat de Ame
rikaanse regering 'haar invloed met
alle beschikbare middelen zou aan
wenden om stopzetting van de gevech
ten te bewerkstelligen', die naar de
mening van het State Department
'zeer ernstige gevolgen kunnen heb
ben'. Volgens politieke waarnemens
in Moskou hebben Amerika en Rus
land zaterdag al direct contact met
elkaar genomen via de zgn. 'hot-line'
om in elk geval niet direct bij de oor
log betrokken te raken.
De Franse regering zal haar weige
ring wapens aan Israël te verkopen
niet herzien, zo is door regerings
woordvoerders Ln Parijs meegedeeld.
Hoewel Egypte heeft toegegeven, dat
het als eerste aanviel, zijn 'de rede
nen voor de aanval verschillend van
die, welke Israël had voor zijn aanval
in 1967 op Egypte', aldus de woord
voerders, 'Voor het ogenblik is niiets
veranderd, we zullen zien.' Maar in
Morgen
Zowel Egypte als Israël zeiden zaterdag
dat er langs het gehele kanaal werd
gevochten. Israël beweerde tien Egypti
sche helikopters die werden gebruikt
om soldaten af te zetten in de woes
tijn, te hebben vernietigd. Egypte ver
klaarde elf Israëlische vliegtuigen te
hebben neergehaald. Generaal Dajan
zei: 'Ik denk dat zij morgen nog meer
mensen aan onze kant van het Suezka
naal zullen hebben. Maar wij zien
niet werkeloos toe. Wij zullen spoedig
in staat zijn de strijd op onze eigen
manier te voeren.'
Algerije, Libië, Jordanië, Libanon, Sa
oedi-Arabië en Koeweit lieten Egypte
weten dat zij aan diens zijde staan. Pa
lestijnse verzetsstrijders trokken ook
ten strijde. In de nacht van zaterdag
op zondag werden volgens Tel Aviv
vier Egyptische schepen tot zinken ge
bracht, waaronder drie troepentrans-
portvaartuigen, die het kanaal tracht
ten over te steken. Zaterdagavond
woedde een zeeslag tussen Israëlische
en Syrische oorlogsschepen ter hoogte
van de havenstad Latakia. Israël zegt
CAIRO/TEL AVIV Zondag,
een dag na de door niemand voor
ziene 'oktober-oorlog' verschilt
de stemming in Cairo en in Tel
Aviv volkomen van die in de
juni-oorlog van 1967. Toen opge
zweepte nationale hartstochten
grenzend aan hysterie in Cairo
en angst voor duizenden slacht
offers in Tel Aviv. In beide
steden heerst nu een onwerkelijk
aandoende kalmte.
Volgens Egyptenaren koesteren overi
gens een innige zelfvoldoening, dat
hun strijdkrachten, in 1967 letterlijk
de Sinaï uitgejaagd, liet kanaal op
nieuw zijn overgestoken 'en daar vaste
voet aan de grond hebben. In Tel
Aviv tonen dc autoriteiten en de be
volking zich optimistisch: er is vol
doende vertrouwen in de superioriteit
van de Israëlische luchtmacht.
Cairo is binnen dertig uur na het be
gin van de strijd vollediig veranderd.
Alle opgewektheid, die normaal zo
kenmerkend is voor deze stad met
zijn zes miljoen inwoners, Is verdwe
nen en heeft pdaats gemaakt voor de
sombere kenmerken van een hoofd
stad in oorlog. De stad is zo goed als
verduisterd. De verkeerspolitie draagt
stalen helmen en bij de benzinestati
ons vormen zich lange rijen met het
oog op de vandaag van kracht wor
dende distributie van benzine. Er zijn
nog maar weinig mensen op straat en
die je ziet, drommen samen rond ki
osken of iemand met een transistorra
dio om het laatste nieuws te horen.
Bijna iedereen heeft tenminste één fa-
müielid in het leger. Uit de berichten
blijkt dat de strijd zeer hevig is en
dat zeer vele jongemannen de dood
vinden in het stof en de hitte van de
Sinaï-woestijn.
Een souvenir-verkoper bij het Egypti
sche museum, die gespannen naar zijn
'Zij vielen ons aan!' verklaarde de Israëlische minister van buiten
landse zaken, Abba Eban, kennelijk hevig geëmotioneerd terwijl hij
zaterdag in New York met journalisten sprak.
radio zit te luisteren, brengt de be
zorgdheid van vele Egyptenaren tot
uiting. 'Ik heb sinds zaterdiagochtend
niet geslapen. Ik heb niets gegeten.
Mijn zoon, die aan de universiteit is
afgestudeerd, is in het leger ingelijfd
en ik weet niet wat er met hem zal
gebeuren', vertelt hij.
De militaire communiqué's, die zater
dag en zondagochtend met grote re
gelmaat worden omgeroepen, nemen
naarmate de strijd voortduurt
in aantal af. Gisteravond om half tien
was er al bijna zéven uur geen com
muniqué meer geweest. De Egyptische
televisie vertoont slechts een twee mi
nuten durende film, waarin te zien is
hoe Egyptische tanks en troepen over
een pontbrug het Suezkanaal overste
ken, vrolijk zwaaiend met hun gewe
ren.
De buitenlandse ambassades, die
's zondags doorgaans gesloten zijn,
werkten gisteren op volle kracht. Het
ambassadepersoneel volgde het nieuws
en probeerde te ontdekken waar de
staatsburgers van him landen zich be
vinden. Er zijn in Egypte ongeveer
vijftienhonderd Amerikanen, van wie
de meesten werken voor de oliemaat
schappijen of bij de ontwikkelings
hulp en een even groot aantal West-
duitsers. Engeland, Italië en enkele
andere Westeuropese landen hebben
grote kolonies in Cairo, waar onge
veer honderd diplomatieke gezant
schappen zijn gevestigd.
Het uitblijven van een oorlogspsycho
se in Cairo was het meest opmerkelij
ke beeld. De redenen hiervan: de af
wezigheid van een voorafgaande pro
pagandaoorlog, zoals in 1967, en het
versterkte vertrouwen in de Egypti
sche strijdkrachten.
Beelden in Israël na anderhalve dag
hernieuwde strijd: wegen met autobus
sen, waarvan de passagiers bestaan uit
reservisten, die zich naar hun mobili
satiebestemming reppen. Vrouwen en
kinderen, die hun mannen en vaders
nazwaaien. In Tel Aviv: burgers die
voedsel in blik en olie inslaan en stille
straten doordat het verkeer slechts de
hedft van de normale omvang heeft.
Overal groepen mensen samen rond
draagbare radio's om het laatste nieuws
van het front te horen. Hoewel nie
mand sporen van angst toont is er toch
een besef van de gevaren van de si
tuatie: niettemin aldus de mensen
in de straten van Tel Aviv zullen de
Israëlische soldaten ongetwijfeld de
overwinning behalen.
In verscheidene synagoges, in het ge
hele land, werd gisteren gebeden voor
de veiligheid van Israël en zijn solda
ten. De schok van mobilisatieoproepen
op Grote Verzoendag was verwerkt. De
eerste tekenen van een verstoring van
de feestdag waren knallen van vlieg
tuigen. die de geluidsbarrière doorbra
ken: iets onmogelijks omdat het lucht
verkeer op deze dag wordt stilgelegd.
'Toen wist ik onmiddellijk dat er iets
aan de hand was,' zegt Mosme Rotem,
een technicus, die ln Tivon, ten oosten
van Haifa woont.
Al gauw kwamen oproepen in code
over de radio en gingen honderden
Israëli's, sommigen nog in burger
kleding en met hun gebedssjaals om
de schouder, op weg naar de mobili
satie-centra. Op 'Yom Kippur' grote
verzoendag de dag, dat in Israël
normaal het leven tot st'.stand komt,
vulden de straten zich met grote aan
tallen vervoersmiddelen: personen
auto's, autobussen en militaire vracht
wagens. Inmiddels werd de rust ook
verbroken door schrille sirenes: lucht
alarm. Israël begreep wat er aan de
hand was.
Parijs heerst grote ongerustheid over
het feit dat Rusland en Amerika de
controle hebben verloren over hun
cliënten in het Midden-Oosten, met al
le onberekenbare gevolgen vandien.
Franse militaire woordvoerders zeiden
over eventuele Libische betrokken
heid bij de gevechtshandelingen dat
het uiterst twijfelachtig was diat de
Libische piloten de door Frankrijk
reeds afgeleverde 70 Mirage-gevechts-
vliegtuigen zouden kunnen bedienen.
Bovendien zeiden ze niet te geloven
dat de vliegtuigen met hun volle be
wapening zijn uitgerust
China, India en Joegoslavië hebben
zich vierkant achter de Arabieren ge
steld. President Tito van Yoegoslavië
heeft in verband met de oorlog zijn
reis naar Denemarken afgezegd.
Alle Arabische staten hebben zich
met Egypte en Syrië solidair verklaard.
Maar opvallend was dat van Libische
militaire samenwerking met de Egyp
tenaren nergens gewag werd gemaakt.
Olie
De Revolutionaire Raad van Irak
maakte gisteren bekend, dat de bezit
tingen van twee Amerikaanse olie
maatschappijen Standard Oil of New
Yersey en Mobil Oil Corporation, ge
nationaliseerd zijn. Irak zal de maat
schappijen schadevergoeding geven na
aftrek van verschuldigde belastingen,
salarissen en schulden. Koning Feisal
van Saoedie-Arabië liet president
Nixon weten dat Amerika druk op Is
raël moet zetten om de bezette Arabi
sche gebieden op te geven. Zulks in
antwoord op een Amerikaans verzoek
Egypte en Syrië tot een staking van de
vijandelijkheden te bewegen.
Bovendien deelde de minister van de
fensie van Saoedie-Arabië zaterdag in
een interview met een Libanese krant
mee, dat zijn land niet meer olie aan
de VS zal leveren ter dekking van de
Amerikaanse behoefte, als de VS Israël
niet dwingen zich uit de bezette Ara
bische gebieden terug te trekken. Vol
gens de minister, Sultan Ben Abdoel
Aziz, heeft koning Feisal dit al per
soonlijk aan president Nixon ter ken
nis gebracht. 'Wij hebben, zoals ook
andere Arabische en islamitische lan
den, geprobeerd om de VS te overde
den met een beroep op logica en
recht. Maar tot onze grote spijt heeft
Washington geen begrip getoond voor
de bittere realiteit in de Arabische
wereld', aldus de minister,' die echter
tegensprak dat Saoedie-Arabië de olie
kraan geheel zou willen dichtdraaien
of de diplomatieke betrekkingen met
Washington verbreken.
In Cairo riep de Groot-Sjeik van Al
Azhar, het oudste en belangrijkste is
lamitische instituut van Egypte op tot
een Heilige Oorlog om de Arabische
gebieden te bevrijden. 'De vijanden
van God hebben agressie tegen de Is
lamitische landen gepleegd en onze
heiligdommen ontheiligd. Het is de
taak van iedere moslim offers te bren
gen voor de bevrijding van islamiti
sche gebieden van de zionistische
agressors.' De Koptische patriarch Sje-
noeda III riep alle kerken op te bid
den 'voor onze heldhaftige strijd
krachten'
Maar ook in Jeruzalem zei een rab
bijn. dat Israël een Heilige Oorlog
voert een overigens ongekend be
grip in het jodendom omdat de
Arabieren de heiligste dag van de jo
den. grote verzoendag, hadden mis
bruikt om Israël te overvallen.
JERUZALEM De Israëlische lucht
vaartmaatschappij El Al heeft zijn
activiteit, die was opgeschort als ge
volg van de gevechten in het Midden-
Oosten en de viering van grote ver
zoendag, hervat.
Er waren al negen toestellen uit Is
raël naar Europa en de Verenigde
Staten vertrokken met in totaal 1.590
passagiers. Een van de toestellen is
van een vlucht naar Wenen al in Is
raël teruggekeerd met een groep
Joodse emigranten uit de Sowjet-
Unie.
'Niet alleen joden'
BERLIJN (UPI) De Russische strij
der voor burgerrechten prof. Andrei
Sacharow heeft in een telefoongesprek
met de Berliner Morgenpost gezegd,
dat niet alleen joden de Sowjet-Unie
willen verlaten. 'De wereld vergeet
dat er miljoenen onderdrukten in de
Sowjet-Unie zijn, die willen vertrek
ken. Maar andere landen, organisaties
en de pers trekken zich hun lot niet
aan', zei hij. Sacharow hekelde het
Oostenrijkse besluit om Schönau te
sluiten: 'Het is voor ons uitermate
pijnlijk te ervaren, dat een natie
waarop wij rekenden, door twee terro
risten kan worden gechanteerd'.
